Zenit,*}*
B
Sap. I.
J5/alm. 7 t.1
ïfîUm.59.
Pfalm.i+j,
1 jtiflex vnderit:adfacndotemquieam<^tuhrit,pertinebH.lioc
' fupra legimus^i tradauimus, h ócSdn praëTefr ti iaücitüm-
agnofcimus. Merirïsemm interior -Kabirario 'priufquam
Deo confecrëtiir ,nonpotefte'ftè nifiim'munda. Qupdfi
iroiïtnndacftj condernnatvdque ppi^liforèmTuum, 8f di-
gnnm reddit qui alienrs venündari debèat, &inimici$cx*
poni: quibus tortoribus meritofüo éómp'etens fdpplicij
I talentum,iuftifla: diuinaperfoldaffCüigiiiurvóuetitÖo);
miflo ïömumfüatnVftabit coïamlacerdote, conüéntus
fuper cohfciéiftiiafuai quopretio trankditefnporis dyli-
dura redimi oporteat,laceradtis iudiciumeXpedabit. Ad
faceirdotem quippeh&cpfertinëtxftifoatio, ficut pcctati,
fic & delidi: ficmx>peris>fic8c cogitationis. Confiderabit
ergo domum ilKomcerdos? vtrum bonaan mala fit, ficut
de pecorëimmündo pauloant e diflertum eïb&perpendct
vuiim c<mïcienti|Tuae reatum paruipèndat,autmalümre-
putans ifttimo condemnet affedu : Scficutviderit, ïiciu-
d icabit JV enundabitigitur domum,id efi, veftundindam
ptpïïitnciabit, ficut de leprofö Tuperiüs didpm eft;: C ontd-
minabit eumtid eft contaminatum docebit.Domus'quoque
nifi ab illo qui noui^tedempta'faetit,iuxtaïacerdotis iefti-
mationem venundabitur: & inimicis ttaditushomo,qua-
fi dignum fax domus pretiu ttf, dignam Tui de 1 i d i p ae nam
exigetur .Vtileeft igitur illi, vtdiuinüm praeueniat judicium
>& domum fuam redimens , compleatvotümfuü,
fiduftum pro domo ipkïatisfadibnis ptetiüm prxbeatme
fi nunc diflïmul&uèTit, mortis Sterns talentum poftéa co-
adus exoluat. Redem p tio nis autem hxceritlex, vt obla-
t i o nè m fa x aflli dio nis condiathumilitatec'5fe(ïionis>(ic-
ut paulo ante de pecoreimmundo tradatum eft. Vnde 8c
jftquituri
Sin autem ille qui nöüérat, voluerit redimere earn: dabtt quin-
tam partem 'aftimationisfiupra,& habebit domum.
Stquisagrumfuum votierit.
C \ P. V.
Vodfiagrumpojfeftion}sfu& vouent,& confierauerit Domino,
iuxtaiiftenfiur am fiémenttsaftimabitur Q pretium. Si tribftendimuSpàulo
ante, Venuhdatiôn€ iftamdôdrîn çeflVi
nonfxuirix: cum doOetur homoquiâd Deumaccëdit,cu-
iiwfit menti, quiddignuspàti: cum præmôhëtbr, vjrfefti-
net jppfecCatisfais darepretiü falûatori fpotaheus,he poft-
\inodumïèufcritateiudicantïsexigatUïitiuitus.lHudqao-
que,qüodredemptorimaiusimponiturqaamemptori,v.
tique iuftiffîmumëfti'himirümcüm ille redimàt perpetùo
: poffefturust’hic autemfcmatfine àliqüâ fuafacültate,tantü
de humana'perditionegaudiümhabiturusyprçfertim cum
illud crenreritum nïlnquam ihuenturus fitemptor, quod
fuperadderè iùbetOrredem^tor. Tértium vero qtiodetia
in pràfenti capitulo propofîtum eft, curfailicetredimiho
pùffitquod per ïàeerdotes venditur,necittiubiled feûocà^
ri : tetrorem nolysîncutitjfi iritelligatur.Gogitàndôm q,p-
pe eft, quia cum fe Vel faa vendiderit hom'd, plerunque di-
uino benéfido muocàmr&ribi;reftituitur:cùifrvê!ro DetaS
ilium vendidevit,fieri non potëft vcamplius reparèturiü5-
fîderd,inciuïtSa.\oiT\ô:>opera Deipquodnetno pufiit corngere qtmn
iUedefyexerit. Quodaütem per facerdotaleiüdiciü fit,Deus
iprefacigfîcüt Tcriptum eft î Quodcunife ligaucrisfuper terrantj
iïgatum e^^i»Cie/«;Expedaturitaque homo,Vtft:rédimat
aut Tua quamdiu viuit : qui il ante mortem redemptioneUr
|uam negleXerit ,%xinde vehdituralteri, néeVlteiiuS vén-
aito redemptiOnisTpes vllàrelinquitur.Gum enimiubilei
Veneritdies,communis rciliCetreTurrediobeatorum/an^
dificatus erit Domino: quia lèntehtia damnationis^qu ç in
ilium jpceifîtjfirmaerit.ôc diuinàeiuftitiæ rêpùtabitunSio
ut enim omniâ mundaTunt mûndis, fie apli’d Dei fandità«-
temetiam peccatân oftrà Tandi fican tur, cum éa fie ordinac
Vt merentur. IndeeftquodrupralegimuSÏ Sanctificabor, in-
quit, in bis qui âppropitiquànt miin : cum perbàlfiflèr filioS
Aaron,qui ignem obtulerantalienumtCum ergo iubileus
yétteritjiandificatu m erit D omino,qüiéqüid per Tacërdo-
tes Venditum eft: v't videlicet per ilium Confirmetur,quod
per iftoS ftâtùtum eft. Ofnnis quippe pôftèfiio confecrata^ !
ad iüs làcerdotum pertittèt : quia de bis qui intus Tünt,'& le
Deô voüérünt-jipfîiudicattt : eorum autem quifi>rîs fontj
indicium non vlurpant. Cqnftctatarumautempofleffio^
hum adeospèrtinetius, vtTciiicet rëftitüant eas ofFerénti-
_ ___ _ büs,à fî fëbnndilm quqd Ÿoüërant ,)illas voluerifittediginta
toodijshoFdeiferitur ièrra, qulnquagintdficljs venundetur j mère:autcèrte véhdantdtenjfiiftireuoÉàreijià&fibipqP
argenti. Stfiatim ab anno iiktpuhtit iubikivoiierit <Lgrtim> quart' | ftffionèàfiègleXerint,(^oniam igtturexpedit vnicurquei
tovalerepoteJlMntodfiimabitur.Sinautémptifidliquantumteni- Pvtfuàpriusredimaç|quamaliënivéditionispræiudieium‘
poris ^ fuppMtabït facerdos pecuniam iuxtà Ânnorum qui n liqut, patiatür: iuftum eft vt âgri huiuS quipropofitiis ëft,redem-
funt?numèfumvfqueadiubilèum,&detraheturexpretio. Quod | ptionemdircütiamusr&quisfitifteagerj qubvepado re*
f i voiuerïf redimereagrum ille qui vouerat, addet quintam partem
inueftigemüs.^
aftimat&pecuniS'i &pofiidemeum. sin autem noluerittedimere,
fedalteri cuilibetfuerit venditus: vltfd eum quivouerat, redifnere
nonpoterit: quia cum iubilei venerit dies,fdnttificattu erit Domino:
&pdffefiioconfecrdta,adrMpettinetfacerdot'um.
Mouet méj&quafi quadl auftcritate perturb or in verbis
Spirituslandi,quodeaquae Domino vouentur,ftatim ve-
nündari pracipiuntur. Stvaaeri^bquit, homo iomiifnfaam,
& fanftificdueriïDomiftójenuMdbïturl Si agrum pojjefiiottisfint
vouerit,venundetuf. Quid eft quod domus aut ager cumfan-
d i fi cat usD omino fuerit,ftatim de ven dit io ne illius agi t ur:
quern uille qui obtulerit^redimere voluerit, necillo quo
alienus quilibetadmittiturpretio,fed quintam aeftimatio-
nis partem addere iubetut’5 Si vero non tedemerit, quid
caüïaeeft , quodper fabetdotes Vénundatapo|fefilo, alia-1
rum venditionum remiflionem amitiit: Vtaprimó pofieA
fore fuo qui earn ob tulet^?,nec ante iub ileum redimi, nec
iniubileo poflitillireftitui i HaeCcineeft diuinamanluetu-
do> Vt qua; illi afiignancur, aufterius quam hu mana tradc-
tur ? Sedfehtitti in quit, de Domino in ÏOnitate: quia bonus Ifrdel
Deus bis quiïe&ófantcofdé.PenutbetüttiicIadxüsinato ma-
tetiam noiphabet pertufoationis j itttelligentia vetitatis.
Keque enim alicnum efti£>eibonitate,fi bftendat populo
foo:dura,vt fugiant dfacie arcus iid eft, fi ad hoc in prae-
Téntiterreateos, vtintcrirndumadbucminatur, &arcus
illius in feripturis tenfushodumpercutit, peccata aut per^:
pettare timeant, aut redimant perpietrata :&cumidusve-
nerit,iram non fohtiant. Non fecit,iaquitytaliter omninatio-
ni,dr indicia fita non htanifejlauiteis. Gum igitur per faserdodimidebeat,
voumii& con fecrauerit Domino , iuxia menfiura fementisteflima-
litur pretium, ficut fupra in çtatum diftindiûne notauimus,
poll: medium bominis ftàtum, in quo' vitiofis affedibus co
traitur,& catiiisimpe’tus debellâtur.-poftquâpàcé concef-
la domû fuaiti’landificàüefit homo,& cordis TuipofleiTor
extiterit^éXpulfionc vitiorü Tequatur needle eft germinal
tfoyirtutU[^i.Hincèftq>êtiaminhoeioco poft Tandifiea»
tionem domiis,agri quoqj fandificatio fiibirifettur : quod
vmmqdn bominis mente con fiderandum eft, quæ& do-
mus illi eft,dum éam inhabitat; & ager, dtimcultorem Tuft
iuftitiçfrügibüs locüpletàtiQuoniam aüc6 ager ifte mortis i
aliquando frudus protul erat,cumpâftîonescarnis opera*
rentur in nobis,fiiex cotdenoftro germinatio vitiofa coft*
furgeretifi quis eum confecrare voluerit, vtiq;redimendus
eft. Redetfiptio vero lion in Tola confiât pcenitentiæ con-
tritione, ficut paUloântefupér pecoreimm«ndo& confe-
cratione domus tradatum eftftéd & in compenfatione iu*
ftitidÉ. Tndeeft quod longe Tuperiusinhoftijs quaepro'pec-
cato iubentUtoferri, non folum hircus & Capra,.verum 8c
ouis immatukta decernitur.Perlfaiam quoque Dominus
oftendens quod ad deiendum prçcedentis reatum iniqui-
tatis, fubfequentis Valeat pie tas adionis ; Quteficite%i nquit,
agereperuerfe, difiern benefacere, quarite indicium, fiubuèniteop-
prejfo. iudicatepupillo.defenditevidufi.& venite>&arguiteme. Si'
füerintpeccatavefiravtcoccinum,quafimxdealbabuntur. Ethic
igitur pretium quod agro imponitur, iu ftitiæ magis vide-
tur habere typum, quam pcenitentisefacramentum. Quo
pretio ager ifte& emitur&redimitur.emkurpdflèffio femtes
domum aut agrum fibi conlecratum venundarimbet, piterna,6^fedimitur culpa tranfada.Dicitur itaque: Si quis
äjßiiiUpo0 iontifiu*v<M'eni & iohfiecràuiïitùomino, iitàtd men-
furatnfe’merttis afiimalntur pretium. Semen eft verbum Dei.. In.
hocfeimnëfihgulidiàbemus mcnfuras proprias ; alius e->
nimplus capit > alius minus. Ÿntcuique enim nofttüm data
eft gratia fiecundum menfiuram donatibms Cbrifii. Attende qua*-
fi magnafn mehfüram huiUs icminis. Si talis eft homini
caufacbm vxorefua', non ëxpedit nubere. Quid autem
réTponfum eft diftipulis hoc dicentibus i Non omnescapiunt
hire vetbum ; fiedquibus datum eft. ' Magna igitur menfura eft ;
homini, vt carriâlem copulam fugiat \ fied non omîtes capiunt
hoc verbùm. Sic 8c illud quod cuidam didum eft, V-ade,
vende omnia qua babes, multurh illi fuit. Triftisenim abijt,
8c obèdire concémpfit. Æftimanda eftigitür agrorum ca-
p ad t^ rSc quia frit düs iuftiti* pretium ipforum eft, quô|
vël redimantur ,;veTcrriantur ; perpendendùmpft, quam
menïuram feminis ager capiat, quid bonæ exhortationis
homo fuftineat : & hoc à fingülis exigendum, quodfingù*
lorum vires non excedat.Nec ômne$fominis menfurae po-
ni potuérunr, ficut nec diuerfa pretiorum quaUtitascnu-
merari : fed quod de Vna dixit legislator, hoc & de caeteris
zr3
ran?, hbtdeumquamttiiacamponcrenialoiti vtneeltri
perreôtio^oélrinæ deelft fciàtiir j fi lea cadcm (îibtiljîs
examinerai-. A^ iia^'iMi^ lp(iÂ^iiieiMrâài»'e<>nU'
patandus eft, et poflidéamüs animas naîtra in pètpeitnum.
HniUsantéhiaJripredumquantiÉatemfemmisimitanuri
,Em ëins aftimatiohe, quam mehïuiam praceptdrumcoeltftmniviresnoftràfuftinealft.
c'bnfideictur. Sed
Ebend a eft & temporis raub, vt qui poft vdlem delibehitlonemprolixlora.
vira:hs>ip'êrçipitfpati'a>profeansfui
quotidiana capietis incremenra, pretmrn afigeat : çiji vêid
curfumftumfeltinamorstatercipir,, in prdtii quantitate
remiflionem accipiat. Inde eft quod fiibiuiigitur : Si Ûatim '
m m m m t
fißfo Y. s'miktmpoßittyuamulumteiHß/iJ, jL!
p««WS4cerdorper«nw»j(»Mia»W«jii?afe!i?a(/»»( mine.
tumvfyue.iiuHiUum, &detubtturt!tpmi<i. Ab iinoOnqiur,’’
inwientitlftbilei %id eft^intipientis quinqüageiimié .\n am
iübileus'èonrnmmat. âc expeftatione lu3 te: u f f ib S ß
laft!:afcrf'tfeil5> f1 ?dtem Vhuiquifqué nbftrum poll tSne
— .......... — -.v. H H ^ T w P d l S ^ o a S f i n d I 1 “ t i in c P
intellïgtvoluit,vtfcihcctiuxtaiémennsmodumtempera- nimàdb&editatçMCiaminffidstcdifttitnt ficncÆtmtum
Jbiturtena>qutAquagmtaJicwvehy%dewargeHti.QiliCc[uisil-} ergolongàcoîicéduntiitinddpbe. ptinfidnamexbàcvita
latetoUtqnaantedlfcnffafifntWacifeintelligitiqdidin migtatecog«nr,caueatneindultnmfibitempnsamittat-
qamqaaglnta.|iclorum pretio.defignare voluerit legisla-; fedm iiltib b c a l» a^ fe ip tta iim ^ q T ^ , l% ^ .^ . ^
tor.Hæcéftepimfiimma, qüæirtæEatetertiaperfediSim^i iorCsagriipfiusexpedétfrudusin retributionëmetcedis
poli ta eft. V n aplatis appâret,axi ilia quæ de animæ vbt.o fof Quia veronecipkiuftitià debét elTe'fuberbaï in foemo-
periusdecretamerant,iftaomniareferendaeireiquædein-l| riam reducitür iniqüitàtis tranfada , |nm fubïnfertur1
cëpsdeanimâlibus , de domorum a g to rum v e co n ftcm |J^ ^W /«m f^ iw w ^ «w îC ^ « i p rô ^ f; tf^ quintal
’ nec^ “ is aliadecerni., fod eadcln latius ! partem âftimaUpétunia & pofiidebit eum. Iarh fupra diftinxi-
8t multiphcius aperirh Qjiinquagint'â fieli fuperius in j mus,quod rederriptio fitreatus prætèritilficutemptio bo-
ammarum juarum.redeinptione: peifedk aflîgnati funti nifuccefFü|^ Quiaveroinhoelbcp'^idèm^^ eft.redemptor
Hichutem dicitur: Sitrigintamodijs hor.deiferitùr tend, quïnÀ qui emptot,hicènirh honçmit vt perdat, fed vt poflideat:
quagintaficlisv.enundetur. N-onne manifeftaTandionisvtri- j fuper^ftimatampretij qulfntiktém iubetur, vt qüintant
ufquecpnfonantiarepenturî QHpdëniminhqmirte perJ partemfupëradijciât,vtfcUketdeuotiohtpræfcntiiprece-
^tatis tertiæplenitudihem,hbc fübfequenter&in {emen* j dentium quoq^delîdorumyeleqrum quaneç hune vita*
teper numeri quantit^tem exprimitur. Txicenarius nami l re poteft, cqnfeffionqm adiUngat.-.quoniam iuftitia cuid
que quoniam imannis humani corporis ftatum confura* j iudieio, fedis diuinatpræparatio efti t Si»autem ftoluêrit redï~
mat, prb perfedibne non folum hic, fod etiam ibi pofitUs j mere , fied alteri cuilibet fuerii vetiditus V vitra .eum qui voae-
eft^ Mam vbilexyiris qüinquagintafiçlbsin preticTdedit, rat, ridintpre non poterit, quia cum iubilei penerit dies> fattfti-
ibidem trigintà mulièribusaïfignauiÉî Etibiquidem cam Iftcattùerft Dominât &pojfefitoùnfecratk, ad tus pertmetfacer-
Wtdm.it.is-.
6
Pfalm. 88-.
duorum numerórum}quinquagenarijVidelicet;§c tricena-
colktiq fadaeft, diftinCtam in tricenario perfedionis
menfüramaecepimus^hicaüÉem cum fingukriterponitur
numerus ifte,nec alius addituritj-éiufdem generis fobéan-
t k , cui debeat comparari. nëquè enimfomëhtis huius alia
quantitashic pofita reperitür, abfoluce per tricenarium
perfedionis typus eXprimitun Quod veto fementis hKc
non tritieea,fedhordeaCea commerhoraturmihil ihtereiTe
videtur,eo quod in fomente Verbi Dei liéc hordeüm defit,
nectriticulh: dum nunc hordei more medulkmTuam te-
ttacibus figurarumintegumentis ihuoluit, nunclïmpliei-
terdocens, fenfuum fuorüra virtütem fine palearum vela*
mine nobis exponit. Noua ergo lex,triticum: vetus, hor-
deum nobis mihiftrats Hoc eft hordeum de quo legithus [
quoniam Abfalon d facie parrisexclufüsob reatum necis
fiaternae,eum mifiifot ad Ioab & femel &itetum,& ille venire
noluiifet, mifit 8c fuccendit meifem hordei, quxin
paree agri illius crat , fieque loab ad fe venire coegit, quo
vfiis internuncio , ad patris prxfcntiam eft introdudus;
Ioab enim qui interpfetaturinimicus, quem nifiaduerfa-
rium ilium innuit, de quo di dum eft: Ëfto confentiens cum
aduerfariotuo? Hicinimicus, videlicet forrtto Dei, quifio*
ftris prauitatibüs adue'ffatür, iri agri (ui parte meifom hor*
deipoflidet, vbi fcilicetfcripturarum ager fu® dodrinx
granafubiaeramentorum paleis abïconditj quae pars nifi
per fandiSpiritus ignem foerit fuccenfa, Sein intelligent
tiamfubtilioremaflumptai liequaquam ad nos intrabit
Ioab,quiafermodiuinus nobis fitorum fenfuum virtütem
non exhibebit. Sueeenla ve$o fogete, ïoab ad rtöS ingredi-
tur: & caufam noftratti peragens, paternam nobis feciem
oftendit. Sienimlnfpiritalesfenfus icripturarnm obfcu-
ritaserigatur, fapientixfux lucem nobis infundit, qux
priuj abfentabatur, 8c ad Dei nörktem nbs introducits
Legislator itaque triginta fementis modios commemodotum.
luxtaliteram' hoe eft quod d icit; Si ilfe qüi yo*
iforat, noluerit agrum redimere, & alteii foerit vendi*
tus , cum iubileus venerit, non reuertetur ad eumvendi*
tio,fed ad Sacctdotes: qubniam poflèflioneS quxDomino
confocratae fiint, adiuspertinent Sacerdosum. C^uis aü*
tem in his myfticusEfintelledUs, paulo füpeiiusexpbfi*
tumeft.Secjuiturf ?
Èidgeremptus eft,drnon depoffeftione mam urnfdnftificAftiffiiè*
rit Domino :fupputdbit Sóccérdosiuxiddnnorum numerum vfifead
iubileqmpreciumj&dabitillequivouerateumDomino. Iniubilei
autem reuertetur adpHoremDóminiïnt,quivéndidefdteuhi &bd*
bueratinforiepojfefiiortisfiua.
Superiuscum non confocratid, fed vehditio poffeffio-
numtradaretur , intelleximus virtutum nofirarum em*
ptörem & peremptorëmiDiabolum: nunc autem cum ille
quiagrumemit, fandificareillum Domino dicitur, nori
eft qualiter ad Diabölum hoe refcratur. Reftat ergo v t ,
ficut ibi legimus,quod n onn ulli feipfos con tribulib us fuis I
paupeicate cogente yendiderint , 8c venditionem illam
vtilem accepimus, cumremunèritipnisintuituiuniores l
fpiritalium patrum prxceptisfo fobdiint: fic & ih agris in -'
telligamus, qüos tune patribus Vehdihius, cum propter j
eorum folicitudinem nobis impenfam, non folum adio*
nes fod etianl volüntates tioftras imperijs illorum Tub- 1
fternimüs. Ad tempus igitur empti funt agri iftj, non deX,
pofteflione maiorhm nec hxreditarij: quoniam in vo2- G
lucrescoeli&in beftias terrs data eft dominatiö pareöü-:
buS primis.-homines autem ad fobiedionem hanc adduxït
nbn natura, fed culpa: qüiapëCcatis noftris exigëntibps^' -
hoc aduth efi, vt opus habeathus 8c per alios regi, & lub a- ■
lien x iugo po tefta tis humiliari. Porto agros ipfo$«mptore$'
huiufmodiDeo fandificartt,cum nunc arguendö,nunc ob j
foërandoi nunc increpando, mores noftrosdiuinx volun