. led co ntrarijs motibüs raptus, aut ftatim proij cit q> mente
ffalm. I4J.
ltd. ■ §
Sttp.17.
■ /oè.15.
J¥o«.i8. '
Pre«. 28.
Pro*, io.
fufceperat.-aut fi diutius in éo permanferit,xftu tentationis
accedente,verbi germenanteadeperit, quam conualefcat.
F ruftra ergö>inquit ffmtisfmentem, quaab hoftibus deuorabitur.
In mente etenim quxprxiudîciùmpatiturfuxperuerfita-
tis ,cito germinatio cpnfumitur ppopofiti reófcioris.Deinde
fubiungitur: " '
Ponamfacïem tneam contrav os.
Supra obedictibus fibi,No»4 ^«ef,inquit,V<wanima mea.
N une autem jonamfdciem tneam contra vos. O comminatio
metuenda. Quoenim diuinam fügiet iratn, cui iratuseft
Tfilm. Deus? inquit, rf^rir« r«o?&ifacietMquofupa,m ?
Quid tarnen aliu dà prxceptorum iilius eontemptonbus
fperari potuit ? Sicut én yn ipfediligit iuftos, ficiterum per
Pfalmiftaméidicitur : Odiftiomnes quioperanturiniquitatem.
Potiam ergo,inquit,jf»cifWJ tneam cöntravos.
i Ettorruetiscoram hoftibus veftrè, '&fuhijcieminibis qui ode-
runtvos. • - v : : '
Superjusdiótum fuerat, Pcrfequeminiinimkosvtfiros, &
connaît cor am v obus. Nu never o , Cofruétis coram hoftibus ve*
ftris,&fubijcieminihis quiéderuntvos. Sicut p'amque cüiDeus
adiutoreft, omnësfuos deipieit inimicos.' fiobomo fuo
reatudiuino deftitütus auxilio, prxda hoftium fit. Sequitur
: Bugtetis nemineperfequente. .
Sicut iulÜs fuperius âite'ca.t3Abfq3ÿdiïorebabitahitisinterra
veflra : fic nunc contumacibus metura etiam irratio nabi-
lemminatur, dicens^tugietisnemineperfequente. Scriptam
enim cjft: Cumfit femper timida nequïtia, teftimoniumdatconde-
mnationi. leem in Iotëf Cunctis diebusfuisimptusfuperbit, & numerus
annorum incertuseft tyrannidisetus. Sonitm tptrorisfemper
inaunbusillius, &cumpaxfu,illetnfidiasfujpicatur. Sicnonefi
bominifecuritasfine Deo,quia turrisfortifiitna nomen Domini,ad
quam iuftus confugiens quafi leo confidit :pauor autem bis
quiopcrantur malum.Fugietis etgo,ait,neminepérfequente.Hïnc
adiecundum tranfitgradum , quempfeuloante comme-
morauimus, quo pcrpeccandi afliduitatem hominesin
contemptumlabuntur.&inillaminortemdequa:fi:riptum
eft: Amortuoquafiquinonjit, perïtcónfeftio. Hunc igiturferi-r
ptu ra fieexpli cat, Domino dicente :
Sin autem neefic obedieritis mihi, addam correptionesveftrasfe*
ptupluinpropterpeccatavefira : & conter am duritiamfuperbiave-
fir a , daboque coelum vobis defuper ficut ferrum ; & terram
neam..,
Si necfic,inquit,obedieritùmihi.T an quam diceret :5ipoft
multipliées lapfus nolueritisad cor redire,&peccata yeftra
confiderâtcs,humilitermeumexplorare'auxilium,vtmea
virtuteab hoftibus liberemini, ante quorumfaciem antéa
corruebatis : fi inquamin peccatis veftris non fueriti&hu-
miliati, v t fufeipiam vos de viâiniquiratis veftrx, ficut ferir
ptumeftdequibufdam, qui propter iûiuftitias fuas humi-
PA&» 106 ^txnt,aidam correptiones referaifeptuplumpropterpeccatave-
' ’ 10 ' fira,& conter am duritiamfuperbia veftra.S uperbi enim inique
quam mültitudinertt tanfäm quae humaname^cederetac-
ftimationem, Propheta vbluit defignare. Item inPialmo :
Gurrusdecern milltbus multiplex. Hoc ideifeo dixim9 i vt quo-
ties in hat (ententia quam tradtamus, corruptiones fiue
plagasin feptuplum addendaslegerimus,nou nifiaugme-
tum earüdem correptiohum fiue plagarum intelligamus.
Di'cituritaque: Addam correptiones veftratfeptuplum, daboque
cetlum vobis defuperficut ferrum,& terram aneamfcet ferrum &
xs,nihil aliud quam duritia hic vult intelligi.Nam inDeit-
teronomio vbi fimilcs peccatorum pcenx defcribuntur,no
ficut hieccelo ferrum, & xs terrx dedit, fed c conuetfo :$it
cceiumyinquit, quodfuprate eft, aneum: & tin a quam calcas fer -
rea.Vnde nihil interefleindicat,cui ferrum vcl attribuat,
'cum idem in vtroq; defign^ät^ Cxlum ergo facram feriptu-
: rarn,terram verp mentem hu m anam jhtcllige. Caelum aut^
ficut ferrum eft,& terra xnea: cum peccatori§anim a frigo-
re fuxiniquitatisinfenfibilis re ddita,ex auditu fandkx prx-
dicatioriis nullum rorem concipit vtilis cpmpumäionis.
Cüenim fapientiaforis prxdicet, 6c late per orbem in pla-
teis det vocem fuam.-dumprophetiae leguntur, dum Euan-
geliu recjtatur:quid eft quod vnusauditor dorrigitur,alius
audiensinnullomutatur, nifiquod huicpetDeigratiam ;
cceium exhibet rotem fuu, vt terra illius germinet:alij vero.
fuo merito verbi diuini medicinafiibtrahitur,vt ( ficut fii-
perius diximus) arguiTe audiat & conte,mnat:8cfomno lx-
tali grauatus,fub increpatione diuin a n i h i 1 falub ris timoris
' concipiat ? Quilquisigiturtaliseft, pro ialutefualaborate
contemnit: fieri tarhen nonpoteft vt non laborer. Hontoe-
nimadlaboremnafeitur. Laborantitaq-,bmnes, 8c b oni85
mali: fed boni frudtuolumlaborem quxrunt, mail vero ih-
mi\itcihboxant.LaboriZitSa\omonftultorumdffiigeteos, qui
nefciuntpergeremciuttatem.Hoc(]Uo<i\ie hie fubditur: . ■ ,
Confumetur in caffum labor'veften nonproferet terragermen,
necarborespomaprabebunt.
^Superius vt-frudtum iuftörum oftenderet,qui8c mores
" flips innouant,8c vfqj ad proximosbpnitatis lux ramos p-
ftendutit; Terrain quit,gignetgermen f\mm,&pomis arboresre
plebuntür. Nuncautemvteorumfterilitateminfinuet,qui
j telas texuntaranex,8coperaeörum operainutilia: Gonfu-
metur,ait, incaffum labor vefter: non prof act terragermen,necar-
borespornaprabebunt. Notaquod^^primp gradp-vaftationem
frugum Dominus comminatus eft, dicens: V/uftraferetisfe-~
mentem,qua ab hoftibus deuorabitur: nunc autem tan tarn terrx
ipfius ariditatem prxnunciat 8ceceli ficcitatem,vt omnihü
mote fubtradfo,necgermeniri terra nafeatur,quod (altem
ab holüb us deporetur.Hic namq jproceflus iniquitatis eft>
vt poftquam a iuftitix ftatu labi cceperit homptprimum ad
id quod expedit, languidius aftutgat, deindeiplam etiam >
bene agendi volüntatem perdat. Sed quia mens qux Ipiri-
tualibus priuatur affe&ibus, non fieftupida remanet, vt.
non ad aliquid moueatut: fed cum naturales motus excp“ |
dunt, beftialesimpetus carnis lucceduftt, apte lubinfer- j
tur:
StdmbuUueritisexaduerfomibi,necvpiueritfiituditeine>ad*
agnntvfquequaque,quandommalisfuisobftinateperle?- . : - - y v - ■ PH ' . a -j
uerantes, etiam poft perpetrata flagitia fuperbiam non de- dam plaças y eftrasvfifc infeptuplumpropterpectata refera x emit*
D ponaat.ConterameiQo,uii,duritiamfuperbUvefira:addenscor-\ tamqueinrosbèftiasagn, qùaçonfiumantvos&pecorarefera, ad
rept tones veftr aifeptuplum propter peccata veftr a. Quoddicityé- paucitatemcunftaredigant,d*fertdquefientvuveftra.
ptuplum, nonnifiaugmentum quoddamipfius vindiâtaefi- Ratio,propria hominis efttfenfus aptem cqrporw, Cum
P/1&M7.& gnificat/velutcumdicitqr^reddevimisnoftrUjeptuplumin pecoribuscommuneshabet. Succedentibus ^rgpbeftiis,
9 H * 1 à' . j ____ —. .Àntimnn.iirknmin.c mm npi-nnniK _ aa naucitatem
Gen. 4.
ïfitlm.90.
finu eorum; id eft, maius tormentum cohfcientijseorum
repende,quam ipfi noftris inftixere corporibus. Malta hu-,
iufmodi reperies, velut cum dicitur; QMötctderitCaiqjeptu-.
plumpunietur.it ip Eo:lefiaftico, nonfemines, iuquit, malam
fulcisiniuftitid,&nonmeteseainfeptuplum.NecColus fewena-
; rius,fed 8c alij oumerialiquando fic in feripturis potifitur :
vt quia aut per£efSÜfuut,aut per fe magni, feu caeteris quib9
iniplo loco fubiunguntur,maiores:nihilalmd quam rei de
quaigitur,multiplicitate m de fignent. Hinc eft quod pau-
lo ante cradfauimus: Perfequentur quinfc de veftris, centum alie-
nos-.¢um deveftris,decemmillia.lKtum Pfalmo: Cadentd
latere tqo miUe,&decern miUta a dextrütuts.Id cft,M ulti qui re- ^
cumiudicaruriputabantur , meritum quod habere vide- ■
bantur,func amifturi^fcilicer,plures de his,qui ad dextram
tuam iniudicio eredebantur conftituendi.Itemin Danie- .
le: Mi Ilia millium miniftrabant ei. Qua furnm^ nihil aliud,
confumuntur homines cum pecoribus, 8c ad paucitatem
cun da rediguncur : quiappftqiiam mens humana vitiofis
affedibus cosperit deuaftari, vixin cogitacionibus çiüs aliquid
rclinquirur, quod rationi concorder.1-vixin mqtibus^
S exterioribus ,quo4 modeftiam vel honeftat’em conferuet-.
A pud cos veto qui eiufmodi funt,vix fandx terrx defertx.
Hunt : quia dum mentes noftrx contrarijs motibuSablor-
bentur,nullus eft qui per fandiratis itinera gradiatpr. Hqs.
igitur homines quidam lapiens defcribens,8c beftiis tradi*
tos,imo in belli as transform atos infinuans,ait:, Euç.nicvt
quern transforrhatum yitijç videas,homirtem xftimâre no
pofl|ç.Àuaritia feruet,alienarüifi opum Violentus eteptpi^
fupifimilemdixeris.Feroxatque inquietus linguam lirîgjtàr
exercet?cani comparabis. Inlidiaror occultus,fubripuiflc
fraud ib us gaudet ? vul pcculis ex-xquecur. Irxiptemperahs
fremitîleonis animum geftare credatur.Pauidus acfùgax
non "
[?ƒ*/• 143-
i Thefa
hon métuettdà formidar? ceruifi nfilis habéatur. Segnis ac
ftupidüstprpetîàfinumviuir.Fttdisimmundifqvlibidini-;
busimmergiturîfordidx fuis völuptate dctinetur.Hæ func
beftixquçinDeicontemptoresemittuncuribeftiales vide-
liceraffeduïf,quibus miferorum mentes dilcerpuntur. Has
aütem emitters dicitur Dominus,eo quod hominesinhos
labantur moresvquos fe deferentesfibiipferelinquit,8cfa-
cereperhibetur quod fieripermittiti Quid autem miferis
iftis adinfelicitatis migmentum poteft fuperaddii nifi vt
praué agentes b'enedicantur:8cvt ipforum oculos fua prbr-
lus peruerfitas fugtat j iniquorum fauoribusfeducantur î
Hinc enim fubiungitur:
f Quodfiitec volueritis mipere difciplinam | fed ambulaueritis ex
Àduerfo mihi,ego quo/fe contra vosaiuerfus Incedam :&percutiam
vosfept'm prdpterpeccata veftr a*, inducamquefupervosgladium vl-
toremfoederis mé.
Quis eft ifte gladius; nifi blanda 8c fedudoria yanilo-
quôrum adulatio; qux dum petuerfos adus noftros iuis
co m m en dat lau dib us, quod luper-crat vicalis fpei, mifetis
fu b rrah i t, ne quando videlicet ad fe redeant ; 8c fuaexhor-
rentes fcelera,damriare in cipiat ? Ab hoc gladiofe petebat
liberatiDâuidjCüm deprecareturDorainum>dicens: Qui
dasfalutemRegibus, qui fedcmiftiDautdferuum tuum degladio I
maligno eripe me: & erue me demanu jiliorum alienorum, quorum j
os locutum eftvamtatom Anducam,\nqui t,fuper vosgladiumvlto-
remfoederis mei.H o ee ft, qu od perApoftolumdicitur/quial
immittitillis Dominus»fpiritum fedudionis j vtgredant
mendacio ; qufnon confenferuntveritati.QuiavCrocum
iniquitates fuasdeferere nolunt j eas quantum polfiint de-
fejidere conantur , ad reproborum multitudinesconfu-
giunt:8ceorum exempla fibi proponentesimuitorum quafi
autotitaté qùodinique agunti tegere moliuntun Hoc eft
quod fequitur :
Cum^confugeritisin vrbes,mittampeftilentiam in medio veftri:
& trademinihoftium manibus,poftquam conjregero baculym pants
• Qrt. -'v
S icut in vrbibus commünis coüetfetiamultitudinis,- fic
Jièr vf bês publici fignantur mores eorum,qui latam 8c fpa-
tiolam mortis fequunturViam : multi enim funt qui incedunt
per earn.Ad has igitur vrbès cum fe conferunt quidDomino
recelferuntjtanquam ex multbrum exemplis fuxperucrfi-1
tatispatrociniym'habiturijpeftiléntia corrumpuntur: &
ibi inciirrunr perniciem, Vbi fuotum flagitiomquxrebant
defenfionem.Qux eft enim peftilentiaqux mittiturin medio
èbrum, nifi generalisiniquitatismutua confideratio :
èöriim àucém qutéfub oculisnon fiunï,relario : dum nunc
pér oculos, nunc per aures, infelices animx mortem hauz
riunt :8c ficut aëre corrumpurt turebrpora i ficiplx talibus
exemplis Scconfabulationibus fuas çgritudinescolligùnt?
Et trademijû,iuquit,hoftium manibûs.NonneSchoc ântea di-
xerat, Corruetis coram hoftibus veftris, & fubijeiemirii bis quiode*
runt vos i Curergorcpetijt,quodiamfuerat comminatus?
Séd nimitum aliud eft,cum ad pugnam exeuntes, hoftibus
ad tempus cedunt, & fubijciuntureis, ^irtute Icilicet infe-
riores:aliud,cum in ipfis vrbibus,ad quas vlrimum habent
confugium,capti traduntur hoftibus, rare dewteeps perpe-
ttibpoflidendi. Sic 8c in congrelfu Ipirituali primum cedi-
mus hoftibus|cum ad prxdahdum Dxmonibus corifenti-
musipoftmodum vrbium procuramusnobisrefugiumiVt
ex aliéna ncquitiafolatium capiamus:\Sed veniet dies in
qua ciuitates iftx.velpotiUs ciuitashsécBabyloniîi, qux o-
mnium iniquorum mater eftitradatur hoftibus, ab eorum
fubiebtione nunquam amplius rcuocada:vt quotum com-
muniçauit peccatis, fiibdatur etiam 8c tormentis.Hincçu-
angelica tuba co'mmonet nos / vtcbnfentiamus citb eum
aduetfario noftro,cum verbo fcilicetDei,quod noftrisini-
quitatibus aduérfatür ^dum fumus cum eo invia,id eft,dum
in huius vitx tranfitu concordandi tempus habemus : ne
forte,inquit,aditerfarius tradatteiudici,&index tdrtori, & mit-
taris in carcerem : neque enim eyes inde, doneereddasnouiftimum
quadrantem. Hxc igitur,vltima traditio ex ilia prima defcó-
dit origine,quod dumln viafnmus,cum aduerfario n'öftro
confentire negligimiis. Cum autem verbo Dei nô ob tem-
perâmus,mentbnoftrxinobedientiç,panisipfiüS cdeleilis
refeâione fraudamur.Nuliius enim reficit mentem,cuius I
toy
Uz.t. 14. &
lfai.y
Bibl_iotb.Vet.Patr.Tom.iQ.
non format a&ioriêm, Exhac igitur inédia cum hoftibus
congre4ientes,viribiis deftituimur: quibus cedentes,dum
fùbdimùr vitijs,perpctuis etiâtormçntisaddicimur. Hane
itaq;;plagâm vhimam cum lexintülilTetiprimç illius quara
fub egeftatis nomihe fuperiüs defignauerar,memOriam fecit:
vt qui hunefirtem hortet, ab iljp pjincipib dum p'oreft
d'eclmet.Sic ergo cbniûnxit iTrademïnthôftïum manibus,poft*
quant confregerobaculumpants veftri. Baculum panis,quem Ie-
zechiel nuhçvirgi?m panis, nunc baculum npminae, quafi
fuftetjtacülutix panisincelfige. Ex cibo namque Viresprx-
b.enturedcntibus.Quod manifeftius,Ifaias expofuit, cum
pro baculoroburpatiis pofuit. NölOprxrerirèquódhxqua-
tuor plagx,fameç.&beftix,gladius 8c peftilentia, per.Ieie-
chielemfub hocÔrdine commémorât#: funt. Sic enim ibi
legifur : Faiïuteft, inquit ,fermo Dominipd me, dïcenstPili hà-
mifiis, terra cumpeccaueritmiht, vtprauariceturproeuarîcans^ex-
tendant manum meam fuper earn, & conter am vïrgampàniifàus,
&immittamineamfamem:&fifuerinttresviriiftiinmèdioms,
Hoe,Dàniel, &Iob,ipfiiuftitrafua liberabunt animasfuas.Quo d f i -
& beftiaspeftmas.induxerofuperterram vtvaftem earn f^&fucrit-
inuia,eoquodnonfippertranfienspropterbeftias: (non enim iter
eft verbo Dei, vbi beftialesregnant affeótusj &tresyïniftï
fuerint in ca,viuo ego, dteit Dominus Deus, quianecfiliosnecfihas
libetabunt, fed ipfifoliliberabuntur. Velfiglàdium mduxero fuper
terram iüam,& tres viriiftifuermin medio emiPiüq e p JtcitDp*
minus Deus, non liberabuntfiliosnequefilias ,fed ipfi folt liberabun-
tur. Siautem & peftilentiam immiftro fuperterram illarn, & Noé
&fianifl&iobfueriyt in medio eius,viuo ego,dicitDominus, DeuSi
quia nonfilium,nonftliam liber abunt-,fed ipfi iuftitiafUaliberabunt
animasfuds.Qui&yeto iftapropterXudxoS di&a funt,qui dé
Patriarcharumftirpe procelTeraht,, 8ceorumfefiUosgjb-
riabantûr,quorum mores non imitabanrur; 8c iuftum n on
eft, vt pater filium habearconlbrtem faluci^;, quemno.rl
habuit lbcium fanbtitatis : mox ad Apoftolös Âpoftblo^
rumquefucceiroresfermotranfitpropheticus,quicumdi-
fcipulorum morés fibi conformauerunt it à feme, befti«*
gladio,peftilentia, fecumparitéreripuerunt.Hosigiturfid
prxnunciat, dicens ïQuoniam bac dicit Dominus Deus , Qutùbfi
& quatuor iudiüameapeftinta,gladium& famem,&beftias malas Iestc^.H-
&peftilenuant,miferoinIerufalem,rtiHterftciamdeeahominem
& pecus,tarnen relinquetur ineafaluatio educentiumfilios&filias.
Sediam adpropofîtum reuertendum eft.Trademini, inquir,
hoftium manibus, poftquamconftegetô baculum panis veftri. Qui
baculus quemadmodum apud Iudxos confrirjgendus el-
fer,confequentérexponic,dicens :
Itavt decem mulieres in vno tlibano co quant panes, & reddam
eos ad pondus: & comedetis,&nonfaturabimini.
Hiç lâtis aperuit,quôdquæcunq;prxmillafunr,allego-
ricedifcutienda fiint. H oc. enim ad literam, ni^defipere
,velic,hecludxusaccipiet. Quomodo ilamquë in vrbé ob3-
fella,elibanorum poliètelfe penUria,-vcflonnifi in vno panés
cbquereritur î : Neqùe enim hoftes qui exteriiis obfî-
denr, etiam clibanos qui in tra muros luntdeftruere polfiint.
Qüid e tiam eft, qUod mulieres iflx qux panes in ob-'
fidioneparantj’ficimplentlummamjdeuarijjVtneçplures1
nec pauciores valeant reperiri? Si enim affligendi erant
peccatoreS:pamspennria, vt quid in coquentibus numerus
ifte conferuatus eft ? Myfteriumigitur difcudamus,&,
horumbmniumquædiëtafimr, ràrionem inuenirepote-
rimus. Decem quippemulieresilegisdobtoresinrelligun-
tur ,cun£ta qtixibi icripta lunt carnaliter intelligentes, &
vim didorum luis interpfetätibnibus enéruantes. De his
vero decem mulieribus'vetiamin Regum feriptp eft, quod
egfiffusRex Dauid,eumfugeretafacieAbfalen, reliquitdécent n/u- R-eZ- ij |
Itérés cohtubinasad cuftodtendam domum.Ad quas ingrßjfus eftAbr
falon,cum venïffetIerufalem,vtfcilicet foedaretpatremfuum. Rex
2. R eg. 16,
autem Daüidpoft rhortem filij, cum reuerfus effet in dômttm fuam,
tradidit eas in eufiodiam , alimenta eisprabens*& non eft ingreffus
adeas,fédérant claùfe vfqueaddiem mortufm,in vidmtate vïuen- I
tesi Manu fortis qui p p e h'ôfter Chriftus Dominus, eum d J
domolüarëcèlïifletificùtipfeludxisminatus.eftjdiccns s i
Pace relinquetur vobisdotiitis refera deferta: inualefcente apud MHtt o
illos apoftata Archangelo,quem Ipeciofiifimumipfecon- 1
diderat,quem quafi filïû hàbuerat,reliquit decem mulieres j
âd euftodiendam domam,Pharilxoslcil.quilegis qqidem |
profité