, Chronkon Herrn Ami Contra fti.
•a l.IU b iniza.
•Exercitur
jviam pan-
;dunt.Rcm.
f.ab-
. B
funt,qur
[lcgcinVi*
ftiliana
duplici cditionc,
:
▼ bi fubiundum
babes
C n r o u i -
c o n ß e r -
t o l d i C o d -
llancien-
(L,qm ab
obituHcrmanm
j
no 10^4.
continuât
hiftoriam
i Yfquead
an. M C.
rtantinum^onomachuÄ.ajpeIlai:iSo»«6((m. (Jmc'feu
Tnth&wii,quod er^äicu<lifficiie3renexrcfiptqmm^ quod
creditu longe procliuiijs ,errata, rollere dSBebatille, qui
nuper HiftonaTrirhemiivtagaui^Ti fuo äcTritKemii ho-
noncqnfultùrnvolebat.l>orço h é Humjjcra Iliçibratio.
SC nufquam *quo M ar« confere tnanum au d eV ., o-
itmia circuroquaqûe quoad fumptusnrUinfuppetebant,.
vaftiïcddidit. Sed cum laBorUntt lam. penuna & tame
exercïtuiVngariiiamredituropararennnKrcludere. op.
pofuisque per ripas fluminum ° j
velinedia mJnitarcntuf. exunguere, miii s. . , f rhecæGefneriànæDialoeumilium, cuius interlocutores
■ ftesperfluuios obfifteutes, a N “ ï c o K s i a n i , h q po i. t t a n v ï r tefugant>
qüàndâmqUçi^uniam^cm-firmi una JL j ftarnrexcufiimc fte Colonise i$ai.No§ terrien,etfiadmotem*
RabàntzaduminisftruÂam, in qua™ , . i , c _;ta j j qua.(;ta non pStUimus" vllum. Humberri
ffisHdu(tambab<:bat,qu^daraetBu^n o > n ^ d ^ * ip t i im e « n ^ in d « g t t e ^ u ta d ^ ß .< ^ ip & -
nibUs, & B o k iuimil.KS.non fine lui aum^vtbcusqnidamgnrcçèxllamafcenoâbHumbertranfitOs
m breuiespugnatamcaptuntcfi E , : .^W ^ tidK tu sj ejilibrarioaagirio{ffimefcriptus; emendan
Vn^ariis .* reliquo exercicui...
HVMBERTI SYLVÆ
C A N D ID Æ EPl S,COPI
S .R . E C C X E S I Æ C A R D I N A L I $ ,V I R I
D O C T I S S Ï MI , .ET LE O N I% I X . A D IM *
pferatorem Conftântinôpôlita-
num Legâti.
Aducrfis Calummas
MICHAELIS P AT RI ARC H Æ
c O N S T A N T I N O t> O L I T A N I E T
*1 p ^ N I S A R C H h P I S C O P I A C H R I -
dani in Bulgaria,
Liber v nus.
Einfdem HumbertV
Liber alias,
CONTRA N I C E T AM
P E C T O R A T V M P R E S B T T E R V^M
& Monachum Monafierii Studiani
Acceffitr .
B RM VI S RE L ATI O RE R V M C ON S T AN-
tinopoli ab Apofiohca Sechs Legaiis geftarunu
Omnia _
E x B ib lio th eca S e rfttijß m i v triu fq u e B a u a ria D ucü
M a xim U ian vim n c éd ita p e rH en rtc. C a n if.
T H R I T H E M I V S D È IL L V-
^ S T R I BV S V I R I S G E R M A N IC .
Vmbertus monachut Tullenfis, ordinis S.
Benedifti, virindiuinis Scripturis erudt
i tiffimus, & in fecularibtcs Ittérïs nobiltter
il doclttSArigenio faeloquioclarut^uem Red
Papa Normspropterfçienttam literarum Romamfecum
duxit, c r Epifcopum Cardinalem ordinauit, mijfm ab
eo Conflàntinopolir» ad confit andas tytrefis Gracotum,
adeo TSticetam Peëfaratum monachum inprafentia Imper
atoris Conftantini&MichaelU Patriarchaconfita-
uït & deuiciiyVtlibrumfttum quem contra Latinorum
Eccleßam confcripferat>anathemaïïfaiet, & eum manu
propria ignt comburendum iniieeret. E t quicquid ibidem
difputando dixit,autfeqitJuculenterconfcripfit> Jub nomme
Romani & ConßaMinopolitani.
D id o g o rü m ore lib t .S c r ip fit etiam quadam a lia . C ta r
a it f i b H enrico Im p era to reficu do . A nno D om in i ( d p .
HÆcTrithemiusi qui tâmen çomgen4us, cuiq Çpn-»
ftantinurii vocàtMonâchum, quem Monpmaçhum
vocaredebuerat. EademcôrrçdHoadhibendaefteum e-,
numëransSçriptàLeoriis ÏX.PontiF.dicit : Scripfit ad Con-
fiant muni ex Monacbo Imeratorem Gracorütn de Harefibus^ exnonjromeriuquemribieruditeledtörierriendandpmeö
mimrauSjfrinçiAas in exemplar cotaaius,fiüe excilfum;
fiue calamo exaratum. , -, * \
- IdemargUmentum, qiiod Humbertus verudipiiime
tradaukLeo IX. in Épiftola ad MichaelertirParfiarcham
Conftantinopol. & Leonem achridanum. Proderit et-
iamlegiïlè eiuldemLeonis I X. Pontificis Epiftolam ad
Çbnftantinum Monomachunilmperacorèm ; quæ eft E-
piftolà ieprima inter Epift. Leonis IX. Tonü. 3. Conciuor.
vbi Humbertum & So’tb s eius^is verbislmperaton cô-
mendar. Bine tant tu&glerüprafentes Milios nofiros, Santtaque
Romaru & Apoflohu Sedis nuncios per omnia commendamUs,
quatenus, vt decètÇliberaliterfufcipiantur, reuerenter habéantur,
benigne & honefie traâentur.rationabiliter patienter que audian-
tm, atquequantocyus nobis laudabiliter remittdntur, ne tantum
iaborem ïüosjrufira arripuijfe pigeât:, &nos ntand^pudèatlE-
piftolam Michails Leonifque Achridani, vt;& icriptum
Nicetse, excudendum cutauimus,,proutin Baüarico Co-
dice reperimus: quia intereft has calumnias exftarej Ytve-
jitatis lux in contrarii opppfitp.magis emineat.
. Ex Bellarmtn. de Script. Ecclef. ® '
H \ÿmberras Cardinalis EpiFcopusSyluæ candidæ à
Leone nono Pontifie R pmâex TullenfiEcclefia
addudusfiiitj&abëoLegatusConftantinopolim
miirus^üedetGræeëj&Latir^Hodiffimüsfcripht/ifcr«?«
coritra Grecos deazqmo-, informa dtalogi. Scnpfit & alierum de
ieiunio Sabbatï contraNicetampeUoratum Gracum : qui duo
ïibriextaiit apud Card. Baron, in appendice vndecimi to-
mi Annahum;ièd apud Henricüm GariifîUm tonlo. fexto
antiquækaionishabentur etiam epiftplæArchiepifcopi
Cdnftantinopolitajni, & ÿ4icecaB><|uibus Huipporcusic~
rpondet.'Scnptuseftautëpîiorliber;annoDôihihn.o54*
Alumnta Epifcoporum Michaelis. Conßdnttnopoli-
tan u& Leonü * Arridamperuicacitèr:exhdanti
umpeßiferac * meftey diuerfirum harefeon, aduerfus,
Sanft am Romanam Eccleßam Apoßolicamque Sedem ■
imocontra omnem Latinam & OccidentdlemEcclefi-
dm. Hac auidem catumriiagracoßrmone édita, & Io
anniKannenfiEpifcopo infigillattonetpi omnium Lati-
norum chréftaiCumfiiffptTrani exhibitafratriHum
bertofanftdt Eccleßa Sylux-Candida Epifcopo» in Lati
num eß translataeiusftudio, atqvkdelata DotoinoLeoni
Nono. ' J%»* cnam hid ad cautelaftt multoyupn & no-
tittam, viopäutem àdùîtilltatefn alt(fu.aawiftjtrtax cun
ifttsfcircvolentibusßdeliiffißcpnfiruata.,
M I C H A E L ‘VN IV E RS ALIS
P A T JU A R C H A N Ô V æ R O M 'Æ , . E.T
LEO R C H I E P iV c O P V S! A R ^ I S ) A M Ê-
tröpöRs Bülgarprhjm j'lKfejdö fràtriïbarini
1 KannehfiEphcopö.
S Einiagnadilediö.&iöPunda cömpofitiötu's vi-
icera Héxere nos feribere adtuam Sandîtafêm,
&c per te ad vnhierros ^rindpes Sacerdotum &
Ëkerdotës'Francprum , & Monachos ßc populos,
Sc ad ipfum reuèrendiîfimum Papäm , & mfi-
morari de azyipis & /abbacis f' tirpandit librurn vnuni. Idem error, finöngrauior infedit ces cuftodkis, & cppimwnica, tis qIiuiæ^, fmr^s.y fti. eéE winnd»ë ce^ n-
CatalögoScriptbrum Eccleiiäfticorufn, vbi etiam Con- zyipa . lahbatä ipfi cuftodire a Moyle ffllli luncj
— ---------- *-------:------------------•-------------- ----------- 1 ' " " ^ ^ lo ft tum
Noftrum yeroPafchaG hriftus eft.Qil^vt nOnihxtalegem ^ fepe j aM'bpuemfmm &-dac^adaquàrel^fii«iy^ç^fl^fU
inuenirëturaduertariuSjScçitcilniciruse&,6ckgalePalçlia c.:.j — l..: t'.i.r .. A
celebtauit priniitus. Sic illo difeedçnte nofttumnotinid
öperatus eit. Et hoc martifeftUrrieftinEuangelio|èc!un'-
dum Matthæum,de mykica cænà loquens.Etiadgeliftäjfic
quqcp inqüit: Prima autem dieotymofuni aqcejferedtfçipulidd
lefutn;dicentesei: VbiPùparemtutiiicomederepafchaï Quiak5
Ite ad ciuitatem ad quendam, &diciteeh pmpjufieumpropeeBy
aptidiefaCioPafchacuthdifcipulü M «j . É t p o il: p u I i ! 1 u m ; Ft;//» e- 1 coined it? Ét idcirco fecunddm hoc hec gentiles ex toto
re autemfafto difeumbebat cum duodccim. Et eientibusiHis dmt:.
Athenamen dico vobis,quia anus vefirum me tiaditurus eH. Et
poftpufillum dieenté l\i<fi:Nunquid egofum Rabbi dicit ei:,.
tu dixifti. Hue vliji ô Déi homines vniüerlà legalis Pafchæ
funt.Deinde ea quç rnyftici & noftti hint addiai t: Eiiaiige-
liftapnim dixit : Edentibüsautem illis accepitlpfuspanem,fregit:
&deditdifcipuliifuis:,& dixittÂccipïte&comedite^
me urn, quodpro vobis tradetur. Et accipiens calicemgrattas egity
& dedit illis, dtcens : bibite ex“eo amines hie eft fanguis meus tfo-
ui tejlamenti. Dicendoenim, oftpnditquomodo.
ea qaæ vetenç faerunt teftamenti , cefïaàere.^ ^ Aipicite
quoipodo pahern corpusitium fub nouoteftaméntCLVO-
çauit. Vos quidem panem,nos opto* dicimus. yAçr©»auté
int^pretatureleUatUs &fiirfom portatiisâ rërmentb Si la-,
le, câlorçm & eleuationémhabens. Azymæ auteninihii
d^ftant à lapide fine anima &lpto lateris dporluhi cottiün-
dæteit^ &ficcoluto çomp^atæ.Q^Mbylèscum’ dma-
riludinibuscàmedere mikris Iudæislèmel in aiino lëgçm
conllitüit : quoniam malæ palfionis.& tribulationislÿm-
bèjafunt, at nplbnmpâfchagaudium ÿçlætitia Êptum eft:
drextollitnosab humo propter gaudium ad caelum* ficut
&:Fermentum propter proprium calôrem, panem, qiiipa-
.riis,omni màuitare repletus eft. Azym® veto neqj làl, ne<j;
fermenwHihabentes, lutum eft aridum': Àut nonaudiftisl
Iefiimdicenteiridircipuhsfiirs; Quia vos efiis'fal terrai Et
quoniam #/wi/e ett regnum coelorum fermento quod accipiens
muïier abfcondit infarinafatis tribus y d um firmentareturtp-
tum. Mulierem lanâam Ëcçlefiam vocat.Satisvero tribus
m odis repletis, Patrem&Filium Sc Spiritü lan6lum:Qm)-
rum nequaqum IutulentâeàÈymæ fimtparacipes. 0idte?l
nim fif Dauid de G nriffo : Tu és Sacerdos in sxemumÇecundum
ordinem Melcbifedech. Quignte Abrâam ScMoylèn, caèli &
terræ & cætërarum creaturatum agnofcêris Deum, èxür-
gens obtulitilli panem & vinum. ldëb dicit diuinus Apo-
ftoliis:0«o«/.î/»ji confummatio per Leuiticiuy Saçerdotïum érat,
non fecunduniordinem Melcbifedech Sacerdos Chrijlùs dteeretur.
Et qmutranslato facerdotio^necefeeftytlegis trans!attofiat,qux
lexlutnlentaconftitiutazymaludæiscnftodire. ■;
Idem iplè magnus Paulus ad Corinthios prima Epifto-
la ex hisloquens ùtiEratres ego accept i Domino, quod& tradi-
divobS^^fniam Dominas in nolle qua tradebatur,accepit panem
&gratiasageàsfrègit&-dixit : accipite & comedite, hoc eft corpus
meuvi$juod pro vobH tradetur : hoc facitein meamcomme-
morationem. Similiter & de calicciHiceJl calixnouutn teflamen-
tuni in meo fanguine : bpc facite quotiefiunquo bibetis in meam
cotnmemoratiotiet/t. Quptiefcunquemandücabitispanem hune &
calicem bibetis ïnmeamcommemoratiônem,mârtemDominiàn-
'nunctabitis. Azymæ vero neque commemorationemha^
bent Dei, neque inorrèm illias anhüpciant,'ficut Molàicç
1 & arftc mille quadringëntos annbs ex lëge conftitutæ : Et
per nouum teftameqtùÉn, hoceft, per lànétum Euangeli-
um & perGnriftum malediâæ & dereliétæ.
SabbataveroquomodoinQuadragefimaludaice ob-
lèruatis? Autnoi^ u diftts Eiiangeliftamloquêntem:Qùia
tranfeimtes-dilcipulï in Sabbaris cçperunt iterâgere euel-
lentes fi>icasô6fcotnedente$ ? Dicebant autem iudæi ad
Chriftum : vides quid ijljfecerint in Sabbatislqx dixit : Etiam:
Aut nefeitis quid egitDauïi,cum efuriret ipfe,& qui cum eo eranfî
quomodo intrauitintemplum, & panespropojitionù comediti de
cætera. Et quia Sabbdtumpropter hominem faftum eft, non homo
propter Sabbatum. Qui & dicebant, quoniam homo iftenon
èïl ex Deo,qui(abbatum not}cuftodit.Etkemm lqquentc C hri-
ftp in Sabbato, & qui manum habebat aridam,fimiliter &
eo qui jdæmonis Spiritum habebat, in Sabbato munda-
tori,' & murmurantibus Iudæis& fimilia dicentibus,; dicit
Cliriftus:Hy^mfi* vnüfquifque veftrumnonfoluitaftnumapra-
Eiblioth.Vet.Eatr.Tom.il.
ter quem fanum fëcit. Etrdeo hi qui Sabbara cum Azymis
cuftôdmnt,iiëquè.Iudæi, heque Chriftiàhi font, fëdfimi-'
lès Flint Leopârdp : Sicut diätlnagnusBafilius j Cüiusfca3
pilli nec nigri fiinf, n&Çalbi pmiiüipi
Qüpmodb autem8c luîFocatà hi tales ëôméduht, iil
quibus Fangtiis tenétiù? An neîcitivjVt omhisaiiimalis Fan-
guis^iiriaipfiusfitj&qincomederitlànguittefnjanimam
fitnt. iHieniitioccidtintjautplagafttesCÖfnedUhti
Item A lleluiâin Quàdtagefirnà non plâlliiâs, fed femeiJ
.inpafehatanturnmodpiqUod interbretatifr, Doininus ve-
Üit, Laudaie, Èfmhum dicite, & bénédicité ei. Érgô fecundum
hoc nëqüe iSotniniDorninum -, hfeqj BeriédiÜus qutyehit, pfel-
litis. Èt iftiid verb Alleluia Hêbraicè di«9tUm cfti
1 Cur tahtaiftfdeceptiohëm ftbrftgp talium npfi a^iciris,
hec intelligitiS, heque corrigitispÔpulos&vbFmetîplos,
fecUtqhidebentiiidicariexhisdDeo? Non derfeliilquitis
quoddicitur, quod hoc Fetxus, &Bènèdi<ftus, & Paulus
& cæteridocuerunt? DecipitisyôsipFos & populumin i-
ftis.Quç veto FcripfieaFunt,quçPetrus & Paulus Sc céteri •
Àpoftoli &Chriftus dpeuit.4 &Fartàa Eccléfia Cathôlica '
FuFçepit &cuftoditreligioFe.Qug &vos correâi euftodite. \
Azymas vero &cuftodiasSabbaïforumproiiciifemifenslu-
dæisiSimilitèr&fiifFocatâbàrbàris gentibus,vt fiâmus pu- \
ri in/e6ta & immaculatà fidë, & vnusgrex vnius paftoris
Chrifti. Cuiùsin Cruce diuinoFanguine inébriâti lauda-
md’spuripurêPatrem&Filiiaîn & 5pïtitum‘fiui^tum.Vni-
uerlàMofiüçæ legis & ab eo euftodita dercliiiquentèsdîne
Deo Iudæk, qui velüt cæci perquirentés Ghriftutn lumen
amiferunt, permanentes in vttibra,ficut irifipientes perpe-*
mo.Hæc autem homoDei,&multotiens iplè cuünpôpu-i
lo àgnoFcens docuiftiëfle, & CorreÂùs Fcripfiftimultis fi- ■
milem cbnluetudinem habent(bus. Et vt habeaslàlùtem
animç|uçimitte pfiucipibiis làcerdotùm & FäOerdötibüs,
& ädiura, vtper hæc feipfos. corrigant,& Dei populum, v t ,
Dei mercedemin iFfcts habeas.Etfi hqcfeceris,pEOpono &
perfecundam Fcriptioriem maiora Si perfe&iora his tibi,
Fcribete, fidei vera oftenfîone 8c firmamento animarum,
pro quibus Ghriftuspoluit animam fixam.
T#E T V S P R Æ F A T Orum
fycophantarum cxplicatur.
INcipit refionfio Eratris HurMerti fin ft a Eccléfia
SyluaCandida ÿ ft i Epifcopifinfiar dtalogi ah ipfi latine
conferipta apocrifariatus f i i tempore Confiartti-
nopoli. Et iuffiu Imperatöris religiofi& Qrthodoxi Con-
fiantini Mqnomachi -Grace edit a f ib nomimbus Coft-
ftantinopolitani dp Romani : anno Domini millefimo
quinquagefimo quarto.
*T)Ræfulgentegi^tia{àntftæ&indiuidii^Trinitans, itl «Romà»
F ciiius manu nos & rermpnesnpftri,hinciarfi aggredi- üus.'
murrélponlutnin lireris & cauillationibus veftris : vt pa-
lamfithos illius /ÿmriiiPetri diFciplinaeritditos,qui dixit: pj
Sitisparatifemper.adfatisfuttionem omnipofeenti vos rationem' (
deea que in vobiseftfpe: cum modeftia&timorétonfcientiam ha- .
lentes bonam : vt in eo quoddetrahunt vobis, confundantur, qui
calumniantur veftram bonam in Ch'rifto conuerfat'umem. Qüod
figurate per Moyfen Dominas inrtuit^vbi veiftes quibus
''arcapOTtàreturcirculiSipfius fëmper inelfe præcepit: née
vriquam extrahi àb eis,ftë qua mora hei et quotiefeumque
arcam eleuare necelfë elfèt. Area liquidem Isnâam Eccle-.
Fiam.-citclili eius diuinamIctip tutanv. V e6tes eius præpofi-
tos.Ecclefiæ fignificant, qiips femper expeditlâCræScri-
pturæ infiftere r nepudentertunCVelintdiFcere,, quando
iam ad exaltatiönein Fandtæ Eccléfiæ debent quæftiones
qüorumlibet enodàté. Vndecalumniam veftram feriatim
diFcufluri, ab ipfîüs initio non pi'gritamur ordiri.
InFupfët vtmariifcftiusveftra didtaà rioftris fecemantuq.
vèftra obèlis,noftra àutemïifterifeis,prënotantur^ed tandem'videahiuS
quale’ fît illud veftræ calumniæprooemi-
D d um,quo