A
P i o b o r u t n
borü > quo
modo fit
cade ratio.
t * T ___ ._______ - ■ ■ • &,
Kccntot>ficutiuramJcquiiufiurdndumtimet..ti°‘
„ „ t r o n m u m a fm fu b s d e , «oetK;Sa:perupcriüso(knfpmcft,quodqüæmctofunt
fuiquc deque habende, per fc nee boninecmala, vrx-
V itq d a , vt fanitas, vt diuitik, yr paqperras, & quoegene-
HäsYunt feiuldem, iuftis ac peccatoribus o,ommunia «jnr I atqaeæqbecoritingunt, quatenns ftffic a lu c q « o iw y
I funt, plurimttm fane inter fefe différant : quandoquidera
Libera ale* ! übe» Stcffiora cbnfibj, alteri quidem quodpram fel-
« • eôfiUj. que eft operannir , alteri veto ad impietatem teruntnr.
Aduette autem qnod iuranteiri’ pofuerit f f i j l F c“ to"
res. Qiiodautem malum vbcaueritcommumonemulam
æqualitatemqueeücnramn,itamtclligendumeft,vthæc
verba pfofetanrat è petfona, praue de rebus ipfajudi*
came: quum promet xquales commune^pie Cains, ninu
opinétur ab impioiùftum differ». Paritet cram vterque
labotes pètpetitur, doneceft iub Solei caeterum pofthu-
ius vira curriculum , vnicuique redditur-pro digmtate.
Ipfum quoque eorfiliorum hominis tmpletum iß malum , or
circuital in corde tpforum, &pofitriora ipfimaimortuos. fiy°-
niamquie communient aiomnet M W Got hliorum hominis
Fort« me
us, Heli?
quidcfeiU
lud dicir.
I . R e g 1 9 . b .
Ü « f î m i l e
implctum eft maUtia: huc& ffluc incircuiraam-
bulant, neque defiftuntvnquam homines fangan donee
I fpfiquoquead morrabs deuenianttnullus eft emm qui
pérpe: uam &? indèciduam habere poffituumvmentibus
focietatem. Sed & ipfum, quicunqucis demum ht omnibus
, finis eadpict. AUter: Finj.homims ,-hoceft, megarlj
& ritibbs Ecclefi*. I» omni ttthport ta Midi fm ’ttftmin-
ta tua. Hoc eft, ââionés & ope» quævirmtiShprmàm
fequunrar -, nechon tradita nobis indnmenta per Laua-
cri resenerationem , qux proculdubio Candida afler-
uantur pêr omne. tempus quo à pcccatoram ibrdibpsl
abftiffemas. Candida qnoquehaberedicirarveflimen-
ta qmiviMptrfiniulatnolltsUaumfuum,&Uchr)in<slutsf
llratum fuum rigat: ira fbrdes peccatorum pef pcemten-
tiam tergens. Er oleum tua in tapite non dtfiaat. Lifctaii
fenfu : mites ac perbumapos vult effe eos qui virtutes
exercent : ne fciliçet qxtenuent ac décolorent feues lu-
as fida hypocrifis aufteritate. Myftico autem intellc-
ftu, oleum duo hseepraftat, vt lumen feilicet rucatut,
Acdefellà membra confirmer. Vtraquc veto hsec , ar-
fert ynaio fanai Spiritus ; méritent namque Ftdelmm
illummat& intolidattànquillitate conftituit. Flanc veto
acvnlgares, videntes commuhi quadam forte lultosm-
iuftofque vexari, impleht'uriniquitateatqbemalma, Sc
ipforum mens inflagitiofis laboribuseircumfercur,donec
prauis operibus mortui mereantutinter vitaiam tunctos
adnumerari, quum nullam habeanc foeietatem cum 11s
qui vixerurit fecundum virtutem, qui iiuncpfoprie a^vcr
re dicendi funt, proptcrca quod ad repofitam fibi aeter-
nam vitarnperuenerunf.
BfJfpes, quoniam melior eil Cants viueiis Leone mortuo.
Medicus qui viuit fecundum Deura, niéliorèm habet
fpern quam pro^ruùë&àrrogans quiin péccato fuo rnor-
tuuseft. Alitet: Populus Ge.ntilis VeUm CaniS-immun-
dus, quum per fidemin Eccléfiam venérit, iamregene-
ratus in Domini) melioreih fpern habet qu^jn règilis ll-
le populus Iudjeomm. Vmntes normtfemorituros ejfe, mor-
tut veropettitusnihil cognofcunt. Illi quorum intelledtus hu-
möre. viuido irrigatur, quumfccurq reputant tempora-
rium vitae çprricuium, officiofe viûunt, confirmati ipe
vitæ æternæ : Qui veto in p ccato mortui lupt > ignù-
raiitiænebula pccupati, vilittnt finé'bràtiofie, peeotum
more. Neque.est amplius illis precittm , quontam defitt memoria
vnaionem proculdubio habebimlis , nifiipfi fanao
Spiritui,moleftiingrattqùerefiftamtts. Aliter:Nofttum
caput Chriftus nuncupatur in Scripturis fana« : qui it-
büpfi collatas acceptutus i f t , quafeunque paupenbus
eleemofynas conferemus, Ne itaque defiftamm.captit
hoenoftrumperungereoleo miferieordiæi hoccft,Cnnftipaup’eresds
ipforum. Qüid enim precij lit peccftotibus, quorum
ne meminifle quidem dicicür , Deus ? Noiut e-
nim Dominus eos fplos qui fui funt. Hoc vero ad Judaicum
populüm referendum e,ft. Amor quoque tpjo-
runi & odium & <alus iamperierunt. Quin in peccatis mor-
ftiifurit, qiloium è nüriiero eft populus lùdæorum ne-
que chariràterifcerga Deum habeht,riec(ùe odium ergai-
D niquitatcm, neqiië pofluht dicctë imata illud Phinees,Zfe-
lans zAaui fuper Dominum, ÿequehabent partes in ftculum,
in omni opéré quod fub Sole eil. Iudæorum populus, Terram
'promiflionis quæ fibi forte pbtigit >.amiferunt j €iuita-
tem quoque Ierulàlem ac facërdotij dignitatem , ita vr
rieque inpræfentivxta pàrtem (uam habeànt fuperterram, BI B ! I Vadeergo &(otnedeinUtitiàpanem tuUm,&bibe in corde bo-
novinum tuum, quoniam approbàuit Deus opera tua, Liteiuh
fenfu in latitiu & corde bono vù quis dicitur bonislibi ^Dep
concëflîs, quum modefte vtitur 6c ad naturae neceffita^
tes : hic eft eriim proprius vfus ratipnalis creâturae : ea
propter, ihqüit , panem tuum Comede. Nam qüi inexhau-
ftâ cupidine gulae ventrique dëlèruiunt, pecorum vi-
tam potiüs confeftantur. Myftico autem fenfu; panis;
& Vinum rationalis crèaturae, funt ipße virtutes ex qui-
bus.anima:'nutriuntur. Aliter: Verbum caro faSumi ho-
: minés coHôrtâtUir ad, myilicam fui Gôrporis partrcipa-
. . . . zi r-vetimu aflnm-*
egenos mifericotdi affbau ptotegere. Vu
fyé/a. t,
tam comité turn n o n quam diUxifti onmibm iitbrn v iuva-
nitatis.tua, qui duti funt 1 ibi fub.Scie omnibus iiebut vanuatu
tua quoniam hoc fars tuainvita tua&iiflaboretuoquotqU-
boras fub Sole. Verba ffxcfi abfolute acdplas,-ita mylti-
ce intellige : ..Cum vxoté dilcaa: hoc eft, Ecelefia qux
fponfa'eft Chrifti : in hac .fiquidcm inuenierar vttax-
terna: Quadft advxbrem n anti cuiufqucreferas; tune
iiterali'fenlü hos;'admqnebit>: yt iuxta moirâgamias le-
<rem,yxore vnacoritentifimusi'Coniugalisnamquecaftitas
ôc obferüantia, ipfa quoque nobis eft æternæ vira
coriciliatrix. Vitam igitur cognofee, &viue cumyxqre
qüamdilexiftii quafi dicat: Caueneabvxoreiféapiaoe,
ficut eft Adam dccepms ab Euavxore: ravero contra ftu-
de vt mutuîc fo cîetatis debiiiorem partem ( hoc eft, mu-
Üélem ) in meüus ipfc connetras: ad ærernæ vira cogm-
tionem. Myftico autem Jenfu( Épientïa vxornoftradici-
cur, cuificonuiuamus æcetna proculdubio vita perrrui-
iriur. Quatunque uniment mahut tua vtfaciat, quantum pa-
titurfactdtastuaoperarfj quenUmnequeopus, nequeratto, nc-
que coonitio i neque fapientia iH in infémo quo tupcneBurus es.
Hortatiit1 nos vt omni çonrentioriçae ftudio praébeas aggrëdiamut
virtutes, non tamen faprafepuitatemelabo-
faiirës. Quiuriim quodpoteftin his exercer, fccundum
conèrùàm coguitioriem viuit: 8t dignus inuenihir-fcien-
tiæ donoic iapienuæ, quantum pttmittit Deus arque ad
ilhus vtiüratemïtripartitiir. In inferno^utemquumPraa
dicæ operationescfièuon polliut,. quas mediis ten h bus
• xeteemas : qui ibi proprer pacrata fiagitia funt lepulti,
non valenres amplius Pmifticas o^ïire virtutes : ueq; g g g
entes efficib6ffunriitqialfferofBciofiacprobi:adid.enim
tantummôdo’delati fürifin Infemümvtætcrnisroçque-
anrai- fupplicüs. Ktrri me& vidifubSeUqmanoneffetlembm
curftu.ncquebellumpoièntibus.nequéfapientibus pants .n ’equediuitia
prudmtibus, neque feientihm gratia : quo!iiam remput &
cafus contint« omnihutipfu neque neuit hmotempuefuum.Verrim.
e;mquir:hoceft,aliudconrcmplàtu-sfum;quodvm-'
. cere in curfu brauïbmque accipcre non fit ctiiuièuhq; ie-
uis ac expediri ad currendiim, neque omnium qui poten-
tes funt jégregiosfeacinuidtos praftare in bello, neque
ad pradentcsdàpienrefque viros arque indÿftrios , diui-
tiasdeuol», lednequécosquimultanouerupt, grattam
cbnfequi: Cafus enim otrifübus communesconringunt
hoceft , incer#rerum euentus. Nftblque cft.hominibus
vnquâm faris, nHhil vndique perte ftnm, nibil æquale, o-
mniaque fére diflîmUi fine terminanmr. Trarifeunr emm
amnia&immutanturihacceflïs if ci iudiciis. Sed neque
homb, inquitnouit rempuspropmfinis, idcircovigila-
re oportcc, operarique virtutes. Myftico autem lenm:
quiconquefunr vitmte agiles arque expéditi, quiue pb
1 tentes, qui (àpienres, qui diuites, fibiipfis nequaquam
debent conRdcre : contra veto dicïré iddëbent , quod
___ ________.^Unrnr. XT«/? TinttiitiuA rtitUcautrit domtnn,
;miiM5s cononaïui »«r r — r - er __
bcHica inftramenta. Melius eft cqn^Iium cuiujfcuhque
invanUrtilabotaueruntquiadificantearn: debentque Jj^eo vt
aucori referre. V tenim aitÀpoftolus:»^«« volentis eft neque
prudentis: quam otnne auxilium quod ab armis expc&ari
ennemisfed miferentisDei, Brauium vi&oriamque referre.
poffic, Myltice autem oftendit potenriam Saluatoris no-
Nam neque gtariam habet quilpiam,qu od mulcà cogno-,
ftri Ielu Chrifti, qui ytique eftlapienria. Huius enim vir-
fcaç,nifi ex Deo gratiam accipiat: neque feire poteft adue-
tus: arma belli (hoc eft,Diabolum X artareafque phalan-
nientislîbi gratis tempus, niß mente diuinpiùmine illu-
ges)euertir, omnefque Ipecies eius iniqui tads ad aebilira'i
ftretur.S icutpifcetcàpiuntur in rete malo,&ftcutaues in laqueo,
rem redegit. Et peccatorum mult a bond perdet. A dam pecca-
ita illaqueanturfilïi hominis in tempore malo, quando repente tr-
uit;& in omnem generis humani pofteriratem,peccati labern
ruit fuper w^Retemalùm^ft é multiplia ^vitioaci n iquita-
mortemq; tranfinifit: ipleq; imaginem Dei ad quam
ce contextum.Eftfiqnidern & boniirn rece,iàgena fcilicet,
fa«Stus fuerat violauic, & violatores fibi fimiles quam plu-
è præceptjîinfticutilqhe t»m antiqüis tuW recentioribusJ
riipos prppagauit.Vnus quicunqueis demum fit,dum !e-
Saluatoris noftri cohtexca. Homines ergo,qui ifluitans &
fepeccatilorde commaculat & bona corrumpicqusfibi
inftabile huius virspelagus ftilcant, varias vbluptatum
ex acquifitis virtutibus infidebanc, & multosetiam malo
illecebras confedantes, qu^ft carentcs ratiqnc pilciculi,
exemplo ad imitationem inducir.
rftalis recibus iuiplicantur. llli qaoque qutopinione vana
fcienciç fiiperbiunt'6îefFerunttir,quumfibividcantur ex-
C A P v T X.
celfi eflè atq; aerambuli véluti.yolantes aues, Dsmonum
kqueisfacile capiunturj&ihcidixncin malumjrempusin- ! \ / Vfca mortificantes putrefaciunt apparatam oleifuauita-
iernahum luppliciorum, quum repentinus interitusilhs | l>Xtem. Apparatum oleum, eft vnguentum, ficut,&
aâuemuuEt hoc etiamvidtyfapicnttamfuirSolè'.meo quidem iu- \ Aquila internretams eft : mufea vero impurum animal
dtetomagnaeftctuitasparua^&iiiipfapaucïviri3&venietfuper I quod putredines & vlcèra infidendo exugit, appetit-
eajn rexmagnus &circumdabit earn, & adificabit munitïones que lacera: cutis fcilfuras. Morcificat autem & corrum-
magnascircaipfam,&inuenietmea virumpauperemfapientem, pit oleum vnguentarium Mufea. cum fe in illud teme-
&feruabit ciuitateminfapientâfua, & homo non.recordatuseft j re proiieit ; nam & ipfa immoritur, & old vim extinguit.
viriiUmpauperB.Et4ixiego:Bonaeftfapiemiafuperpom^^^ ! Iudæiergopropriam vitam contemnentes , animsquê
Etfapientiapauperü niVtltfatta eft, & verba e'tps nonfunt audita. . falutem, vere lunt mufeæ mortificantes, cumfuaue re-
Locus hicad jierfoham fcandalumpatientis pcrciner/qui j dolçns! verbuni làluatoris iefiuChrifti femper vitiare ac
ranquam fecum. loquens vidilfe fe didt riiagnam fapien- i foedare ftuduerint, femperqle affeOariijt caufas calum-
_ nam fiibS^e,duitacem quampiàm exiguam patiçis inha- riiarum ampere, quiînis illhm Vrgeré polfent. Parwfa-
ljiratarri homiriibu^,quamquumbbfideretrexmagnus, ! pientiaprtciofiuseft, quamgloria magnaUtitù. Multi àfua
ièçuauit quidam j:iuis'_, pauper quidAn veruntamen fa- j fttiltitiJgloriam &'laudem retulerunc ; vtputa , qui diquam
piens, cuius folerti confilioVida fuerinc arrfta obfidéntis
‘ ingratqs vero'fuiflè dues in pauperem illum^olencenim
plerumq;. Homines beneficiorum elle immeniores3con-
nliaque pîfîllorum hominum, quamquam fint peruti-
ba ,'pamifacere quum tamen opulentisacpotentibus
cehdi facultate pollentes iniuftum clientibus patrpci-
nium prxftanc: qui ex opulentia clariampliquehaben-
tur5 vel qui Isculari lapi^ntia praeditrcircainutilesquje-
ftiones vitamconfiimunt: led longo interuallo precio-
fiorefthabendus qui ianuas & initium lapientis qux eft
ladufentur | eoruinquefermoneslaudibusincqelumfe- fecundumDeum,ingteditur,&ineaeratEmrindpitque'
^anr.Sed ego,inquit fapiensdonge a vulgiridpinipneab- j cam libare , omnem ftu|rorum gloriam paruipendens.
Ihorreny, aliter dicam,-fapientjam fcilicet longe melio- - ! - ■ r
xem efle potentia. Atque hare quidem ad'Irteralem per-
tinentiiucllectum: Altiorc autem myftico lenfu itaintel-
iiges. Pairua ciuitas, eft militans Deo, in terra, Ecclefia:
pafua, inquamjcomparatione eius dux triurr^hac in-cop-
lis. PauciiDhaCciuitatefunt viri, landi fcilicer &: eledi
Deirmagnusautem rex,iniquitatis caput, eft Diabolus.
Hie a’lfidue hauc dreuit duitatem., vtilliuj?duesfedi-
gatin leruitutem. PaUper autem lapiensinhacciuitate,
cuius conlilio iplaferuatur , ipfe eft Chriftus Dommus
Dcus riofter. Dicir enim ctujb us feis landis, Confidite, ego
Corfapientisindextrum ipftiiu : & cor ftulti in finiftrumipftus.
Ç or hoc loco pro intelledu ac mente aedpi decec. Ma-
terialefnim cor & carneum, omnibus in ea parte corpo-
risfitum eftqpamThoracisoratcm appellant. Sapiencis
itaque intelle&usfemperindextras vergit panes Yirtutis
ac laudabiles, ftulti autem mens, in finiftra fertur & in
.eaqua:facile culpari polfint. Sed & cum ftultusinviaam-
bulauerit, cumque cor ipftus retardetur ac defipiat, omnia funt
ftultitia. In hacvicaquamvereviam dixëris, ftultus per-
ambulans,cum ad finiftra cor habeac, feraper ce fiat ac
pofterior inuenimr : in vacuum enim pergit, nequaquam
vici Mundum. A c huftis quidem pauperis verba, à ftultis j iibijiropofito fiiperna: vocationis brauio.In anteriora ita-
Gentiiibits & pcrfidis Hebræis non audiuntiir : lapiens anftfefp nAn eyr^ndirn/*r n r r% n e . r a r (LA mieim.
veto Ecclcfiaftes mcclligehs in fp.iritu quod Deus non
per fplamdiuinit.ltis fitxpotentiam & virtutèm , fed fa-
pienri» focietate vtens verbumque caro fa&um, tyran-
xmm Diabolum deiedurus efifer, nullam fibi perfugijex-
.euiationem relmquens, vtheutolim ipfeantiquum vice-
irat hominem Adam, ita demum fub nominè nadus cörquefefenAnextenditnecproperatadfinem,
fed quam-
uis adhxcipfa pergere Vid^eatiu-, medio in curiudeficiet,
omniaimperfede 6c fine rationecogitans&aggrediens.
Quod fi ipfamadcatviam iuftificationum: vel (vt verius
dicam)adire fe fimulet:hoccft, diainorum obferuanriam
mandatorum : quia tamen iliius mens ^ d iturad finiftra
, ceflabit prorfuS(|tque deficiet, vtneque quid pixct-
'rueret iibuUs Adarri. Propterea nunc afflatus fpiriru;mul-1 ptum fir intejîigat,, neque opereturiuxta Legislacôris y o |
to ante, hoc myftèrium patefecit in hsec verba prcjlutii-j luntaretn. Si fpirttus poteftatem habentisafeenderitfuper te,lo~
:pen*.-&9»sentf4mâiorïftquântpteMift.:vàfàfapimtm auifc cumtuum tiedimiferisquia curatio cejfare facietpeccata magna,
unturin quiete,plufyuam clamorpotentium inftttltilia'. Locus j Spiritus poceftatë habentis,eft Diabolus princeps Mundi
b ic non eft acdpîendüs quàfi per çomparationem dica-1 huius&dominus filioruminobedienriæ,qui nulla coadi
jjtnrv'neqttc ehim Cbmpararcr fepfentiam cum ftultitia5: Fit ! neceflicatc fed elëâlone liberæ volütatis fefe vitro fubie-
enim ^mparatioin'terfimilia,non intereonhyiadnquit i cerunt iliiusdominationiatqiietyrannididnqùitergorSi
crgo:VerlïafdpientumÀiidiuntürmqüiete: hoceft, quurnau- jfeadfùpernæpatriæbeatitftdrngmcqgiratione ac ftudiis
ditbresmcûhdeaccipbntquaïdiçuntur^ A: requies qui- eredum,irruens ex aduèrfbSpiritüs pottftatem hàbctt-
demifihidrtteipfe)rum:claiî1orvèro;ftültorumdignusëft J tis, deturbaré conetui acjl inferiores femitasMundihuius:
omnes, illi ; aditus præciude.^mnës obfttue fenfuum
operationes * vt neque per aures j nequfe per lihgüàrti ,;he-
que aliunde admittatur. Primishamq; affediohüm fub'-
latis principiisâtque caiifis , nulliprorfüSorientüraffe-
dus.Quodfi quiaad ipfe mentis periecralia j callidus ho-
ftis, venerii transfuderit r ni tamen in vefbgio tub tori*
fiftens, locum ftationemq ue ne déferai : ita vt fcjempetah-
tia muhituSjprocul libidines ftuptaquë repellas-; odiumqùidamtlçtur,
licet illipotentiaraagnapolleant,anima e-
nïmqtiiefttïltitiarepleta eft, ciim clamoredc tUtbulentia
fermQn'cspröfeitfine(guiètë,brdine,accóriftantia,Alitcr:
Apoftpli fapientiç miiiiftri,äudirörum mentes quietas ab
olnni paflîbne fedatalùùe reddebant ;infipiert tiainvero
Iudaeorum'clamorquitm iriiufte clamarent: Toile,toile,cru-
cifige eum:ôc illos perdidit,#c omnes qui huiufinodi accla-
mationibus afièn fus fâci les præb uer un t. Melior eftfapiehtid
Iudzi.Mix-
fcainm fi.
G
Cordij fi.
porefaoma-
Eleftio Libéré
volun-
Scnfuum a
Affeôionü
lolléda funt
principia.
Sic fie Apo-
ftolus,
Ephef.4.
3utt,locum
M 1Ç : D i » -
, M t que