bogniti
ttuplex.
OÎymptodori CMênachh
ctetSonis‘ dbnuintóicDeibencfieio£onfequutas,non
t a d le lÄ m cm v'enim abfemct ab eo qui ndeatur 1»-
oiens ik non fit. I llwiittm quel* Deuydlfctcttoms dotto
L n â tu s iit,nofcit pbufcumd inter vemm fap.entem e-
Ältimatumqueintetfit: S c t t a f U t #
ftiones, ac fcrmonum vertices cxplicare, hicprPfedto
habet anirne Îîiae faeièmlucë magna cönfpicuam, inbare
fciiicet diuinäe fapienti* iUuftiàtam. vcro nequa-
quamfapicnsftuerit, èffireni tarnen vultu impudentiam
m fe tnierit, hoc eft qui c o n t e n t if fermombus capti-
unculifq; fopbifticis fefe efFerat^redargutus, impruden-
tiæuoenasdabit, odioq; habcbitur. Os regiscußodt, &de
1 rcrbo tur .menti Dei neftudeas àfacteeius ambulare. Bontuh
qüidcm cenfetur homini,ytterreno Regiaemortali parlât
dbttlu adeiudittonemftdeilpciftant: Prkteira Veto cica-l £ J
tum fuiile hptilinem jad imaginim Deiiftiique öftlcuefe, J
’putam öe iinmaeulatam una'gincin conletuare.Qux au-1
tempoftipfum futurafinti tolum Fcirc Deiun,ö£eosdün-
taxat qiubdsidem Deus volü&itnotafacerb. 'Quid vero M B »
Eccleiiafeshoclocq vltimiludicii UotljTimum incntlo^ cll™ua-J
Uemfitcit.ita Schacomife adihtelleiäü Indien accom-.. »«k«^
modabis. Multaeftfcientia ätimnienla derätiOhibuS&t ■
fermqnibus Iudicii, neq; eft mil homimcertäs vnqUä Iudii^
fiibie&uiq;fit:Borium verôeidëeft, hosregisomm-.
iim I>ci feruarit & cuftodierit,iïcut & Scripture nobis eu-,
ftôdire prçcipiutit. Eft autem os Regis Deicuftodtre , dir
uuwmyfteriaüientiooccültarejnëqvmdignisaçprophanis
auditoribusexphcare.Borium quoq; efthomimpre-
repta le«ns, qu&fuo DeuS óre pronunciauit, fideliter oB-
: îcmate.bonamiteméftcaae teneiutandoptxDeam, fie
5, Jrofanàutn illiuS nomeii temere adeUiter vfnrpemus:
BSE etiàm ftudeamus extra fitdero Dei ambulate fedomma
noftra opetafic peragamusvtßebm vereamur tan;
quam prafentem iudicetn &infp5aoretn..Aliterquoque
ita verba h « puiifhs diftinmies, videlicet : Br de taU lurMtDeineqUäqumßudueh^
kümpMnSihocelt.la-,
ràmeptane frequenter ac temere vfùrpato j led îtacieip-
fius fciiicetiutamentiambulatb» hoceftvabfi(telongius
ac difcèd», neque omnino fiiftine vtiuràmentum te os
, tuum admittas. N«ïot# « s m (em m em i lo , q u u m m quoi
voluerttfacit.TanquamRexpotcßatemhabi'nsloquitur, & q u i f -
■ mmiUi ä ic e rM id f ic iß i lS im f lk i t o z c abfolute bonumett,
nuilo.tnaliÊenere'ajtimàmo'ccupace,neqi opnfiflere m us
q uæ qttoufc modo male loeuti lüdius aut opinatuquia earned
lub lequentia verba, depræcéptis jvtvideremoxpo-
teris)mentionemüciunt,itaintelliges q u i thodoi expo-
• nendapropoftit:videlicet, cumillgraiceptorunitcgém
tuleritqdieftomnium R e x& Dodllnus autoritärem ha-
’ . bens.neq; prïteréa lieeat cüiquam intdrcedere at relu-
' aan.nequadb vtperuicax conttariam tuLegem pr*çe-
ptis feras, rSrionem curiolius berfcrutandorquatèhoc
- potitis qua illud præceperit obfemandüm'. Qui enim fe
‘ loquutusfiierit,maligm®tis crithihê non cateblt-Tuve-'
' toftansintimoieacfide,curavtqfepr*çeptatlbtfuntfe-
• qivins.Qtÿcuficdiapteceptumtnefçiet vtrbummdum. Ettftn-
' p u iM iiM o gmß itio rfu p'm tB ,qu om amom nim^ tio tßip po r -
. tunitJimporû&iudiciuut, Qm euftodierit, inquic, Dei
p ræ C ep tu tn ,n è fc ie tv e rb um m à lii,b o c e ft ,p p iism a lü n o n
• ’ Fa cietfÈ'fteniiu d u p le x co'gnitiQlàlteraqu idem geiee ri^a^
P inputamentisintelligentiâftônotitiétaltéraveto-quïin
àffiômun jùodit atque emergit iuxta quod foiptum
- R e m u â t Jh hm ium n t rm ß tm iNonqüodpriusiU
: làtn néfeiretifedeutn adillius carnalem copiilam accefflt-
1 fer, tüncillaiiydijâtùrexte^oteqüadamaaionis notifia
" / i cogUouiCfe. Qui ergo fecundum hanc agendi cognitio-
’ nem preccpta culiodit,ignorât procuîdifbio malum quia
| s ' iliudtionopérât*. eqtçWm%ûdunvprioreffl6mplic’é
g ^cfatentemmintdtéiâu!dogdiridnem,quinofiicbonùm.
’ nouitprotinUsôirquidfitmalùm,ebh^raquebonumno-
riS. uit,qtdnonignarus&eritinilï(contfeiofiinxennneadê
°y eft cognirioj non yfu quideni lcdfeiendi vi acfacâltate.
cV’ Induitïrgo.-Cumfàpicsvirômnâfuotempbreacdifcre-
• te faciàt difponatqi in iudicio, noulraffutuiü vnivïr61is
* udicn tepus irt quo Delis iudex wftas mftibas îudicabit
vft I euiqi pio digriitate. Quonia (titntïu bomiuimultu eflfppcrmHq
«k’u(efiqutfutunfrcogmriat>S2uôeniinpdaofiitu-\
rumfit, quit renunciabïtci? Ilnmén&cum lîtipfa feientia,
prémithofflinnmatq; obmit.Sienimvoluetóomniafcb
: K^vaftamolé irruens fiipereum angit eitfc méntem ac fuf-
fb'ear. S untauteni quædam néceflaria ad fal u tem, à qüo.-
oim côgnïtione homo nüquaquam rèpeUiturs vtputa
hdminèmefleanimalratiónale, mortale cuius aninrafit
immortalis,ede bonis malifqi paratas rëpenfioncs:&!quÇ
F
! Spiritus fi.
gnifieatio;
latepatct
iutionesrenünciauerit,n.e.quo tempore afeybtlocorum.
iudtcium fit fotUtü, vel qilö pafto Deus yruufcu-
iufqi'vitämorefqi difquiret, aut quomodo qut hora vndecimainvinelveherufeprcaupruuaeietributiomsac
cipiant laurquoDeiiudiciö approbanturboni quosipu
fottaffe maios efle cenfidmus: contra vero damnabües
beofuntuuinobisefeptobivldebanmtJtaqipropteromnia,
uoUefle follicitus ab fapere plus quam oporteat,ne
obftupefcasvtfuperiusidemEcclefiaftes temonult. N«»
Momoqmpoteßatmhubeutcumfpirm,v‘ ^ ^ ‘ f f "ß “m
Tmtmpoßt:mq;tßquiporeßatmhubMtmdKmortvSpmms
ligrufitntiolatepatet.Näipfaamma,lpintusnuncupatm,
iple quocnventuS&aer quem relpiramus,&dbnu lauen
Spirifushacappcllatipnefignificantur.lteqifecunduprt-
diaaömniafignifeäta,nullusfaneeftquipoteftatetn habet
fuppt&iritumfolöDeo'exccptq.Nbqiemmanunare
corpus, aut anima cairpm reddere, ndque vencumtmpel-
; leie', vtMtum puta vel Äquilonem, neqfle mtandere
chanfnflipuitus aut reuotetc.nequc item aerem vltiare
temperatumqueefficere, altenüs eft cuiulquam quam toiitisDci.
üoqtfltiaqucpoteßdtemhabemitrfpmtu,rtillumprobibmtoßt,
mquttßporcßutmUbmmiimorm.Ti!onißm^
So rilmuigutib in U M i. Vefba bxc litetaliter lntellefta,
hmclpnant. Bello ciuitatemutc prbuinciam occupante,
noheftCbmmodum neq; tutnm clafleseducereacnaut-
gare ad neeocia externa.’ MyfticoauteminteUFetu iicaccipe:
QuemDeusiuiretitmdfiiiibello,'npneftqmcxtindtumemirtat
fcurevocetinhancyitam.Aliter: Q^hdo
qnis iheeperitin ludicio coniciendx, Icelerum fuprnm
bellafentire, neqnaquam poterit hmufinedt preces et-
fimdere,Mitte mepomine‘in viram vt pffimtenoam (Ub-
eam peccatprum. Sed neq; qui articulbtpertjs'ammam a-
«itypPteft prebafi: Da mihi quaefu-Domme vtpcenltcnti?
caufe mpdtcum quid adbuc viuam.:Nullusbft mrq; ppte-;
ftatemhanc habens in die mortis. Ney; itnplttMjaluum fat
«tÄ/oWrfe«.Cumitaq;nolifitquiindieiuot0spote-
ftitem’habeat.neq; fit intfie beilitutänauigano vclemtl-
fio impietatem fiunmo ftudio euitemus.Er ommuviii tgo.
Htecfeomniavidifteaffomyttcclefiaftesj&cöguouifle,
■ vt canqüam cönfcip rerüm ömnium ätq; experco,- hafem
docibiles habeamus.Er dedimentemmeam in omnetpusquod
faäutti eftfab Sole, vtyidereih quacunq-,potenter operatm efl ho-
mo in hm inan, vt ipjbtn dumm moleßiuq\tfßtmt,Ettuncvidi
mpios in fipuUhra itiduäos,ttiam de loiofanlto. Artete, lnqütt,
applicaui dfencein meatn vt f e i e r n Opera homumffl, K
quammulnpliaratiouehomohotanidamnumiiiferat:
quiaveroper&pebibmüiesßandaliianfurjStbiniquam
femputan&ofleSefeimpipsquiatpbtenresfortunatiqj
unc,ideo profitndius (inquit) füper hacre contcm-
platus {lim, & vidi demum poftremam impiorum ruinä,
cum TgiliCelrnoncannim corpore, fedanima. mprföörar.
t Quod enimaic hoctöco, inSepülchra »wd«ßw:|ttiupplieia^
ormentaintdhgit. Eis vero qui m Scpulchra hxe
H
f In>4i K‘
putant.
inducantur, nihilpotenda profoic'i nihil qüqd hiabiti o-
limitiftifan6liq;fuerinc, nihil quodintemplo Deifacra
minifteriamuneraqüe obiuerint. Docet itaqüenos j tc -
cldiaftes, neÄiaquä feähdajizari, ©ropterea qtiodm ho-
mihum v i» enormem ftätuu diftioenciam cqndinohunv-
qüe cernamus, cum-corttraporius Ipedtere debeamttsad
eam quaein futuso&eulo e(ire&ibunonein.Etprvcetferttnt
&laudati funtirremtate, quod ita ejfemerit. Qui videbäntur
(inquit) eflepilac fandli, cümtamenin irrtpietatpluaam^
bularent’ atqiie procederenti nihilominus läudem. ab
hominibiisretuierunt; veligndräntibuiillotum impie-^,
tatem/veleirderhcallideädulantibus.Hihilveröillisprc^
futia ut fihmlar^ipectes pietatis, aut ädUlantiumiattS: In
in Salomoms Eccle(laßen, Enarratto.
vanita'tçm namqucabiithóctottim negocium, auandö-
quidém in Sepuïchra,miferi «orriierurir. Qupd aùtem ait;
é'hoeetiam vanitast pófletdfupënóriBus diltingui üènten1-
tiis, & ad infequéntès vérfus aptë tràhfmitti ; vt videlicet
legatiir : & hoe etiatn variitas. Quia enim npn ejl contraMiofa-
cientibus malum,citó, pnjptetea 'wipletum ejl corfiliorum hminu
inipfislytfaçiani^nalum. ^ocëftfiriqüit) quodyaniratem
auxit.&.confirmaüit,quiaponFuht qui contradicaptfaëi-
entibùs malum citÖ, neque qui eös cöar^ant:.vt, cito,hic
ad contradicen'tgs referatur, fignifièëfq;'ifedu'ló^c vëhe-
menççr contradicaht a^riq; reprehciiUone compelcant:
aut illud,«f0saçi opérantes malumftfeno, qualivelo citer
ac ftudiqlè; peccances.Inqdit ergo: Quia maïindn arguu-
tur Fedporius laudibtis & plaulu éÆèruntur, idçlrco im-
pletum eft & in malo Kabïmftabilitum corfiliorum feó-!
'minurih, vtftudeantoperarimalâ.Àppofite autém dixie,
filiorum bominum, filijéniipDeimàlajnon opérantur. Qui
peccaùit, operatuseft malum ex tunc ,& a iuuentutefua. Pecca-'
tum dolo àc fraude mala Diaboli inuéôtum eft ih Orbem
terrarum, ea prôprer Qrationem^dominicamconclndi-
mus ôrantes^dlibera nos a malo ; hot'eft, à Diabolo; Qui
ergo peccar DiaboliiufliAi exequimr&volithtatem.Dia-
bolus âutem ex tune&a iuuentutefua,Hoc ëîfab initio, dux
fiiïr & aiitorpeceati. Aliter : Noneft, inquit, reçens pèc-
c^tum,'fed peruetuftum. Hint eft quod 8c Noé'dicentem
^eum audiuic, çqnfedifle iam & çonfirmatam fiiiSe ho-
minum inentem,vt feduli eflènt in pëccatis àc vehemeeer
opçrarentur malum. ïuuentutem hoc loco intellige', noii
qùo ad ætatem,{èdfiîmiHtudine quadam quoad temeràri-
os mqçes, ôç ritu iuuenumàratidnis femit^leuiteraberrantes
: qüo^moresdicipoflunthabere Diabdll; autores
peçcari;^ qui veftigia illoriim.fctlantur fcelefti peçcatô-
re(q;homines.Allter:Qui habitumpeçcariiam contraxiC,
ôaampropofuitin mencciuapeccare: &tucpeccareiam
incipftexçuqjroluntatisal^ præBuît, tamet.fi dein-
depropo'ncumilludmulto poft in atlum producat, aut
etiàm non producàt quod cogitauit jrecarclatus fortafté
non e|çâ:iorie immu fati confilij fed aliquo intercedente
impedîmento. Aliter: Quipe.ecat r^alumq; operatur, etfi
hpbisiolummodo innptelcat pum flagitiumpatrati tamc
apud latens piçjiciendç diuinçiudicium.iampridem mul-
toq; antequam nobis'pqçcator appareacreuseilè cogno-
Iqçbatift, Et hoc ego nouï,quodeut bonum iimentibus Deum quo-
modoçumfe timeant a facie eins, & bonum non erit impio, & non
prolongabttdiesinvmbraqu'montimeatafacieDei. Poftquam
'fem.co^gi^tv^mtàtqfti^luçdihüiùs; fendum Domini
timoremJ^cclefiafticæ;cpncioniconaturihferere.Oume-
mm viuant in.cpn(pecftuDti,cauearitq; fibi in onSni fàaa-
<5Uon,e Scfogiratu tanquamDepiudiee cuntta cernente;
pmniumbonorum operum & concèpcuu m Deus illscau-
ia exiftitscontra vero,ipfiimpio nullum eft bpnum.Qupd
aute^n ait lionprolpngabït dîem in vmbray^ta inrfellige :pecça-
tpr diujpion èrit in vita , quoniam yidplitet toçum tempus
vitas fîias quantumuis longqm fit 1 non reputauit pftè vm-
bram, (ed lolli'ciio lludio fibi compararc (ruduit quæflu-
,Xa&te^p.ôrariafiincv»nqùàmeflèhtperp,eÉuqduratuça.
Vel aliter ica intellige: Quiuuquampeccacor inpræfend
vi»pêrpaciçntiàin peï,prptegi'qupcU,mmodpdefenâi-
que vidcacurpotius qiiam puniii;paùlo ramen poft|æi;ir-
nis fuppliciistranfinifteçur.Eftprfwi^c« qu&fdftaeiftfilper ter-
t0 t^ut»i0 h^ülqtMHk^.pffwe^aàeqftà^unHi^usmt^^
riimjitiht intufih &funtfujli, quoniamperuenit adeos tanqua'm
opus iufiunan-, Hoc,etum dix': quod eü v^h^.^uncEccleftâ-
ftespe^puattieiusindücic,qüièfc^dalölabkurinerrö-
rem v^Jîiq.uéy .Ÿidi iuftosin hat vita abft^ niaîi^cprréptos ■
qüîepptiusimpiiStq^badçur^vcputa^æJritudinéjpaii-
pertare ,,veïiàuo dimcili çà(uadùfehiè^ ; CpntràçK ( induit
)sVidî qüæ piis dèberentiir > ad iihnios perueniilïe .* ijd-
’<^tcq.t^>iby(Ï£iehf^quam£9ktëmptqx^^us.<üuhue,
prpiiidehtiæ, & hoc, iü(qnit,yanitqsell. Sapiens autem y ft,
euentuSrerpni.proip^ieüs & qft^ Prô dighitatë
retribtiapçut, plahe npuit atquè ihtéfligit Dtüm ncqua-
qUâmftuftta jhàdcperrnittere euenire, fed yt- iufti maiori
pr^mip,cprpi)[friüUf, impij Vero gràlilôn pcena tb^qjlfr*
antün ISlpt^pceràütem nie qilpqtie Vànitateni fupra jcçt*-
BibHothoVetPdiy.Tom.ii l '
ram ydifïè fe ait: in coelo fiquidem nihil eftvani. Etlauda-
uicumUtitia, quod non eft bonum hominifub.Sole prater quam
quodcomedat& bibqt, érlatetur: & hoc ipfumaderitfibi in la-
bore ipfius omnibus dtebus vità fua quosfibi dédit Deus fub Sole, In
qùibus dedixor meum yt fognofeerem fapientiam &j>ïderemo'c-
cupatïohem qûafaâa eîbfuper terram'.qüoniàm dtcac nocte norA
: qui videat fornhum oculüjûis. Si adhuc voluptuariahi perla
nam loqui exiftimês) hæcin voltiptâteacvfiifenfihiimm
rerum gaüdium hominisrêbófitum ducic ätque.mentinft:
Sin vero qiiis fôquehtçm ubi própohat aiïdirë Ecclefia-'
iften, ftarim perdpier quisfit verüs cibusacpotus,rquum
fidèles Chriftiani iam iqpradentivita àfrabonerii Ipiricus
acceperimus. Qupd autem ait; Dedi'cormeum vtcognofce-
remfapientiâm ', noftérEttlefiaftes acutiffimo fuæ niëntis
oculo contbmplatus, inrellexit aç vidit nullufti hominem
vacuumej&occupatiöne arque follitiradine, nul-
dumq; demumraè qui fomnurn j ftoc eft, quietém, videat
fedipforiim alij quidem officiofe eirta rës diuinaS occu-
pati verfanuir, alij vero iriütifiter açrèpréhëhfione dignife
fimi, circa pdituras res ftudent. Ëtiàftus qüidern Hoc pa-
• <3tö non dat lomnum oculis fiiis aiit dormicationeni, fed
yigilat, qüpniam fibi rrox pfocelftr,diesätitemapprbpin-
quauic. Vigilat ergo neque çadir m caliginem ignorantie,
neq; per diem ( höceft,fcempus prqfperitatis) neq; pér no-
. <äem;hoc eftjtempiis tentandnum. Iniuftus autem in perpétua
iniquitàré mfequentem liodrem die! coniungëns
dpicem otulis fomnü non capit vei affidue cogitans quo-
nampattq confequaturquqironcupifcityel tiihens në ä-
mictac qüè poflidec: Et vidiomnta opera Dei, quöhiamnóhpoterit
homo inuenire opus quodfaâum efl fub Sole quaniutncunque
laboratfrit homo yt qifaràt, & non inuehiet : Et quaciih^dixerit
fapiensfe cognofcere, nonpoterit tarnen inuenire. Recondira illa
Dei cognitio per quemfadafiint omnia ; foli Deo eft no-
ta.!sTps autem mortales,quicqüid vélïcribimus vel Iöqui-
murvel de hiS rebus intelligere nps arbitramur, ex parte
cóghofdmuï pärticipatiöne qùàdam gràtiæ ëius iîluftratft
N ullus ieaque, neque fiecuUris feien tie neque diiiine fa-
pien rie medipcriter confultüs, vél quantum homini
licet perfeóte ëroditus., poterit fubftahtias rerumheqüè
menliiram ccéli , rerre ac Marft, aiitqiiömpdohaScipfa
çoncreta cpalperint, quibufve adïniniculis innixa confi-
ftant, intelligere. Qupd ft fqrte.qüilquam lapiens ; videa-
tur probabiles rationes adferreiipfem tarnen intimam ve-
ritatem inuenire prorfus non poterie.
C a p v t IX . -
OMnia hactranfmiffmcor meum, &cor meum hoc omnia
vtdit, quod fini iufii at qüe iniiifti & opera ipfotum in manu
Dei. Dixit hiperius, qi&umrerumcógnitiofitabftru-
la^vt rioiauërteret abinudhacvanaperquirëndilbllici-
tudtne. ^Junc aiïtem proponif, qua ih refeftsfacerefibi
poffit, iâpiehtis inmitus & cognitio ; quod videlicet iu- ;
fti lapfentelquë ftominès ; yna cum operibüs ftifs fiib vm-
bra.Dëi& prôteâioheluaédextre^çphquiëfcànt. Mequè '
enim permifric Deus, mos inlpëtentiûm Viribus deùk-
ftari.Brobitiamqüé homines&offîdok|Spem'|>rptëguii‘
cur à Deo: ac vero oeimpiis feriptiim eft: i f ipfi de manu
tua repulfi funt. Dïkftïonem & odium non efl bomoquifcióto*
mHia.antefatkm eius,yahitdsin omnibus. Symmachüs pro eb
qüodatculiitius : y atiitas in omnibus: ita expofiiit : Omnià
incertafurtt in éonipèdu tpförum : hoc eft liefeit hpm'ó ,
ftquèirihuhc maxime pdic; mulatis yicibus; amiçum.& I
beneficumfitqxperturus; cpntraque, an timehdumfibi
quandöqtiéftcàB ëoquërrinunc amoré ptofèquitur* Ah
tiöri âutem intellëdii: Qüi adhuc lapft que hominis fiihc
nëq.iie plane Dëpfe tfâdidit, néfcft dilctetöiudiciö, que
diftiSUphé fiint pigria., 8c que ödio. Arduà etjim virtus
acque difficili^aftipre; eft digpa, ödio autem profequenda
volupraS qiiede fenfibilibuS pröuenic. Homp autem qui
periieffe aberrat in iötelleftu terum , iàcilé fibi omnia
que vana fiint, aptë Pc.ulps Vt bonapropopit; dequeiis
ipdicat non vt yeritâs habet, fed y t vblüptas fiibdôla fiib-
miniftrat. Euentus Vniuiltfiq&impio >&borto & malo, mundo
& immundo,facnficanti&nonfacrificanti:ficut bonus,fie,&
M m - 5 peccator,
/