.Mariç&
Eu» com-
paracio,
4 * 8 ------------v T T T : rv „< (biens hömV m a U , ni fraudismareria,ac deniquepoftdeccrpruraguftatumaperiantut
tibi oculi naique ucu» Atrnmhorum que à muliere frudum ; tarnen primo neqüe/ pulchra
tum deinde ego quoque accedens velair* Atcumn ^ 4 P .r^ r ik « . g SH M p ifi
rephfeaanquam quae procul, dabïo veraeffent: nam,per
Dxmonis nequitiam fimul cum ïUüwi}»». P!j \ *
ut M inie&ümeftipfi iefiderium arbotis guftandx, H*
mentemeorum qui eins font ftudiofi.captiuam ilbj manammumcontcndico
paulifper cumEuaj atqueilha s qui-
demfumtudiftem I haiasverofoco^amac.gnai«am
animadueratp. Maria enimqttæfïpiffimeaud!«atpr
miffumeffea;Deo,Patribus,toafcuururnChriftuft\,neque
ignorabaTquxdee#teeffentvKicisat.ProphMxiMrac-
4 nuncii gtatia ad ipfam yeniffet Angelusfpeciehuma-
n a ,d S e tq u e ; Omcipies & partis-, nequaquam future fi-
dem iliius4 bisadhibuif,eo quod maudicum.anteael-
fet, Virgincm pepenffe; fed cum ipfo.difccptandorem ex-
peidcieoc Jp i ld ic e n s t quimdiftrtpitißvthtiuimat,
uMnäummhinotmnmepßat.virummnctiiioftii *
7 . .............üißJi A^V.r.r.abiitviiumenamiUuduneque
/céda vifaprimis nôftris Patentibus eft, mox yt-
ro pulcherrima.,Ted poftremo p^ane deteftabilis^pftha-
bkapoftquampcccâtumperipfamadmifere. Viditigi- I
tur qûod pulchra commodaque effet ad vefeendum <
■ præ cæteris Paradifi quibuslibet arboribus , eqquc
acriorein ipfam appetitu rapta eft quam incæterarum
aliquam : non quod arbor ipfa, fed quia foeminæ animus
effet mutatus per Serpentis fraudem , qui muliebri cre-
dulkate atque effeeni libidine ipfam agebat præcipitem,
ad eam arborerai Cæcerum aptior vi Jeri pofïïcvetbo-
ram‘fttudura,fi fie legatur r Et vidit tnulterquodpulchraeffet
arbor oculis, & expetibilis ad vefeendum; pulchritudo enim
ad fpeifcandi fenfum pertinct , vt appetitus ad cibum.
Sedhocalibiiamà nobis eft tradatum. Eft vero&hoc
animaduertendum ex illis verbis, Ef vidit mulier, dec. çol-
legi ipfam nonfubitoaeproperede arbore guftafle ,. fed
multa prius fecum meditàtam: atque curp illam, iuxta
infîftensoboculosKaberë^i afpe&antem, alia atque alia
animovoluiffe. Et accepit defruftibusipfius &edit. Quæ-
rat aliquis,curnon vocârit Adamum, yt is prior ederetJ
nimirum transforma« îpfaprioiTçupiebat in Deum , vi-
rumque fuum Diuînitate ànteuenire qui fe humanitate
præcefferat, hac penaereoccoepu,u*^.w i ~ m i: nræceilerat,quo. nac rraatciioonnee aaadmmiinnuifttrraattiioonneemm rreerruumm
quando vir mibi nom non efl'iüxiCyVirum noncog oj atqué imperium ©btineret : exiftimabat enim fimularqueguftarcc,
cucftigioin DeamTetransformatum
Cur Eua
antcToa
tu Adamu
gùftàucrit
aearboïc
Sciemiz,
habent exempiana. u
gnum quod Angclus dcderac, quo de ,pfi»avabis M
ceriio^eretigmuidamfcibectEUfabetam, fterdcmalioquianum.
AtEua qux nuuquamaudierac, Deum ipuidia
laborc|auc fe Dijs pares futures tide vettta.atbote gufta-
tent j funul atque loquebatut cum ipfa. non tarn jhumana
aliquisfpe&apparensfed Serpens, mhd ^fputatdeat-
bcuefed diuinitatis' ambitione tncenduut, vdipenditprae
m o a tq u e w ^ c u u m
mularqueguftaret, cueftigioin Deamle transformatum
iri profallacis Serpentis cönfilio. Rurfum quæri poteft,
quamobrerftnonlunt aperti mulieris oculi, agnouerit-
quefuaraiipfanuditatem mox vbi ediffet eum frudtunf,-
ficut accidit y trique poftquam édifient ambo. Huiusrei
hæcrçddenda eft ratio : fi ilia fimul atque prior ediflet,
verecundis fenfufuifiet perculfa, metuiflet Adamus atque
abftinuiffet, neque tarnen ea fibi .abftinentiaiufti-
ti* laudem vllam meruiflet, vt quLnon di©inæ legis referenda
& refpeÄU fed per vxoris pudorem fuifiet co-
hibitus. Igitur quando certamen ex æquo ad srtnimque
fpé&abat » faciendumque erat pcrîculum de vtriufque
iimul indole ac voluntate | diftulit Deus Eu* verecun-
diam., cfFecitque ne ipfam fimul cum guftatofiuäu puderet
nuditatis.Ef dédit etiam v'vro fuo fecum, & comedit. Ëxibore,
leddiuinitaiis auiuiuviiv *•***.
queDei mandatum > quatc confentanee deçà di<ftumeft
adiuo Mofc 1 Et vidit Mulier quod pulchra effet arbor ad ve-
famlum,&expttihilUamlit^tqmüfUi!rabilepattu.yiicw
, duidemfomin» atbofcm illam etiam pnusquamillam
SerpensadiitTet, neque enim poterat Legeinhtbeti lpt1
arbornon vifà. Q u o i « r o Mùfes iam ait ;0 p mulurem
Kaa.alio i auodpukbrueftarbot adrefiaidum, Sc quæ fequunmta liai iKm s .a a emnMmvw«Juui num,Kr t 'm m t .iw -
atque alio 0ftendit alio modo ante Dxmonis acce_um^vi ama ( /i:man^urnj3e eft hîcmulierem fimplicitcr virqporre-
arborem11 fniflè arborera, alio poft : anteemrnfimp îciterm j virum veto édifié : cum neque ilia verbum vllum
arb0Km- I ipfamfuerat v at pofteaquam à Serpente * c e p je f t .a ^ , rurfuïapud illam de eo cique
ad fidem hums verbis habendamrn u a, _ ,‘jjo jjfquirerec ) Sane nos cenfemus & virum de cibo
viditarboremefiepulehramad vefcen um , P j <jjfquifluifle,&mulieremipfitumcaverbaretulifrequo.d
s ü g s ÿ g s s x s à s s s s s ^
nisimmoderatio,fi quando animuminuafit,eain qu*m-
tendituromnium pulcherrima grauiffimaque ducercj
ficutieuémre videmus ijs qui improbo foemimeahoiius
aammoorrcc adeeutinneeuni.tuui.rt:a eva.» e»n*«im** », *e>*t■i—am- -f i feip e fit foedif. lim..a
deformilEmaque . tarnen bene pulchra ac venulta in îl-
lorumoculishabetut, adeo vtUlotum coecitas ijs ht o-
ftentui qui ab eapermotione animi aduerlqs il am ta -
$ ___ mmm&t l« n n nniaMulietl,CUPldoiUn»r-
D
ïaa 3.vims
alp exit
irborem
icictiçb«
u& mali
i.Rtg-1).
Serpens da:mon fibi dixerac turn alia prætereaèxfuoin-
eenio adiéciflè qu* adpcrfuadendum Adamum facere
putaret ; i<lque his rationibus demonftrari pofTeexifti-
mamus.Primo enim cum ante violatam Legera, magn* Euan,ir
curæfuerit vtrique ne quid aduerfus Dei iiiflà commit^ ta addic
terent, non potuit profeéto Euaporrigéndo modq ci- fcvtfuai
bumvetitu« neque verbum vllnm addendo inducere ,recAdal
= q S ' ï b eapetmotioueammi « s i l l a m t e - " " ^
minamyacuifurit. Igitur quiaMu îeri, p _ JU fr abum ediiftr ignarus caiîtioqui quaiviobieincdcrct.i H
1 borisperSetpentisftaudemtam inieâaétat| a.tMofes; , “ ba” ' ^ f ucrata|,ftinc?c , ^ metuiJret.culpa
dvt tes magisillmultrerur, dicimus, tribmus, ommno vtcibus mnotasnB obS mT qOEuo &»ppi »<*et«q«e».«r • S B i
alioatque alio modo Enam vidiffe illam atborem : primo
quidem, quando L e $ earn vetabatDeus; iterum a
Satana in fiaudém iUiciebatutipfa i teroo poftquam de
illaediffet : Et primo quidem firnpUciteruiiuitam elle
vt cïetetarum atborum vnam qüamlibet ; feçundo vero;
non ftmplieiter afp?ïiffe, led cum cupidine qua iam tum
tenèbatut , quaque-cenfebat omnium pulchemmam
efle : ficut Tbamït fotmoftflijna videbatut m oculis
Ammonis ambre eiûs impeditï : tertio demque.limuU
atque guftaffet: tum.vetodemumpto. yaldc foeda dita-
que habuiflèj ficuti etiam Ammlh forotem fu*m Tha-
mar vtviolauetat, ÎKm&mbabebati quamlus entra vna
eademque manebat ipftus Thamar forma ante & poft
admiffum ft upturn, tamen quam prias frater ob yenu-
ftatem adamarat, poftquam net peeeatum effet abulu*
odioptofequebatut.Itaqueitbotilla quxpan pulchnmdine
fuit eum de i^iftt tertetut lex 8c cum effet-Dæmoquo
ante îuuus îuciai. au*w*»*t*fc, *«u**« *»»t»ui»»ti vu*^a
notari ob id quod fimplic,iter atque infeienrer inconfi-
derateque fccifièt, : cum vero culp^tum confiet pto-
pterea quod ediflèt facile inteiligimus^ rem ipfam ante
ab ipfo atque vxore fuifle accurate expenfam. Poftcemo
fi Eua mulier y fa eft verbisaduerfus Serpentem , dixit-
que; Lege Dei inter didum nobis eß ea arbora quanto magis
exiftimandumeft , Adamum, curiofe phus de cibo quem
vxor porrigebat^nquifiùiflèiquam guftatet : *vxorem vero
ôcea refpbndiflé quaeà Serpente aeegperat; futurum,
vt nonfolum non moreren.tur, verum etiam^deorurn fi-
miles cuaderent, & aliainfuper affinxiffe quibusmari-
tum ad vefeendum pelliceret., atque itavtrumque.ediffe.
facinufque peflimqm.admififTe. Quin Dominus E-
phræm feribit, Etiam multh pollicicatione folicitafle vi-
rüm, atque ad vefeendum induxiflé , cæterum Mofen,
quibusvfa ipfa ,fit verbis, prætermififle i cum effet con-
tentus doeuiffe nos foeminam vii& cauflam violants
Xegis fuifTe , eo quod vetitos frnftus ipfi çdendos-fub
Libidoex
igluuie-
Mofij & ;
Scipcntiî
diâa
miniftrârit,& fimul animosedendiaddideritîSerpctisve-
roVerba literis prodidifle, vt eum intelligerémus'ipfiim
ëfle generis nouri communemhoftei]n,eôqueinfidias im-
probitatemque ipfius,euitandi±maior nobis cautio eflèt.
porro quaefuerit arbor de qua ederuht Adam & Eua ,&
quemnam frudurh ^uftarintj fupra eft à nobispeitradta-
tum. Ad hçcillud etiam operæpre tiu m fuetit animaduer-
tiflèfcum quifquis re aliqua vefcitur,aut famis neçeffitate
impelli,autreicius libidine effrenataque cupiditate-, A-
damum nulla fame cogehtt fed libidine fuaefente, de ilia
arbore édifié,ac proinde ci concupifeentiæ cohæfifie pec-
catùm.Nam vt Apoftolorum quidam ait, concupifcentia co-
cipit & parit peeeatum. S i enim non per iibidinem fed v r qui
nutrimenro opus habere t, édifiée, de cæteris édifiéearbo-
ribus fibi inpaftum permiflis,non-deeaaùtemquæfola
fibi fné'ratVecita.'itaqUe fames extra noxamfutUta eràr,c ü
concupifcentia cum peccato coniunôta fit j quippe hanc
ciborum luxuries comitatur,qui vero ingluuiei indulgét,
ad venerem proni fiunt,vtpotegulofi, ventri mancipati,
proiedi denique ad ebrioucacem,quæ vicia arque peccata
maxima funt. Veneris porto comités funt feortari,adultéra
«,cumtôaribus corpus commifcere: quæ & ipfàfiagitia
; funt.Ef<i/>ewfunt ocüliamborum. Sunt qui temere atque et- 1
j iamimpudenterdicant,iamnuncilludeuenirequodSer-
en s ("h o c eft, S atanas ) fpre prædixerat ; nempe, fi Adam
Uisprinip- Euaque'ederentdeilla arbore,apertum iriipforum ocu-
lumPaté . los-idenim hîc narrac Mofes poftguftatum cibum veti-
I tumipfis accidiflé. Verum nos refpondcmus ^aliter Mofen',
aliter Serpentem de aperiendis oculis efïé locutos:
Serpens enitn volebat oculorum apertura fignificare futurum
vtacri atque perfpicaci efient ingenio , bonum
que ac malum perindèàc ai j pofient dignofcere;at Mofes
apertis oculis nihil aliud vult,quam fuæ ipfos nuditatis fibi
confçios effefaôtosjhoc eft, ppdore verecundiaque af-
Deprimo- fedos.Efcogftoueruntquodnudieffent.-hoc eft, puduit ipfos
|um Parc- fu£ nuditatis. Cum enim peeeatum dètraxifiét ipfis Ve-
ftp 0ie ftetagloriæ quàadhucfuetant àmidi, denudati funt pu-
1 duicque illos violacç Legis,atque amifiaomni fiducia qua
antepollebant peceatoque iam corpus ipforumoccupâ-
te,coeperunt erubefeere ob nuditarem, meruqueconcuti
acpauere.Namante admiflumfcelus,guftatamque arbo-
rem , nulla verecundia tenebantur ob nuditatemidque
duabus dé caufiis;&quia amidi erant gloria,& quia nul- |
lapudoris cogicacio animes ipfornm fubibatpriufquam
peccafiént ? ac poftquam facinus commifere, Deus ipfos
gloria ilia exuic, ôc fimul pudqris fenfum indidic vt eo
perftringeretur peeeatum , éiufque impetus ac feruor
pbidinU^reftringueretur. Igitur quod ait; Cognofterüntfpcrinde eft
BlTcâus o- acjfi dicat ^pudereaffettifunt. Porro fi quærat aliquis, àd
mniumre--qUaenam corporis membra potiflimùrn fpeâaüerit ifte
cme ■ pudor, dicimus ad genitalrç mëmbra;idque hanc ob rem,
quia cüm ac'rior vèhemeritiorquÇ fit ifte cæteris omnibus
adfeôtibusf quippe qui in animantibns radonis ex-
pertibusquoque domine tur)voluitrerum opifex Deus
primum pudore effrenem ilium atque indomittim fer-
uorem cohiberè. Infuper id quoque obferuacu dignum
eft,primos Parentes antequam deliquiflént; & animum
ingenio y ôc corpus , gloria cxcultum-comptumqueh'a-
buiflé: poftea veto quam p'eccauerant, exutos quidem
eflé corporis gloria , cæcerum animi inteliigentiam re-
tinuiflè i nimirum vt per hanc agnofeerent fuum pecca-
tum,arque pcenitcntiaducerentur : hincenimeuenit.yt
fimul atque fàcinusfeciflent , agnouerinc fuamnudita-
tem, erubuerintque , ac hôîrore tireraoreque côr^epti
mortem expauerint,ante fibi per minas denüntiatarn-Vn-
de&IacobuS Sarugcnfis àd hune modum fctibic: Pec-
catum initîbfupra modum placet; at in fine luârlim park
pacranti. Cum enimprimi parentes cupiditate ferren-
tur in illam arborem,de ipfà edendijÔC Deum ipfum&Le-
gem, præillaparuipendebajjjt|fevbi édifient, nüdatique
crubuiflent,, odio ipfam funtprofecuti; mernorefque il-
liuspræcepti,^tto die edertfis morte moriemini, pauoté expal-
luetunt. Et conglutinaüeruntfoliaficulnea,fetèrUntqtiefebifub-
ligacula. Nimirum folia fobis confç.çiances, ciriéfci for-
mam quandam * Concinnabfty; vcMs genus pariim de-
Biblioth.Vet.Pair.Tom.io.^ r
f«catum
(«‘âoplà-
quidc,
*e<f iu fine
umpacens
atque infirnium etiam, vtpote quod Sölis vi arefà- I E .
6tum facile emarceret dilabereturque, & quo neque fa- ? j apnor
tispro vobntate & i commode neque diu multumque f t S i '
vti pofient. Credibile eftàutcm Euam eiufmodi fubli-ijiecit.
gaculum priorem feçiflé, fnaqueeo pudenda velaflé yt-
pote qüæpripr Legem violauerat, Adamoque nuditatis
caufia fuerat j tum etiam illius confilio faéfcum eflé vt; ifte
foliaimdueret, quia marit o fuo veftem olim ipfa contexture
eflét. Sea cur non aptârunt fuis oculis vçlamen [CurprUnil
ex illis folijs,aut manicas manibus, vel càligas pedibus !Eare.Qtes>
tegçpdis faut denique cur bon alio modo alia corporis :Seni-talia
membra afFeceruntjfedfoIisgenitalibuscontègedisfub-mocme-1
ligacula compararunt ? Ad hoc facilis eft refponfiojquia rucrint.
verecundiam primum his partibiisindidit Deus , idèo i
confentaneumerat vt prima cinélis obduâracontegeren-
tur. Sed cur verecundia his partib. àDeo eftinfita, action
potius auri, quæferpentis confilium aufcultauitjaut ocu-
Io, quiarborispulchritudine viiftus eft; aut manibus,
quæ rruétus decerpféire; aùtori quod vorauit; aut denique
ventri,qui excepitî Hic refpondemùs; cumisadfe- F
étus qui circa membra genitalia verfàtur, pertinaçior dif- Libidinis
ficiliorque fit caÿreris omnibus animi perturbationibus adfeâ:us» I
quæ in nobis fiîht, opus erat verecundia tan quam frenö c* tc^ lö'T
iniedo quo peeeatum ea in parte cojbiberetur : & fitnul
vtnos ipfi ad habendum odio peeeatum induceremur1, pib.perti-1
yt ex quo illiufmodi verecundia in nobis nata fit. Etve- nacior eft.1
ro quum arbitrij noftri jlibertas non fatis valerèt fola Verecun; i
huncadfedum domaire, atque adTcreueréndum adige- di^ omi‘ !
re;adiunxit ei Deus verecundiam,' qüo fairem commufii a » iS >!’r0 j
vtriufque opera cohiberetur, excindereturque : arb itrii Liberi Ar-
quidem liberi iüdicio, in Anima ; verecundiævero frenis, bitrijVerein
corpore. Quippe multos mortales pudor arque vere- cundiapce"
cundia magis deterret prohibetqueà patrando co quod numvch^
improDumeft, quam Legis aut iudicij fubeundi metus:
«ftqueeiusrei argumentum, quod bruta animantia qiîæ
Ompi pudore vacant , prorfus non fefre.nant libiditiis
fuæ impetum quo in foeminas rapiuntur vida ab inge-
nita fuæipforum naturæ, cupiditate. At homines etiam
fi non minore atque ilia libldinifvi vrgeàntur, tarnen
ab eaexplendä, pudore quo apud alios homines vere-
cundantur, reuocari videmus; àdeq vt ne îegitimo quidem
connubio propaläm vtanturficut'alijSrebus^fed
latentes tedique. Cqnficituritaque , veibcup^iæ adfe-
dum ideoab rerum opifice Deo inditum effe genitali-
bushominum potius quam alijs mémbris,vt peeeatum
in illis partibusmoderetur; fimulque id nobis inuifum
façiat, nofque ab ipfo adnïîrtendo deterreat, vt ex quo
ipla verecundiain noftrisapimis orta. Suntquihicinter-
rogenc, cur Deus, Adamum à peccandb nop abfterrué-
rit : Nos refpondemus , id nequaquam eo fadtim elle
quod eius faciundi facultas Deo' defiierit, fed ne vim
adferretLibertati Arbitrij Adæ, eamue opprimerct.De-
inde fruftra Legem illi præfcripfîflét fi inuiper apeccan.-
do coërcuiflct, veluti manu inieda. Prætereaideo etiam
noluit ilium à flagitioadmittehdö arcere, vt gratiam prà-
miumque demeréri ppflét tanquam qui fua ipfe volun-
täte afcelere patrando effet retehfus, non autem per vim 1 erta4,
impedicus. Adhæc, quo imbecillitaterh fiiam agnofeerent
primi noftri Parentes , neque per VaRam gloriam
ektipræcipites ruerentfficut Satanas. Nam quod feien-
tes peccàflént, confcios reddidit fuæ ipfös infirmitatis, 1
atquéythumiliterdefe ipfî ferttirént, cffecit. Denique
vt eu ni fuapte fponte dfeliquiflént, atque è Patàdifo ex-
cidificnt in Hunc Mundum rebus aduerfis moleftifque
refèrtiffimüm , fada vtriufque mundi inter fé coliatio-
ne, ilium omnibus bonis & gaudio plenum apud mén-
tem fuam femperverfarent : nam nifi expetientia cögni-
tuth hunc alterum habuiflent, nunquam il 1 e quantum
huicpræftet,exadeincellexiflcnt. Pqftremo,vt dum fub-
inde à peccato incerpellarecur Adärtii Èuæque volun-
ras,ecudirenturipfiadpeqcatiodium atque fdgam, tanquam
eius a quo ingentes accepiflcnt cälamitates; atque
eadodrina ab illisad nos vfque propagaretur, quafi manu
tradita. Enim u^ro qu'dtiespeccàndi ofctâfib fefpnobis
offert , præftoâàfuntnobis Leges' qua* Deus nobis
Cur Deus
fiueric A- ■
damum
peccare.