
i l ? »
Csnonicorum framiia dtputaiMt, & eDfd«ip Ghnfti-pal) .
pcrêsreromAamm heceLifieridsftmau«. Haiumycrè;
fiinimarcruminxL.
nullas etiarn E'pifcopij villas., d efaipmfarem » l« n w ,
fcmmifqucjlitèdifpofuic. \ 1 1 . . . i ,m
Res etiam quibiis Epifcopmm aoxit bpiafdam dato
; pretio coroparauit.vtviUamnomioe Öttobmm,in pagq
Tatdonenß,VGomnbaldo,proquadedifemditutauri
folidos quingento!.* in Villa, cui nomenTm^;manlos
duos.adiuerfisperfonisf Jttmportiotftradpvilla.quar
dicitut Gampaniaca, foperfiumum Vidulam, al? Ha
fomo pro qua deäifle reperitur an aurofoEdos cxl. IH
tem d quadamcdnfojj.tin» fua , nomine Gilfiftaa , pot-
tiottem de villa Btócancio fnpet'flnaium .Rotomnam,
cum raaneipiis, adi&ciis ,& ömnibusadip&mpofleilio,
jnempertinentibusrt item ali eadero Gilfinda pattem
Boalfur quandam de villa BobiliiÜacafopra flwpntui Suipptu»,
Suipae. cumdomibus,mancipiis.ptalis.catapts , ö£ carrerisaa
eandem poflèffionem pettinentibus: pro qutbus rebusin
aufo folidos centum inuenitur dediiïè. Qualdamquo-
que res transLigerim non nibdico auridato pondereteperituremifTe.
Quidam quoque cum abquibns perlo.
nis inuenitur commutaife.pto partium icibcet oppomi-
D gobert nitare.- A Dagoberto denique rege ptxceptum immum^
i I tatis futeobtinuit ecclefi®, fuggerjens eidem regi.qualirer
ipfa ecclefia fub pr*ce4entibus Francqrum rcgibus, a
tempötedomniRemigij dcClodoueiregis , cpuciiiip e
baptiaauit’, ab omnifunaionum publicatumiugoliber-,
rima Temper extitetit. Qni Pricfatus tex hoq beneh-
ciuin confirmare velinnbuare difponens , curo.conlibo
procerum fuommftatuit,ad pnedeccfTarum formamrecum.
prxcip'ensvtomnesipfiusfana* Dei ecc e litres,
tarn io Campania, 8iinfravibem,velfobutbanis,qoam
inAuftrafia, feuNeuftria.velBnrgundia^-feupartibus
Maflili®, inRodonicoetiamiGauahtanp , Aruermco,
Turonico,Piaauico,Lemouicino, vel vbicumquemha
reenabius ipfa Rem?nfisEcclefia.vel bäfilica b e a t f imi
Remigii villasaut homines habere videbatur, fab mte-
graimihunitateomnitemporepoifipitmanere, bicqno,
que vt nullus iudex pubdeus in ipfas terras anderer in
eredi, vtmanfionesintrandofaceret.autqua:libetludi-
cia.veUeniaibLdemexigerevllatenuspraefumetet pled
quodcunqne äpraedpeeiforibus fuis regihus eecleli® Re:
menfivelbafiiiec fanfti Remigij fuerat concefinm, cun-
ftis diebus eadem ecclefia jüäjf f i babere conleruatum
Sedjcdfilio ipüusiiiper huinfee aii&pxitatiseprrqbora.
tiotfe,&dc®terisfuitemporjsregibus.immunitat(s,acteloneorum
remiffionis pracepta ecclefi® fa* ftudnit obtinere
Item Theoikric^cé'gisfpeci abler pro villa Calrniciaco
, quam Grimoaldus vir ifluftris Ecclefia: fernen-
fiwntulaati (iliarum adhucregaliumnionimentapne?
ceptionnroinarchiuofanashuiusRemenfisconfem^iitur
ecclefi«. , . - , . *
; p c venerabilis Pratful. Pippinum Maiorem domus
regise tradituramiciflimuro habuifle: cui euFogias pro tr.
nediófcione crebro folebat mittete. ,^A,d qucm^^locii-
‘torus, dum vèniflèt aliquando,'captt$«m
jquirere, quid huic fön&Q pätriigratumpotuiflet ofterre.
Morabärurautem tuncapud Gerniacam co^teiTi.,'c^am
villam ëidem objatam , vbigrätap haben beato 1 ont?-
fici comperit ,offert ei vf.quaptuqi. veiletmgyroacciperet,
vel qtiadtum circumket,dum die meridiequiefceret.
Beatus i taquè Rigobenus > \exe uu\ beany 1 lSM. ;^ e‘
migij fecutus, per fin.es qur manifeftiflim^arent^per-
eens , paflun icinerisfui limitemp.oni prÉcepït,yia|i-ém
difeetneret aruisy Gui regre^furgens Pippinus afomno,
latgitus eft omnim querp circuitu fuo coöclulpra* locum.
Ad indicium-vero memoi^bile fuper hoc itpe ns
têmpeftas * hec cfecïdrïïeTuper illas grànao cummiôçistQniigu^^
jfui verqantior omni tempore , qu#m in caeteris ch®a ‘f*"
ciivifiturherbavirere. E# & aliud no^epntemnends
relmiraculum »quodprocül dubio meritr|iplius comtoc
eifdem rebus d DominoSprxroga^im. Siquidem ^oit-
fluameiuscefTeredomime ■ fertur eas nanquamisliUe
WSsdiieîfiqesoorumoonprçfumu
“ 'öfnimte' res iftas, vel ctetém qn® vifuseftobtinuifle.
natta mundanæ capiditacis impctrauiiC obtentu ; fed Ççclefi
® fu® in cqnaiscônfnlensvtibtatibns ^rllamcon-
Xütuitbteredeqi-.Piutesetiamxeruro’fuarumpartuapMred
t EcclèBas vt vadis chattarumdocemur mfttpmentïsi
Sub rpfius Epdcopa^“ dédit Atlo quidam Abbas
adecclefiamlanà®Mari®Remenfisresfuasfira»inpa-
goLaudunehfi,invico,quidi!!itur^Raufidus,
facentiis earum , domibuS fcilicet, colon» « eampis,
vineis.p bus, 8coramtins,ifbijtuisias.p ppKenéWdic»i ,E ».J«teTm* admatriculam fandi
Remigii rcsquafdam in pago Tardonenfi mvlllaCor-
neciaco conSimtas. Dinerfe qqoque perfon® m lo-
cis diuerfisres fuas pro ànimarum remedlo f f f e g g M i “ 1
menfi fub hoc patrebeatiffimotradiderunt.vt^Be pdr
dus6<Sairebcrtus&monteBerehni, 6c Tmtonau
mos.arua.mdicipia.vineas.ac Binas : Gaireftedus 6c Auftrebertain
pago Làudunenfi.inYilla VV airocio »manlos
cumterrisadiacei>tibqs.vineis,ac mancipns. Abbo res
fuas Bris in pago P o r te n fiv illa Augufta, Landematus
in Camarciaco, in pago Remenfi, manfos cum sdificns.
mancipiis i ruribusfvineis filnis, pratis,8c c®te«sad-
iacenrik ' Rodemarus les fnas Bras m vico Caftncen-
(i. IremAuftrebertusBiasineademvilla. Quarumad-
bucexemplariatiaditionumapud nos cqiditareleru^ltut.
S
’brea b
fiücaris.
DeexpulJioneipjiüsabvrbeRentenfi'
C a p v t X I | ,
ORta deniqne'fimultate intermegem Chilpericum
6cKarolumpr®fatiPippinimium , Maioremque c
domusRagemfridam i'Karolas ifte prope vrbemrran- ,ijCi[oll
Bens RemOrum , clamaflê ferrur ad^bearnm Rigober? Marf.
turnfupraportariiduitatisfitum , vtqi iubereteandem
portam aperiii, quatenns ad ecclefiam fan d ® Dei ge-
nitticis otatnm poiTet abire. C«i csebns m idipinm
-vocibus inftanti mfpóndifle vir Domini perhibetur,
,qUod non ill! earn prius aperirét , donecdciret quém
“finem lis cccpta p'erciperet : he fottè vrbem libi com-
miffam ipfi diripjendam ptoderet , qm aliarum res
nonnulias vrbium iam diripuifCet. Ad hsc^Karolus
cominatus afferitur Futibunde, qh°4. ^ reuertcretur
vidor in pacerhonvltraidém vir Dei tütüs maneret m
eadem duitate. Supra portam fiquidem , qus dici-
turBalilican’s , vel quod bafilicis ip gyro lui;dilpQlitis
abundauerit, vel quod enntibus ad bahlicas ip v^ °
HfalfetiRem’igij fi tas perpta fiierit ,;hic tóediduyDpmin!
conFueiülfiSrad'itiK cömmorari : qSód apertis ccena-
fu li fui£ fenedris loca dlmdqrum beati Remigi)
cxcerorutrrque orandi gratig Iql.itus Ftierat cpptem^:
'ariv ' ■ * W ’ ' ' J
Oratorium quoque (tiper eapdem portam conltru-e
xeratinhonore S, Michactis Archangeliide quoineon-
tigaam randü^trrEccleriamdefcena--re morem reCc-
^rat óracipnisamore. C^uod,pra,tpriumnon pantotem-
Iporeperleuqrauitibiderp^dbpec^udovvicuslmptoor
idem/ahdi m r i monaderiiim Alpaidi fuj? q^dit.
Cuiu^ mtihens vir, nomine Bego , prasfatum diriii iul-
fitörStorium : quiafcilicetquadam die caput infupérli-
minati eiuidem óftiol^rauitereWcritep quod ftatura
procerus ttierit, & ëredo èoUö ambulaoerit ,neCad
introeundum feiplum bumüiaueric; prxtendens quod
fepeftram obnpberèt ecclefiaeprie mi ceifitüdine. Quod
tarnen oratorium vt ccepit euerti, mox illè carriputir a
dfcmone, vt erat in pago Laudunenfi, proeul ab vrBc
Reménfi. Pórro per huiusuportae viam pulüis Sc venti
mixtim ferebftntur, vnde Sc tenebrs vibi.videbantur
iljtatx: peeper eandem viam facile •yüeba^qwfqjum
incedere. Hoeautem oratbriummodo réparatum Sein
prsraemorato beati Michaëlis yeneratut. hopore refti-
'nïtum. _____________ x- —
^rælatusitaque Karolus vt principatum bello adeptus
eft hune virum Domini Rigob.ectum patropumlUumj
dùi( vt traditur) eum délauacro fando iufcèpetat, Epir
feopatu deturbauitj&cuidam Miloni folâ tonfura cleri-'
cdj^quod fccum proceflerat ad bellum, dédit hoc Epi-
fcépium. Hic Karolus ex ancillæ ftuprp natus,vtiri an-
nalibus règum de «b legitur, ejeteris qui apte Fe fuerant
audacior regibus, noniolum iftmn fed etiam alios Epi-
feopatus regoiFrancorumlaicis hominibus & comitibus
deditv'ita 1 1 EpiTcPpisnihil poteftacià in reBusE celcfia-
rum permitteret. Verutb quod contra hunç virum fan-
6tum, & alias Ecclcfias Ghriftiperpetrauit malum,iufto
iudicib Dominus refildit in caput jéius. De quo Patrpm
feriptarelatione traditur, quod fan^us Éucherius, cuiUs
in monaftérip lanfti Trudonis humajttim eft corpus» Au
relianenflum quondam Epifcôpus, dutii in oratione po-
fitus, menteéæîeftibusintenderet, adalteramyitamra-
ptùs, inter caetera quae Dopiino fibi velante confpexit,
huncKarolhm in inferno inferiori torqueri vidit. Cui
dehoefeifeitanti refponfum eftab Angelo duftore /ho,
quodr^n6torumiudicio,quiinfururoexamine curaDo-
mind iudicabunt » quorum res abftulit, fempiternis -fit
pcenis deputatus. Qui beatus Eucherius ad feculumrè-
uerfus, fan&o Bonifacio » qui tune Gallijs, ad rèftituen-
daiiiracanonica » fuerat ab Apoftolica lcde prælatus j &
Fulradp Abbati monafterij Si Dionyfi/, &Tammo Ga-
teipçinus j1 pellahoregis Rippini, hæcindicare ftuduit» dans in aHèr-
' tipne» vtadfepulchrumeiusaccedcntes,fi.corpusipfius
inibi non reperierint, quædeillor'éferebat» ver-aeflefei-j
j renr.Quibus ad locum, vbi corpus eiufdem KarolifcpuW
tumfuerar,venient;ibus,&fepulchrumipfius aperienti^l
buSjfubito vifus eft ferpens egreffus : 8c totum illudièpül-
chrum vacuum reperitur interius, ficquë denigratum, ac
fifuiiretflammisexuftumi De præfato deniqueMilone
Zacharias Pif^a Romanus, prænouato iàndto Bonifacio
inter cætera,quæ ad éum mandata dixent,itafcribic: De
Bachtrils Milone autan, & eiufmodifimiltbus, qui Ecclefiis Deiplurimtm
ocent, vt d tali nefario opéré recedant » iuxta Apoïfolt vocém o*-.
t. m. 4, portunç } in0pp0ftunepradica. ’ Si dequieuerintadmonitiopibus
I tuis, faluahunt animas fuas': fin vero, ipfi peribunt obuolùii in
> peaatit fuis » tu autem, quireâeprÆcas, nonperdes menedem
! tu am.
Cæterumfanûus Domini Rigobertüs, dominicisob*-
• temperando præceptis, quibus iubetur fub peçfecutiôné
yh^0. de ciuitate in ciuitatëm fugere, fecefiîrinVafconiam. Ibi
exulando , dum mulcoium fandlo feruote memorias
Sandborumliiftràret, quandamingielTus balilicam, donee
infifiit orationibus, campanæpulfanturex more, ibi-
demque duo pullàca ligna folitum nullum reperiuncur
dedilfçfc 'Tünc^facerdos Sc àhj circunftantes follicice
peifcrucantur, quisfit ', Sc vndeaduenerit. Ille fe profite-
tur clericum, & de Francia profe^um. Adijçiencesilli,
fuper nouæ reifeifeitantur euentum: eur fcilicet impul%
corumconfuetenon.refonentfigna. Atille duo pandit
fibi des quadam Ecclefialuà futtim ablata, atbitrarique
fe ,n e forte fintea. Quibus fibiofienfis, vtaflerit fua
fiiilïè, experimenri gratia rogatur pulfare illà; Ad cuius
impulfum his altilone reboantibus, vera dixifle compro-
batur. Icacundlis fuper huiufcemodifadlo ftupentibns,
fuæfibinolæ redduntur:& ipfe cam admiratione quam
veneratione dignus habetur , quae poftmodum in
Franciàmrelatae , Sc Eccleliæ Gerniacæ cortis func rc-
fiitutae.
Fertur hunç virum Dejpræfatus Milo (cuiEpifcöpum
Remenfe datum fuerat àKarolo)fün&us legatione apud
Vafeon es in hac regione reperij fie, eiquë vt in. F ran darn
reuertereçfiï fuafilîè, luumque fibi redhibendum Epifco-
pum fpopondiflèF Qui regreflus petituràÿMilone ÿvt
res quas Ecclefiae iam delegauerat » in ius proprium fibi
naderet. Quod eo nullatenus afientierite, Sc Milone
fedepollicitatiohe mutante^taiëtancum virDeifibiro-
gatconcediian£læ Dei genjtricis Märiae, vtfidlicetin eo
milïàsfibi liceac cclebrare. Quo dem,um obtento, habK
tauit in Gerniaca corte tempore non pauco, vicam in Ku-
militace , parcitate, vigilijs, oraTiorabus,'èc eleemo-'
fynisTCaercrommqüe bonorumoperum exhibitionibu s 1
agens. Mórilquefuic ei, ciuitatëm Remonim frequentér
inuilere,r& in ara bcatie Manae miflas , vt optauerat, ce-*
lebrare. Turn per Ecclefiam fanfti Mauricij ad fan-
,6tum • Remigium orandi gratia pergere. • Inde fanéb
Thçoderici monafterium vifitare, ac per Ecëlefiarri fanÿ
Ôi Cyrici de Culniifi:iaco ad fanâu m.Petrum in Germa-*
cam cortem redire. .
! ... De miraculis in vita ipfi us ofienfis.
? , C AP. X I I I .
B Ontïgit itaque quondam, duin ad fanâum Cyri-
cum oratumyenifiet in Culmifçiacum , locutum
,eum cum Oeconomb Remenfis'Ecclefi* qui'admet
rogatufque ad ptandiûm, reeufauiti vtpote miflas a£tu-
rus ad fandtum Petrpm. Interea mulier quædam an-
fercm attulit Vicedomino ^ quém illéofferens Epifca-
po, petit vt iubeat recipi * fecumque dfefertk Quem !
puerviri Dei fufeipiens ferebat, cum fubito de mani- j
buseius euadens auoiaùit, Ipemque relumendi puéro '
abftulit. At pater lànâuspuerum vehemtneeranxia- |
tum confpiciens, blânde , ceu vir micifiimus, coqlo- |
latur, docensdetemporaliumamiflione rerum nequa- 1
quamflendum vel contriftandùm •» quinimmo lèmpfcr
in Domino, qui dat omnibus affluenter, Iperandurm Jac.t
Er eccepôftaliquod fpacium, aüis vitro reuolans, ad
terram ebram fanótö Præfuledéfcendic, eumque quafi
præduX pfæiens, nufquam à trâmite deuiatf'donee
ad Gerifiacaro cortem’^uoibant, peruenit. Quàm ÿir
Domini non paflus occidi, præuiam habebac itineris.
Fertur enim ante .le curfitare lolita , dum ciuitatëm ad*
ibatï àut redîbat: Huius beati Prælulis Adrianus,lèdis
Apoftolicæ Pontifex, meminit in epiftola fua Til»
pino, pbft Epilcopo Remenfi direëla, in qua Sc que-
rimoniamfacitlùpereo, feribens in hunemodum :Tua Àdrïah.ix
fr^rnitas nobis'retulit quia faciente difeordia inter Francos, eP'
Archtepifcopus Remenfis, nomine Rigobertüs, à fede contra cantines
deiehus & expulfus fu it, fine vllo crimine, &finevllo
Epifcoporum iudicio , & fine Vüo Apcfiohcoe fedis confenfu y vel I -G
interrogatïone : fed folummodo quod antea non confenfit in * |on partcm
parte iütus qui pofiea partem ill am de iüo regno ïn fua pötefiate
accepit f in qua parte Remenfis ciuitas eft donatus, at- i<j eft in
que magis vfurpatus contra Deum & eius attttoritatem fuit ille Iregoo Auèpifcopatus
> fimulcum alio Epifcopattti & Mits Ecclefiis i d fe
eularibus poteftatibus Miloni cuidam , fola tonfura clerico nihil
fapienii de ordine Ecckfiaftico , & alij Epiföbpatus deipft Re-
menfidicecefidiuerfo modo efient diuifi, & altquï ex magnapartefine
Epifcopis confiftentes ^ & ad alios melfopolitanosWpifco-
pi & clerici ordinationes aliquando accipientes erant, & refugïa
indebïta habebant , & d fuis Epifcopis iudïcdri & difiringi
non fuftinebant: & clerici, & facerdotes , &monachi, &fan*
ctmoniales fine lege Ecclefiafiica pro vóluntate & hcentia 'vi■*
uebant.. &c>.
Deobitti & fepultura ipfitts*
* # ié’ Wmwm
H ic denique beatus Prxfiil Rigobertus atftibus egre-
gijs.magnisquevirtutibus pöllens,annosplures iü
iiaceXegit conuerfatione, cpnfummataque yirilitërpr^-
fentis vita militia, deceflitpridie Nonas Ia^üarij.Hurna-
tuseftautem venerabilicerdfacèrdotibusihprcefata villa»
in quamorarifölebatjin Ecclefiafan9:i Petri, ad Auftra-
lëm plagam altaiisi Qüi muleis hic poft lanéfcam depofi*
tionemluam refulgehsmiracuiis .quancificapud Deum
meriti , patétiter innoruit .- quee tarnen mira»ob cüriam^
vel,fcriptbrumraricatem,ti6nfueredefcripta* y
k Tresfiquidètn claudi ah incolis éiuldétti loci memo*
rainfifinibifuiflecurati.Güfusredhibitcefanitatisindieia
.bacilli- videlicef%c fcabéila, in eadem Ecclefia diu
fiifityrefifruata, ,dónec exindë ^beata ei_us fünt jiigho-
ratranflata. Quxdam quoquemuliercsca,nomine1|t
ArififdiSjipfiiis loei ha®iatrix,ibi priftinuhi'nleritis huius
-■ > I •' ' ■: p^tfor
ftrafiç.