A
U.j.Algar-
I dis.
' ms.Ra-
■ tholdus.
si i
m»&*AdalgjrdicAbbmfa,JiucRotmi*7atq«iAmMcrm
clericus, vilAlmMm,[iulom«umiiuus ,.fwt urn Rahmuç,
Mucpullllmpumilh , * RatboHucqmqiie, Godcram«m,&Hh
reMdui,relUoMtus/euGilbumuebubuerune:Jiueet,Amillaomma,
ms.cdidifk.
: L it.I. cap.
1165.W.1.
Ext at fu-
praltb.z.
«u*mmcterMqudmUa,quimmftr* immotioneolc
facerdotum, pracipue in his, qua Ecclefiafiicis vtilitatibus pojfunt
pralffre confultum, benignum commodamus affenfum, nobis id ad
Atérna remuneration's credimusprouenire dugmentum. frotnde ^
nouçrit omniumfidplium Dei aittoftrprum, prafentiumfçüiçet&
futurorum indujtna,quia yir venerabilts BincmarusRemenfis vr-
bisArçlnepifcopus obtulitferènitatis nofirpobtutibus praceptum pia
memPVddomniac genitqris nofiri Ludouici imperatpris,quodin
ekëmofjn&fiAaugment0 Ecclefiffs. Maria atquefanai Remigij
fieri decreuit,de opère & operariis,atque omniexaaione, qua tem-
poreaui noaridomniKarolilmperatoris ex éadem cafa Dei exi-* ^
gebanturadpalatium,quodvocatit,' Aquifgrani,ptinadificatiqne] î
&jefiaurattone ipfius Ecclefi* Dei.perfutura temporavfqtfe adfi- :
nem/aculi, ad vtilitatem fape dia*farta* Ecclefi* in elfe'jnofyna
illiusproficereni,& r.ecad eundem locum, vel ad aliutn quemlibet _
ipfaredhibitiones, veltmpenfayllovnquam temporeexigerentur,
fed remiffa indu gentia illtus ineodemlpco proficerent. Cuius bene
gefia rata iudicantes, per hoc nofiraauaoritatis praceptumdecer-
nimus,vt quicqutd deexaaione,veloperartispradia* confiitfitiq-
nïs fûpra fcriptüs domnus érgenitor nofier,feu & de muro ciuitatis
ipfiusyvelviisad vtilitatesclauftricanonicorum proficientibus in s
fuoproeceptoioncefiit, hoc totum perpefua tjf>fir a indulgéhtia vel co-
cefiione, feuaiutontateconcejfum , velConfirmatum mane,at in
perpetuum. Etvtbacnofiraconfirmationis velconcefiionisauap-
ntdsperfuturatempora çerftorçpgnofcatuf, &p'ermaneatincon-
uulfa,ed manu nofirafubterfirmauimus, & de annulo nofiro earn
figtllartpracepimus: Datav*. Halendas lunias, annox. régnante.
Karologloriofo rege, Indutionexiij. Aaum Vertt}ei ta palatio re-
gïo,tn Dei nomine féliciter. Amen.
quamdiufii-ront'. quofqm tmdcSoSpc cope commudoumm,
babebant EtvcmcjUemntocom’tidomfic^uicquidcxeodemE-
tircopacu,quA«dodemtnufulcoPùiUumreÿp-mus,alicuifupto
beniciocoruefmmperbonciioptcoufrmotwmMaormtem,
Mclto cor am mujidcliumnojlrmum., tamEMtfoJticcquM
a t Merit efftnm Remigij, otque Hmcmaro ArcbiQjlfopomm
tionc.alùtiiq'illmfiqique AÜ» coufatpt*»*". etfdemrcspcr
Une nollrtm *ua.riutcmrççipiat:rtficüt-res Bcclcjjtdijponeu-
dt funt tdyt litatem ipfiucicclcfitpei,etm 1pfi, qumjuccejjores
ipfnadmdtrnl Suamtullor totem, (mquaMSpltermtale
qmidomergthUmttrttnDâmn>mrot^«dtmm,&vtMmoruccel[
orùmmSmumagertmluttà,peromntpotentemI>omimmeiufdem
Virginiefitumobfecrmut ) « pcrnnmetcm-.
ptrtttmnbAetttuj&mtrttmumtp^ufMSacd^tlutuu-
■ ÿcuded
'preSitme roboran decremmtitDttt Kalendie Otto brie anm vj.regneMcUroloforiqfifimoRcgeindiaioKcviij.
AaumwpagoAndeoauenlijnyiÜaAuegio.
> c
De cæreris quoque rebus,quætunc reddir*nonfuetunt,
huiufmodi poftmoflum ifmeoitur*dedifle præceptum.
Pî;:In n-o m i&è fana*&ifidiuidu*Jnnitatis,Karolttsgra-
tïa De'trex. omnibus Comitibus, AbbaMUS,4biaùfiù,Mifiis,Vaj-
(Ûisy&ïunttisfantt* Dit Ecclefufideltbusacnofiris, prafenttbup
fi,licet & futur is, notum ejfe volumus, quia HincmartisfanaaEc-
clefitRemorumreligiofus, nobtfquevalde dm^ACvenerabtlu
Pontifex accedensadcelfitudmisnofiramagmtudinem, tnnotutt
manfuetudim nofira,quod ex rébus fanaa Dei genitricis Marta,&
fa^iac pretiofi confifior is Cbrifii Remigij, quaper parentuman-
tecefforum videlicet noftrorum fegum dationem,fiueperreaorum
eiufdem Ecclefi* tmprudenttam,vel concefiionem , yeleftam quorumeumque
maliuolorum maebinationemab eademfanaaEccle- j
fia abfir act* elfe cernuntur, nona&d*cima,ad eandempradtaam
ecclefiam minimèfficutreaum eft ) perfoluantur. Vnde magmfi-
centidnofira petijt digmtatèm, vt noftraauaontatispraceptum ob
Dei&f*na*ipfiusgenttrtcisfiueprettofipatroni nofiri Remtgqa-
morern ei fieri luberemus.Cuius nobis Milibus&necejfampett-
tionibusacquiefcentes,&liberfplacidèïjiteobfequqntes, boÈnofira
magn&auaoritaiisprAUptumei fieri iûfiimus.Perquodpractptentesexpreffeïubemiu,
vtquifiiüisfideliutapeïomnipotentts,nojtror
unique,exeiflem fanft* Deigenitruis Maria, velfanât Confefio-
risCbrifii Remigij, RemorumEcmfiarebusftueEpifcopatusrelt-
giofifiimi & âilectifminobis Hincmarivenerabilü, Arcbjepifcopf,
mquid habere dïgnofcitur fituéper largttionis noftra concefiionenfc
fine per quorumcÜqüefupramemoratorum affeaatmem, vel ma-
cbinattonem,feu etiam & deprecafmefn, altquid tenorealiquo ex
praààais rebustènerevelpofitderècernitur, nonam&decimamin
Mtjforum nofirorumprafentta, Mijfo Ecclefi*fanfifeMari* , vel
fanâi Remigij Remotum,fine Hmcmari venerab'hlü Arcbiepifcopt
reuadieti&annis fingulis adeandem pùfatam &memoratamEc-
clefiamperfoluere,qj)fquev lius occafioniscontradiMionecumomni
vtgilantiafiudeat.Qmcunque vero contra banc nofiraauaoritatis
praceptionenMè hocfieripràfumpfefttyfciatfecundumdigpam-
moriaauij&piutecordationisgenitoris nofiri capitulafe emenda-
turumu&ipfaseafdemresabfquealtcuius intercefitonis impetra-
tione amijfurum. Et vt bac nofirapraceptionis auaoritos inuiola-
bilemobttneatfirmitatis vigorem, & ab omnibus fidelibusfana*
Dei Ecclefi* & noftru , prafentibüsfcilicet&futuris, vertus,cer-
tiufque credatur, earn annulo nofirofubterfigtllari iufiimus.Data
iiij.Nonas Septembres anno viij.indiaione.x. régnante Karologlo-
riofifiimo rege. Actum inmonafierto fanât Qmnttni.
immuhit^tis etiam fecundum ancecefloram fuorum*
regumexemplaria eidem landbe fedi fuam contulit au-
ókpricatem.Ceffionèm quoquegenitQrisfui Iaidoiici de
exa&ione regia, vel operariis ac muro ciuicatùrob reftau-
rationem ipuusfan&ae DeiTîcdefiaedelegara, huiufmodi j
confirmauit au&oiicate. '
I I n n om in e fanaa & indiuiduaTrïnitatis, Kafolusgra- I tia Deirex. Sipetitionibusfidelium nofirorum ^ maxime Domini
Dereparatione Remenfis Ecclefi* àbipfo Hincmaro patrata.
C a p. V.
HViüfmodi regiæ benignitatis fuu&uii au&pritati-
bus , & in t pifcopali fede confirmatus praefatus
Hincmarus Archiepifcopus, téplum beatae Dei genitricis
Mari2B,quod à fonda'merfiis Bbo rénouare coeperat, i(le
i pace gratiaque ffuensregia, pvaedari coniummauit deco-
I coris eminentia.Infupèr & aramfan&æ Dei genitriçiiau-
I ro veftiuit,ac lapidibus pretioüs ornauit.H.s quoquever-
' iibus titulauit.
Hdncarampominf^itit^%pnwedicatam
\ cultorvbique*fuusdecorauitÉptfcopusHincmqr .f.j& q fc . t
Munenbusjacrisfunaushacfedefacerdos. '
lambene complétés centenisohiesjannts,
1 Ouadragmtafimulquinto yoliientefubipfii. fi V l:
Cum iuuents Karolus regeret dtademata regni,
HunefibiPafioretfipofeentibus vrbtsa(umms.
Et adipiaginem Dei genitricis in ipfoUtarï. s <
Wirgo Maria tenèt hominem,regemque,Deumque
Vtjceribuspropriis datum defluminefanab.
Te&a templi plumbeis cooperuit tabulis, ipfumque
templum pidis decorauit cameris,fen^ris etiam illuftra-
uit-vitreis, pauimentis quoque ftrauit marmoreis. Cru-
’ cem eminenuprem gemmis, auroque coopeiuit. Alias
.euam cruces tamauro quamargçnto parauit. Calicem
maiorem çum pateria, fumptonpque récit ex aurû, lapi^
dumque pretio(orum illuftrauitnitore. Qui ealix ppitea
pro redemptione acialutç patriæ Normannis datus cil;
patena ad hue releruaturibidem.Libelluni quoique de orcu
l'andtæ Deigenitricis Mariæ, fed‘s& fermonem beaii
Hieronymideipfiusdominæ Aflumptionelcribifecir,&
tabulis eburneis » auroque veftitis muniuit. Locellum
etiam quendamfhoceft capfam maiorem, quæàduohus
clericis lerri foleqfieri iüffit,argeiitoque imaginato ac de-
aurato veftiuit : ybiadvrbis humStQtiüstUtamen, mul-
torum Sanétoruiripignera^e'condidit. Infuper &alia al-
% r «s vafa, tam aurca, quam ôcargentea praeparauit .Euarç-
gelium aureis atgemeifq; defenbifecitlittens, aureifque
muniuit tabulis, & gemmis diftinxit pretio%. His quo*
que verfibusîhiigniuiti ;
" Sdna*
Sanaa Deigenitrix,&femper virgo Marta,
Hincmarus PfafuldeferO donattbt.
Hacpia quagefiirjocuitnos CbrifiusUfits,
EditusexvterOyCafta puella,tuo.
Librum quoqueiacrarnentorum,fed& Ledlionarium,
quosfcribifccit, eboreargeptoque decorauit, Candelabra.
texi^argeuto i 6c teinplum varijs ornauit lampadi-
bus,,6ccoronis, diuerfifque.fam panlorum, quam corti-
narum, atque tapetiumoperuitornametitis.Sacras etiam
•veftesaltatis proeurauit miniftris. Pluribus deniquecon-
uocatis Epifcopis, fed 6c Kurolo rege in hanc cittitatem
adueniente, inhonore incoroparabilis8c perpecuae viiggi-
nisgenitricis DeiManae, vt 8c antiquafuerat facrata,ba-
filicam folemniter dcdicauit,8ccum coepifcopprum coo-
peratione fob omnipotentis inuocatione T rinitatis almi-
ficaeconfecrauir.
De miraculis in eademEcclefiapofiea declaratis.
T N ihac igitur Ècclêfîa multa diuerlis temporibus Dei
Avirtutemb inefFabilis Ghrifti genitricis Mariae font honore
patrata miracula. Quorum plurima, quaeanteno-
fttarntetatem fantgetta, nobis habencurincognita. Nos
tarnenea, qu£e coram pofiti vidimus, vel perfohisqui
viderant referpntibus agnouimus, filentio hic quoque
praeterite incong-ruum ratj fumus, licetea verfibus olim
exarauimus.Mulierquxdaciuisiiuius vrbis, nomine Altrudis,
vnicam paruulam nutuiebat filiam, quæ adhuefub
vbere. matris pofita^efficitur caeca.Pro qua cum varijs'fru-
ftraaeftuarét mater remedijs, nèc vlia poifctiuuari me delà,
ad fommum cogitât fe vertere medicum : eiùfque probat
non aptius pet qucmpiarn (andtorum pofeere polie
miTéricprdiaÆ, quam per ipfius vnicam jjjCtiiüS etiàm erat
iplafamula,gcnitricem.;Præparanfque candelarum mu-
nufcüla, tarn proXe quam filia ,templum hoc petlt, caeli-
tumreginæ clementiam irogatuia, prjçfigenfquecandcla-
bris luminaria, tum pauimentis adlirata, cor fopplex cf- j
funditin vota.Nec fe poflepræfomcns fufïiçere.miniftros
fuppliciter depofeit altkris ,• ipfîus petitionem fuis preçi-
busadiuuare. Et quia deuoteac fideliter poftulauic, votu
obtinerepromeruit.lumenqueföboUs impetrauit.Vnde
' gratias agente m Deo, iplîufque genitrici pijdlmæ, cum
ädiutonbusfibifacris miniftnsfamvidimuspoftea, dum
jfanam, clareque contuentem fuam nobis exhiberct fi-
I liamf
! Quidam clericus noftrae con^règationis, carne nobi-
lis,-Hugonomine, ita nimio dentium fatigabatur dolore,
I vt néclompum, nec cibum præ nimietate valerétaegritu-
I dinis caperêî C^uirequifitusaquodam leniore, exppfita
fuç vëxationisaftliâ;ione,hocab eo confilijaccepît,vt co-
ïamaltariDei.genitricisfefe profterneps.eius cordetenus
: foper hacanxietatelua deprecaretur clementiam. Et fur-
gens ab oratione, ofculato altari, iupra nudum iplïus
marmor, in^juavexabatur deponerecmaxillam, ficque
fanandtim fe confidens,domum regrelfus cooperiri fe ve-
ftibusfaceret, atque fopori pertoitteret. Qmbü^ille pèr
ordinem pacratis, fomnUm inije. Tempus àutem èrat fo-
lemnitatis natalis Domini, ôc rratres p o fteele b rat u m ve^
Ipertinum officium in coenaculo, vbi calefaciendi caufa
confueueranc colligi, refidebant. Praefatus verp frater vi-
det in fournis illic fe prae gradibus coenaculi adffitilfe,atq*,
beatam De|genitricem infuperioribus', ante iplïus oftiû
domus comiftere. Alïniltris in gradu infimo fùbfpecie
cuiufdam chirurgi,malignum Oonfpexit adffare (piritum.
Nondubitans autem, quæ effet ilia quam afpiciebat Domina,
pauore te tri hoftis abie<ffo,ad eam vfque cohfcen-
dit, ôc ante ipffuÿ procidens pedes, eiufdem fufeeptus eft
manuritavtmentum illius tenens, vexatam pijffima Domina
cohtingetet maxillam. ^ t erigens eum blande con-
folatà eft,affèrens ideo fe non inuentam ab eo in Ecclefiaf *
quoniam ibidem àdeuftodiam fratrum ftaret. Ille, inqui-
chs, malignus, quem vides hîcpropeaftantem /cogitât
nue afeendere, ôc vult npftros fratres conturbare. Præcepitque
eum redire, ôc de conceffa fibi fàlute cpnfidere* !
Quirutfus adeiusfe profternens pedes ereâus eftabea»
véftemiantum purpurcam, qiia ipla erat iudutà, deofeu-
lans.Sicquemox excitàtus, dari fibipræcepit manducare^
Qnod vt eiufdem domeftici audiere, infanire ilium pu-
tantes, quia tam alacriter fibi cibum dari peteret, anxiari
cosperunt. Ille vero conffrmabat, fe à beara Dei génitrice
fanatum, nihilque vel ægritudinis fe, vel infaniae pati.Sic-
que celerrime redditus fofpitati, fàepe poftea fiçienterad-
ftipulabatur,nonfe,vlterius eflè paflurum tal ia,quem tan-
tafaUti reftituiffètDomina. Quodôç reuerailliaçcidit,
vtdeinçeps huihfmodi ægritudinem, nequaquamfenfç-
rit, dum pluribus poftmodumvixeritànnis.
Huius Hugonis clericus & diaconus, Ebrardus nomine,
febris anhelae vexabatur æftibus : qui huius aegritudi-
nisagitatusangoribus, in crypta, quae fob ipfiusEcclefiaî
-fede in hoftore beati Remigij confècrata eft, feflus refide-
bât,dum illic mifnecelebrarenturmyfteria.Cuivi febriü
fatigato (vt affplet febricitantibus) ibpor irruit. Etecce
videtbeatamDêi genitricemfibi adftantem, impolïtaq-,
manueius capitipertrânfifle. &poftaltarefefeyjlaeftin- .
tuliffe. Moxille patefadlis oculis furgit, finitifque m y fte-
rijsiam fanus, Amen refpondet, ôcalacerofficiorumin- i
feruit expletioni.Cuius caput ad tadum mirabilisI)omi-
næitàeftdelibutum, acfioleoeadem fu fletfioraperun-1
<5tum. Quod nos quoque miratifumus, quieumipfàdie j
laetum, ôc comedentem nobifeum vidimus.
. T res denique claudos, ôc poplitibus co n t ra ts, nullo:
modogreffum figerè valentes , in hacEcclefia diuerlïs'? ms.cogno
confpeximus ereótos temporibus. Vnum quidem fub Epi : mmus'
fcopatudomniHeriueiPiæfulis,quialiorummanibusil- :
luedelatus,proprijsregrcfl'useftpedibus.Aliumfob præ- :
folatuSëulfi, nomine Maganerum, qui genre Britan u us, |
vtroque genu claudus, ôc fcabelliS inhærens, inter nos
piorum eleëmofy nis fuftentatus, trafado fere iamdemo-
rabatur anno. Huic dum noâürnas in omnium Sanâoru
folemnirate celebraremus laudes,ita fobito in medio po-
puli iacentî genuumextenfi funtnerui, vtlora quoque,
quibus,crura cumcoxiserant annexa,rumperentur,rupta
etiam pelle ex poplitibusëi fan guis deflueret:furgen|que, ■
ftupente populo,gre fflbus deinçeps v fus eft proprijs.Ter- >
tium vero fub huius domni Prælulis Artoldi Pontiff catu, i &
eoque miflarum facra célébrante,die folemni eiufdem fa-
cratiflimævirgjnis,quaGabrielArçhangelus adeâmnrif,
fus ab aftris,partum illi mitabilëm fæculis nunciauit.Qui
claudus, pauper, ôc miferabilis, duin per pauimenti fefe
marmoratraheret, repente folutus extenditur, ôc tellure
corpore menfus, in pedes tandem etigitur, inceffùque
nouo auxit lætanti gàudia populo, quique adhuc inter
nés degens ftipe fufte ntatur Præfulis.
Quartus quoque quidam ruricola,* Gerlaiusnomine,
exfamilia huius Ecclefiæ, hancVrbem adiens oraturus,
beatæ Dei genitricis Mariæ irigreffus eft bafflicam. Ybidû
vota profundit, fubito marcore diriguit, contraërifque
neruis.pene cundis adftringitur membiis,ficque coarda-
tus,ibidem fe permanfucum, Ôc dum viUeretferuituïum».
fireiaxàrétur, promifit, T andern poft menfem his abfo-
lutus vinculis, Eccïefiàfticis addicitur feruitijs. Sicque
partim in eadem Ecclcfia,partim in bafilica fondi Diony-;
«j extra mutum ciuitatis per quinquennium incolumis
deferuiuic. Poft quod temporis fpatium,in eademfqlem-
nitate, Hypapanti Xçilicet Saluatoris, hancingreffos Eç-
clcffam, dum precibus incu mbit, ita rigentibus mëmbris
vifus eftadhænflè pauimentis, vt nec oS, necaliquod me-
bruin ab hisreleuarkvalereüEredus autemàcircumftan-
tibus, tam cruribus',\ quam ambabus contrahiturinani-
bus. Quintadecima deinde die icerum abfblutus, nec
multapofthumanisexemptus eft rebus'. Sed, quisenarra-;
te præualeat, quot hîc languentes pe n c quot id ic pia dpha
falutis fum^ntï quot febricitltes, quot faléantur energu- ;
meni ? quis vel edicere pelles hîc Überaus bomini- •'
bus effugarasî Sed deinnumerabilibus fàl-
tem paucacommc moraffe fuf-
ü ficiat.
Devi