A
{«».il. ij.
Gret-Din|
log cap
lbii.c.cp.%
B
£««.“7.47
ms.
' $ O don is I S H i Clun r IT.
I « f t : _____________ ■ • ■ ■ ------------:----- - ,
& mmvMitgUrïamDmmi. Et item. I
1 r f l f im î l i '^ w M b qWilfa qutipprafel>tia.cantlPa-
ttis ad fui rcucrenciam nonfiedit, fpiricumludæ videtur
pkrticIpareXttiùsduritiaro.neqvifithnecIoçario.nççconuittidfn
ipfiusDomini cmoUrait. Infpicianpis ergo, quid
d Deo donitpm eft nabis: dfoblatamgratiara nulUtenus
iavaeuamreaipiamüsV Tintoifulgqï, çiçitatera menps
noftvæ illuminer. Xautapiet.-u,duntiamemolliaT. Tfetn
porcns.Qiçdicinâ , vnlneia^ioftra Émet. Si; enim aflfldc
puerulus ica eapiftenum separauit, vtnecfcjUura qmdem
appàreret .vnos1;qui vafa adhonbrem iri dômo^P« per
gratiam voçati lümus , quj|multa$peecatorumfei^urM
fneurrimus, pereüdem mecGcuiç qui iaitt fuo régi lociatttf
cft, repararipoterimus. Si nigredo feeletum nosdécolo-
rauir, nomfimus vt Æchiopes qui ponmutanc^ellëm
fuam ; fed ad tfijjs manqua recurrêntes, annonam mjferi-
cordi^ÿfiçutille.coruus,abeorequiramus. Sietiaminter
iniuriofos meritô cprtfputâdi %nus, ilium tànien arceau,
quo'pro.fe ôdiençe fleui^abipföreppfcamus.Neque enim
fupplicesvquàpauîsmdignôs,aueriabitur:quiproperfeue-
! tante in'maliqa lugébat. Gaudeamus érgp, & ergaDpmi-
'numnpftrum, quo valemus àdnjfiï, dilçâàbrnis arccbfcum
exhibearnusNam idcirco dïmiffafûnt Mari* peccata mul
7‘ ta, quiàdilexitmultum. ^ '
* Caeterum ad laudes eiurdèm ^rincipisDeifemper, ju*l
xtaPiâjraiftamyaHijcereïcüiquam defiderandum eft.Sed
nos affebtum quidem exhiberepoffumus, perfebfcionem
verP cantaereijiiequàqum çxplèrè fufficimus. Quapropfcr
eafdem iliiuslaüdes, non *na vox ,hqp vna congregabo,
neque vnayiçbs yelprouincia proclamât :fedvbicutTiquèl
ïan â à Écdefia diffunditur, per tribus, per nation^, per
P««.i4ls hnguas, lausBenèdifti frequentatur. Si enitni» multitudt-
'' nepopulidigniiasRegûefi,ytsdtSsL\opon : quantàm putamus
I elle dignitatem iftius Regis, quemtam numeroius ptofe-
j/W. jo.iii- quitur exercitus^onachprum î Q^is vmquam ftexaut
! Imperatbrmtantismûndipartibusimperauit,autextam
diuerfis nationibiisfibi tentas legionës cpnduxit, quanta?
videlicet ifte, cuiuslib.et fexus & aetafis in Çbrifti militia,
Volùntârie iuratas difponit ( Quem quâfi prælen-
tem intuentes.,;&vexillüm inftijqutibnis fequentes, Diabolicas
aciesviriliterinfringunr. Qüibus illud Propheti-
cpm coaptatur, nurÿoculitü^v^entespaçeptdremtuum. De-
nique fi'delis opmio eft,qupdvnufquifque%<aprumcup
illis furget in régeneratione , quos Domino acquifiuit.
Cümigitutvniuerfi huiufçe inftitutÎPniseiusfeqüaces, in ,
ynumtoaai fuerint quale' fignum Apoftolàtus Benedido^
upciUecppkifusexercittiÿfeipfumexhibebitîOquali
gaüdio tunc ille tripudiabil, qui fefe îllis cohortibus
imrnifcére potueriÿ! Nunc omnes, vel loco felaffebtu
viçinf, in eum çordis intifttum ditigant.^ Omnia enim .
Omnibus fadus eft.Habent enim pueriformanxinpuero
quam feq ü an iu rv t qUôniamrad exemplum Iiaac Deo
obïatifunt, primerdia fua caueantlermentare. Acdein-
ceps quiqué per aetatum fucceflibnes fint perfedi fenfu: vt
à patemâ fin nutiScijipietate no dégenerentrNe forte fi ab
excellentiprigradu ceciderint,.gmuiusélidantUr.Sed &
nos quic,umqüe deliquimus, nullo modo ab fperandade^
mentia deficiamus : quiaviuens&poft obitum mortuos
fufçitaUitjConfrada reftaurauit, deiperata curauit.
Etquatfiuisnonfecërimus eius voluntatem,Dominum
taimen inuocemiK eumi& fint ocuH npfiri in manibus éiuS
intendentesîdonecipfe fuos âttollat laper nos,Saniferea-
tur noft'rf Sit nobis femper Benedidus in corde , Benedi-
âus in oreiBenêdidus in a<Stu, quatenüs fi qùâ yirt9,fi qua
Iausdifciplinaé; vïillüd Apoftolicum imitantes, quae vidimus
iniiibj&audStiimus in illô,&audiuimus ab ilio,fede-
mur : vt nobïfcum fit. Deus pacis përipfum, in fxcula lae-
culorum. Ampm - ; ^ ‘ ' a
DJE C O M B V S T TO N E B A S T L I-
c&beatt CMartini, V v
S E R M,"o I V . ' M i | | *
EXigitisdqniini mei, dluitesidoperfi, eloquente«elin"
gùém. Nam quia rftperbafilicarri domni noftri Mar-
tinTflamma deniio yorauit, & haç oçcàfione quidam qua-
f i f Be vacillan t, quidam infuper ftulti garHùnt , çur lnçen-
dium iio neprdïèritjdolorqui deprioriaduftione con,t|gc"
rat,nobis renoûatiis eft : & ob hoc exigitis, vt quaeda quail
ficera verborum'vobis cönficiatur, quae mcerentibu? pro-
pinetur,& illis aliquatenus (uççenfeat. Ç^pdquidem ego
diucunétatusfefugi:M.artinusetenim,cuiusobfequiodejbet
ifte l^r m ofamut^'i> niaior eft qùam dici queat. Quem,
ficut deCÖperhibetur , yfqWquaqueDeuS/mirificans, e,t-
iam in hoGrglorificat , quod omnis quide illp & profaice
& metricê, fiuê etiam nthmîèè feripferunt, §;fanóti&pe-
riti fùifle, Sç dulci admodum arque compteeloquio no-
fcuntur,qùaé pertulerunt edi.difle. Etnimirum,nifiiuben-
cium authdrims & rei necelTitas yrgeret ,inconfequensvk
^deretur, y t is, qui de homine & nihil habet, & parum, id
tentare praefumefet.'Se'd ad (pern communem cordis ocu-
los reducens, fpero, quoniam Ghriftus, qui benedicitpufillis
& mâioribüsnoBidéferethoc quod pbedieati*conafUroblequens
impetio charitatis. Namipfev.olat fuper
pennas ventorum, exîellens pmnem contemplatipnem
Angélörum ,1p;le defeenditadiniérioraterræ, ;ladefcensr
teneritudjnemparuulorum. Ipfe faicit vt animalia vole nt
fe’quéntibtts idtisÿpfe vtftellid brachijs nitens moretur ip
sd ibusÄg is. Et chi Patriarchs vel Prophet«.çeç|nerunt,
eius laudes Hebrsorum puéri clamauerunt. Vt ergo dedtf
excellentes vitps, qui mandatas excubias dueentesin läu-
dem bead Martini multo nobiliter fcriberenti Ita jpfirmis.
prçftare ignetur,vt f^ltemvelut canes modicum quid pro
eius zelo delatrent, I > ■ 1
Quando ^ primo îgitur tants calamitatis rumor, & yi-
cinas ôcremotiores quafqueProuincias derepenteperùo-
lauit , ingens mcerdr & luâus omnium corda pérftrinxit,
ita vtjfiput nobis retatum eft,non fo:lu,mquilibet rufticani,
qui beatum yirum'quafi peculiarius d^igere confueue-
runt, fed & optimates quiqué lachtymati, quin etiamL??
Reges fuiire dicantur. C^uibus ciiam vim doloris hoc maxime
exaggerabat , quod eadem domus ante npn, multos
annos edmbufta^fuerat ; & nunc multo bimptu, mul-
’ taque iuotiim induftria tandem reparata pulchrius videbatur.
Multoenimdccentiusnunc,quam anteillam com-;
EuÇionêm fueritjComptarenitebat, longe tame inferins
quam prifeis temporibus., quia nunc ^ ôc, cruftulis mar-
moteisintus obduâà erat. NaminterdüProtonilïbpiar-
more, paries rubicundus, nuhcPario candidùs, nunc quo-
que prafino Viridisvariutnósfatispulchrum fceinaprsfe-
rebat, & forisàureolis faphirinis,ttatque mufiuis fulgebat
Japillis. Sed & teéfcum ftagpeis t tabulis erat opertujn»
De ijsqusdamadhucindicia fiint, & quofdam grands^
uioces frarres vidimus, qui ita teftabantur, dicentes, quod;
machina domus contraSolein relplenden.s quafi mptiti-
çulus aureus videbatùt, & tamgratam (peciem .cernenti-
bus repriéfentâbat, vrgloriam beatiMartiniquodammo-
dó teftaretur. Inarcuatisvero porticibus volueruât earn
prifei cdnftru«ä^tes architeâari v. quoniam domus ilia,
quamuislatiflima f it , turbis tarnen fefe imprimentibus^
tantum foht efle angufta, vtantipodia chori & angipojji-
culas qüamuisnolentesfubruant.Qùam deuotamviolen-
tiam, credo, gratarn habet Bomus iplè Martinus, adexem-
plum videlicet Domini fui , quem turbscomprimebant^
Nunc tarnen ôç hiftriatis parietibus, & vltreisfaphiro fub-
ornatis, qùin & braéteolisaureis deçufatanon parumirir
tuentès obleftabat. Quandoautem,yt diximus,fematam
•dir>nuncijcirtum quaque peruolauit ^ tempus iam inda-7
bat^quoeiufdem beati Martini folemnitas|blec celebrari.
. Cum quidem turmspopulorum caterUàtim-irruuntpar^
tim caufafole.mnitatisattraéti, pastim vt deiedipnem do-'
mus vidèrent.' Siquidemea vis naturae eft yvtquilibet dolens
oculis vidore geftiat hoc ipfum vnde dolet.|Et cutn,
res vifa plus cor moefljfieet,tamep quafi ad folaaqm-yi^e-
re cupit, vnde magis indoleat.^Fcrebatur autem inter
plutimos, quod inter fratfts hudiustertiiïs antea dif-
cordia iàeuiesit, quin etiam pridie quam fanôta sdes ere-
màretur, quidam ante iàmftu m altare & conuiti js ?;^.yer-
beribus quofilam ex fratrib.dehoneftauerit: fapjftusqup-
que Martinus cuidam pauperculopetvifumapparuenc,&
fi- dominaq
u a fi conquetens dixerit, quodin luaüomo fit iniüria-
tus & confcité fit inde migraturus, atqué ad Tutelenlêm
vicu m peruenturus. Ità enim confluebat ingens turba, vt
nutates qupd affliétum lob vellént ami ci ex condi«fto yifi-
tare. Turn quidem & nos occurcimus. Oculis vero cunéta
percurrentibus inundabant laçhrymæ. Et cum. fingula
qualiter ante videbant, fientes infpicerent, gemitus ir-
rumpebant. Çprdis vero fanguine , de quolachrymæna-
feuntur ,iam exhauftd4(nam de eddem fanguine fluunt,
&ideo cum pro pietateiunduntur, martyrium quodapi-
modo itnitantur, ) adauditcirium feceflimus. Wum vero
nefcipquiddiu fermocinati furnus. Siquidem dolcnti-
bus mos eft, n on id quod ratio ppfeit, fed qûod doloir extorquer
, identitare. Tandem ad hoc ventum cft, vt ad doloris
augmentum diçerèrur, quodhonnulji beato Martino
detraherent, quafi qui nonpoflèt incendiumrepri-
mere, quodomumfuàmtotiens permififiètignedepafei;
nonnulliquoque dicerent, qiiod hanc noftram ætatem
iam haberet exofam, nec more fuo preces fupplicum
atteudat, cum fepermiracula praefentem non oftendat.
Alijnihilominus quafidifeuterentquidnam fit,vybitanta
pfàlmodia, tantaque Miflarum frequentia celebretur,
vbietiam temeritas precandi tantum reprimatur, curdi-
uina feueritas adeo domari permifla fit , cum vtique
in multis alijs locis & minus-Deo ièruiatùr , & precan-
di libertas efFrenatiorvideatur. Hoc nos audientes ftu-
pore percuifit, & dolore attoniti fraudes antiqüi deçe-
ptoris illico recognouimus. Nam cum Apoftofi fint bonus
odor Deo j fâcittamen idem decepror, vt qûibufilam
fint odor mortis in mortem. Quodnimirumiftis contin-
geretimuimus , qui de medicamento vulnus fibi exagge-
rant murmurationis. Quia vero beatiflïmi domini no-
ftri iniurias audiuimus exerceri , prout charitatis vifeera
quifque fenfit, amplius coepit dolere. Non fatis fu,erat
quod noftiis exigentibus culpis, fecundum illud templü
pertulit conflagrari, adhuc proh dolor ƒ ij, pro quibus hac
iniuriamfenfit, nituntureicalumniari. Memorestamen
iÛius quod dicitur deDeo, quia dédit carminainnoifte,
ideft, confolationemScripturarumintribulaüone, conferebamus
viciflîm quod menti ad folatium occurrebat. •
Actum forte de hoc quod dicebatur, fefeingeffit occafio,
vt idem diligentius rctradatum feriberetur. Ergo iuxta
tenorem tune habit«e confabulationis, quod nunc diuina
dignatio indulferit adoriamur, pf imo fuade n tes, vt iuxta
Prophetam, vexatio faljem det intelleâum auditui, qua-
tènus commihationës, quas Deus peccàtoribus intentât,
vel per hoc quodaccidit expertas, timéamus ; rogantes
Chrifti clemenciam, vtiuxta illud lob molliat cornoftrü,
& cibare nos dignetur pane lachrymarum, ne forte dica-
tur de nobis, Attriuiftieos, nec doluerunt. Et item, Percuppa-
pulutn meum , &aviis fuis non eft reuerfus. Et cum noftra per
uerfitas cor iufti, fcilicet domni Martini, ficut alias dixi-
mus, moerercfaciat, cum nos potius viderit in rebus pei-
fimis exultantes , queratur, dicens : Sufiinui quifaltem con-
trijlaretur, & non fuit.ltctru\\ic , Nonejlqui vicem meum do-
leat. Non enim fatis nos remordebat mémoria peccati.
Quod illis faepecontingit, quia peccata fua non defleht,
fed potius multiplicât; & nihilaccidit eis trille. Vnde feri-
ptum eft. Quid nonproferturcito contra malosfententia * abfque
vllo timoré filij hominum perpétrant mala. Sed conueniebat
nobis ilia vox qua dicitur-, Traxeruntme,&nonfenfi. Adni-
bilumredaftusfum,&nefcius. Congregatafuntfupermeflagell*
i & ignorant. Et idcirco Deus, qui terribilis eft mconfi-
lijsf, vindiétam quam meremur, inillius, fan«ftiTempli
combuftione monftrauit, quafi miniftris vindiëtae diceret.
Iftidomus exafperans mihifunt. Vhioriem.à famftuario
meoincipite , vt ignis indignationis, qui abyflum cordis
humanicombufturus eft partem domus interim aifumat,
vtcumàlèdcfiderabile oculorum auferri viderint me ad
odium cordis fui pülfantem contempfiflè pceniteat. Per
hoc ergo quodin templo accidit, arrogantia noftra j vt ita
dixerim,nobisin faciem rclpondit.Et omnimodis cauen-
dum eft, ne forte ,ficiitillic(equitur, fpiritusfornicationis
fit in medio noftrum , & interim illius ignis pernicies, ifti
exteriori totiens fit fames. Sçpe autc fit vt peccatorquanto
deterior eft,tanto denfiori ca:citate cor eius obtcnebre~
feat , 8c cum bonialiquid fecerit, hoc apudjfe, ficut ific
Phanfeus , ia&et, minusattendens quia bonaquxlibet
Deo non placent, quae malorum admixtione maculantur.
Tali cuilibet diuina voxihclamat. Dicis quiadiues fum,&
nefeis quia miierabilis e ft, &caecus& nudus: Nudus videlicet
iuftitia; ctecus vero nefciensiplam nudiratem fuam
videre. Effuditergo Dominus, vt leriptum eft , igtiem
in Sion;>. & voluitreddere vaftationem in fianima; vtvi-
delicetper indignationem, qutein materiali domo defie-
uit, extimeamus domus exafperans efie , animaduerten-
tes quid in occultoeius iudicio mereamur. Neque enim
paruusreatuseft, quifaridamillamdomum & eueftigio,
& totiens exigit conCremari, vt cum paulb ante iuccenla
fuerit, nonjfit aiierfUs firo r eius, fed adhuc man us eius
extenta, SednecputandUm eft quod hoc cafu accident
TptQpkcti\\udlctemix,Quis}Jlijlequidixitvtfieret, Doming
non iubente ? Et item, Si eft malum in emit ate, quod ego nonpra-
ceperim,dicitDominus, velquisdeditlfrael vafiantibus} Nonni
Dominuscuipeccauit ? Nositaquefcientes quia peccata no-
lira fecerunt hxc, conlequens eft,vt ingemifeamu^fuper
iniurias domini Martini ^ imo potius luper nos, quia fa in
viridi ligno hscfaciunt, in arido quid fiet? Alioquin dice-
tur, Difipati funt, & non funt compuntli. Et item ? Irons me -
retmisfaka efttibi, nefiiftierubefcere. Qui vero ad nutum Dei
contremilcunt, & fub potenti manu eius lei unt humiliari,
audiant confolationem illam, quae poft deftrubtionem
Hierulalem facta e ft, dicente Domino , Aedificabo vos,
'&yion dejlruam : igm enim placatus fum fuper male quodfecivo*
bis, & vobtfeumfum. Et ille quidem, ficut Dominus, qui
cumtranquillitateiudicat , & cum magna reuerentiadifponit
n o s , placabiturferuisfuis. Nobis tamen compe-
tit, vthuncinomnibus iudiens fiiis laudernus, & fi qua
bona opera in nobis funt in ipfis timeamus. Verebar, in-
q litlob, omnia opera mea. Nam & ille poftquam tanta ac
t ilia pertulit, cum interim ipfis verberibus gratior efiet,
vt Deusadhunc vifitandum venire dignaretur, adhuc fe
humiliat dicens , Reprebendam me, & agam poenitentiani.
Nam poft illam pridianam fuccenfionem, muriscumin-
genti ftudio compabtis, fepta Monafterij communiftis,
hoc nimirum prxeauere volentes, tie fan&a domus yltra
pofiet ab hoftibus laedi. Sed non latisattendentes in quanta
reuerentiafandus ifte locus ab antiquis temporibus ef-
fulferit, protinus religione reli&a, commune diuerforiu m
elle permififtisjita vt feminisad hauriendum aquam,&ad
difcurrendumquovoluerint,portatijnonrefiftant: cum
viderimus quod nulli intra Monafterij portasvel parum
intrare licueriqneque aliquis equitando ftatim per atrium
tranfireaufusfuerit. Sed nunc ita negligitur, tanquamfi
murus ille non ad hoftium repulfionem, fed ad excluden-
dam loci reuerentiam eflctere«ftus. Necvaluitildem mu-
rus ignem prohibere,quem negleble contemptus exigebat
fiiccendi. Mordacius hoc dixerim, quia, v ere fatebor,mul-
torumcordaperhocmoeftificantur, quod locum proa-
more B. Martini facrolan&um non videarit,(ecudum pri-
fcam reuerentiam, venqrari.Neque hoc parum difplicet,q»
quidamin eodem locohuttiti,fe quibufdam laicalibus vel
nimiu m pompofis veftibus dehoneftent,cum talisefieco-
fueueriteorumconuerfar j , vt hanc etiam Romxlaudari
audiuerimus, quibufdam Romanis dicendbus. Quia non
eflet necelTe Romam proficifci, quia templo beati Martini
mererentur vicinari. Ieremias Propheta plangit, colore
mreligionicongruumimmutari. Dicitur alias, Ueglo*
neris in vejhtu vnquatn. Viderint ergo ifti quam ftultumfir,
decore veftitus gloriam emendicare, & decore virtutisa-
nimam nudare. Cxterumijs, quide potenciabe^d Martini
delirant,amator eius, & decentiffimus relator Sulpttius
iam olim fads refoondit. Nam cum aliquando yeftimen-
ta eius pariter afflarctmcendium, quod camenille protin9
in medium le proiiciens frigidum fenfit, quid am fimiliter
occafionemdetrahendifumpferunti Relponfio tunc illis
fa«fta, iftis fufticere deberet, qui nequaquani hocmiraren-
tur , fi diipofitionem , qua Deus mundum regie, vel te-
nuerit, attendiflent. Parum eft vt.mirentur, fi hoc tern-
plum & fuperbix, vel luxuriz vitijs forte pollututn, tali