Mattli.iS.
C<uiK6.\
funt.Sqripfi tibipauca cum raulto dolorc & fynceræ cha-
titatis aft'edhi | vt çognofccs crrorem tuum redires ad cor,
& poeniceuciam ageros dclidtorum tuoru'm. Scd quia verba
tua ihiquitas & dolus | & noluifti mcclligere vt bene a-
gcres,audi interea,quæ Dominusconrra te per Prophet
clairet : Hoc dicit Dominus Deus. Iftacftllierufafem,in medio
gentiumpofui cm , &tn circuitu eins ttrram: Et contcmpßt indicia
niea,vtplus effet intp'ta quantgentts, é 4pracepta mea vitra qua .
terraquaincircnitu eius funt.Iudicia enim meaproiecerunt, &in
praceptù mets non ambulauen nt.ldcirco bac dicit Dominus Deus:
Eire ego ad te, dr ipfe egofaciam in medio tui indicia in ocit lit gentium,
& facial in te qua non feci, &qui!/us fimflta vitra non fa -
ciampnpterontnesabominationestvas. 1 ieopaires comeijgnt ƒitos
film in medio tui.&filij comedent patres fuos. Hæc i\aque cum
videas tuis temporibus impleta,& veritas dicat : faciam
qua hunquatu in tefeci,&quibusfimilia vitra non faciam; quan-
doquidem abominatio noua & inaudita tui temporis te
& Dominum tuum.N.&pervos complices veftrps noüæ
addicat maiedidtipnijtibi etiam necefl'e eft.fi vis faluus ef-
.fe.inauditum iudicium aftetibas: ifia ejksater Hierufalem,6c
rcliqua : Adultéra liquidem quæ nunc eft in patte tua,o-
lim videbatur Hienualem,fan<fta videlicet Ecclefia, filia
Regis Dauid. Sed, pro dolor>corruptaeft à fratre fuo,&
conftuprata ^fque ad verticem. Oiqpis decorcjusrece flit
ab ea.fodta eft quafi vidua domina gentingp,quia RexBa-
bylonkpoflidcteam.Cumenimpominus dicat B.Petro,
Ttbtdabo clauts regni calortim,&fuper banc param adtficaboEc-
cltfiam meant .drpafceoues vitas , & eflcolumba mea,
quæcunquc alcerius iuris vfurpatione corrumpitur5<pon
iam fponfa Chrifti fed adultéra,non libera fed ancilla có-
uincitur,ficut dicit beams Ambrofius: Ctmueniora Comlti^
but,&Tribunit, vtper meBafilicafiertttuaturatraditio,d'yenti-
bus lmpgratorem iure ft, o tufiiffe, vt quainpotrftateeius effent, omnia
tradt deberehejpondt.Si a me peter et quod meum^l tdfft fun-
dim nteum argentum rneum, ius huiufmodi rneum,nit nonYefra-
gaturunt.quamquam omnia quameafunt .pauper unifint,verum
ea qua diuina funt,Impcratori.t poteßati non effe fubieäa: Et pau-
lo polbNer mihifas eft traders,nee tibi Imperator accipere expedit.
Domus priuati nulio potffi sure tenter art,domum Dei exiflimas au-
ferendam ? Allegaiurlmperatorili(&eonin:a,ipfius(ffevnitterfa.
Rcfpondeo : noli grau are te Imperator, vt putes teinea qua diuina
funt,imperiale aliquod ius habere. Holt te ex tollere fedfi vi^dtutm
imper are, tfto Deo fubditus : Scriptum efi trim-. Qua Cafarit Cafa
r i, qua Dei Deo. Adlntperatoretnpalatiapertinent,adfactrdottm
Eccl fiaPublicorum tibi n-centum iuseftconimiffum, no facroru.1-
terunt dicitur miht mandaff; Imperatorem.Debeo &ego vnamBa-
ßicambabert. ReJpondtoiHon licet t'tbivllam habere. Quidtib:
cum adultéra ? Adulteraenim efi.quanpn eft legitimo Chrß co%
iugio lopulata. Vetert iure k Saceraotibusdmata imperia non v-
furpata. ’ ' <
Conftat itaque quia Ecclefia hæc non eft vent Ec$ Jciia
fed adultenucum ficut beatus Cyprian us àichiQuifquü ab
Ecclefiafigregatus adultéra ittngitur kpromißis Ecclefia Jeparatuif
necperutnietadClrftiptamia,quireliquitEcclfiamClmftt. A-
lientis eft,prof anus eft, bofiis eft, habere noh pot eft Défini Putrem
qui Eccltfiam non habet matrem.
Vridc & beams Gelafius inter cætera dicit^Zfacerdotts
Deus voluit,qua Eccltßt funt, dijponendapertinere, non adficult
poteftates.quafifidelesfunt, Ecclefiafua&facerdotibus voluit tffo,
fubitftas.Honfibi vendiett Imperator aienum m ,& minimum
quodalij deputatunyft. Etpaulopoft: Obfiquifole&Prtn tycs
Chriftianos Ecclefia décréta -, non fuam praponere potcïld-
tem.N
oli itaque dicere , quia vniuerfalis Ecclefiæ curam
fufeepimus. Quomodo enim tibi commillàeft £cSb-
fià;qùem conftat non intraftè per oftium, quodChriftus
eft,fedaliundeafi:endi(fe vtfurem? Apoftolica enim &v-
nitierfelis Ecclefia fiiumhabebatpaftorem. Vtcnim de
beato Gregorib patre noftrb dicam > quæ dè Cornelio’
feripfit Cyprian Us, faftus eft Eptfi opus de Dei & Chrifti dus ‘tuiten,
da Clericóruni pent omnium.&vt verum dicam ,omn\nb o-
ihniumteftmonio, deplebis qua tuncadfuitfufiragio,de Sacerdo-
tum antiquorum & virorum bonorum collegio , cum nemo ante fe
fadas effet, cum Altxaniri locus, & cum lof us Petri, velgradus
Cathedra SUcerdotalis vacaret. Quo occupato &de Dei voluntfte
atque omnium noftrum c onfinfu ordinate , quifquitiam iam
Epifcopusfjffi voluerit, faros fiat neceffeeft, nec habeat Ecclefiafti-
camordlnationem, quiEcclefianon tenetvnitatem. Quifquls Hit
fumt licet deft multum tail ans,& fibi plurimum vendteans, pro-
fanus tft,altenus eft,frit eft, & cum poft primum ficundus tfft non
poßit.quifijuispofl viitnyjnifilm tffe débetffaüus eft, non ficundus
tile,fid huiluseft. JBk
Hæc fynt iudicia Dei, quæ proieaitis, & præceptain
quibcisambularenolutftis , omnium gentium iniquita-
tem fiipergrcffi , c#m'i#infèrnuçp viuentes defeendiftis.
Omncs itaqj gentes in cojnparationc yeftri feeleris iufti-
ficatas credimus, «quia poft donum acceptum fatufti Spiritus
, virtutefque fuperuenturi feculi non lblum ficut
Deum glorificare noluiftis.fed contra præcepta eius leges
iniquasftatuentcSjOmncm vobis adituni yeni,æ rnteiclu-
fiftisD, hilt ad vnitatem marris Ecclefiæ vndepræcifi cftis
redeatis,quæ fola ius ligandi & foluendi pofiiaet. Dpmi-
nus namque Aicitigratisaccepiftis gratis date. Quf non intrat
per oftium,noneftpaftorouium.Et quodcumqueligauer is fuper terrant
. trithgatum & in coclo.
Rex autem tuus fine intermilfione vendit Epifeopatus
fuos,ediéba proponens,vt nullus habeatur Epileopus.qui
,d Clero eleäjps, vçl d populo fuerit expetitusmifi præcefe
ferit honor regius ^quafi ipfe fit huius oftij oftiarius , de
quo veritas dicir.HMic oftiariusaperit. •
Tu vero aliunde alccndifti , & non vocatftg,^Deo ac-
cefiifti,noli vfinpare tibi tanri curam regiminis. Sicut e-
nim iam dictum eft,fi Gregorius in Ecclcfià Fuit, qui apud
te etiam cotfftitit, & iudex dnullb condemnari poeuit,
manifeftum eft te ab Ecclefiæ radice præcifum aruilife, ni-
hilqSe habere poteftatisaciuris. Sicut enim beatusCy*
prianus dicit,fenbens Magno Prefbytero '. Ecclefia vnacH,
qua intus&forü tffe ntift potefl : Si enim apud Houatianum tft, a-
pud ftyrnelium non fait. Si vero apud Corntltumfuitffik Fàbiaiio
Epif(opo légitima ordinat tonefucceßtt, Houatianusin Ecclefianon
eft,nec EpiJcopus computaripoteft : Et paulo poft:/«tfemwwi»
tahfacinore nonfolum ducts & autbores , fed & participes panis
dftmaxi nififik communione nialont mfiparauerint, practpitn-
teperMojfem Domino-. Separaminik Tabernaculis hominumifto-
rum dunßtmorum,<$‘ nolite tangere ab omnibus, quafunt eorum,
ntfmulpereatisinpeccatoeotHm. Et qua comminitans Dominus
per Moyfenfuerat impleuit. Vtquifquefik Chore & Dathan &
Abiron nonftparaffet,panasftatim pro impia communione per fallieret.
Quo exemplo oßenditur &probatur öbnoxios omnis culpa &
pana futur os quif i Scbifmaticis contfil ptapoßtos & Sacerdotes irret
f f oft tentent at e miftuerint , ficut ttfam per Ofia Propbetam
Spiritus fanüus conteftatur &dicit:facrificia eorum tanquampa-
nùfuêtus omnis qui maqducant ea contantinantur -.docens fcilicet
& öfterdens omîtes omn:no cum autoribusfupplicio coniüngt, qui
fuerint eorum peccato contaminait.
* His & aliis innumeris (àlutaribus præceptis admoniti
dcteftamiirnonSacramehtaEcclcfiæ ficut tu menti ris,
(ed Schifinaricos' & fecrileg'os quorum parricidalibus
manibus,fefeSacramenaadiuinal'qbtraxerunc , &cum
Gatholica matre noftra Ecclefia perfequar.inimicos eius,
necconuertard#tecdeficiant. Sanäumquippe fiium
quodforifhSbetis ,^quod malo veftro ae^piftis, quia
bono0dorcperiftis , véncraturEccltfia , ledvos per-
fcquiruj , vt Sara ancillam , quæ tarnen de femine
Abrabæ concepit & peperir. Intcllige itaque quomo-.
do perfequatur ad hue ancillam domina ,-vt aocearis
t|uæfitperfecutiobe®a , & feias quornpdonecproiu-
ftitia Chriftianis iurgandum fit , cum cbmpetentér
exponi tibi perniileri* .,*v t addatur adtierfiis Catholi-
cos i & non tedvguas Chriftum « s dicic : compelli-
ti intrare,8c alia multa, quæ in confequen tibus pofita au-
dies.D
icitbeatus Aiiguftinusaduerfus Donatiftts. SiEc-
cleßa ipfa tft quaperficutionempatitur, non quafacit,qtiarantab
Apoftolo qttam Ecclefiamfignificabat Sarafquandoperficutionem
faciebafiancilla. Liberamquippe matron noftram culeftem Itru-
faltm ; idem ver am Dtificcltfiam in iflapiuliere dtiitfuiffeprafi-
guratam. qua affigebat ancillam. Si autem melius difiutiamus,
magisflla perfiquebatur Saram fuper bien do , quant iüamSara
coercemo. jjaenimdominafaciebatiniuriam,ifta imponebatfuperbia
G
Num K,
A
pfilm. 1 7 *
Pftlm. t.
îiidtm. -
,a.o.
B
Sfatth.u
.Ali. jj.
C
Hatth.t.
D
ItUgiurton.
»*ƒ«.
Liber Primus.
D-,' “dcVm l ib’ m à -f« » * m nmiuijiï- j tMmpouftmlmcowprmmmr ,
P in de Daf.mfimwpofieieoffim, wmfiidordimei.vebLim
rfnlmncemvb,lege n, ■ .pttfeqnnrmmmnm.&utera. S e \finmalimmpcmttemdebmhmur, cmutmidebemimn
ergo verntot dteere vel agnojeere voltimus , éftperficutioitflhiïa | compefii. < ^
quant factum impij Ecclefia C hftfti ifta italique beat a eft qua pél
ficutlonttn patitur propter iniuftitianiu Item. QUodauttm di-
cunt < qui contrafuas impietates legesiuftasinftittn nolunt, non
petiijfik Regibus teifaApoftohstalta , non considérant àliudfaiffe
tune tenipus,&ommafnts temporibus agi. Quis tnim tuncinGhri-
ftum crediderat Imperatofi î qui eifropib.ite contra impiÿatem
legesfirtndofiruiret , quand* adhuc Prop bette uni contplckitup.
Quare f i muerunt gentes, dr reliqu'a. Htndum autem agebatur
quodpaulopoft in eodem Pfalnto fubditur : Semite Domino in
tip oie : Qgandoenimregesfiruiunt Domino intimate, nifi ea
qua contra iuffa Deifiunt rehgiofa feueritateprohibendo atque pie-
ftendo ? Idem alibi : Vbt eft quoi ifti clamare confuetterunt}
Cuivimchrftusintulit ? Quem coeglt î EcctbabentPaulum
Apoftolum. Agnofcant m eo priuscogentem Chriftum &poftea
docentem,priusferienttm, &poftea confolanttm. Item : No«
mihiplacet,vt omnes haheantoccïdendi licentiam, nififorte fit miles,
aut pttblica funüioneteneatur.vtnonprofi hocfaciat, fid pro
aliü,velprociuïtate,vbietiant ipfe eft, accepta légitima poteftate,
f i eius congr^it perfona. Qui veto repelluntur alquo tejrore, ne
mala faciam,etiamipftsfirtajfi aliquid prjftatur. Htnc Autem
di£tum eft,non refiflfimus malo.. ne nos vindiita deleftet. qua alitno
malo aniMtuînpafiit , non vt drcorreiïtonem honnnum rtegliga-
mus.vnde nec reus mortis aliéna, qui cum fua ptffeftioni mur os ciÿ-
cumdtixerit, aliquisexipforum cafu pereuffus tmercat : Hequi
enimreuseftChriftianus ,• JiboseiusaliquetnferietMo , velequus
calcitrando ali quem occtdat, aut ideo non debent Cbriftiani boues
habere cornua, aut equus angulas ,aut dentes cants : At vero quomodo
Apoftolus Paulus fategit, vt in tribuni not: t tant perfirretur:
Hieronymus fiiperEzechielemlibrotertio : Quimalos
percutit in to quodmaltjtim,& habet vafa intetfttttonü^tiïniller
eft Domini.
4*iguftinus fuperPfelmum centcjfimiim dccimum o-
«ftatium. Eft iniufta mifiricordia, de qua in legeferiptum t fl.non
mifireberis eius, & in libro Regmn legis, quia Saul propter ea con-
traxtt offenfat*,quia mifiratus eft Agag hoftium Ikgem quempro-
hibtbatfententia Diuinafiruari. Vt f i quis latronis fil,is depre-
cantMs motus , & lacrymü coniugù etus inflexus abfoluendum
putat , cui adhuc latrocinandi ajpiret affeflus , nonne innocentes
tradet exitio , qui hbtrat multorum exitia coritan-
tem? v ‘ ,
De deprædatio.ne autem eorum qui ab Ecclefia præcifi
filnt,refpondeantpatres-noftri. Auguftirius, Qütdquid,
inqüivaparte Dor§tipoftidebatur, Cbriftiani Imperatores legi-
bus religiofis cum ipfis Eccleftù ad Catbolicam tram fine iufferunt.
Si autem conftderemus quod feriptum eftin libro Sapient ta ; td-
eo iuftituleruntjpoliaimpiorum : Item quod legitur in Prouer-
biis-.thefaur 'teant autet^ iuftisdiuitia impiorum : tune videbimus
noneffequarend<jfft,quthabeantresImeticorum , fedquifintïn
focietateiuftorum.
Item,beatus Gregorius', Veloci magiftro militiun.in- ,
ter cætera : Hune Vtüffifum eft, vtaliquanti illtc milites tranf-
mtttfntur, quos gloria tua admonere & hortari vt par at iftntftu-
deat,&occafioneinuema cumglohofifiimisfiiiù noftris Martio &
êntalto loquere,& quacunque vobis Deo adiutoreprovtilitate m-
publiffifteterint,facile, &fi hic vel ad Rauesptates partes nec dicen-
infidiasfibikquibufdamperditisparari, (ffobbocdeductores acce- dumAriulfumcognoueritisexcurnre vos kdorfi eius ficut viros
pit amu^s ? Si in ilia arma fceleratt homines incidiffent, MtuluS | fartes condeut laborate-Attm Maurino & Vitaliano inter cæ-
,m effufione fanguinis eoriwt fuum crimen agnofeeret ? abfit vt i ^fGloriofifiliieftotefoltciti,quia quantum comperi,boftent col-
ea qua propter bonum&licittmfacimus aut habemus ,fiquidper , leftumhabet, & in marinis dicitur refidere,vtfi hue curfum Deo
hoc prater noftram voluntatem cuiquam mali accident,, nobis im-
putetur. Item. Si Chriftiana difiiplina omnia bella culparet,
boepottus militibusconfiliumfalutispetentibus, in Euangeliodice-
retur,vt abijeerent arma.fiquemilitia omntffo fubtraherent. Di-
Sium eft autem eis, : H eminent coUcufferitis , nequecalumniam
frcéritù , fufficiat vobisftipendium veftrum. Qu thus proprium
ftipendiuni fufficere deberepmepit, militare vtique non prohibait.
Item ad Bonifacium : Graui depugna conqtiemis ? dubi-
tes noh , vtileconftlium tîbttuifquedabo-, arripemanibusarma,
oratio aurespulfetauStorù.quia quando pugnatur , Deus apertis
çselif JpeStat^partem quant ajpicit iuftam défendit &ibidat
palmam. Item : Noli exiftimare'mmtmm Deo placerepjff
quiarmùbeüicisminïftrat.Inhiseratfanàus Dauid, cuiDominus
um magnum perhibuit teftimonïum , in bis etiam plurimi tilt us
temporis viri : In hiserat Centurio ille,qui Domino dixit : fN0«
fum dignus vt intresfub teSlum rneum. Hoc ergo primum cogita,
quàndo armaris adpugnam , quia virtas etiam tua corporalis donum
Dei eft .Sic tnim cogitabit de Dei done nonfacere contra domi-
num: Efto ergo bellandopaciftcus, vt eos quos expugnas ad pacis vti-
litatem vincendoperducas. ^ &
^ Idem AwJiiftinys Donato'PtesbyietoiD'tjfjfcetübiquod
traberisadfalutem, cum tarn multos noftrum ad per nitiem traxe-
ris. Quidenim volumus nifi te comprehen di&pufintA-i,#fir-
uarimptreas?
PelagiusPapa. Honvosbominuiiïvaniloquia retardentdi*
cenrium,quia perfeutionem Ecclefiafaciat, dam v el e a qua commit
tutttur reprimit.vel animationfttltmn nfftinV : Errant hu-
iufmodi rumorisfabukjfores : non perftquiturjsifi qui ad malum
cogit. Qui veto malutti vel iamfatttih punit , v el prohibe t tie
fia t, tmperfiquituriftefaddiligit. Hamfivt imputant nemo
necreprimtndus kmalo,necretrabendusadbontitn eft , humanus
aedtuinas legesnebeffe eft euacudri, qua&ntalis poenam,& bonis
pranti* iuftitia fuadth9t conflitmmt. Malum autem fchifina effe
& per extern etiam pottftates huiufmodi opprimi debere, Canonic*
feriptura autboritas, & paternargm nos regularumyeritas
docet. Item alibi : Hecputttisalicuiuseffepec^ttifihuiufmodi
homines comprimuntur. Hoc enim & Diuina gratia & mun-
dattalegesftatuerunr, vtabEcclefiavmtatedinifi,kfeculan'tus
Biblioth. Vet.Patr.T0m.11.
fibi irato miner e voluerit, vos locum ipfius quantum Dominus ad-
iutter^t depradate.Qiubus diligentcrperfpe<ftis,fciesnosve-
ritatemdocere, non Pfeudoprxdicatiopibus dedocefe,
& te pro fiiperbia in reprobum traditumfenfum ,Tan<fto
Patri noftro crimen impofiuifte , ’ & didta fan&orufn pa-
trum % quae in*Epiftola tua pofuifti , non intellexiffe.
Hxc&hisfimiliaprasdicamus , &cum multo dolore
cordis ab hisneceflicatibus noftris eripi laboramus, & ad
Dominum Deum noftrum de ifta tribulatione clama-
mus, vc vos humiliter fub manu lua, diefque noftros in
llia^Kce diZponat, Cun* multo liquidem dolore fecat
piusmedicus, nifecaret, monturum,cummulrislacry-
, mp ligatparer filium freneticum. Dans denique glo-
rian»nominiDomiml§taturiuftus cum videtvindi&am,
fed tanTcn animum eius femper cruciat pereunrium
multa.
Verum quidfem eft quia nec pro iuftitia ferrea yma
corripjconceflum eft; fed propter fe .quantum ad iuftitiae
perfedHonem, quantum Ipeftat ad Domus Dei decorem.
Nec hoc q&demlaudat Apoftolus j quodcontentiones
ftn t inter landlos,fed tarnen dixiv Contemptibilesqui funt in-
*ter vos, conftituite ad iudicandum. & cum omnes vellet elje
li'jUt 'Äi^urh, cohcedit tandem, vt propter incontinen-
tiamvnufquifquehabeatfuam vxorenf,&vtvirvxorl, &
vxor viro debi;um reddar.
'Gum veritas ipfa in Edangelio pr^mifilletjNo/i« turne
onnino,&fttfirmo vefter,(ft,non. Su.bdidic tarnen dicens:
Qupd ampliuseft,a malo eft,non enim dixit, maliim eft, fed,k
malo.zc fidixerit, fiiurare neceflefuerit,& malo incredu-
litatis aliorum compulfi, iurate,non fine caiik,non propria
voluntate. Hinc eft qnod Moyfes pro tempera-
mentovindidbe,0f«/tf«i,inquic : proocuh, dement pro den-
te+, vt dementiere hac via eriperec occidendi faculta-
.tem.
Vtinam non eflet colludlatio Catholids aduerfus Car-
nem&languinem, vtquieti viuerent, & tanta;perFe<ftio-
niseflent, vc orniies palmam Martyrij defiderarenc , &
_____________________ ^ C e c 3 iton
Uuguß-
DiMttll
F
tuutrb.
H
t Ctr.f.