4f * B B . ! ■ • ■ W Ä -ç-r--
dam,rieche,vtarbitri iudices indicate,nè pofthac internos^
diffidearrius atq;difcordemus:fediriielligamus vtrum no-
ftrum alterum afticiat inniria.Nam,quod miferabilius oft,
prêter conuitia quibusinfolentiiisin me debacchatur,et-.
iam eorû quç immerito indigne,q*, patior,me au&ore cau-
fem ^ k c e r en ó veretur.Iäverp progiefliîra ad eaoratipne
exphcanda quæ cótumeliofe contra me aivdet^nihilmco-
modius fa&ura mihivideor, fip aulo altiusinitiumfuma.
Ego , viri beatiffimi, genere diuinafum,& efiijiernailla
nobSi profepia origiriem dux i, vc quæ lim dei fpiraculum
& imago primaria. omniumque terrenorum regina, non
enim de me hæc magnifiée prædicare ve rebot, tantum ne
oftentare tried videarapud vos aliöqui magniloqua, qui
probe rioftis ac in honore meâm habuiftis coluiftifque di-
griitatum amplitudinem. Poftquam enim ilia quæ noftri
primarium exemplar éft bonitas, ad bene faciendum luo
ingenio apta, mundum intelligentem 8C lub intélligenti-
am cadentem,hocque coelum vniuerfum, & quorum ca-
pax coelum eft, procreauit, tandem in compendium con-
tulit,in vnamque temperarionem & molitionem velut in
craterem quendam contraxit remvnamomnigenerere-
mm mixtam, & multipotente'm ,-idnimirum quod & di-
citur,& eft homo.Hinc ego intelligéns Sdmmortalis cum
-fen fili& morïali çolligata fum, & coeleftis cumterreno
. copulata, & cum ancilla hera ; quibufnamrationibusita
deo vifunx nefcio : fortaffis vt ambo limül eodem ad officia
virtutis exercendamgo hærentia confpirantiaq;, alte-
rius alterum natura frueremur:inud,vt præftantioris con-
pirationenobilitatum,&: eommunicatione cum immor-
alideguftafas immortalitatem fuperindueret : ego h^ac
;um deteriori copulatione,tanquarh d p reflexa,modi-
;e de me, fentiendo, &gloriatione de imaginis dignitate
:ohibenda remittendaque, & non fuperbiendo,& à deo,
it primus Lucifer, deficiendo^fed potius hureiliter & de*
mille fub eiùs manum validam me fubiiciédô v ita deo ad-
îærerem ego,mihi corpus,neq; pufillum quidem aut ego
i vitam præftante caula , aut ho c à me animante abduce-
retur: Iftarationes ojfificis reputantes,non linum lino,lèd
Temper ft mouentem cum aliunde m o to , &-fimplieem
cumiun&o permifcënt&implicant,quid enim abillisinnumerarum
rerum potentibus conneét^ nequeat ? Ac
tû,la<fte nutritur, & lènlim augetur: ego vero, tanquattu-
uio fæcülento cuidâ illigata, huic mualido debihque, &
flitxu perpetuo inflüenti atque effluenti^veluti flibmerfa
corripior, & in extrémæ dementiæfundü præceps deuoluor,
quæ ab ipfo ftatim ortuincommoda liibiui, non efehuius
temporis de his tragoedias excitafle, tantum'date mihi vt
ea paucis dcplorem. S imul ac cumjioc mortali coalui, ac
antequam foetus vitam accepit, in vtero cum fepultovhà
fepehta, SC velut in duplici fpeluca Sarræ snortüæ Cadauer
Abraha fepeliuit.ita & ipfa duplici rndnumento infbdior,
mam ex fepientum fentétia,fi corpus eft meum fepulchrü;
id verq in vtero tumulatur : quid ni duplici loculo r fcetu
nec potis füm quidpiam mente dignum,mihiq; proprium
efficere, huinido gurgite immerfe. Veru emmuero
hæc,£amétfi alioquimifera,tolerabiliatame,& qualiane-
mo iure reprehédat,vt quæ naturæ legibus,& origirus îm-
mutabili ferie connexionèm gubernentur : ülüd mttenus
quod ex amentiæ fundo enatans ÿ q u a n d o ,& luinine ra-
tionis inchoans circunfundi, corporeismembns ad per-,
Iféfldorem ftatum procedentibus,neqi tum plane pure dementia
defuftgor : quemadmqdumneccxebnetate, vel
fopore grauijvel veternô conualelcentes vertigine,aut ob
oculos offufis tenebris illinç natis in totum ftatimrepur-
gantur. Cæteriim hafce dementiæ malas fortes & tempus,
& perceptio difciphnarum abradatàmente, & ftientiâad
prudentiaminfculpat,fed imperioftm altricem facultate,
& perpétua ciborum&potuum quotidianorum quaii tri-
butorum penfa,quçq-, inde mihi aduerfç facultates ab ilia
nutriuntur,concupifcenté & irafcentem.qriodnam tepus
aut quæ do&rina omnino remittere euertereve poffit?ha-
rum feruitutentquis excuflilft glorieturîquis voracem m-
explebilemq; ventrem, & gulam furentem,ieiunij lupato
& ftæno continentiæ fine vobis cqhib«'at, qui naturæ co-
te mp tores inufitata prudentia eftis î Ô£ qiiicoUatione çum
angelis, môrtalibus corpufculis indutf, & iatn diuoruin
natiira fuperiores vos palam præftahtes, nihil noui e ft, fi
longe lupra'corpus èuolaueritis : vt hac mihi fint oratione
veftræres eximendæ. Cæterorum autem quinuncmor-
tales vitam degunt, quis acupiditatibus alioquî alienus
jrafcentis animi fremitum copefcat ? quis vçlfapiennæfa-
pientioritafit, vt cupiditati nihilominus quâalpisjmorti-
ferifin venenum iaçulanti,& ad præcantricem v©cem ob-
ftinarius obfurdefcenti medeatur î aut quafi vas illud ele-
âionisvvt viperam adhærefcente excutiat? quiseuangefi-
ce progenitus,& educatus,quemadmodü A ^ r ia s &: foçij
puelli,non coluit corporeàrum voluptatüalieclamlocu-
plete'm & pecuniofum,vt illi non colueruntexauro&ar-
g en to ^ re& fe r rô rdanufabtpm fimulacrum?quis,vt pam
cisabfoluam,vétris ingluuiei,fcortationis,auaritiæ catenâ
diuulfit,nec iis interft fimiculo triplifci lo n g o q i,& cætera
vitia contrahentenexis cóftriótus tenetur î Eæ funt enim,
opinor,apudSalomonem amatæ fil%tres hnundinislan-
guinariæ, id e ft carnis, quæ fugendo quicqtiidanimale,
quicquid in me Vitalp fitexhauriant-Horfi corpus mculo;
hæc crimiîior:horum riomine hanc accufationem radtito.
reum contumeliç & iniuriæ poftulans:quianatura,vt no-
ftrum genus tonferuaretür, moliente, permifcenteque &
• • & o___:___im.-r.fi-KY'irinni vrîliTnrarcm.v d v e ro m roetu vn i,tD, atem vtth haacct âta-
^uem cmDryonvuwiii, ut »iwu ■ '■ ^ tî
:omplexufuopriiriumreceptam &lexatam amicuih
corpus excipit humamtatis officiiS:talibus holpitiis & foe -
deribus prehenlàm accipit. Quæ vero pofthac mccedunt?
germanà, vt aiunt & eodem colore conta&a, ex eSdemq*,
arte figlina,fiue uatura fingente. I llinc enim quafi è t flm u -
lo prodeuntes vn^fepulti, vterinoquidem fepulchro de-
fungimur: ego vero in corporeo etiamnum îififto hæreo-
que. Atq-, veluti eiufdé vitæïaâra inter mifetos coeriaptio-
ne vcalamitofam vitâ inclioamus : nec lætamur quafi à tenebris
in lucem eruperimus, & auram vitalé trahamus, &
almufolem amplexemur:neqi circum génitrice exultâtes
lafciuimus, vta g n i, vituli ,hinnuli circum maries : fed illu
d , cum’ex locis càlentibus repente in aerem frigidum
incurfat,ex commutatione angitur,& acriori dolore con-
fliûatur : ego vero ægritudinum acerbarum conftnfu ipfa
quoqj crucior. H inc & eiulatus natalitiis cantibus ex ad-
uepfo refpondentesr, &vn d ique deuincièntes fafdæ, &
cunabulorumvincula, fepulchralibus liganientis cogriâ-
ta,-& leduK feu cunç,euidcns imago monumënti,vt hinc
ëtiam mihi moleftiæ conduplicentur, Leàundis his mihi
poft prima vinculis impofiris,rion enim a fapientibus ille-
pide multisappellationibus & coniugatisid vocatur, fe-
pulchrum,çuftodia,amictus,monumétum, fé/uxt, irctçjp
-toi teefMv à vindiendo -, & #tabernaculum, quod in co tan-
quam in taberna de via diuerfetundeinde lie illud colligaquamefca
pelledus h om o , ad ciborum perceptionem
&legitimumcubihsmuliebris yfum conciliaretur viuus
& im a fund us non periret: harum rerum neminiaccula
bilium, &naturalium, -quafi legum non feriptarum, led-
iam more vfitatarum captata facile o ccafione corpus, ad
quariun vo^uptatum licentiam non affertur } icuiufnam
fatiandi lfbidinis terminos non exuperat ? nunc efculen-
; torum fktietates exigit, nunc rurfum fuauiffimis & magna
difficultate parabilibus cibis inferdum, facere nonpo-*
teft quin fatietur, iterumque rebus quibus abundat ob-
rutum deglutit:& praelentia improbat,abfentia defiderat
nequevinaquse patria-tulit, cordi funt, fed vt aqua qua:
vicirios agros alluit,nihili 3eftimatur,& peregrinorqm litis
aecenditur cheque veftimenca qax ad a:fturn & firigus ar-
cendum fu ffic ia « , folü quzruntur, IM q ux fin t exmate
riavix p a rab ili,& a rte fuperuacanea cuno fius& delica
tius elaborata, ad e#me v i cogit, vt ner ancillas cibariorü:
obfoniorum, &textilium adminifträs 6bi obfequar, &
infinitis fiiis feruiam libidinibus luppeditandis, & veluri
tributisconferendisiis quaepraeternÄeffariüymmexigu-
tur: non vtea decore, & inremfuam abfumac,ledädiibH
dines voluptubfas praeceps abutatur.Qt^m igitürmevitä
trahere putati3,viri Deo dicati,cü eqita mifere demet^nte
oberrantem & fübferuicntem ? aut quibu^abfurdis fcele.
ribus turpilfime non impingentem ? iftane mediocria v jj.
ProfopopQite.
denturîàutego fruftratemereqj'alioquiindignor.Nam fi
quotidiana,eaq; fine quibus non conftaret:exigeret, lion
quiritarer: fi riuditatis öperimentum,fimul & ab aeris im-
menfis iniüriis piyfidium poftularet,libens equidem pr^-
berem.-fi vulgaribus abutereturjfi lolum modicam & fru-
galem,vitäm redam cenferet, non iniuriarioeb ducerern,
talia luppeditare, neq; adiQiiempoftularem,neque diem
iudicijxiicérem, vt hoc certe tempore iuie'fäcio:, quippe
quod cum imperil fiiis cupiditatibus contra mandatum
Apoftoli,proui^eaq femel enim a naturalineceflitate co-
modifilmä nadumoccafionem, omncpeiüagare nefen-
danvvoluptatem nodefinit. Plane enim qüod aitD.Paulus
de peccatb: Per legem feriptam peperit in me ömnem
cupiditatem;capcatacnim per maqdatu occafione, dece-
pit m e ,& ócciditddèm etiam in nos incuriit, inueta enim
occafione ex lege natural!,i.alimenti& fermenri vlu,mea
caruncula, omnem in me excitauit cupiditacem , & propter
rerum neceflariarum indigetiam,.primum me ädeo -
nim legitimü vlum trahit,deinde abvlu natural! ad alienü
& cóntrarium na tur® abufiim pertrahit, rum a continuo
& frequenriabufu ab ingurgitandi & deliciadi habitum:
tandem meptorfus dedpiensinterficit. Nam delitiisirre-
tita fiue foemina eft fiüe inens,vines mortua eft,mea enim
mors e ft, oblitam propriarum,mihi ad io n ü , in pecuariis
voluptatibus corporis percipiendis verlari:quado:y calter
Apoftölus feribit, atrrahor& inefeor a carnis cupiditatè:
cupiditas autem concipit, &gignitpeccatum y peccatum
aute abfolu£iim procreat mor té. A d vberibus enimipfis
iq more pofitum eft, vt cum adiucüdum qujduis profun-
datur, ad id autem quod fenfiim exaiperat,iridignetur, fis
exerceaturaftedionibus quaiex voluptate & dolore-na-
feuritur. I H in c& ira v ire s& potentiam in corde, inie-
cinoirequ? voluptas exercet r qui principes affedus ita
diuturnÄ:ommentatione corioborantur, vt &.meip a r tem
rationis partidpem confentientem habeant,abdu-
cantque morigèram, vna quadam ratione, äut enim do-
lo , autviolentia trahunt. O qüotfes iritelligentiam mi-
hivoluptas luffurata eft ƒ quotiesj Qua: faciam ego non
lum malorum nefeia: Corifilium at iratus meum impedit
animus. Iracundiam quoque & voluptatem vniuèrla
pertürbationum turba confcquitur. Equidem conor v-
ni mihiprincipatum debitumafeifcere: verunrab hacpo-
pularid'ominationeauertor, id emquemihiacddit, vtfi
qua nobilis puellapärentibus orba relinquatur: quje cum
multarum andllamm domin'a fit , nonduiri autem in i-
‘perare-didieerit, eontemnitur, autetiam colluderedo-
cetur: at ferius agnofcens qu;e quibufcum corAimpatur,
familiïe capefeit imperium, & lilas in ordinem feruilem
reduqit,& caftigat: i l l * v€ro priftina licéria herili lalquia-
q uerefert*, erubefcunt, 8c in heram infurgunt: vtetiari|
quidam ftrui ferüntur, heris peregre pfofeólis moranti-
bulque, Scfamilisheri, 8c vxorum viri lucceififiè: deinde
in reuerfos herös infurréxifte, & armis decertalfe:
quemadmodumiteirialij poftea: R om a fugitiui magnis
prceliis cum perfeqüentibus 8c fugitiuariis dimicarunt.
Ta le quoddam contra mé feruile bellum cojicitat natura
mihi leruam corpus, aut etiam acriiis, q u o t illorum
partim armis, quanquani difficulter, tarnen peÄerunt,
vnacum feruitute vitam quoque pofiiemnt: partim inte-
rea pugnando reftiterunt,dum heros ferro dimicäntes vi-
derunt,& in fe pariter irruentès:vbi autem illi deponenda
cenluemnt arma,& inermes flagra duntaxat tanqua feriiis
inculferunt, itaq-, reiïocarunt in memoriam,q ui quibufeu
auderentgererebellum,tum ad fedeniq;rcdierunt,&pri-
ftinam dominationÄgnouerpnt.Hoc \€ro meum feruile
hoftileq-, malum eft indómabilc: feditiofum, fugitiuum,
quod nullo p a d o in feruitutem adducas:nec rationem vl-
lam teneo,qua fuperioreuadammam neq; lure belli, neq;
lege iuft<e feruitütis.expugnarepollurmfed quoqüomodo
congrediat omnibufprouêrbiis obnoxiateneor, lapidem
coquens, aerem verberans, *thiopem dealbans, flamma
Cadens, in aquis fcribens, ex arena funiculum nedens. O
fäd um incredibilerduarum rerum rationis Apertiü pote-
ftas m e * fidei credita eft: alterius mecum intrinfecuS & è
propinquo, alterius iremodus & extrinfecus coiundac.-ve- ,
rur#h£ec exterior fcraituteiripafla eft, &lubiiciendi fegi-
bus acquieuitmullumynim animantiu ratione deftituto-
rumjdoneum obfequiumpr^ftare reculat:fediugu impo-
fitu Ceruici bos to llit, aerterr* craffitudine aratro perlfin-
git, idq; facit, ceruicibus cornuum acies, quafi alteras ha-
ftas,pr^tenlashabens:neq; leuipesequusminifteriulhgit:
fed etiam ferox &petiilans,ore tamen frenarecipit, feflbv
rem &pacemagitantem &pugnantcm vehit:paretafinus,
licet natura tardus fit,ad onus portadum vocatus: & que-
admodum ferocitate exultantem equu coercui, itide tar-
diflimum afirium adhibito puello &fufte celeriorem feci,
quid haec mafiiefadapecor-a &fubiugalia dico?non vrfus,
non pardalis, ferarum immitiflim*, non ipfe elephantus,
magnitudine aggeres terr? fuperans,non leo rexaggreftiu
animantium,noftrum detredant imperiuifed & in vrbib.
per forum & theatra dudi,fpedatoribus ociofis voluptatem
cum ftupore &miraculo pr*bent,neq; fublimibus a-
hibus adfugam fatis fuifaeris inges altitudosyt neq; pifei-
bus ad latebras profundiilimum maris fund urn, achoc
rationis expers, ferinum 8c beluinu,itamanfuefaeimus vt
res felt, & domamus: alterum vero genus domefticum,&
cui contineter infidere nobis prsferiptum eft id q; mode-
rOri,ncfcimus quonam pa d o mitigemus,&ad obediendu
clementer adducamus:& tame genus illud naturaprorfus
ad rationem obfurdefcit:hocaufcultat,&modo quodam
ad earn conuertitur, at quod a ratione alienu eft omnino,
rationi magis obfequitunquam quod natura infignitur &
ducitur ratione.Iliud q u "q ; fuppefditat &lab ore luo parat
corpoii profutura:eorpus vero auxilio mihi datum ad ob-
eundaprgeclariffimayirtutis munera,contrarium &magis
renitens deprelfleditur:potiufq; vt fecum aberre a ratione,
quam v t mecum ipfum vna ratione Vtatur,vi cogit. A c fu-
perius explicata caufaeft: quod cu effet mihi honorificus
ortus, non*ntcllexi primu,lcilicet cum fatua caruncula v-
na iuueniliter defipiens, fiud eum materiae fordibus, vt
Chaldxorum verbis vtair, & quifquiliis finiul demerfa, &
velut oftreato xndumento circudata, com paratione fimi-
litudineq; pecudes &amentes naturas refero,ferius tamen
intelligere demens, & ftolida aliquando fapere incipiens,
adnitor mihiprimordium conueniens vindicare, corpori
eiufq; membris imperare cum ratione, & ad mririus cuiq;
congr«es reuocare. Ilia tamen ipfe fernione etiam pr*oc -
cupantia,|>lanefadis pfoclamarutqu* dues nobili viro,
vteft incuangclica parabola,per legatos quos miferat,nu-
ciarunt: Nolumus vt turegnes innobis, ducut enim citius
quamducutur,renitunturq; familiaribus &amicispotiris
quam afeifeunt quyfunt optima:magilq;retrahunt quam
trahuntur. A tq; mihi confiderare quaefo primum aures &
oculos:ill*,vtEcclefiaft^ verbis vtar,auaiendo,hi videdo
no^fetiantur: quoniaillis femperpatentibus fores occlu-
dere non licet: his quanquam palpebrarum tegumentum
vallum eft,&auerfio,ex fententia magni Iob,diIpofitione
vana videat: quid tamen h * c ad eorum momentum pro-
ptiffinfhm & celerrimum fupra modqm, &inexplebilem
curidfitatem ? Deindeque linguam ,indomabile malum,
mundurii'iniquitatis, vt lacobus fraterDei loquitur: qua:
etiam prius cjbarationi liceat dicenda cdfiderare,pr$ceps
ad nunciandum fua feonte pr?filit,foris effutien$,qu§ n5'
oportetrtartietfi tot feptisnatur* drcumuallata fit. Quid
vero gula canalisquidam omnium qapax? quidinfeniens :
furenfquetangendifenfus?rationineaufeuitarenomt, & I
appetitioni modum coriftituere ? Qmdvero cor, cum ef- i
feruefccs&advlriohemincitatutumultuatur?qUod qua-
obrem canino ritu latrans Homeri poemafecerit, ac non
potius leonino more rugiens,admii or,poftiemoanxmofe
particulacupiendi cui rite comparari pofiTt?Scyllq ne,im-
mortali perniciei, anrenafce'nti Hydr*? an Typhoni capi-
tibus centum prsdito? T o t inftqumentorum barathris,& !
artuum va llis, vndiq; mea cbnfepta eftaltiushabitatio:
in quibus abfurd* & rationis expertes facilitates, velut o- i
mnimodi ferpetesihferinis Libye lpeluncis,latitant:quas j
cicurare manfiiefacereq; pollicetur ilia quidem dignitas i
imaginis:at fi qua fiirfum emergunt,deoriuriivna coniiol- 1
uuntur, nam ilia magis, ferociunt fepeque numero etfe-
rantur.Quod vos quoq; fixbfenti5tes,& nequid in d | mali
______________________Q g . 4 Vobis