t.ThtJf. 4.
B
Rem i. '
Tfidm. 7.
c
Lcuitici
cap. XX.
D
Turnt.1%.
1-Reg.
„ stamxmßx,&^'xlmtp0xdni:iufimm«im^ - 1 feins dcécutióncm p ö b u ta vb c a t : fed maps populo ciqmfyu'ftxtxrm.
ccnfulitur, vtfdÜpetzdifuirembutiqneinaBcipiar,
teea.Egppominus. . -i t , w *
H *c manifcfta W j , nectcnexcïiösaebent, vtiniiis
aux laborcm »odium e*igül,'tai jnótari poffinuis. S i qliis
tameK in his verbis expofitionem requhat, apo^lolicam
pvö éxpoficioUctógatfenrentiaT»: inquapràcipit, x iq tw
fkpltirtdutltr ntqutfinumtinidt i» Mfrnofrdtrmfiium, qmnumrindtxeftDetiitommbiu)
m,fmtjrddixmi*(ïn<\uu)volisi&
itfifiunjumiis. Quod legislator didiuac poliiit, m-
terdicensiniquliii) aliquid fieri ih iudici6,in regal a^m po-
derevin meiilura ^ ö c Apoftoius breuiter comprehendit,
dicén’s ; Txuiriommnigotiocircmucnidt altquïsfratrnnfuttm.
Quqd tellatur ApoHolus.quiaVindex elt Deus de his otn-
nibüsihoc&ipfeDeuspetUoyfenloqUensfatirintiniat,
cum data ptxceptiötvc Ka fübiungit, dicens : £|o Damntu.
fanquamdfcetcqSgVabiniqüitatéitosreUocqiquifittóCgreffifâenris.
CQn'tamaciâveftiaro fine vindication tranf-
eo. Hocfequëntiamanifefte declarant Quiaenimfupe-
|iüs muïta prohibuérat , idolötuttt cultüram , inccftus »adukcria,
patris matnfveiniuriâs.-quifquishorum aliquid.
perpetrauerir.mortisfehtenfciadamnadum deceinit. Hac
feuëritate cbercenduserat pópulus ille, quinondum eru-
diebatur indulgemia fil»âli,fed premebatur timoréferuili.
Npsveroquiabupdaiiorem «pitas gratiam aflècuti fumas
cum pëcëantibuç Öc'mbrtè dignis peena diffcrtur, perdidi*
nam patientiàUi'adducimur ad pceniténtiam ; quatattien
eiüs loUgantmitate qUicünq; abutünrar, ihmalisfuis pcr-
fcueratéSi thefaurUantftbi iram in die ira&reuelatmis iufii iu-
dictijïpfiusi quia tant© cos diftri&ior fequetur vindiétà,quâa
to amplioi benignitasfuerit prserogata. Quia ergo Deüsiu-
Jius & fattens e/ï, p r ius iüftiria,nunc àütem ipfius oftenditur
panentia. Per legem difcimus quæ peccatis noftrisrètti-1
butio debeatur.vtirtde etiain colligefe poffimus,quid nobis
auccorre&isper mifeticordiam rèïàxetur,aut non cor-
re&is, per iudicium refenienir. Legatöüs ergo iam,fiqui-
derale&ionêmagisopus eft, quafii operofa expofitionev
Adcoërcitionem nanqué carnalis illius populi,pofi ta faafc
quæfequUntür: qui öüm fenfu pàruulus effet, ad enodaii-
da myftèria fuit inualiduS. Quodigitur p rop te^ os dice-
batur, fic vtiquedici oportebat, reinofa iciiicét ^Uegôrià-
turn nuée, vt ab eis etiam caperetuï*
I Vt quicunque dederitdefentijiefuo idoloMolochi
, . morte moriatur. ' ‘ 1
.. G at. V.
T Öcutus eft Dominas ad Moyfen, dims : Ifdchquerisfilijsjf-
jLurael: HomodefifysiJraelj&dedduénisquibabttantin Ijrael,
I flouts dederit defeminefiiâ idolo Moloch) wortctnoriatur. Pópulus
tenu lapidabiteum ,& egoponariifacieth mam contra ilium ,fuc~
eidamque illutndëmediopopütt tnei, eo quod dederit defemittefuo
Molocb,&contaminâtieritjdnttudrium mêuni,acpdüuerir nomen
fanctummeum. Quodfiriegligenspopuiusterra,&quafiparuipen-
densimpertummeunijdimifefit hominemqkidederit defemititjuó
Moloch, necvolueriteum occidere: ponatnfdciem meamfuper hominem
illum& cognationem eius ,fucciddmque&ipfum.& otnHès
qui confenferuntei ÿtfornicaretuf cum Moloch, de medio populi
fui* . .
ficüt fcriptum ibfi: Quiarguunt, laudbmtur&fupëreosveniet
benediäio. Vnde& Moyiès cum de6endensdemonte,vi- I
difiet vitülum quem Fëcerant fill) Ifräel, ftains in.porta Ca- J
ftcorum j ait: Si quis Dmmeß-,mgiUur mibi. Et affumptisfilijs |zxol 3 i.
Leui,int er fecit ex eis vigintitrid millia. & cadètompletd&onfiicïd-
flis,in<]}xit}ntanttsvefiras bo4iepomino,vmfquifyue'mfilioêfrd-
trf CtUyVtdetur vobisforièdiföffifergiotyx diximus) hocillis ytifc 1
leeft, quizeloDei fiïccendUhtUr,vt vindicent iniuriam S?
ios , nonipfi Deo aliquid cönfertur. Nam quicqüid agat j
huraana negligentia,ipfe ad om he qupd voluedt, fibi iuf-1
^cienseft: IcpeccatuttiqUodhos diflamulamuss ipïpxqui |
iudex eft omnium,noh relinquet inultum.Sk feliter^ fén-
fushabet: & cuicünque placuerit, tranfireiain lieer. Mo-'
uet tarnen me > cur Dominus ab idolorUm culm populuhi
fuumdeterrens, idolumpr«cipueAmmonitarühielcgiti
cui fub mortis intcrminatiöbe filios eotum cprecrad pro*
hibuit. Erant eni rii & alia idola, cjtiae a proximis géntibus
colebantur>ficutAftartes DeaSidoniorum,GhamosDeUs
Moabitaium, Baal quoqüé quem cqlebant Accaronirs;
quibusomnibnsprsteimiiiis, de folo Moloch mentions
facit. Hxcautem caufa Vidctut, quia apud genres illas base
inualuerat confuetudo, vt huicDaemoni filios fuqs èönfci
crarent perignem : quseëtiam,fupferftitip pöftéaafilijs Iß-
rael vfurpataeft, ficut i.nRegum legimus, quialofiasRex
contaminauit Tophet, qiiodeftin valle^filij Ennon 3 vt
nemo eonfecrärerfiliüm fuütriaüt filiam: per ignem Moloch.
Moloch, v t(uptâdiximüs idolum fuit filiofurft Ató-
mon. Huic eöitn legitnus j quoydSalötno mUlierum amore
iaiü deprauatus^phanum ^dificauit; De hóe itaque iamlu-
perius præceptu m dederat,ne qüis gentili dtu filios fttöS ik
li conlecratet. Huncautetnfi qüïs'in hoe lacrilegiodépre-
henfus fuerit, præcipic filijsIfrael, vttantartiEteifttitióii
êontéiïinatiniuriam »fed popülusvniuetfüs lâpidibus öb-
tuât impium; îpfe quoqi cöttiminatür, quo d tacieïn fuam
pônâte0ntxlhommènrillüm-,&de medio populi fui euel-
lat eumjVtréilicGt non iöla prçfenti motte puniatufjfèd ^
iam hïcreditatepopuliDeiin aeterftumpriuetur. Sitamen
populus terr* neglexedt jipfo negligeie non ppterit: ièd &
in iacdlegu m Sci n o m n es quipepercerunt eijfevindicatU-
rum prædicit. N on enim quahinualidus ad vindi£tam,ad
Ab Koe etgofacrilegió fpecialitcr in hoe loco deter-
re tur pop uhis ille7: nam funtaliä prxcep ta, quib us illisido-
lolatria generaliter interdicitur.
Quifecerit aliquid ex bis qua fuperius prohibitie
funt,mortemoriattfr.
C A if. V I. I
A Nbna quctdeclinauentad mdgosérbariolos, &fornicdrÂ
fueritcüm eis -.ponarnfaciem contra eam,& interficiamil-
iam de medio populifui-.
; ; Paul ©ante hocprôhibuerat itàortdeclinetisjnqmehS) dd
mago$,nec ab bariolis aliquidfcifcitemmi,vtpolluaminiper eos. Et
notandumqUodforhicationemanimç.nominât,fireli6tô
Deo DaeiUonfesconfulat; DeUsèniihvireftànimoenofti«,
totb 'corde à hobis diligendus i eui etiam totahi ipem rio-
ftram committere debemUs. Siergo cdhtempto eo ciim i-
nimicoillius pacem fâcimiis j & abillo auxilium petimus,
grauis VtiqUtiftafornicatiô eft i in qua etiam. ipfi Deo ma-
nifeftam contumeliam irrogamus.Defpcrafle cnim de ill©
fuiti in âliqi^ieceflitaté adëiusaduërfârium confugifîe«
Vndé &T'©eh6ziàs rexlfrael cum çgrotaftet,è£mififfernû-
cios,di ce n s : Iteconfulite B eelzxbubDemn Âccaron,vtrumviuè-
re qutam de infirtnitate mea bac : Atigelus Dominiiocttius ejt dE-
liamThesbiiemi dicens: Surge&dfcendêinoccurfum nunciorura
regts Samaria : & dices dd eqf : NUüqitid non ejt Demin ïfrdel, vt
eatisaAcorifulendumlieéUJbub Déum ÀCMronYQ^dmobremÂtac
dicit D omihksïE ehüulofuper quem afrendifii}iion deftàndes * fed
mortemorieris.Seqüitur: --
• Sanftificaqnni&efioiefantti, quiâegofanttmfumDominus
Deus vejler. Cujlodtte praceptamea,&faciteea.
Et ne forte defpetetis vos pofie (àn&ifiéâri * autfi quid
iam fanftitàtishaDetiSjVeftrumhoceirearbitremini.
Egotïn<^k,Dominiitquifanttificovos.
Itèih epiiain Exodo pfïeceperat, Honora, inquiens ,pa-
tremtuum,&matrem tuam, ^tfis-longauusfuper terfam : tiuius
etiam præceptiviolatorem mortisfententiadamnat, di~
cènsi
Qui maledixeritpatrifko& mdtri,morteWoriatur.
HÔeque ad confirmatîonem repetens:
Patri yinqüit }& Matri quimaledixem jfitftngui^eiusfuper
eum.
Vbiâ'duertendum eft, grauemefiê parentum iniuriam:
quae licet fùb remiffidrië noüiTeftamenti non ftatim m©r~
te vindicetur, ficut fieri iufTum eft fub aufteritatc veteris:
reatus tàmenimparnon e ft& poehaillius, nifidum viuit
■Reg.n.
4 .Reg.ij
W&i*‘
iËxod.tö.
i. Reg- KI
Laût.iî.
B
G m f.fr
ï.keg.i 8.
hdmojper poenitenriam^G^keridîSiHifFcrtu^nbh ali-
ferturifed grauius (vt fu p â H ^ u ) fu b diuino iudicio pu
nienturjqüicunque per pOTifeeEm illius peiorèç efficiuo-
tür*
Simceehdtüiqtiisfuerit cum vxoitdltèrm, & âclultenumper-
fetraueritcttmconiugeproximïfui, morte moriantur & mcechüs
& Adultéra.
Hoc àd illud reipicit,qüodjqExodo di £tü eft:No» môe-
tbdbefis.Yeruïù cum Dauid adultorium tecolo,& video il-
lum non ftadm hiortidëftinatiim, fed vno verbo veniâm
àneCütutù,cü-Prophetæ atguenti refpondiflet, t'efcàui Do-
faiwdîdi&iim'éftenim ilîij Doininus tranflulitpeccatum tuum,
non Wîôrârkintélligo iâm in illo viro for mam præcefïîiTè e-
üangelicatrt,dümpoenitendo 6c confitendo abïuitculpa,
& legalem eüaditfententîam.
Qtàdotmientcum nouercafua, & reUeïdueritignominiampà*
tris fui,mortemortdhturambûïjanguis eorüm fit fuper eos.
Süp,tananqjprâîceperat,dicens: turpitudinemVxorispd-
tristuinondifcooperïes, turpitudo eriinipatristuièfi. Hocfeçit
Ruben primogéflitus Iacob,qui dorftiiûit cum Éalacon-
cubirta patris fui.Vnde & d pâtre maledicitur: Îîafcejinquit,
I tÇnrpÂpbHqüi
dit is, irijpijs & peCcàtoribus,fieleratis & contaminàtis}parrïcidiis &
matncidisfornicatonbus&mafculorum toncuïttortbtis:&fi quid
dliudfaina aofifinqpcluerfdiur, qui eftjecundum Euângeltum glo-
riabednDéi. Noneft, inquic, lexiuftopofttd> id eft, impofita
quafiiugùm jqüafi pondus,ilîæ fçilicêflegis cbmminatio-
tiesjquà ab his deterrent criminibüs; dum dicitur: si quis
hoc vel illudfecerit,morte bioriitur.luttas eïiitü per legem legi
ttiortuuseftjper legem videlicet (piritusihterius Viuifican-
te^»;litéra! comminânti & non viuen tij(hfcnfibilis reddi-
I taseftiNamcum àicit\it,Nonoecides,2donmoechdberis:Qüivè-
. fo occidemveimcethamfuerit ,mohembriatùr:i\i{i\is nfecocci-
dere cupic,nec adulterate^ 8c ideo non eum terrer quod di
citur,necomnino praîcepti pondéré gjfaüatur. Non ciiim
fublege,fedcutulegeeft,hochabënsfhyoluntate^ qqod
illainpr*ceptione;Siigitur tu diuino münerciâm talisef-j
fedtus es,yt terrendus nbn fis/ed ekhôrtandUsifi legismi=|
nasiàip tibi (entis non nèceflarià^ gtatiàsâge Deo, d quo
tàntàm confeçutûsÊSgratiam;aliistâmfcn àdhuclanguen-
tibus lie yçîiS fubtrahere mtdicinaiiïi Z1 Noüir Spiritus fah-
Exod.io.
Leuit. 24.
fitfus es fient aqua,non dréjcas,quia afeendifti cubile patris iui
macttlaftiftratum eius. Sed-dc Abfàlou ingreflus eft .ad con-
cubinas partis fui, qu^s dimifèrât fugiens adcuftodietida
doraum. Çüius tamen flagitij'» fed&ômnium quSfein pa-^
trem commifit,feeleratus parriçidk celèrem Dei iudicio
poeriam dédit.
Si quü dormieHtïumnurufudjVterfemoridntuŸ,quiafteiusbperatifuntifanguis
eorumfitjupereosi jÇJutdormierit cum mafeulo
côitufoèmineoy vtetty operatus eft nèfàs. morte tnoriattiuh fit fait-
guis eorufuper eos iQuifupra vxofefuaduxerit matrem eius,fcelus
operatus êft. Vïuus ardebit cunl eis, nee per manebit tantum nef as in
medio veftrum. Ouf cum iumento érpecotttoicrit : morte morïa-
tttr.pectisqüo.^ociiditè. Muliérqttafuccubuefit lumentocuilibet,
fimulinierficietur cum èoifangüis eoraimfit fuper eos.
Hæcomniaexfiiperioribuspendent. Supra hànqi & à
leêe prohibita,&driobis, prout vifum eft,trâdkata repéri-
tepotëritjtjiiifquis adlegendüm piger npli ërit. Scd qüo-
hiatn nonnullos (cairdalizarê folet, quód talialoquatur
ftripturâjtepetirttushic quod ëtiam ibi diximüs. Quafie-^
hitn (atisfacieos nobis fermo d iu inus, rëddit caülath fiipë-
riuSjCutdëcâuendishuiufmôdiexecratiônibus pôpulum
^ulüm çotiimoueât jdicëns : NeppUuaminiinomnibus bis, qutf
btis contdmindtafuntvniuerfageHteiy quas ego eijciam ante confpe-
üum vêftrum:& quibus poüuta eft terra-, cuius egofeeler avifetàbo,
pi euotnat habitàtofesfuos.Omnts ènim exëcràtiohés iftaà fer
ceruntaccolæ terr^qui füeruüt ânte Voâ} & polluërunt.
eânii Caltete ërgo ne & Vos fimiliter euomat > cum paria
fëçeritiS,ficut euomuit ge tem quæ f uit an te Vos; Rccë qüâ:
fuit ratio vt a talibus reuocaréntur,poffeifores qüippë ter-
t^ilh’uSjin qüâiu îngredurfératitj his omnibusfeipfos pol
I Ihdranti&timëfadum érat iftiSi tiecorum fîerëhtimitàto-
j ^ Sjqu9rum diuinà promiflio iâm eos fecetat fucceflores.
i No^uteftitemerariàpræfumpti'oneargüimuslucé,quôd.
hofipfps «obis oftenditiargüimus vërbum Del, qubdfîne
j“0 Vftà rfôftrâ vitiâ répf ehendit. Quid agis hûmânâ fu|>-
. KiaîTantæ fiint fórdes tuæ, in has feces deuöluta es,Vt i"er-
m op e i quicuram tui fufee pi t , iioii alitér fubuériirè'tibi
poflet, ulfiin ftëfcoràtuâ quodanirnodo manus mitterët:
& vt tibifordes detrahàt,fi dici fàs eft,ip{e ëotrâhërct.^ic-
üt tarnen radius folis incôntaiiiinatus çloacâs pénétrât,
lie ftÿlus Spiritus falUfti propter fui milnditiàtri vbiqùëat-
il iô^ninàtum in illütti ineürçiti .Qiiôdâutèm
iordeicërevifus eft,tibi alferibe. tuiënimeaufâfadûeft,
S criptura facrâ quafipotiotibi teperâtà eft; Si eiusàmâfitu
do palatum tüUm contriftat,quid acculas mediçUm? No-
qitquidtibioxpediat Morbus tuus taliis eftiVt hoc téme-
îüjn necefiarium habeab Deüïenim niagnus medicus,
magnum fuicepit«grotum, vniüerfum genus hunianum.
Huiclanguido quia diüerfi fun t mores, variâj aîgritudines
vatiâs etiam in vérbo fuo tëmpëraüit c o n fë â îo S l Nihil
ergo m eius arte reprehendas.Quod non prodeft tibi,ptolo
illius ihuenënSjCótnëdejnihilducasljpetnehdumjnihil :
àeftimes abiiciendum.Sed ad'propofittim iam reuertainüri'i
!Qui cum iumènio, iûqüityérpecore loierit,morte inotiatUr.pecùs
quocfeôccidite. Quà?ritür quid peccauerit pecus vt oeçiefi
præcipiatur,cümfit irràtionabile, neë Vllolnôdo legis caa ^ ®wbUi*'
paîcrmaximécuminfetius de mulierequæiumehtô fuccu^
buerit,àicâtm: Sdngüù eorum fit fuper eos janquzïn & pecus
reum fit. Sed ficüt dicif beàtus Âuguftihus j transferuhtur,
verbà modo lôcütiohis , quse dicitur n?etaphora:âb àni-
mali ad irianimale,ficütdiciturimprobus'æftus, Vcliratu
inare : ira & hic translatum éft à tationali âd itratiohale»
Nam & pecotainde credenduln eft iUlfainterfici,quia tali
flagitio contaminata,indignamrëfricantfaâ:îmëmorialn.
Sequitur:
, Qùi'àccepentforôremfuatn,filidmpdtrisfui, Velftliam mûris
fuaj&videritturpiiudiriemeius'.illaqg confpexmtfrdtris ïgnoïni-
tiiftm,nefariamrem operatifunt: occtdentur ambo in medio populi G
fuï^o quod^rpitudihemfuam mutuo rcuelaUerint, &portabunt
wiquitatemfuam.
HançTftôttis fentëntiàm ptomeruitÀmhoh films Da* h
üidfegisi cümThamâtfororemfiiam Violenter oppreffit.
In qùotameh patër pëperçit ei, quia primogenitus eius e-
rat, & diligcDat eum. led iuftus iudék Dëus ^ quod Dauid
di(ïïmulaüit,pér inahüs Abfàlou tahtumfiagitiutn morte
^débitavindicauit:& quicohtriftarefilium noluit, ipfe po- ibidem.
ftça Deo iudicante, de morte filij grauetn triftitiam in-
"tirait. \ p
Qüi coieritiüîn muitere ïnftuxu menftruo, & reuelauèrit tur- ,
pitiïdinem eius jpfaçfedperueritfontemfanguinisfui,interficientur
ambo de mediopopuîifui.
De mulicre meUftrüacüràd eam âccëdçrèprûhibeat,ia
fuprâ tradfcâüitnUs, & eadem huncrepeterè fuperfluuln iu-1
dicàmüs. Hoc catnen non præterib'o,quia lex fibi contra- -
tià vide tur. SuprananquécUrnde Inuliere méftruà traifta-
rétur,hpminèih qui Cum ilia coirët tëmpore fluxus fui,di-.
;x|r fèptémdiebusimmundum fieri.Èt vtique cutnimmfi- !
d-it'iâé'illius tërhpuS termitiac,quafi agendæ p çnite n tiæ fpâ-
tiiirti deçèthitiin qup a fandorum intrôitüfèqueftrctur.‘&
tempore confùmmato, denuoirecipiatur. Hic Vero nullû
indulgétp&nitenti* loëüm ,fed quicoieriumt^xi^cummu-
tiefe irifiuxu menftruo, interftciàntur ambo de mediopopuîifui.
Videànt ergoliteræ fe&atores, qüaliter haUc eius feiflù-
tamrèfàrciant.Nos adfpiritum confugimus,&ibi lêgisin-
tegritatem aduertimus. Qui enim cum menftrua müliere
coierit,quicuUque hienti quæ per catnïs defideria deflui^
feconformàuerit jimmundus eritfeptem diebus, dopée
lcilicet feruitu tis iugum excutiens, ihqiuëcudînem concu
pifeentiæ carnalis abijciat, & fabbatum fandæ vacatipUis
attingat. Sicehimfeptem dierum facramentum accipien-
dum ,iam mul tis in lôcis fupra oftendimus. Qupd fi quie-
fccre noluérit, & fpirituîàe fabbatum adeptus non fuerit,
teU>H
^eftàlteri. Nequi^ënim tuum tantumihpdô agiturirtVcti“ 'finëdubiooccidenduÂ^^
g uranegptium.Qmrtium fàlusibirepofitaeft. Habes di- Turpitudinem matertera tua éramita tua non difeooperies. gui