laan. 19.
Stephani Eduèm M pifi' _________________________
fiuelibaminacumincenfo: fcilicet pancm & vinum fan- 1
(fiificanda: populüs, fua manera. Per incenfum ,defigna-
tur fuauitas flagcaris igne charitaüs;höc eft vhgdéntü quo
domus eft replctavinccnsomnkaromata. Quod loquor
eftEuchariftia, factamcntum fcilicet panis & vini: a quö
omhis bonus odoreft: & omnia noftrx fidei Sacramenta.
Vride Èuchariftia id eft bona gratia exccllenter dicitur:
qülain hoc Sacramento ille fumitur \ quo omnis gratia
datur.4&eoenimfoio onwe datum optimum :in quoettplenitti-
do omniumgratiarum. Thus in igne: oratio eft incenfa charitate.
HuncigncmDeifiliusaccenditinthuribuIoaflumpt*
hu manitati$:v t currc n tes in odore vnguentorufti luo-
rum,offeramus ei odorem bonorum operum. Donafa-
cranda fcilicet panis & vinum: hoe ordine oblata ad alta-
reperueniunt. Afubdiacono diaconus accipit: Sc oftert
manibuslacerdotis,velaIiquoticnscaufacurxdiligentiorisfacerdoscomponitindexteraaltaris.
nee palam apud IudxoSambularet: abfcondita difpenfa-
Cuius rei myfte-
riumeft : quod lex perfubdiaconem fignificata in facrifi-
cijs {uisfacrificium noftrf falutis figurauit.-dü&rina Euan-
gelica cuitfs diaconus ririniftereftVmanifeftauit &fo!cn-
nitercelebrareinftituit. ^qua vinomifcetur: vt vndare-
generansitafanguini Chrifti adiun&aintelligatur. Quia
peralterumfinealteronemofaluterh confequatur i per
hóe etfam vnio Chrifti 8c Êcclefi* defignantür. Vtrumq;j
dè latere Chrifti emanaun:quod non fuit fine rati one my-
fterij. 1 Prxparantur panis & vinum ad conficicqdum Sa-
cramentum,vtquibus fit refeéfio corporalis:fiatanimx
cibus & potus (altttaris, Sicut enim illa corpus hominis
fuftentant & (piritum Ixtificant.-ita res-Sacramenti qux eft
Chriftus Dominus noftcr Deifilius,eftlxt»tiahortiinüm
8c Angelorum fibi 8c Angelos 8c homines reconcilians.
Vndeipfequiin Sacramento fumiturait: Caromedvcreett
cibur.&fanguismeusvereeflpottu* Panis ille debet eftetriti-
ceus: quia Dominus grano tritici fecomparauitdiccns:
Nifigranünifrumenti cadens in terrain mortuumfuerit tipfumfo-
lum mam. Vnumgranum fuit Sc folum.-ante refurredHo-
nem: poft fradlificauit&hmltiplicaium eft per fidei pro-
,CtTi J.
tione præparabat nobis lalutifcrum fuæpafiionismyfte-
rium. Poft miraculdrti aité£U fui à mörte fufeitati eo palam
ambulante,facerdos römpit filentiüm éxclamans:Per
omnia fsculaftculoruni, 8c togpt Dominu m eflecurri iltis: 8c
chorus oraéeius fpirituiDominurii vnirh Mohet ettamvt
habeant furfum corda ad Domiiiuro,ipfius fubleuate gra~
tia:vt mentèscörumfintiri coeleftibus 8c «ternis, non in
terreniç & tranfitorijs. Refponfione chori audiens eorutri
mentes adDominumere&as: confuetur dignum cfle8c
iuftumciagerc gratias, qui terrenaeleüat ad coeleftià,Sc
quodgrauc eft 8c pondcrofum facit fluere,furfum. Reële
Deo gratias agit : qui per bona opera ie ei acceptabilem
reddit. Vt digneà nobis laudes referantur Deo: oportet
nos bene viuendo allimilari coelorum virtutibus.-quatc-
nus in exhibitione gratiarum,vna fit voxhominum öcAri-
gelorum. Illi inceifanter laudant in gloria : nos quantum
poflumus laudemus pro mifericordia nobis exhibita, O-
randus eft pater vt concédât nobisiuftitiam : 8c interpellante
Pet'bmnia
f e c u la Ge
culotutn,
Surfutn
borda.
filio 8c intetCèdentibus angelorum fufiragijs,peruc-
niread eorum gloriam, per quern Deo omnipotenti gra-
tia9refcrimus,cordecredentes & ore confi ten tesrquo per
Iefixm Chriftum (ilium fuum «rernaliter genitum, tem-
poraliternatum , ab otpni creatura hufnana & angelica
laudatur,adoratur, & reqcMjter honoratur. Per ipfum e-
nim vniuerfa vifibilia 8c i nuifibil ia créât, viui fi cat 8c con-
1 feruat-Quod manifeftc decl arau i t beatus loannes d icens:
înprinctpio crat verb inn. Omnia pers ipfum faftafunt & fine ip fit
factum est »i&i/.Maieftatem patris per filium laudant Ange-
It in minifterio. Adorantdominationes : inclinaro fcabel-
lo pedum eius dominio. Potcftates reueren tu r : quia omnia
poteft, 8c omnis poteftas ab ipfo. Omnesetiam fpiri-
tus cceleftes laudes eius ineffabili exultatione concelebrant:
hymnum fine fine concinentes. Vnde facerdoslau-
dibus Angelorum precatur adinngi voces hominum : per
' Tefiim Chriftum Dominum noftrum, qui vtrofquelacit
participes æternoruin gaudiorum, Inde chorus quafi cum
Ilnelinatio
ante alia,
!rt Humi-
litas.
LMatt. Uv
|£mA-Z;
paginent. Quot fi deles.tot funt gran a illi grano deifico V- j ramis palmarUm ei pergens obuiam a Bethania venienti
nitasexquibus conficitUr vnum corpus,quod eft Chriftus in Ierü(älem,hymnum decantât Angelicum.Sari£tus,fan-
8c Ecclefia. Azymus eft ,vtfecundum Apoftolum, non in, <ftus,(an<Stus, 8cc. Trina fanótus repetitio : fanôlæTrinita-
fermento veteri, nequeinfermento malitu&nequifi<tifedinazjj-1 tiséftconfclïio'. Qrualemcl Dominus profertur: vnitas
mis fynceritatis&Veritatis. His autemcompofitis, filer te
chorojfaccrdos incipitorarein filentio : illud fignificans
tempus quo Dominus nofter iam nonpalatnambulabat
apud ludteos, cum cogitarenteum interficere,fed abijt in
regionemiuxtadelertum,inciuitate quæ dicitur Eftrem,
8c ibi morabatur cum diicipulis (uis. Et i n cl i nans fe ante'
medium alraris , fupplicat a Deo patre fibidari fpiritum
humilitatis:vt in memoria Dominic« valeat facrificium
afferreDèocompundtionis, humiliras enim virrüseftfine
qua nulla oratio,nulla meditationec operatio accepta,
eft Deo,qui nos erudiens ait : Difcite à me quidmitUfum &
bumilu corde. Virginitas enim beat« Maria: placuit exhu-
militate,ipfeatteftante. Reßieptbumilitatemancillafua. Se-
quicnrinuaeawoTiinitaris.qâæfàciendaeft principro cu-
I iufqttefermOnis velöperis. Dicitcnim ,fufüpfytnädTrini-
feüöaTri- tasianecuius fideimpombileeft aliquid piacerevf)eo.De-
! indc orat omnium aftan tiurii precibus adiUuari$jÇ2onuér-
tehs fe ad populum dicit: Orate. Et chorus orat pro eo ;di-
cens. Mittat tibi Dominus duxilium defanäo:& deSion tuedtur
fe.Sciendum eft quia in celebratione mifix, quinarià fit
conuerfio facerdotis ad populum :ad memorandum quod
totiehS Dominus die rclurrcftionis apparuit confolando
pro pafiione fua gemitus delolatofurn. Accepto (piritu
humilitatis, fàcerdos non præfumcnsdc fe.fcdàcler’o 8t
a populo poftulans munus orationum, Vt pro fe 8C pro his
Deum i n t erp ellan s exaud iatur : dicit Orationes qua: fe cre-
taê dicuntur, quid fceteta 8c humili voce proféruntur. In
hoefilentiof ft memoria dominie« paflionis: qu« in heb-'
dorrfeda ante pàfchali ceftàntibus hymnis 8c laudibusfo-1
let celebrarb Dominus etiam imminente paftione ,ante
fufpendium crucis fecreto orauit dicens Pater fi fieri poteft
tranfeatàmecalixiftè. Oranté facerdote Aipefobla-»
tamin filentio fit quidatriad fanöium facrificium pr«pa-
ratio. Repr«fentans quod cum Dominus fe abfeonderet,
lubftanti« in perfonis defignatur. Cuiusgloriapleni funt
cceli 8c terra.'Angelica'"fcilicet creatura8c humana. Ideo
ofanna in excel fis quafi o b fecramus : vt falutem con fecuti
cum Angelisgloriemùr ? quiabencdiétuS quivenit in no-
miné Domini Iefus Chriftus filiustuusper quern nos (al-
uas 8c benedicis.
tie Canonit ^tedaratione. ’
C a p . X I I Ï ,
T E igitur, &c. Ex pr«mi(fis datur in tell igi : quo d Deus
pàter per filium fuum abomni creatura coelefti lau-
datur&glorificatur. Tumbeneficiodatx glori« &illius
confirmationis. A quointellecftu initium canonis præce-
dentibus hoc modo continuatur. Quia clemétiflîmepacer
per lefum Chriftum filium tuum ab Angelis 8c ccele-
Sanftuj
fanftui
fanftus.
Ofanna in
cxccllij.
ftibusvirtutibus collaudaris,cum quib.adlaudemtuam
noftrâs voces deprecamur admitti. Igitur per eudem filiii
tuumterogamusaepetimus; vt tibi fit gratis 8c acceptum
quod offerimus.RogamUs hu militer : petimus connden-
ter.Te rdgamuS pro lapfis: qui in filij tui humiiitate iacen-
cem mundurn erexifti. A te pofeimus munus lalutiferum,
de tda mifericordia confifi: qui non ex operibus qu* feci-
musnOs ifedfecundum mifericordiam tuam faluarenos
voluifti. Offerimus corporis aliméta, vt ex eis fufeipiamus
fpirimalia : offerimus pan em& v in ü ,v t inde per cipiamus
Verbum caro taclum. Peti tio de claratur per hoc quod fe-
qtur,vti accepta habeas, & bcnediCashæc dona, h«c mu-
nera,h*c fandta facrificia.Donum eft quod à fuperiori da-
tur, munus epab inferiori. Vnde panis & vinUm, funt dona
à Deo nobis donata;munera7d nobis Deo oblata. Solem9
enimillos munerare àquibus aliquid Volumus obtinere.
Eadem funt facrificia iaiufta fcil.Deo dicat a, Scad fandum j
fectkrl
Pro qmb.
Tatenlos
Ç
V e Sacramento altaris. . ___________
Scrificiùm prtCparâta. Illibàta funt nee corporali guftu4
necaliquafradione Vitiata,fed integra ôcintada. Inde eft
a panis integer debet apponi: 8c de pane & vino folétob-
lationes fieri.Precamur vt h*c habeas accepta.Ita vt obla-
tiortififtorum munerum tibi grata aiigeatur deuotio no-
ftra:8c offenfus culpis noftris,eorum oblatione nobis pla-
catusefticiaris.&benedicas.vttua benedidione facias co-
uerti in illud corpus filij tui çj» pepédit in cruce : quod glo-
rificatum elfin refurredione : quod deificatueftinafeen-
fione.Signantur tripljci cruce:in quo oftêditurtotum my-
fterium fieri (anda Trinitate coopérante. Scire autem vos
conuenitquodà principio canonis vfqiad finemmemo-
ratur angariadominic* pafiionis, pcipue quodadum eft
inhébdomada antepafchali. Sequitur : Imprimis qu* tibi •
offerimus pro Ecclefia tua fanda catholica : q pacificare,
■ cuftodire, adunare 8c regere digneris toto orbe terrarum,
vna cum famulo tuo Papa noftro, regonoftro, 8c antiftite
noftro,& omnib.orthodoxis atq; catholic« 8c apoftoli cx
fidei.cultoribus. Oratiofine charitatc,eft infruduofa, ftos
eft fine frudu,fpica fine grano,vox aë ra ve rb crans fine audience.
Caput Ecelcfix,
Chriftm.
Vnde Propheta : Iniquitatc fi afpexiin corde meo:
non exaudiet Dominus, charitas in tribus côfiftit : in dile-
dione Deifui,8Cproximi. Vndefacerdos nullum fidelem
debet excipere ab oratione : quæDeofitgratior ex mutua
.charitate. Oratitaqj facerdos primo generaliter pro tota
Ecclefia catholica : vtDnsdignetur earn pacificare abin-
curfu vifibilium 8c imiifibilium hoftium, & in tranquilli-
tace cuftodire, 8c adunare,i.e.in vnitate fidei côfèrUare: ne
erroribus hercticorum fiue fchifmaticorum diuidatunfed
vnitas capitis 8C membrorUm in fide Sacramentorum co-
feruetur, 8c regere, vt moderamineiufticiæomniain fe fiat
&difponâtur.Deinde (ub quadam diftindiope enumerat
partes Ecclefi*;dicens: Vna cum famulo tuo Papanoftro;
&c.Sicutenimadminiftrariones funt diuerfie: itaoratio-
nes funt variâdç. Alia enim folicitudo adhibc da eft publi-
cis, aliapriuatis, alia forefibusnegoeijs, alia ecclefiafticis.
Alio modo pro feorandum exigunc Ecclefiafticæpfd-
n«,vt Dominus Papa, ArcHiepifcopi,8c Epifcopixalio rex.
8c fideles finguli.Infideles cum no lint in Ecclefia: no funt
de corpore ecclefi* cuius caput Chriftus eft, cui no com-
municat alienus à fide:8c licet pro diuerfitate perfonarum
orationes varientur, earum ta me inten tio vno fine côclu •
ditur. Sicenimoradum eftpro vniuerfisfidelibus.-vtab-
Mcmcrfto. ftrahantur à noxijs 8c ad falutàriadirigancur. Memento
repetitio generalis örationis, itài Mëmëtö Dortiiné fà'mu-
I Domine famulorumfamularumq; tuarum.Inpræcedenti
j capitulo oratio fit generaliter pro ecclefia. Deindc diftin-
| guendo partes ecclefiç:rogamus pro Papa,8cpro antiftite,
I pro rege,pro omnibus orthodoxis,fcilicet pro ijs quorum
gloria eft reditudo fidei Chriftian*, confcientiàeistefti-
monium perhibete (àndæ meditacionis 8c honeftæcon-
uer(àcionis,pro his etiam qui fidem excolun t vomere prç-
dicationis,8cfemine boni operis.Hoc autem (equecicapi-
I tulo eramus pro familiaribus,abfentibus,prçfentibus:pro
! aftantibuSjfcil.proijs omnibus qui ailiftunt prçfentes my-
I fterio altaris. Communicantes; quorum Deo cognita eft
fifies 8c nota deuotio. Solus enim eft qui fçrutatur corda
8c renes Deus: cui omne cor patet ,* ,8c omnis voluntas loquitur.
Vel quorum fidem Deus approbat. Eiusenimco-
gnolcere eft approbare.Pro eis omnibusfupra memoratis
offerimus facrihciumlaudis,8cipfio(Ferunt Deo : referen-
do gratiarû adiones qui p filium fuum à nobis voluir lau-
dari, be nedici 8c gtorificari.Offerimus re: ipfi offerunt fide
8c deuotione.Ofterimus facramenta coficiendo: ipfi offerunt
VQta foluendojimmolât (àçrificium laudis; 8c redduc
altifiimo vota fua. Adiuti virtute facramenti comprimunt
ipfi vicia 8c peccata: in ædificado, Sc Deo vouédo virtutes
8c bona opera.Offerirrius vinum 8c oblatam;ipfi offerunt
mentemfandam 8c deuotam. Iraq; offerimuspro nobis
8cproipfis'.ipfi pro fe 8cpro nobis. Vndefuperiu^poftuia-
uimus eorum orationibus aduyianrdicé tes, orate pro no-
bis.Sciendum eft autem q» vbi orauimus pro totaecclefia,
rogauimus Sc pro iftis. Specialiter tamé familiales absentes
8c pfentes, 8c alios alfiftentes memoramus : vt circa eos(
augeatur n o ftr* deuo tionis affedus. Vndë quos chariores
habemus,hoclocohominare folemus. Poteft autem elfe
Pe fpceia.
“ oratione
fteerdote
bfacta.
'■ to.
lorumfamularumq; tuafumibmiridmfcil. fideliumcot-
poraliter abfentium 8c hie ailiftentiu. Iterand*«nim (unf
orationesi quiaafiidilitate 0ratio(fis multotiens placatur
Deus, & poftulationibusrioftris fit propitiUs. Itemfcien1
dum eft c^ fi vnuS tan rum fit prafens, Vtl nulli fihf prseferv-
tes,vtin miffis folitarijsmo iae'o hlutanilir qu* pluralitcr
foment fieri orationes. Pritho enim n'o fbleba'nt mid* cele-
brari.fine cqlleda fidelium multitudine. Poftda mos in*-
oleuit,folitariasficut monachos:Celebrarefblitatias,quod
eis edee'ftum eft ex indulgentia.Inde etiam fieciilates con-
fueuerun t mi Has cancare priuatas.Tilric fiunt fal utatioties
ad omnes fideles,qui afliftunt: quafi pr*fenteS fide 8c charitate
Sacramentis communicantcS.Quotquotenim futtt
de corpore Chriftfiq, eft ecclefia,falutantur:& eorilm fuf-
fragiapoftulatur, quorum fides per gratiam Dei adiuliat
fieri tan ta myfteria.Neceftaliquis fidelium,qu! no fir pdf-
ticcpsfacramentorum. Qui enim d corpote pr*fcifi iunt
q>eftveravitis,quifuqtpalmitcs.1 8c putridamembra:ab
hocfacrametofuntalieni.A capiteenim in totius corporis
membra: d vite in palmiceS effunditur humor falutaris to-
turn corpus viuificantegraciaDei. Ita vfto pr*fente facets
dos plures alloquitur, 8c falutat quia pr*fensaftar omnis
ecclefia.S i ngula enim membra fibi inuice 8c capiti 8c con
pori coherentquandiu vegetantur (piritu Dei. Inde eft q>
nofolurn facerdotesSc clerusqfccundum difpenfatione
minifteriorum diuerfisofiicijsoccupatur, autdiuinis kui-
dibus hoc facrificium offerunt: etiam adaudientes ofculo
pacis comunicantes cooperantur:8c omnes vbicunqj fin t
fideles, nulli fepatantut,nifi quid corpore Chriftipr«ci-
duntur.Omniaenim membra huius corporis quandiu fibi
coherent glutinochariratis,luntqUafiVnapfbni.Qui di-
uiduntur ab hac vnitate, & eijciuntur a facramg torum co-
munione,alieni iuntd Chrifti regno 8c ccclefie.Subiungi*
tur caufa oblationis, cum dicitur, prqfe fuifq; omnib. Of-
ferenteserantprofalute animarum fuarum, fuifqi omni*
bus,i.e. pro amicis, 8c rebus fuis 8c arhicorum, pro pace il-
lorum,pro reditu peregrinantiu.m,pro fanitaceinfirmoruj
pro coUerfione errantium,pro frubtibus terr$,pro aeris fe3
renitate,proalijscomodis adipifoendisvelconferuandisj
proobtinendis lucceflibus profperis. Habemus enim in
ipfo cofolationem pfentis vit? 8c futur^.Pro redemptions
animarum noftrarum, pro fpe falutis 8c incolumitatis no3
ftrg.Fatfta eft noftraredeprio,Chrifto femel iri cruce paftb;
Nam paftione Chrifti redemptifumus 8c liberati de manu
inferi. Culpis noftris cxigentib. quotidiclabimur, ab hoc
lapfuiterataimmolatione, qu* fit in altari, refurgimus 8c
renouamur.Immoiatioiteratur,noChriftusocciaitur,fed
ipfo pferire paflio eius repr$fetffatufiSuperabundanre mi-
ffcriCer4ia,maius fuit prccium,q noftrum delitftuiri,Deus
enim homo fabfus , mortuus eft, vt deificetur homo 8c no
moriatur. Qui fe dedit, maius dare no potu jt. Si autc Deus
maius precium dare non potuit,quid retribuemus ei? Offerimus
ei caiicem falu taris facrificij quo rederapri,quo liberati,
fed etiam faluati, habentes beatam fpem;refurg£di
Iairiiola-
t^r Clxrt
ftus,fcd ad
occiditür.
cum animarum falute,8ccorporum incorruptione: Supira
.roemorati^fferuntjtibiq; reddunt vota fua,non idoiis,n6
d*monijs,ifed tibi Deo viuo &Vero. Communicantes&
memoriainVenerantes. Aliter enim, ne conuenien ter of-
ferrerit Deo, nec vota redderent, nifi digue communica-
rent, quia extra commUnionem fidelium 8c veneratione
fan&orum,n6 eftlpcusofferendiverum facrificium;Ora-
tiones enim fidelium, 8c fandorum fuffragia, adiuuanc vt
Deo fiant accept* oblationes 8c vota, poftulantes eorum
fuffragia, eos 8c in ipfis Chriftum veneramur 4 qui tantum
fandisfuis corulit, vt valea.mus meritis 8c precibus eoruni
adiuuari.Quihonorat filium,depatrem honorificat q mi-
fit illu.In memoria8cvenerationefanCforum tabs ordo eft,
c6fiderandus,vt primum memoretur beata virgo domina
8c reginahominrim 8c AngeLorum,fccudo virtutes c ® lo -
rum, tertio fiat memorkpatfiarcharupi 8c Prophetarum,
quarter Apoftoloru, quintoMartyrum, fexto cofeftorum^
feptimovitginum. Hxfequuntur agnum quocuriqjierit.
Sicut gratiaru feptiformis eft donat^lojitafadfa eft feptena^
ria diuifio ordinate Spiritufandfo.Ante confecratione,fi t
Ördö in
■ Fiodörum
veDèracio-
ne fetuandu*.
memo