484
noäuquc proptccatis atque crimïnibus meis Dominum deprecen-
tur de proprio bareditatismeaiure, rebus quas ahtecejjbres mei in
eorumßipendijs Domino dederunty fuperaddo etiam villam Sola-
dronam,&viUam SanttiStephani,&quidquidin villa Herimun-
di mihiperfucceftonem euenit. Quod verofrctie ibidem compara-
ui, EcclefiaSantti Quintim Martyris 'tam diu delegaui.Deiam ditto
Vacculiaco, Eruminium, Dagaleifum, Dagaredum, Duttio-
nem, Baudo unicum, Vduif urn, Vinofeifam, liberos ejfepracipio.
Tcntnaredits qui de ingenuanafcitur matre,fiatu libertatis vtatur.
Tu verb fillfratris mei LupeEpifcope, tuodominio vindicabis Ni-
fafiem, & matrem fuamNuctam. Vineam quoque quant Aeneas
Vtnitorcolit. Aeneam & Monulfum eius filium iuniorem iubeo li-
bertateperfuttgiMeUofictimporcarium & Pafchafidem coniugem
fuam,Vernmamm cumfilijsfuis,excepto VVidragafto.cuitrtbui
liber tat em,tuo iuri deputabis. Seruummeumdecefurnicotuum
ejfepracipio. Agrorim partem ad te,quamfrater meus Prinripius
Epifcopus tenuityCumfiluit,pratis,pajcuis,reuocabis.Seruum meum
quemMellouuicus tenuit,Viteredum tibi derelinquo.Teneurfolum,
Capaltnum, & vxorem fuam Tbeôdorofenam, tuo iuri dominio-
que tranfcribo. Theodonima quocysx mea pracepttonefit libefa.E-
doneifam qua ho minituofociatafuit, '& eins cdgnat'tonem retine-
bis. Vxorem Aregildi, & cognationemfuam ingenuos effe iubeo.
PartemmeamdepratoquodLauduniiuxtavoshabeo, ad imita-
tem montiumpofito,& qua louia fitnt prafella quatenui, ad te reuocabis.
LabrinacumtiliiyVbioffagenitricismeapofuiyCumprafixis
terminis deputaui. Tibiautem,nepos meus Agricm Presbyter,qui
intra domefticosparûtes meosexegifiipuerittamtuam, tradoat-
que tranfcribo Merum vafiem feruum, & vxorem fuam Merate-
nam ,& eorumfilium,nomine Marcouicum. Eiusfratrem Aedoui-
cum iubeo effe liberum: Amantium vxorem fuam tibimet der elm-
quo.Eorum filtam effe pyacipio liberamDafoundam.Alaricum feruum
tua deputoportioni,cuius vxorem,quam redemi & manumi-
fi , commendoingenuamde&ndetidam, Bebrimodum & vxorem ]
fuam.Moriamtuo domimb vindicabis. Eorumfilius Monacharius
gratufkbttur beneficia libertatis. Mellaricum&yxorem fuam Pla-,
Cidiamad ttium dominium reuocabis,Mtdaridits eorum filius fit It-
bertus. Vineam quam Mellaricus Lauduni fecit, tibidono.BritO-
bandern feruum meum,necnoetiamGibericum. Vineam quam Be-
brtmodusfacit, tibi catenas derelmquo,vtd'ieb.feßis,&omnib. die-
busDominicisfacrp altarib.mea inde offeratur ablatio,atq^nnua
conuiuiaRemenfisPrcsbyteris & Dtaconib.prabeantUr, Delegoque
nepoti meo Pratixtato Mo derat urn, Totticionet,., Marcouicum,
jnnocentium feruum, quem accept à Profuturo originär to meo, cochlear
laqu at uur dem aiorib us, acetabulü, lacernam, quam mihi
tribun us Friaredus dedit, & argenteam cabimmfigurât a. Eiliolo
UliusParouio,acetabulum,&tria cochlearia&cafula m cuiusfimbrias
comutaui.Remigij cochlearia tria,qua meofunt nomine titu-
lata,mantile ipfwophabeoferiale, tranfcribo:bichinaculum quoçfo
dono illi,de quoGodebodo dixi.Delegocfe benedittafilidmea Hilar u
Dtaconaancittam nomine Nocam, & vitiumpedaturam, quafua
iungitur vinea,quam Catufiofacit,dono: &partemmeddeTalpu-
fciaco tranfcribo,pro obfequijs qua mihi indefinenter impeditÆétio
nepoti meo partent de Gefumico,, qua mihiförte diuifionis obuenit,
cum omniiurequodtenuiatifopbffcdi.Ambrofium quo^puerum ad
ius HliuSydominiumçL trafikitto. Vitalem colonum liberum effe iubeo,&
famili amfuamadnepotem meum Agathimerumpertinere:
cut vineam dono quampofui Vindoniffa, & meo Utbore conftitui,
fub eaconditione, vt a partibusfuis,omnibus diebusfefiisac Dorni-
nicispro commemorationemeafacris altarib. offeratur oblatio : &
Laudunenfib.presbyter is atcffDiaconibus annudlconuiuia,concede-
te Domino,prabeantur.DonoEcclefiaLauduhenfi ex villis quas mihi
fantta recordationis prafatus Rex Ludouuicus dedit ,duas, Ani-
fiacum,folidofqßecem&otto,quos Presbytefi&Diaconi interfe a-
qualidittifione difir ibtiant. PartenimeamdeSecio ex integro adfe
reuocet Ecclefia taUdunenfis, & Laufcitamrquam mihi edrifiima
filia & foror med,virgo j-(vtcredo)CbriftifanttißimaGenouefa,
in vfibus pauper urn Cl/rijiitibi dandaad integrum delegauit. Corn
end ofanttitati tua,fill fratrismet Lupe Epifcope , exprafatis villis’,
quos îïbertos effepracipio, Catufio neni, & Aulïdtenam coniugem
fuam,Nonnionem qui meant vineam facit,SoHHoueifam,qua
captiuamredemi, bonis par entibusnat am, & eiusfilium Leutibe-
redum,Mellaridum,&Mellatenam,Vasdtem,Cocum,Cafariam,
Dagarafenam, &Baudorofenam Lèonisneptem>& MMiioleifum
filium Totnonis :hos totosfilifratris met Lupe Epifcope,facerdota-
hauäontate libérés defenfabis. Tibiautem, baredi Ecclefia mea,
Elauianum & vxorem fudthSpdragifdem donó. Eorumfiliolam
paruulam Elauarafenam, liberam effeconfiitui. Eeddmiarhvxo- '
rem Melani, & eorum paruulam Remen fes Presbyteries Diaco-
nipofiidebunt. Crifpiciolum colom liberum effepracipto,&dd ne-
potent meupi Aetium eiusfamiliampertinere : advtrumque ,idefi
ad Aetium & AgatimerumperUenire colonicam Pafiiacum. Pro-
nepti meaPratextata dono Modorofenum. Profuturo Lfudocha-
riumpuerum trado. Profutura dari iubeoLeudoneram.làudttnèh-
ftbusSubdiaconibus,Lettoribus,Ofi'iarifs,&IunioiibttsquAtuorfi-
lidosderelinquQ. Pauperibusin mâtriculapofitis folidus dabiturad
eorum refittionem. Delegoque ex dato profati Principis Saluona-
rias fupra Moram, & decern folidös Ecclefia Suefforticapro comrfie-
moratione nominis mei.Ndût Sablonaridsfupra Mdtronam hkre-
dib.meis deputaui.CatalaunenfiEcclefiaexdato fapedittifilijmei,
Gellonosfupra Matronam, & folidos decern. Ecclefia Sdntti Mem-
mij, Eafcinarias ex donispraferipti Principis,& folidos otto. Mofo*
maffenfi,folidos quinque. Vongênfi,agrum apud officinammolina-
runi,qua ibieftconfiituta.Catarigenfi Ecclefia,folidos quatuor:to-
tidemque Portenfipro commimoratione meinominis inferentur.
Ecclefia Attrabatenfi, cut, Dominoannuente, VeddJlumfratrem
meum charifiirnurh Epifcopum confecraui, ex dono iamditti Principis
villas duos in ahmoniis Cleric oru deputaui, Orcos videlicet &
Sabucetum : quibus etiam pro mmoria nominis riiei folidos vigin-
ti dan iubeo. Vrfi Arcbidiaconifamiliaribus vfusobfequiis,dono èi I
domitextilis cafulam fubtilem, & altam plentorem, duo fagfa de-
Aicata,tapete quod habeo in tttto, & tunic am quam temporetranf-
itus met reliquero meliorem. Haredes met, Lupe Epifcope, & Agri
cola Presbyter,porcos meos inter vos aqùâliter diuidetis. Friaredus,
quem neaccidereturquatuordecimfolidiscomparaui,dùosconcef-
fosbabeat, duodecim det ad bafilica domnorum Marty rum T mathei
&Apollinaris earner am faciendum. Had ta do,ita lego,it a te-
fior. Cateri omîtes exharedes efiote,funtote.
Huicautem t eft ament o meo dolus malus abefi, aberïtquein quo
fiqualitura, vel caraxuturafuerit inutnta,fatt$ft me prafènte,
dum a merelegitur & emendatttr.Nequeei duo prior a teftaménta,
primum quidem quod ante xiiij. & alterum quod antéfiptem con-
didtannosyobfiftere obuiare,aut vUatenus nocerepoteruht : eoquod
I quidqtiidinipfis cotinebatur,inprafentiafratrum mcorunibU in-
[ ferta,& qua deerant adiuncta, infiiper&quaDominus mhilar-
giriinpoftmodumdignatuseft,fuperadditanofcuntur. Sedincon-
j uulfum& incontaminatuni prafens hoc-quod condiditefiametum, ^
afratrib.meisfuccefforibus;videlicet Remorum Epifcopis,* confer- ^ J
uandum: d regibus quoque Francorumfilijsfcilicetmeis carifiimis, fetua[ut
quos per baptifmum, lefuChrifti dono & gratia Spiritus Santti
coopérante, Domino confecraui, vbiquedefehfum, atqueprotettum
contra omnia ,&inomnibus, inuiolabilemperpetuamquefemper |
obtineatfirmitatem. Etft quis,inordine clericali,d Prasbytero vf-
que ad tonfum contradicere, aut obuiari eiprafumpferit, & eerie- Pc“ *
ptus dfucceffore meo fatisfacere neglexerit,conuocatis ex vtciniori- j||y .
buslocis Remorum Diotcefeos tribus Epifcopis,deponatur dgraduM a ^inJi
veto (quod noopto,nec cupio,fed nequefpero)fuc'cêjfor quilibet md ft*,
hi in hacfede Remorum Epifcopus, execrabili cupiditate duttus, res
prafatas,ficut d me,auttore Domino meo lefu Chrifto, ad iUiùs ho-
norem, & eiuspauperum confolationem ordinatafunt, aliorfum
difir ahere,immutare, commutarefeu quolibet obtentu in vfuslai-
corii,beneficijgratia dare, aut d quolibet datas,fauere,out cofenti-
reprafumpferit.conuocatis to tius DicecefeosRemoru EpifcopuiPref-
byterifqueacDtaconibus, necnon&exfilijsmeiscarifiimisEran-
cis religiofesquam plurimis, reat us fuipcehdm ,priuationefui Epi-
fcopatusperfoluat : &nequaqudm vitra recuperationemgradusa-
mi ft,in hocfeculopromerebitur. Quicunquevero exlaico hdbitud
nobisfiatutaparuipendens,fibiquefauens, quapauperibus Ecclefia
attnbutafunt, abuti, aut vfurpare quolibet obtentu prafumpferit,
parifitnulperpetuaque damnatione, alienator,petitor, dater, acce ■
ptor,peruafor,anathematis vinculo abjicclefia Catholicdfeiùnga-
tur,donee valeant,Deo miferante,codignafatisfatt'umis emedattone
\ indulgentiampromereri. ' sinautem in hoeperfeuerdre cuiuf-
cunque donationis occafio'He quilibet dclegerit, fpes ei prdfeniisdc
futurareftitutionis dfucceffore r%eo, Remorufcilicet Epifcopo,om-
nimodis auferatur. Generitantummodo regio, quod ad bonotem
fancta Ecclefia, & defenfionem pauper urn vnacumfratribtis meis
& Coepifcopisomnibus Germania , Gallia, atquef Neuftria, in
regia maieftatis culmenperpetuo regnaturumft at ut us elegi, bapti-
z,aui, dfontefacrofufeepi,donoque feptiformis fpiritus configna-
ui, &per eiufdemfacri chrifmatis vnttionem brdmato in Regem,
parcens\
H
Noti
I j. Remen-
I (is; &,con-
! ueniat.
jf. motuuQj
jnibuj.
I ffilm-i08.
par cens,, ftatua, vtfi aliquandog/sntts illud regiumperbjnedittio-
nem meant totiensDQmino confecratum, malapro bonis reddens,
icclefidrum Deiperuafor, deftruttorydepopulator,grauis, dut contrarius
elftere voluerit, conuocatis Remorum dicecefeosEpifcopis,
primum nutneatur : & deinde Ecclefia * Remen fi prafdtd, adiunttdjibiffrire*^(
leßaß^cetTr^enß'fiterHn^conmi)riur.Tn:-
tio vero , Arcfiiepifcopis tantummodo GaUiarum tribus aut quatuor
conuocatis, Princeps ilfe, quicunquefuerit, moneatur : it a vt
vfqueadfeptitnam monitiomm ,fipriusfatisfacere renitent, pafer-
napietatislongariimitatedifferatur. Tandemque,fepôftpùfttis 0*
tun i bus prafatis* beneddttionibus, incorrigibilis contumaciafpiri-
tinn non depofuerit, & feper omnia, Deofubdi nolens , benedittio-
tiibusEfclefiaparticiparenoluerit, elogiumfegregationis d corpore
Chttfti, ab pmnibus eiporrigatur, quodperprophetam & regem
Dauid longeante , epdem qui in Epifcopis ett, dittante Spiritu fan-
ttoytiofcitur decantatum: Quiaperfecutuseft (inquit ) hominem
Mpem,& mendicujn,& comp unit urn corde, & non eft recordatus
faceremifertcordiam, & dtlexitmaledittionem, &venietei-,&
noluitbenedittionem , .& elongabitUrab eo. Totumque ei quod in
petfona luda traditoris Domininoftri lefu Chrifti,& malignorum
Epifcpporutn, Ecclefia decantare folet, per fingulas ei decantetur
De remedio peftis inguindrid>& citerisper ipfutn
tollat is.
"C A p ,v T X IX .
1 3 Qft huiusbèaciffirai pntris obitum, turn lues inguindrid,
m. vcluti Gregoïius Turonenfis enarrat, pppulumprima
Germafiia deuaftdrèt, &pmneshum cladis tèrrerentur auditu,
concurrit Remenfispopulus ad Santti fepukhrum , ,congruum bu-
ius caufafidgitare remedium. Accfhfis cereis, lychnifqUe accenfis
notipaücis,, hymnis, Pfaltnifquecodeftibuspet; totamxxcubatno-
ttem. Mane autemfacïo quidadhucprecatui defit in trdttatu ri-
matur .Repemm etenm,reuelante Deo, qualiterorat'we pramif-
fd i maioriWiucptopugnaculo vr1)ispropugnacu\amuninntHr.
Affumptdmigiturpallam debeatifepulchro componuntinmodum
feretri, accenfifque fuper cruces cereis, atque Ceröferdrijs, dunt yo-
cesin canticis: circumeum vrbem cum vicis., nec pratereunt vllum
hofpititim,, quodnon haccircummoneconcludant. Nec poft mul-
tosd esfineshutus ciuitdtis hm aggreditur memorata. Verunta
Grcg.TuB
de gloria J»;
confeff. cj,
I 'ïfilm.ioi.
» - . v men vfquead eumlocum accedens, quo Beats pignusaccçfiit■ , açfi
\pm h7x). quiaDomtnusdixit : fiuamd^fecfftisvniexminimü. conftitutumcerneretterminum, intro ïngredinon eftàùfa :,fid
meis,mihifeciftis : &quay}diutiis nonfeciftis, nec mihi feciftis.l etiam quainprincipioperuaferat, huius virtutis repulfu reliquit. ,
Etideoquodprobatur incapite,- inmembrisinteüigendum effe non ' ' 1 * ~ ■ - ~
dubitetur. Vnum tantummodo ibi verbum per interpofitionem
commutetur : Fiant dies eittspaucf , tér principdtum eiusaccipïat
alter.Quod niquefifucceffores mei Remorum fcilicetArcbiepifcopi,
operan,fuut a me órïlinatum ett, neglexerint, infequidqttid in
Principibusrefecandum fuerat, maledittionibus deprauati reperdant
: vt.fiant dies eorum pauci,Epifcopatum eorum accipidt alter..
Si vero Dominus meus lefus Çbrifius vocem orationis mea, quam
qUQtidie prq genere iüo in confpettu diuina maieftatis Jpedaliter
fundp,auäredignatusfuerip, vtfuut à me accepitjta indifpofitio-
ne regni, & oMinatione fantta Dei Ecclefiaperfeuerei , benedittio-
nibiis quas Spiritus fanttus, per manum meam peccatricem fuper
caputeius infudit ,plurimafuper caput illuftriusper eundem Spiti-
tum fanttum fuperaddantur : & ex ipfo Reges & Imperatoresprocédant,
qui inprafenti &infuturo, iuxtavoluntatem Domini,
adaugmentum fanttafuaEccUfia, virtuteeiufdem in iudïcio &
tuftitiaConfirmait, ér corroborati, regnum obtinereatqueaugere
quotidfevaleant : & in domo Dauid,, hotfeft in ccelefti Hierufa-
lem, cum Domino in aternum regnaturi, fub hm ar i mereantur.
Athen, perattuifi Remis ,die& confulefupradicto, intercedentibus
& medijsftgndtonbut. -
I fyfi Remigius Epifcopufteßamentunt meum relegi,ßgnaut,fub-
fcripft in nomine Patris,&Eilü, & Spiritusfantti (Deoadiuuante
) cömpleui. f Vedaftut Epifcopus : cuipater tncus Remigius
mdledixit, maledixi : & cui benedixit, benedixi : interfui quoque,
atque fubfcripfi. f Genebaudus Epifcopus : Cui pater meus Remi-
giui maledixityPfaledixi i^r cui bénefiixit,benedixi : interfui quoque,
atque fubfcripfi. t Medardus Epifcopus: Cuipatermeus Remigius
maledixit,, maledixi : ér cui benedixit, benedixi : interfui
quoque, atque fubfcripfi. -f . Lupus Epifcopus,} Cui pater meus Remigius
maledixit, maledixi eut benedixiùbenedixi : interfui quoque,
atque fubfcripfi. t Benedittus Epifcopus : Cuipater meus Remigius
maledixit, maledixi .* & cüi benedixit, bpedixi : interfui quoque
atque fubfcripfi. f Eulogius Epifcopus : Cui pater meus Remi-
gius maledixit,maledixi : ér cui benedixit, benedixi : interfui quo-
^e,atquçfubfc^ipfi.'^AgricolaPresbfier: cui pater meus Remigius
maledixit,maledixi: ér cui benedixit,benedixi : interfui quo-
que, atque fubfcripfi. fTheodoniüsPresbyter: Cui pater meus Re-
nttgius maledixit ifiaiedixi : & cui benedixit, benedixi : interfui
quoque, atquefuofcràpfi. 'f'ce lft^ Presbyter : Cuipater meus Remigius
maledixit ,.maledixi : &'cuïbenedilcit, benedixi : interfui
quoque,atque fubfcripfi. f tf.c . Pappolus interfui,,& fubfcripfi.
V.C.Eulodtusinterfui, érfubfcripfi. vh.Eufebius interfiti,&jub-
firipji.V.C.Rufiicolus interfui,& figtiaui. V, C.Eutropius interfui,
&ßgnaui.V.c.Dauueusinterfui,&fignaUi. \ ,v
Poficonditum tefiamentum, immofignatum,occurrit fenfibus
mets, vt bafiliu domnorum Martyfum Timothei & Apolli-
naris mifibriumargenteumfexlibrarum ibi dèputem,vt.
ex tofedesfutura meorum öfiium com-
» . ; ponatur.
Biblioth.Vet.Pat.Tom.io.
Multa denique poftmodum adipfiiisTepttlchrum furit di*
uiuitusoftenfamiracula, quæper negligentiam non ha*
benturferipta.
De translationeborporis tpfius,& qutbufdam denuo pd-
tratis miraculis. fe
C a p v t X X . v
SEpulto igiturin priememoratabafiiica,beatifllmiRe-
nrigij corporc, com multa ftupendaquein eadem per
Domini gratiam jjiererit miracuja * dilatata & exaltataeft
i ipfa Ecclefia,fa&aque crypta poll altare in qua transferr&-
tur pignus venecabilet. Detegunt humo loculum, quo
præparatum deponant in antrum j fed ipfum penitus moindre
non pofliinr. Superueniente vèro noâe mujtis accenfisluminaribus,
circa no dis medium fopot excuban-
tes occupât omnes« Quibus euigilantibus , inuenitur
tranuiedus facro cum thefauro farçophagus,iri præpara-
tum ( nonnifi manibus Angeiicis ) habitaculum deppr-
tatus, Tàtltaquécunâi replentur odoris fuauitate, quan-
tam lingua non valet humana propalare. Quædeleda-
tionis amcenitas in eadem, per to tarn diem illam, fed 8c
in craftina,perfeuerauitecclefià.'Hàcigiturdie translation
nis eius,fcilicct Calendis Ocbobris,cumdiuinislaudibus
fumptæ funt reliquiae,de capillis eius,&-cafula, tunicaque
ipfius ; & integrum, licet exfi ccatum, corpus eiufdemru-
beo conftat brandco inuolutum.
Hic itaque pater reuerendusjôc in vita corporis,^: poft
obitum,ficut ipfirmis fanitatum gratiam contui^fic&in
peruafores vel praefumptores fæpilïïme vindex apparuic.
De quo praefatus -Epifcopus Gregorius referre lluduit,
quod ex ipitiis hîc. verbis indete plàcuit.' Etat enim baud
proculd bafilica * fundus tellure foecundus ( tales incold Olcas vacant
) érhic datus bafilica Santti fuerat: quem vnta bciuibus’,
peruaditfdejpiciens hominem qui eüm locofanttocontulerat. Qui
cum ab Epifcopo acloci Abbate crèbrocomentusfuiffet, vt qua in-
iufieperuaferat redder et : paruipendens verba qua audiebat ,perti-
naeïdirepta de fen fab at intentione. Denique caufa extitit, & non
deuotio,vtvrbem adiens,properaretadfantti hafilicam. Arguitur
iterum ab Abbate pro camni peruafione. Sed nihil dignumratione
rejponder. Explicit i f que negotijs afeenfo equo domum redirefiifpo-
nit.Sed obfiat ni fui eiusfacer dotis iniuria. Nam *fauciatus dfan-
guine, dirmt in terrant : obligatur lingua qua locutafuerat cam-
pum tolli : clauduntur oculi, qui concup'ierant : manuscontrahun-
tur,qua appréhender ant. Tunc balbutient & vixfermonem expfi-
carevalens,ait :• Defer te me ad bafilicam Santti : & quantum-
cumque * fuper me auri eft ad fepu'chrum eius proijcite : pecçdui
enim auferèrtdo res eius. Ajptciens autem dator campi bunc cum
muneribusdefefri,dit: Neacciptas quafo,SantteDei, muneraeius,
qiianunquamcupideaccipereconfueuifii. Nefisdeprecoradiutor
eius, 'qui irtfldmmante concupifcentiaterum tuarum nequamj/op
l * ' * S s ; " *
Cap .vj.
fteg.Tufi
>i fupra
H
c.S.Re- .
n'gi>:
apud ix