Matth. 13
ibidem.
Ibidem.
6
4ft*.'*4-
autem,formidplofus. T lia igitiir funt quæ hominenyim*
pcdiunt, Vt quanquam verbumDeiaudituperceperint, 8t
mente retineant, ci tra facræ tamen operationis vtilitatem
remaneantîfupcrbiafeilicefcfecularis occupatio,&feeularis
formido. Propter fuperBiam quippe multi qui feriptu-
ras facras in telligunt, ad humilîtatem quam Chrjftus ibi-
dempræcepit, depoftete feipfös refugiunt. HæcinÇamelo
intelligitur : qui dum caput in attum leuat, tumidos& ela*
tos congrue defignaç. Perchirogryllum^vero occupatio
immoderata intelligirur:cjuam & terrât (pinofæ ityparabo^
la feminantis dominus comparât, dicens : Aliud cecidit inter
JjHnat,&_ctefcentesJpinafuffocaueruht ftttid. Exponensq; quod
dixetat:hictf,inqmt,quiaudit,fedfolicitudofeculi&fkllacia di-
uitiartimfuffocant vetbum,&finefruiïuefficitur. Chirogryllus
ergo feu tçrrafpinofameritovoçatur, quidiuini verbife-.
mina fufcipitd'ed varijs occüpationibusirretitus,, ad feu-
dum ea boni operis non përaucit.Lepus vero timidos de-
fignaaquos etiam per terrain petrofam Dominus expref-
fit, dice ns i Oujâutemfuper petr^fa feminatuseft, hic eft qui ver-
bumaudit, & continuocumgaudiojufcipitillud.Non habetautem
in fe radicemfed efi temporalis. Etfacta perfecutione & tribulatione
propter verbum, continuo fcandalizatur. Timidi igitur funt,
qui cum in Ecçlcfiaquid credere , quidue agere âebeànt,
imbuti fuerint :difficultates quæ fidei profeflïqné fequun-
tur, pati reculantes, à propofito fan&icatisrefiliunt. De
quibus etiam per lob d ïù im .g ù timentpruinamjrruet fuper
eosnix. Nam qui modica & cemporaliapropter pictatem
fiiftinérë refugiu nt,immenfa«: «cerna 6b impietatem fup-
plicia fuftinebunt. Sequitur:
Et fus,qui cum vngulam diuidat, non ruminât.
Pbftquamlex.iila animalia quæ rurninant,fedvngulam
non diuidunt,immunda elfe aflèriut.-eoEjum quoq-, itntnu
. ditiam quæ vngulam .diuidunt, fed non ruminant,, fuble-
quenterexponit. S'untenimnonnuUi, quosnotat Apo-
ftolus,dicens:Ijwor4»r«,P« iufiïtiam; & fuam volentes confti-
tüerejufiitiaDeinonfuntfubiefîi.QuibXis etiam Dominus ex-
probrans:Imf«jw, inqnit, feciftismandatum Deiproptertraditions
vefiras. Iftiigitur vngulâ diuidunt,fed non ruminant:
quialuperftitiofe mùlta ôbferuantes,non ex autoritate le*-
gisdiuinæjfedex fuatraditione agendaautnôagendacô-
itituunt. Ifiiquqqtie perfiicm defignatifunt, quod fatufi,
animal eft de immu ndum. Magna nanque ftultitia eft,cum
propofitum nöbis fitDeö pIaccré,vmimquenqucKuper religio
n is ce nfur a riôn'diuinam voluntatem confulerç, fed
prp libidine voluntatis propriæ fibi religioné ftatucre.Sed
nec mundace poteft huiufinodi obferuacio. Dum enim ho
mo quædam fupetftitiole circa habitum fiium decernit, a-
nimæ fuæ immunditiam non attendit. Vnde pro Iudæis
folascarnisiuftitiasobferuantibus,Ifaiasait:F acta funt quafi
p annus menftruata omnes iuftitia nofira coram te. S us igitur qui
vdgulam diuidit,ôt non ruminât,immundus efttquialicet
à qui b ufdam abftinuetis,quorum tibi vfum fan dio diuina
non interdixerit,„dum pro tuo arbitrio fequenda aut fùgi-
enda difcernisjiuftitiæ veritatc obtincre non poteris.Poft-
quam igitur legislator tamea quæ ruminant & vngulam
non diuidunt, quam quæ vngulam diuidunt & non ruminant,
immunda efte afteruit ; reftabat vt St de his quoque
loquerecur, quæ necrumînant,nëc vngulam diuidunt,fed
hocin pofterioribus referuauit. Nunc autem generalem
de omnibusfententiam fubiu ngç ns :
Horum carnibus, inquit, Hon vefeemini, nec cadauera contin-
getis, quiaimmunda funt vobis. '%
llle carnibus immundis vefeitur, qui alienam prauita-
temimitatur.Tangere vèrocàdauera immundorum, eft,
mortuisiniquorum operibusconfenfum date. Suntenim
quamplurimi quos folus inquinat tadüs nqiiia licet ppus
prauu facultatelubtradanon expieant, prauo tarnenie£b
operidefideriorummotibusapplicant.Sicut igitur vitatur
peruerfa adio, ne humanos alpedusfofFendas mît etiam
vitanda eft voluntatis deprauatio', ne occultoin-
fpedoridifpliceas. Sequitur pifciumdif-
. ferentia.
Depifcibus.
C a p , Jb
Hat funt qu>gnuntur ïn aquü ,&vefci licitueft. Omnequoâ
habet pennulas &fquatnas,fam in man quam infiuminibus
&fiagms,comcdetis. |
Iam fu p er i us diximus, per pifeium genera mehtium hu-
^anarum âiuerfitatesfignari.'Hæc igitur quafi fludib.O“
( periuntunquia euris pren^dntur ihnumeris.&çogitatÎQnis
æftibusagitantur.^ Ynde feriptum eft -.Hccègigantes gemunt
fubdquts : potentes fcilicethuiusfeculi,lub prouidentiaôc
gûbernatione temporalium dignitatuth. Et quidé felices,
quicunq; mundanis fiibtradi tumultibus,quietem fibi co
parauerunt.Nos tarnen (èculariumxonuer&tionem in his
landionibus difeutiendam fufcépirpus. Iftiigitur qui in
mediis verfantùr curis,fubindé-fççrëfcfi pëtere, & terrèna-
rum cogitationum vndisfe exuereneceflfe habent. Ibi ve-
ro dum Dcummente recojüt.dumyitamfutufam ad me-1
moriamfeducunt, dum quicquidnunceos tantopere félicitât,
tranfitorium efle perpenduiit, quafi aerislibertati,
fie cot^empla'tionis huius fe inferunt ferenitati. Hoc aut6
nemo facere præualebit,quinonèarundemcurafum after
dum ab internis animæ fuæ fenfibus excluléritfvt magis i-
bidemliecefllcate ligetur,quam voluntate.Quocl^8c: vo^
luptas aliquain huiufmodiaftçdionibùs fuerit,nece|ïè eft
vtftenum moderationemqjaccipiat, nedefideriumnpmi
ni memoriamqj * æternitatis excutiat. Ifti igitur perpçn-
natos fquamatofqj pifees^çongrue defignantur. Pifces nS-
que qui pennulas habent, dâre fait us iuperaquasfolent. |
Squamæ veto eorundem pifeium tegumentafinit, & quafi t Squat
ad repellendùm impetumfluduüm,pifcibus cpcefta-Mu-
Uiendaeft igitur mens quodamrigore virtutis, vt occupa*
tionis appeti’tum ( fi fieri potfeft).:nunquam ad fe admiitari
vt etiam cum laborat,^üiefcendi defiderium femper red-
neat.S olus enim eft,qui etiam extëripres curasrede admi?
n i ftrare valeat,amor quiëtis. Notandum vero exiftimo,çp
pifcesiftiautinmari,autinflumînibus, vel etiâ inftagnis,
efte perhibétur.Hæc enim triplexaquarpm natura, tripli-
cem mentium npftrarum ftatum defignat. Mare nam que
falfum ôcimpotabile, fiumina vero dulcia, fed per naturalem
curfum ad alium locum defluentia : ftagna verofit po*
tabiliafuntj&ineodemlpco confiftunt. Vnde&-ftagna à :
ftanao dida,quod deflu.us amnium curfus ibi ftare eoga-
tur.Pari forma & mens humana cum fibirelinquitur,in a*- [
maritudineeft.Vrtde & làndiisille dicebat ;Admeipfum,ani
ma mea conturbata efi.Staperfe'diviri cum apudfe tædium I
fuftinent,ad Deum oculos leuàùt, vtinde confolationem
accipiat.Idëo ille cuius anima ad Ce turbaca fucrat: Propter* |
e<*,in qait,memor eto tut de terra Iordanis,ÇX ui vero ad hu c fen-
fibus fuis dediti funt,&feculauibus trahuntur defideriis:cü
apud fe requiem non inuehiunt,ex rçbus materialibus va-
rias.deledatiohes expofeupt. S utit igitur mate,cum àpud
fe tædiotabefcuntjffîntflumina,cüdëfideripru|ô motu ad
aliud tenduht.ftaguâ vero funt, eu in rébus quæfitis 8c ac-
quifitis quafi fecuri quiefcût.Siueigiturin mari,fiuc in flù*
minibus, Çeuetiamin ftagnispifeesfuerint 1 nifi pennulas
St fquamashabuerint,mündi eflè no poteruntjqttia quolh.
bet horum ftatu inens detineatüf humana,ytfcilic.autan-
xietatibus amarefeat, aut multa induftriæ fagacitate varia
mundi huius objedamenta perquirat, fiue etiam fupèro'-
ptatæfelicitatisadeptionegaudeat : nifi fubinde fe ab hu-
iufmodi eögitationib. explicûerit, & veritatisreddiderit -
contcmplationi, vt omnia quæ in prælènti aut horretaut
dihgitjdiuino amori&ætérnorû poftponat defideriojmü-
da vtiq; non erit,quiafideiintegrimtem&iuftitiæreditu-
dinem conferuace non poteritiYnde Scfubtungitur:
Qtùcquid autem pennulas &fqtcamas non habet, eorum qua in
aquis mouentur & viuuntfabominabileV'obis &execrandtim erit.
.Qui enim ( vtprædiximusj quodam virtutis xriuni,mi-
nj^ab intcriorib.fuis & cupiditatis & timoris nimietatem
nô excludit, vt fcilicctnec immoderato facultatum fuarû
teneaturdeuderio, nec vehemétiori cuiuslibet infortunij
W ' 1 ^àqücitqr.î^flie|
n a n q u e
in LmiitcUfn, Lib. V1Î I ~ “ -------- ----- ;---------T------
" fgg 11 g j i g I ■ • I ___■ _ .___ • ' ; 99
nämqueB. Paulo ApoHolo^radixomnium malorumeficupi-
dijr^ÈtPoetaille:
Perdidit, inqüit, arma> locum virtutisdeferuit, qui '
Semper in augendafeft 'tHat & obruitur re.
Sequitur:
Carnesèorum doHcpme^ty^.wort^indvkd^U:',T '
Quod dicitjvitabitisiad möium teférendum efi:. Quafi
diceret:Non tantiim Corium efumbauere, fed tä£tühi vita-
re debetis.Qupdiuper immundis quadrüpedibüs iam fu-
perius expofitum éftrquódfcilicet pefuerfitätetti alienam
necimitariinèCfaltemafte£tarë oporeeat. Dein4e cumäa
qu« de.pifcibüs dixerat,breui élaufiilalegislator confum-
mat, dicens: 4
Citcla quanonhabetpenntilas &fquamasin aquis,polluta erut.
Hincadäues tranfoindüm eft.'i 1,
h . beautbus.
C A P. ÏH .
H AEc funt quadeauibus comedere Hon debet is, & vitanda
funt vobis•'
Ianïfuperius diximus,per atiesfublimitatemdigftitatu
temporalium defignari.Quia vero dignitas ipfavitium hoi
eft,fed nifi diligéntiuscaueatür,vitiorum nutrix eft:höno-
rés quippe ('vt dicifolet) mutant mores,idcirco auium da-
tur diftbre 11 tia, Vt i n feifdem ho fto ribiis*qui probabiles,qui
«èröimprobandi fint,haud dübiis cognofcäm us indiciis.
Haffunt ergo iqua de auibus comedere non debet is,ér vitanda funt
Vobis. ( i V ■ 1
Diabolus, feufepcrbusiUÏNabuchodonofor, no'mintï-
<î“ 1j * y el!gni01s,:ft:^«<'<.inquic grtniitmainarum dUrit,
^‘ ««Mibmum,&MitmdiiUamcedn.Grjphcs,imiai\e(i
f ennatum & quadrUpes. Hocgenusferartim inHypctborasnalatBrraontibusiomnipai'tétorporisfnntltonês.
a.
lis 6c tapie aqiulis firàiles.cqms vehéroenter infeftf; nattl &
homines yjfós ■ 1 (T; difceïp.nnt. i-Peerr 1 1h0ass itiataqqnnee p pootteennttïuiunm
ctudelqas congcne defignàtnr , q n i i charitatis & beni-
gmratis lole rem o t i, ferma circa mortes bumanas infa-
madebacchantur. Halietus rapinapafeitur: fed quia vi-
nb usdetommtiminutis tantum auîbüs quibus prenalet,
IntsIluseitiftit.Sunt huiusgenèrisquampJurimiiqniinlo-
L ° jPa'^ e? 5V10e? " ’ 0ft?nd û tihal,isn o n 'I0luntatum(ibtdee(
re,fcdpoteftatem.Miltitisscuhlraperévoluerit,improuifus
adeftfôcferein ornai râpiHàfna maxima infidijs
n in tu t.Sun tinp rad onibüsmqltifimile s iquivbimribus
non hdttnt,inca.utisinfidiantur. Dehis miiniscohtra Edô :
^'^oWau iicmm mcmp igMifm tmilrn .a lteraialUrum.
yu ltü rn x is àc bellisgaudct ptopter cadauera pteliôxnmjin
tantum vt etiam ièquaturexercitum.Quib i^ ie itiiï:
Vnltureslfticomparandifvmqnifihisquift-didbnesvtbiü
attectanqprincipum iequuntnr exercitus.-vt quotum prb-
Ipematimotcftiefrenonpqterant.forfiorum viribus com
tractos exp oiientïCotuas vero auis nigtaicâdaucffius ih i
mans,eorum typum ge fit, qui perinfidelimtÊ Cue per cat-
nts îmmudmam decolorati, erga feipfos primitus homicidç,
etiammqjtibusparcUhturaiienis.Huclifqucfubfpecie
au iqm d e illise g ttle x , quiquacumque-poteftatpfeculari
abütunrutadfcqlera. Scd quoniam iuaeniitni'r qnSm plufuam
::firu- vtdeftderatàm
&lar,m &âccie itnm,mx tàgLfiu Lb « I . a iT e q u a n t T f c b S t Â?«*»
rumm,hmdtonm&é^anonmt4genmfuum,v(Ufamqm- pitrù.S t tU t h i o é r e o D e n n e é r ™ ^ - ^ ”f “ b" Â ^ T l
Aquilâ. s
ffalm. 71.
qué&i vejperfiÇtonem, - H
Notandumvideoiquoâd^quadrupedibusagënslegislatombât
funt,inq\iit,animàliaqUaci)Medere debet is.Sic St dè pi-
feib us, haefunt, ai t ,quagïgnuntürinaquü,& vefci licitumeft,
Cum autem àdaues tranfiftet,ab immundis cçpit:Hacfunt>
iaqm^ns, qua de auibus comedere Hon debetis. Quod-propter
mültitudiaem reproborum potentium faâum efiè-vide-
,tur. Inæftîmabileeft enim, quantum vitiisincrementum
præbeat liëeiïtià potèftatis. Dtim enim omne quod libet,
Îicetîd'ummalegefta nullius autoritate fedarguuntur, fed
(qüöd peins eft j) .quæ rëdàrguere oportuerat, pemèrfo fa*
uotc laudafitur : iapérbia-m^uth humanum tranfeendit,
iiacundiain amèneiam eo'nueifa, qu.iquaucrfum fanguinë
fititduxuL'iahabenisproiettis, quidliçeat, quidiiö liceat,
hequaq difeernit. Vndje St Dns Iefus humanæ vitæ norma,
cumadregnum quæremtpf, fugit:fàtîs (àlubritér nos edo-
cçnsjfiiblimitates feculi Imius âIofugiej|das,aut fi rationa-
biliter fufeepta: fucrint,cum magna caufelatraftandäS.De
poféftatibusigftUrloc^turiislëgislato^quiamaximamin
ets abundahtiam iniqititatis deprehenait, multitudinem
eotum quf ^ftplicebant, multifariaauium enumeratione
pfirrticus è^preffit : acdeincepseofum qui in feblimitate'
pofitfhumiles modeftique eflè ftudënt,paucit^tem paucis
abfoluitjfèd nec eàtundetn quæpofitæ funt,aiMim nume-
mspræterëundus Non.n.cafu factum exiftimo,quod vice-
nariamfütnmam obtinuerint. Vicenatiusigitur perfedæ
'Otatis typum gërens, fîquidem àvjgtUti annis Ôcfiupra, filij
Kracl decretO legali dcligcbanturadarma, hocin loco vi-
rium humanarum ëonfidentiam fignat.I,exitaquepotctes
quosimprobatjfiib vicenario numero ftringit.-hanc prima
docens eflëradicèm penierfitatis eorum, quod confidunt
in virtute fua, & iivmultitudine diuitiarum fuarum gloriä-
Xnt.Quos contra Apoftolus difeipulo loquens:P?*<e«pf,ài|^,
dïiïttibusfiuiusfaculi nonfupeibe faperefnequèfperare in incettb
diuitiarum, fed in Deoviuo. Nunp igitur paediétarumauiïim':
natura typufque inueftigandpseft,&quam breuiffime p S
;terimus,explicandus: Aquilâ ergo; quainter ^ te ra sau Ji
altioravolando petere folet, fiiperbia exprimit potëntîû,
de quibus feriptum eft : Ptfueruntïneâlum os fuum^,&lingua
eùxum tranfiuïtinterra.V nde£per lezechieletn Prophetam
Biblioth.VebPat.Tom.ro. 1
1 . &v r w«^vvnumuraimuamemnaDet,[e(
.volatuseptumceleritateranonîtabet.rfa hypocrite bonOrum
Vitam Gmulant,fed vefitateffl fanftte aâiptfis nonhaoenc.
loftftmthionemnofruafequitut.Hattcfeptuaùima
glaqcumdixcrunt. Dicitur autem in noâe acuti eile vifus:
ipleyeroapparente,minus vtilitateoculorum fmi.Quii-
gltur pernoduamiqtelligendi funt, nifi de quiblisfcriptû
clt:SapKntesfuntvtfacUntni4la, bene autem fàcezemfmntïLa^
tus veto, anim«l eft & in aqua & in tetra viuens : quifteut
auisqtndem volat^rtaqnatile autem natat. Sunt & inter
mihtareshniusgeMrisquamplnnmi.qiiinnncmilitiæla-
bonbus atteruntuc,&quafi in arid o verfanuir, nunc veto
iuxunæ petulàntiæque fluxu rdblimntur.
Accipitet manfuefeit qüidem, fed fibiTeftöribus fuis ad
lapmam deferuit. Eos ergô defîghat,qui circa nocendï ap-
petitum remiflîoreseffè&ij adDominorum tàmien nutum
deprædationes pauperum éxequuntur. Accipitrum veto
gëneraPhnms fexdecim efte dicit. Bubp, vcidéPlinius téltómrdAvrblbusautömnihqiöiuéevifii^
dirum'.qftctiim
eit.Nodtepaftum quærit .Cut autem die dëlitefcat, & folis
nochbus videatùr,caüfa omnibus maniféfta ett,quod.Ca-
uesreliquasvereatur.OmnibusquippeàdeoodiofuSeft,vt
vilùsmox ab omnib. conclamétur, aut etiam difeerpatur.
Qutd igitur per bub ónem iftum in telïigcdtfm eft, nifi tur-
pitudihes execrandæ adulteriprum ,inceftuum , eàrumq*,
quæ contra naturam committuntur,îmmunditiàiium?Iftc
nanqftemper nodtem qüærii£t,quia*lucis manifeftationé
rerugiut.Si tarnen aliquândo ad publicüm proditepræsü- lüccf m
leant,auesdiur.næ.omnesfeilicethoneftàTis.amatores,fa- m:!!i:k'fta'
aogfege,bubphem aggrefiiünturrquiazèlo diuinofüccé- “
fi,opus tènebtofum rëdàrguere noncunôlântur.Exemplô
toI ; ^ C? B vPt^ loh? “ cs»<ï'ui Clitïl Herodis adbltétio ob -.
uiare nön dmuit,capitis abcifîonem fuftinùit.Cauendüm
eft itaq;, ne aliquis potentiorfim in aliquà huiufimödi im*
munditii^prehenfiis,perniciöfifaüofisfileritiumï6rtiatur,
&quafi Bubp ifteltperam prpdeund^recîpiat fàëulta-
^erowNam omnino fi cortftgerir,diruirfpftefibm êft.Certü
■ eft enim, vrbisillius feu etiam religion is in proximo eflè
fubüerfionem*diuinamqueaducrfusilIamanimaducrfionem
fuccend^quæ ranci Iceleris fine obftaculoaut contra-
djéUone fiifc^erit prqpagatiohem.Indéeft quod poftquâ