Pfilm.77-
lohann.6.
Exod.iè.
!J ! i —----------------------- r£---- I------ , , . tüemoriafii^pafliohis.Namiicutïiiffieienterfupraófténpidem&'
veftem caèteraq*, täiiaammam habere.lllud q ^ ^ Jpafch2 diebus fermentatie necinueniebatur}
quequodazymum negates panem efle,perecymo ogiam s «.apparebitin cun&is domibus feu finib.lfrael.Et apud
I emsnominis, qiiodeft*fT(t^cqnamininosvincere: cia- | . tuifl'etinuentum,iuftaanimaduerfione;vdiu
S cis orpninovanum & puerile.Quia&ahnguaruperms - j je„ s cl-anfgrelTor,abfqjrecraftinationeperibatde
i ucrße etymologise dacur ex viionómtnelecundu human CÄtu ifraSitaxü. Quod ficredimus verbis veri.tatisdicenplacirü,
magisquafecudumhacurarem.Etmomni * er- «g n 0»yenifoluere legem,fed implere: credendum etiam & .
’ pturis inuenimus pané indifterëter dtci,iiueruentazy , pKedicandum eft Dominum Iefum neevnum Iota, aut
1 hue fuerit fermétatus. Quod hmc demoftrarc mapimu . icem iegis pr£ECCriiflèi & vt totius tranfgrefixonis
Primo omnium,ecceManna tam mlege 8a tophetis expertem infidiatoribus fuis dixifle: Quis ex vobis arguetme
jpfalmis,quaminEuangélicisScApqftohcishtteris^anis, ^ AKoquin nee ipfc pef cara mulcoruiïi culfc.ncc j
ideft,*«t(^yocatur.Sicut in Puümo:sj(T0» k g g t t " "V | „ „ tranfgreflbribusörauit,vtnonperirennneepronobis
etende, i fm êy y iim ; Lffiu ,fc3profuapreuaricaüoneiuftepunimspnïféttim
; tot mm» cvUiedueü, 'fa m angtlonm maniuiMitli me. . gul tranfgreflbr inuentus eft, fermentato
ErmEuangebo:xug/t OpV■m «p-ra. tktbv. tin x- , . pc mnc rCpeno,fcd infuper mLikordifcipulosreos
odo.-Unt ov tjtextv vp» ïctgoman j femientato.Vicictequarfumenaquodetatalbum&
minutmn(icutlcmenconanan,iX |
qualipilo tufiim in firnüitudinem pnitp*, gültulque e- j rum dicittu quolibct: vfiis ■ fermentato, vere mortuus aflèr
ius qüafi fimilae cum meUe^audoritateduunadicitur pa- j riturin caco fao>qUjpeccatum»on fecit,necinu.en.tus
niSjiiue a.^n§r quod vtiquenullam fimilitu nem^autYe . fi dolus in ore ipfius.Infuper adminiftratis Iud^is materi-
nim faporem panis habebaqquomodo azym? po ltto am ma^namfibi placendifuper interfedione Domini, &
' nomen paftis, non vitte mus, qqi vdque natura, rorma, öc 1 » j , „ errore fuo,& fidem noftram euacuandi: fi I
fapore omnimödispanis eft & dicitur,prxlertim cum n- ^ • jorjantes n0mine Chriftiano obiecerint Chriftoquod
__J 4i„ em «rT «pk /iiVinnerieicsDanes,«prüf geliapudAbraam &Loth fubcioericic^panes,<»çT« iyjcrrott-- i i o| Ud, æorû1 nemo o.b i.i.e erepræf>u ms pf-ît, nec tune nec modo,
•nW dicantur comedi0e.AngelufqueHeliçleg^t in e- ygp^rte veftro edoétas magifterio. Quamuis enim prin-
fertumattulilïè. Sedquidmulta? Inlege&mtuaUj/ j cip£S ^erdotum &c omne Conçilium quæiîflènt falfum
inuenimus «fT«ç id^K ,p*o^P'0P°Jlt i teftimoniüm contra Iefum,vt eum morti traderent,&nec
quos azymos fuiffè nemo d^)itat,qui legisMo cæar jn verbis eius inuenifTentitamé taie aliquid,quale vosob-
quam rfotitiam retentât. Vbi dicitur: omnisoblatio qua öfter- I iicjds nullus eorum obiecir.Quod fifuilïèt obie<ftum,fo-
tur Domino abs^ fermenta fier, nec qutcquamfermenttacmem > vnum fufficeretadperdendumiUum.NeciamPilato J
adolebitur infacrtficto Domini. EtinDeuteronomio oy es j dicenti:aaipite eum vos,&fecHndu legem veflramiudicateeum>
azymum vocauit, 4 ™ y 'miretvunuc,id clx,panmajpi lonu. diCerent:Nobis nmncet interficere quemquamjquia ipfi prçce-
Sermo.quoqueDominiadEzechielemractus 1x1t. t u j Q gisinterfecilïèntfermentatiparticipem. Deniqjto-
F ili hominis fume tibifrumentum, ordeumjabam, entern ,m j ^ jepum caiuninja ex interrogatione Pilati & relpôfio-
lium & vitiam ,&mi$teinvasvnum, &factestmpanes, ccç ^Iudæoiû facillime poteftanimaduertiiüxtaÆuangeliü
tam hic quam in fublèquentibiis panes dicuntur, vbi n * J & Marci5 vbiinterrogante Pilato : Qtùd enim malz
fermenti mentio habenir; in tantum vt lu cr^ nG^ ’ Jf^sE clamauerunt: Cru(ifigatur:V onoLuçz atceftante,omnis
mùltitudo tradentes Iefum Pilar^ Hixerunt;H«»c inuenimusfubuertentegehtem
noftram, &prol)ibentem tribûta dort
lafermenti mentio ------------------- , .
hordékceus ibidem vocetur. Veruntamen vt dc veltns
s aliquid dicamus : Audite quid Ioannes Monachus Da-
C mafeenus ih laude Deigenitricisdicit: iîr« «m t»v ^ otwv
xaix QJÀ ^ oW * k MbeiuTwe/ùt* w c y n m
ho7iMY ccKti^m34s p < p ^ ^ ^ Quin etiam
Yolumus^-vt dicatis fermentatufiie an azym^> ht , de j quoSalotnonHtàuMÙtü tommïfammniiiii. Etp*-
SB B „ i abfeonit^ fuamr tS , fdftcet quein nmhei'Çulta te-
ptomittit. Ëthicemm&illicmm.azyinas, led.*{r ® -d i-
citar. Èt quiatiosadhqcnaheteaititurtotaveftradifpataa’o,
vt pro eo tantüqupd Matthxtts dixit : KtCm i i«rîi-
T i t in r , iàcü.acitpitltfiupamm, indpiamuscredetefe(-
mentatqm&non azymum difeipulisi fuis in memotiam
fuæpafTionLvDominum dediffe, fçiatis iftamfelttentlam
vefttajn iàtis infirmant eftè : Si aliud nonhabetis, quod
poffii vëftrapatti feuere. Omius enimfententiaexafJnione
procederis,eft dubia. QüKautem exfctentiaprpcedit,
certa omnimode & rata. Vnde fi aliam fententiam
Cafari,&dtcentemfe Chriftum reger* ejfe. Qmbuspaulo poft
ait Pilatus:Ntbf/»HHeMW caufa in hoc homine. Et illi: Commouit
populumper vniuerfam Ittdaam incipiensa Galilaa vfifc hue. Deinde
poft aliquadix t eis Pilatus : Obtuliftis mihi hunc hominem
quafi auertentem populum, & ecce ego cor am vobis interrogans,
nullam caufam mortis inuenio in homineifto in bis inqutbus
eum accufatis fed neque Rendes. Gorripiam ergo ilium & dimit-
tam. At illi poftqjftbant, vt crucffigeretur, Içannes au-
tem refcrt.PilatunRic dixilTè Iudæis : Quam accufdtionem
dffertis aduerfus homlflem hund Qm dixeruntci: Sinon effet
hic malefactor , non tibi tradidiffemus eum. .Etpbftaliquadi-
cente eis Pilato: Accipite eum vos & crucifigite.Kcfpondetiit:
Nos legem habemus,&fecundum legem delretmori,quiaftliümDei
% fecit .Nonne tot teftibus iniquis iiiDomihum inlurgenti-
bus & iniquitate mentienci fibi, füffeciflct hoc; vnum vc-
ftrum htendacium,fi cóftareteis fairem hoefolufh ? Noq-
rte inftarent Pilato,& dicerent:Nos legem habemus,&fe-
cundum lege debet mon,quia fermentatü inPafchacom-
edit? aut certe eum appamit? Er forte dicetis eum clarne-
giftc hoç. Abfit.Qman0nfolum.de fa6tisfuis,verum&de
didis ait ipfi Pontifiçi percun&anti : Ego palam loçutusfum
firmiorem non habetis, hac fola tam ambiguanoftrum
confenfuin v«bis non vendicabitis. Quia tu fuperius co^
piofe monftrauimus, azymes fidut ferinentanis did™1'
f a s , QfiinetiamMatthæus,quiHlbralcefctiplitEm
angelium,noq dixit .yX«eù>;« / w â ! . ' " > . “ f Ç1* " . aictisaitipiieoniintipcitum.uioou**.f «.»m j ....
eus, fed vt Hebneus Hcbrats, Lacan hjiv Leell -b e c e | munfo. fanperdacui 1/1 fynagogn&in impie, quo amna htautém
Hebtaicç etiam azymiim vocaiiin Deutetonomio ^ m ouulto locum [urn nihil. Quid miintent*
Metttb.V],
Marc.\\.
Lucs i J. I
IG ■
• H
loh/an-A
cognofeite, vbi ficKabetur:Lecbem out, id elt, panema . intern ta en qui meandiuerunt qun dixtrim ego. Nunquid
dtionis,atqaepanes,propofinQhisLtfiewipa«widicuntur.; Dà^ jnum domlis in q„ a Paftha celebtabat fans
VndcinPiilmo, mannaquoqiieiimilitervocatumy - £^æ praenaLicatiQpoileclatere i quem cöftatpaterna-
cbemaliiciniatfcafif „ quodinterpretatut, panem angelorum tafn^ dfrioMmçmJ|atoràppttaefuire.Quodfiforte
manducauitfioino. V \ & hunc latere pocuit,aut certe ip£e :on{enfit : nunquid &
Tamcopiöfis ergö trium principaliumlinguarum ex- |. iudamcompli<fem maiignoriimludæorum laterepotùit:
emplis eneruatametymblogiamveftrâ, ex nomine quod qui iuxtaPfahhillä eius dux ¬us Sc prxkmm \
eft % r& 1 vpienter': cohfidffrate^ azymônoftro fermen- difpenfeeor fuit ? Quem ipfi: Dominus dileäo loanni dc-
tatürn vëftrumpræterrè dauere. Quia fi bon obftinata me- monftrans ait: IpfeeH cui intinftüfömmporrexero. Et cum in- jj
ternaÂiféftîdveritatirefiftitis: & livetüsßcnduumTefta- tinxiflêtpanemdeditSimönillcariofhis.Eccehicbisdi^j
menturriaperte hon impugnatis}riobifcum fentire & fho- x\t ^q,p5quem vos non nififermentatum accipitis.Qjipd j
fitèrihabetisaZyihumpanemfuifte, qüemipfeDominus fiitaeft, quæEes prohibuit infelicem Iudam demonlba- !
I lefusincçna prirnisEcclefiç fuçfapdatoribus diftribuitin t0 ipfo fermentato, prodere fanguinem magiftri palam,
I . • ~ / ■- *|------ 1 1 i 1 • r ” ' • | ' i quemad-
WfifyÜ
lokannM[
Creecorum Caltimnias.
quemädmödhnl Voiefc>àtprodëte clam ? Aùt qüidnecelïè
habuit defperartdö dicertiPeccàllitradensfanguiilem iuftuml
cum ttaderido frahlgreflbrem legis auercérit à lè &àpo-
pulo fitrorêm Domini,ôegratiam promerùeric ?> Vt enim
præceptum legis diuinæ luper ho.fi breuiter„tangamus,per-
pendire quid in Deuteronomio làtius dicarur. Si Prophet a
quütbetftuefratet tuusjilius autfilia, vXor velamicus quem dili-
gis,vt anmamtuam,Voluerit clamperfuaderettbi ,vt àuertarisa
ceremoniis legis, non acquiefcas ei, nec audios,neque parent ei turn
oculuSpVtmtferearis & occultes eum ,fed ftatimprodïtüm populo
intertides,vt auertatur Domfatis ab ira fur or isfui, & mifereatur
ùbijnultiplicetfy teficut iurauit p a tribus tuis.
Hic ne quid minus fa<ftum videatur, etiam veftràtium
ridiculæ opinibni obuiamüsi qüihoninueniehtes ,quo
nam landarum lcripturârum fuhicitlo fcâpham âflèrtio*-
nis fuae pertrahant ad alicuius ftabilitatis litüs,fluduando
pertrahuntur iri iltùd diuinæ omnipotentiæ pelagus.
Namque feifeitantibus nobis vhde Dominus-Iefus fermentatum
in coehâhabuerit,cumin omnibus finibuslf-
rael non inueniretur.Re^tondentrSi creditur omnipotés,
potuit fübito vndecunq; fermentatum exhibere,aut certe
iplumazymum benedicendofèrmentare.Quad quam fit
muolum,nenjo non intelligit. Quiaquocuaq; modo a-
pud eum inipmfoiennitate fermentatum apparuillèt, legis
tranlgreflor fierec,plane dignus puniri^qui in landçle-
gis contumeliam fermentatum tradaflèt. Sed etfi quolibet
modo idfuilïèt fadum, aliquis Euangëliftarum tantü
narraret miraculum, non inferius illo, quo aqua conuerlâ
narratur m vinum.Et cum tam fiibtiliter geftafîue dida in
iplà cæna delcribunt,vt etiam àliqua velut minus neceflà-
ria videantur recitare:Sicut illud eft de contentione prio:
ratus inter difeipulos fada,fiue quod Dominus iplè præ-
ceperit vendi tunica&emigladium:quomodo tâm obfti-
nato filentio reticuere tam necelïarii làramenti initium Ôc
vtitadieanÂs,omnimodam metamorphofim,&qualem
vos lomhiatis ? Neq; enim fuérat negligent«: commemo-
randum, quod totius Ecclefiæ extatftindamentùm, & vf-
que lècundum Chrifti aduentum retinebir Chriftianitatis
lîatum,per quod inChriftb manemus &iplè in nobïs. Vnde
vos alïèrtioniS veftræ dif^cultatempafli, laboratis no-
bis præiudiciü fàcere ex omnipotentia Chrifti. Sed vobis
fideliter & çonftanter refootlemus.Quamuis omnia quçr
cunque voluitfeceritj&faciatDominus Ielüs, hocfacetq.
non potuit,fiait quondamdelapidibus panem fàcere no
potuic.Siquaî'ritur,cur?Breuiterrefpbndetur,quianoluit.
Sed vndè lcicur, quia noluit ? quia non tranfgredi potuit,
nectr-anfgreflùs eftlegem,quam non venitfoluere,fed ad-
implere.Itaq; vnum è duobus eligatis rieceflè eftrautenim
fermentaEoabiedbin fblenhitate àzymorum legem im-
pleuit,aur fiîfcepto fermentato legé fbluit, propter quam
adimplëhdâmfe veniflè mehtitus ihuehietur, qdodabfit.
Porro de omnipotentis,Dei coomnipotente filio^ itaiia-
betiir in Ioannis Euangelip : Non poteitfilm fàcere qu te quam
a fis. Qui etiamfècuhduni Marcum in patria lua nqiipote-
rât virtutes intdtas fàcere.
Hinc nil tergiuerfàtionum vëftrarum prætermitçéntes,
quia confideratis veftro fermentato fècundum lege &Eu-
angeliumiufte contradici : aftruere conaminr Dominum
non celebrallè Pafcha cum Iudæis, quarta décima Lu-na
menfisprimi, fêd priufquàfieret legalis abiedio fèrnlen-
tati, Et hoc probare contenditis ex Euangelip IoHannis,
qui ait:Ef ipfi non introiuere inpratorium, vttion contàminarèn-
tur,fedvt manducarent.Pafcha. Quod quanta abfurditate
dicatur, faite exhocperpenditerquodChriftum tranfgrefi
forem legis no caüetis oehuo pronuntiare, fi Pafchæ tem-
pus noluit bbferuàré.Prafèrtim cum Lucas re&rat : Quia
cumfaftaeffetborddifcubuit.r Quamuis enim bispoflè cele-
brari Pafcha lex concedàt^tamen quartam décima lunam
ortinimodis obfèruandam denuntiat. Et mundis quidem
quartam deeimam hinariiprimi menfîs^immühdisautem
quartâ décima fecundi.mCTifîs.Et qüicunqj aliterpræfum-
pfî(Ièt,de medio pbpuli fiii periret.Qubd fi quçritur quare
Ioannes decimam'quintarh luna,id eft^àPafcha fèciin-
dam dixerit Pafcha ? cum videatur dicere debuifîe : Et ipfi
honintrbiefiihtinprætbrium, vtnon contaminèhèntüf^
fèd Vcnrandiifiareiit àZyma: qüottihî prima erat dies fpfa?
Bibli»th.yet.Pat.Tom.n.
Sciätis indifferenter ab Euangeliftis did Pafcha & AzJjma,
Nam licet DomirtUsdifcipuhs dixerit: Seit is quia poftUduit
; Pafcha fiet.Matthatüs tarnen ipfius diei in cuius vefpere fies
bat Pafcha mention c faciehs,ihqtiit: Prima aute die azymo-
tutH accefftrunt difcipuliad lefum dteentes: vbi vis paremus tibi
Pafcha tomedere? Cui eonebrdatis Marfius,ait:£htf Pdfcha&
dztymapbftbiduum. Et poft pzUczi&priino dieazymorü, quä-
do Pafcha immolabant. Vbi fi indifferenter non accipiuntur
Pafcha Bt azyma,Vt modo Pafcha pro feftb azymorü,mo-
dö Feftum azymorum intelligafurpro Pafcha: Quompdo
frabiv.Etat Pafcha & azymapoft biduü’i Nam iuXta opinionc
veftram debuiq.fic feribi: Erat Pafcha poft biduum 8c aZy-
iihapoft triduiim. Sed BXufias omttem huiufmodi diflbl-
uens cannouerCizm,in(]uit:Appropinquabat dies azymorum,
qui dicitur Pafcha.Et quia, eum eo qui proprie dicebaturPa-
fcha,fubfequentes qiioq; feptem dies azymonim abufiue
nuncupabantur Pafcha,quem diem veller fpfccialiter in1-
telligi in fequenribtus luce clärius oftendic,dices: Venitau-
tem dies arymonmin qua fieceffe eratoccidi Pdfcha.Qvtpd.pte-
nein quarta decima luna fiebat ad velperu,quando agnus
occidebatur.Que'etiam Pafcha dici fi fi EuangeliftäpCrhi-
b uifjVt ip.fum Pafcha occidendum diceret.ldem qiioq*, in
aibfcibus apoftolorum narrar,qubd Herodes captumPetru
rriifit in carcerem, volenspoftPafchäproducere eum po-
pulo.Qui quodPafcha dicat mbx fiibiungens declärat.E-
rantautem dies azymorum: Nec mirum. Cum etiam Exodi
3 .D o min us tria te fta pra:eipua abere praJcipiens, Pafchä!
tacuit:folennitatem azymorum tantum cuftodiri iuffic,
quaiprjetermiflb PafchaobferuarineqUit. Pörrö IoanneS
qualiter intelligi veller,quod ä iv.virton contaminarentuv,fed
vt manducarent Pafcha, paulo poft a it: Erat autem pafafeeue
Pafiluhora quafi/exte.PifrafcedePafchq.prqparatioPafchq
interpretatur: quando iam prseparabatur, vel inftabat ce -
lebritasmagni cfiei Sabbati, qui celebrior reliquis pafeha-
libus diebus apud Iudseps h'abebatunadeo vt ob reueren-
fiäeius, gentilis hominis cöhabicatione^veiintroitu prse-
toriipollui vererentur. Ef infuper ne incruce remanerent
corpora in fabbato,pr£caueret. Necrepügnat verb, quod
Pafcha fblennitas azymorum dicitur: quandoquidem i-
pfumPafcha cum a'zymis edebatur,nec per .'tofu diemillu,
licuf fcriptumeft,app^ebat fermentatum in finibus illis
vfq; ad vefperu odlaux diei, quam habebant celeberrimä.
InfUper harum trium folenriitatiimcontinuati 3. dies
.pro vno die ftinthäbiti, ficut de Scenbpegia:dieblDonii-
nus diciv.vosafcendite ad diem feftum hunt,ego autem non afeert-
dam ad diem feftum hunc: qui tarnen pöfteaiam die fefto me-
diantejdicifurafcendifle, &in noiiiffimö magnje:feftiui'-
tatis die'ftetifle & clamafie: fiquisfitit,veniatad me & bibat.
.Ecceveftrisopiriionib.relüiftati forfitanplus necefla-
rio fuimus verbbfi,fed hinc minime debemiis reprehendi,
quiacaüfämhumanageneri fuper omnia neeefuriavol.ui'
mus eiiäcuari. Si Dominus Iefus lege potuiflec tranfgredi,
ihanis enim eflef fides noflxa, inanis & prsedicätiö noftra,'
quiapoflet doceri peccatuAd* obfuifle hum^no generic
mortem autem Chnfti nihil prbfuiflfeiNün c fequentia vi-
deamus: ybipoftquam vanis declamafionibus, vt fupra
monftratur, fyn» rnterpretati fiiiftis eleuaram & furfum
portatum a fe'rmehto &fiile, calorem & eleuationemha-
bentem,horrenda cJedtate,abominati azymavdixiftiS:
•fAzymaautem nihil diftant alapide fineanima Sc luto
lateris deorfum coniunbfa terrje, & fiefio luto comparata.
■ ^Heu heu heuDomineDeus,eccecompleriviaemus
priheipis apoftolofümpr'iefägiamnoftristemppribus.' Ex
vobis,inquit,erunt magiftnmendaces, qui inducentfettasperdi-
tionis,&eumquieruit eos Dominum riegant: Superdticentes fibi
celeremperditionem, & multi fequentur eorum luxuriös ,per quos
via veritatis blajphematur,& in auaritiafiftis verbis tie vobis ne-
gotiabttntur. Qupiu indicium iam olim non ceffat, & per ditto eorum
non dorm'itat.Cuius fententiq cöncordans dodorgen-
tiumaitTimotheo:Hocfcito,quod in nouifiimisdiebusinfta-
bunttemporapericulofa,&erunt hominesfteipftsamäntes,cupidi,
elaii,fuperbi, bldfphemi,&c. Et pbft pauca: Quemadmodum
lahmes & Mambres reftiterunt Moyfi, iia& ifiirefiftunt veritd-
tifjipinines corruptt mente, reprobi'circafideth. Sed vltra non pro-
D d' 3 ________ ficient.
Ibidem.
F
Afiorih
Extd.
Ioann. i8.,
Ioann. 19.
Confhacinopol.
•T m o t.f.