I 4 6 1
(M>/!s S ir cepha Sytiygfiftopi
I fedboAû«bentgÀumqué naturacilc, hB COIligimjritgtt-
mentis ; Cdndidit enim ftdamülB.cum anténeq*, ille MBe
ftetetneqvadusqairpiàmîqnijpfumad'lllumcondendu,
vct hottatü vel prè'cibus müueret ; ad hôccontuhtnlHmperiuminpftesMafis&
voluêrësc'oeliilnlupcrbeiVepreciius
eftipu,ytcrefcëretnùmcroqi augefeérer: Prdfterëa
dédit illi omnem herbâm profereritem femeo, & ôtnnem
arfeotem fru&ifër£prqdbo.Dèniq; nos ipftsetiara nittic
&fi peccemus àtq‘, aduèrfura ipfius mandâtafaciamus,ta-
men non moddfollii?et nbftri obliuilcitur,fed etiam
confëty&ipàrcitjgubernat, SC omnino nqftri curàm'gerit.
Sùniporroaliàplurimaquæ téftentur Deum nàturâ bo-
niïm ëffe,atdféx merafgratia Adamûm cçterafque res erre-
ciffe.ïPughM porté SimdnMàgus adüerfus Deum, etiam
hacvll.Per inuidiatb»in^uit,prohibuit Adamü ab Arbore
H H vit* guftanda, nempë né immortalïs fieret; Atq«iüeain-;
fc Adamo uidia labotaffet Deus prorius âb initio no creauiflec Ada-
cfum îignij mum, NcqVdnimvllaeum vis ad creandum illuimpumj
Vit*- fed foâ yoluntàfejgratuito ilium ç6ndidit;ad hoè.Pàradi-
B -fum illius caufa } hoc cft, vt in eo ille & hâbitaret & voluptâteftuerenrr,
honfefeiflèt filnuidiffet, autfakem ipiâm
vit* Arborem quam illi iriuidiflet non procreaflefinPatartafféras
ilium amplificaflèt *, deniq-, non condidiflet ilium
àdiuamimaginem&fîmilituâinedï:Sedeadecaula^>,arborevitæcoërcuit,
ne perpecuoviùeretin peccato,eftetq;
ipfius matytiavna cum ipfo mïinÔftâWi^ufo'édi *^1^**"
jDiuinx
bonitati* jl
demóftra-
tio contra
Sitcoms I
Mgicalui
miiias»
jDeum, no
je: tnuidia.
|,incerdixi%
minatus mortem quo die illius frudu^refceretur :quod
edidum, harum rerum omniumarguit DeUm;: inlcien-
t i* , iratundiæ, poenitëhtiæ^endacijdenique. Infcien-
tiæ quidem, quod Legétn (mperaueritquam putatit ob-
(eruandam, eaveroobfetuata non fit. Iiacundiæ, quod
eum qui codera fuaro Legem feciflèt' , per iram condc-
mnauerit. Poenitenriæ , quialatamfententiàm, per mi-
fericordiam ‘ ( vt vos dicitis, inqiiit, Mânes- j irritam
habuerit. Denique méndadj , *quia rr\prtem non oppe-
ciuerit Adamus quo die edit «^e ilia, arbore. Aduetfum
hæcreipondemus, Deuminfciemiæ cul pari nonpoflè,
qui ab æterno omnia nouit prius quarti fiant ; ac proinde
iilud etiam clare praefciüit, Adamum, quæ ipfeimpera-1
turus eflèt, ea non fa&urum : nee ramen ided nonimpe-
raüit, quia ilium pariturum non eflè praefciüit: confen-
taneumenim erat,vt nihjlominüsilli prçfcribetetLegem,
Ôc quidem ob multas càufas. Primuni vt.conftaret cfle
'qui dominatione pôceftatëque rerum potiretür(eftenirn
dominorum, Leges ftatùerej fciretque Adamus &cx -
teræresconditae,(e creaturasefle &feruos, quibusfolent
Leges dari. Ad hoc, data Légë certiorem reddidit Deus
AdamumÔCreliquos Mort'ales ratio ne præditos, féAt-
bitrij libertàte ipfds donaffç dam éonderet, quafréti
poflfenf’Vel óbferuare vel tranfilire Legëm prælctiptam.
i Nam fi Legem tollat, nihil erit vndeeam libertàtein,
I fummumprofeâ:oDeiddnum,cogno(cas. ’ InfuperLèx,
I & fi ab Adamo violanda état , ; tarnen vtilisfoit ad protolipmuitas.
AWhodmfehabïte-velimteMrcam’eftçp bandasfegrSgindofqaemorjgeiosarebcllibus,bonos à
olim cobàffaws eft nobiSüitam petpetiiam in i n » fc- malls .affimosab hoftibus.iliotnjnquc.irtutem ab aho.
calo.nullispecUisàutdcliaiiobnbiiâsfcdfempiternis. rampraiutatetqnommmhafabkcal.egc.cognoladira-
dicarique à nobis polTec.Iam veto qui conftarec iüftë ali js
præmium à, Deo dari ipfunf coelefte règhürh qui obfe-
quiofi feruanda Lege officium colunt : aliis calamitates
merito infligi qui lat* legt non parent: nifi lgx effet lata ?
Qùddfi vero ideo fertihon debüit.,<^hia earn frà&urus
erat Adamus cum vxorèt haudlane redle priferipta iam
fuerit Mortalibus fidei ndrmàs quando maxima pars Hd-
minumeam non colit. Pbftremo, praefcripta Lege mo-
nemuràltérüm eflè fæcülum.in quo f u ^ p r sm i a q u i
obtempérant ôcijs qui rebellam fint praeftituta ; altêrîs
perpetifædëlitiàî, âlterîs crüciatus fémpitërni : Lexenim
omnis, & promilfa & minas iècum adrert : vti'llà, fi fer?
üetur;h%,fifrangatûr, præftofint. Quodporroadira-
cundiam (pedatréfpohdëmus, Deum noji' peritam
pronurfciaflèaduerfusAdaniumjllâm talem féhtèntiam,
led per meram miiericordiam , quod hint coghdfcitür
iquia haudquaquam illo dîë 'obijt mprte'm quo fasinqs
fecit , prd fefitëntiæ verbis : nimiritm yerba eo fecerat
Deusrigidiora, quo poftedtatërti venturolque nepotes,
per metûm i â fra.ngeridis legibus rebellândoquë con-
tineret. Rurfus de pôenitèntia, cfiius àctuièt D^im
Mânes; dicimusilldrum eflè dolercatquepcéniterequi
nefcij reruméueritus, ea faciunt quorum exitus patum'
tefpondeat ipforum com m odis : atDeumi, cum praefçiât
omnia quem fint qu*que hàbitura finem, prorfuj pce-
nitere vltius non poflè : aütpigere. Ndnigïtur latam a fe
fenténtiamaduètfuis Adamum , qùafi eius poenitüerit,
diftbluit,fed pepfuani mUèricordiàm atque cleméntiam,
qyæipfiusvirtutes.ea fê funtluculentcr^atéfadæ. Nam
alioqüi etiam qu oties reïida impietate redit, eum exci*
pit: atque qqæ ad 11 erfus ilium decreuerat, mutât : vt ait
Prophetalètemiàs. Et'Niniuitasexitio damnatoç , poft
quam cotriihutarunt vitam, fiipplicio exfoluit. Neque
Ezechiam de àdmiffo peccatô dolentem, morte', vt cotn-
minàtus fuerat, mùldaïut. Imb.vero quotiHie vide«
e ft, ilium non perdit.um ire eos qui fuis mandaxis non
parent j fedexpèdare vt refipifcant. Po^remo ad rtîeh-
dacij'calütnnîam réfpohdëmus', plane Deum menfitum
non eflè, cum Adam, quo die de verity arbo^edit, eo
, mortem quoquë ( fi aniât*n Ipedes^obierit : quippëjv^ m
qui abalienatus fit à Ded,qufynus vita vera, Certaque ejl .^tuuj eo
rataigiturfuitDei,eodie, aduerfusillum lài^fenjtàiti% q«»o ®
Et verb ipfo èti^medrpbre, illo diemqrtuus eft quadam
affedioné turbulénra quæ mortis effet efficiens : Vt a quo |gje/Tuj
fimul prbrfus auferebacur immorcalicatis gracia, Ac prd- ■
_ _= • '* ^ indë * ■ .
■ * ... , .. i R nrfiic firaF P llitD eÛ ! Airorinii/»^«/-.U;oA>.(Tλ»tTorTs«i»r/.'niii in(V»
Manetit
calumni*
ip legem I
Adamo
primum a
Deo poliatqvitnmortalibus
delitijs plenam.;R.urfiis ficarguirDeu •
idemSimon Magtis.Qiia tandem ratione, inquityexeera-/
tus eft Deus Sdrpéntem î Nam fi vt eum qui damnum de-
deratjeur non coercuit ne datet,hoceft,ne feduceretAdamumîSivèroçeuiurhquivtilitaiem
attfilcrât^quippe qui
Adamo au<ftprfueratVt dëbonaill^ Arbore ederet; fane
imptdbuc^atqj inuidum fuiffe ilium neceflè eft ^de nique
cum heàtràm harum.caufarum habere|jillum eftdétefta-
i tus ac proinde fane imperitiæ atq-, vecordiæ merito accu-
fetut!Adhçcrefpondemus,Dcum execratum efleSerpen-
i temvtrei malçaudiorem,&tamen hdn eoêrcuiffë màchi-
! nantem qui fe alioqui qui non latebat.eadcrft ratione qüa
[ neqjhodie eds cohibet qui imprpbis.rébus intenti funt,
nceaspatrent: Tumetiam j rieeàiëDiabolilibertatem
impcdiret,quiperSerpcntem verba faciebat: Denique vt
I peciculum-fieret de Adamo ipfiulq; liberoArbitrio,ea pu-
gnaatqicèrtamine in qüù illic verfabatur.P oftremo fiSer^
! pentisconatumitnpediuifletDeus,datafuiflètmcrtalib9
quærendianfa-, dixilïentenim ,Deumperinuidiam abfti-
nuilfe Adamüthà breüistentatiohis periculiq; momento,
neeofuperatd vitamadipifcereturfempiternam ; neque
énim iplum Serbéntis verbis, fi fallendi caulaillum ador-
tus effet,conceffunim fuilTe.Porro de Simone Mago iilud
feire operæ preciujn eft,eflequi dicant * ipfum in ipeciem
quidemaflenfilfe Mofis Legi,fed plures intérim Deos po-
iüilfe qdorum vnusfitimbecillus atqueimpotens,' is qui
Adamum finxitlccitque ; altervero hoc luperior, maior, I potentior. Alios autem putare Simonis Magifententiam
■ fuifle,Mundum à malacaufaortumelTe;atqueideolHum
huiufmodï abfurda turpiaque d idu Collegilfe, quibus
apud eos qui in veràfide durarenc, Mundi audiorem Deü
fuggillaret.Propterea corporumquoqueRefurrcdionem
perfide ilium negaflé. Verumhæcdmniaex eo libro co-
gnofei poflpnt', que m de mültitudine differentiaque Sé-
darum conforipfimus. ''
O bkiïtmsïmpijManeti},&eMSett&hojninum.
C a p v ,t I L
Manesfeomo improbiffimus, & qui eîfm fedlantur,di-
cunt Legem Adamo imperatam plurimis rebus abfurdis
plenam elfe , atque indemulta fuppeditari argumenta
qutbus^nerito acculècuripfe Legislator rverbi gràtia,iuf-
fit Adamuni abftinere ab Arbore fcicùriæ boni & mali,
Ihde mortiiam tum hëbat obnoxius,& dmnino mortalis.
Et Bis ergo omnibus epnficitur.Manetem &reliquos eius
fàdronis homines improbe Deum fpgillare edrum criminum,
quae iam vidimus. ■ f
RurfusaiuntijdemManeriisaflënfôresi Quanatnpro-
hibitus cft Adamus càufaab Arbore fcienci* guftànda?an
quiamala ëa effet fan quiabona^ S f quia mala} an mala
arborfataerat inPâraffifo? Sin quia bpnavperinuidiam
'C'uUS -prohibituseft! Coherahaecdicimus,eamArborent fuapte
1 B S a natura neque boham néque njalamfuiffe, fed perinde atque
ipfaquis vteretur abutereturve. Vfum autem atque
abufum, in Hbëroprimorum Parentum fuiflè arbîtrid po^
fitùm} vtiamnonex ipfa arbore malum, fed ex Arb oris
abufu proueniffe exiftimandum fit/Idem dç bonodieen-
dumfuilïeCjfi Adam Mandatisquædcea Arbore accc-
perat paruifltt. Quemadraodum cibusqua cibus eft}
nihil vllus ab alio differtj fed pro ætate atqj Virib. vefeen-
tium maxime. Nam qui vefeentis viribus refpondec atque
congruo tempore fdmitur , bonus} qui vero vires fugerat
aut jjoii in tempore capitur, malus habetur ; fie vfus Ad*
atque Vxprisih pèrmiffa quidem Arbore, bönusjatin vêtira,
malus erat : neque enim in ipfà arbore bdni'maiive
efficientia inerat ; fed ipfum violate Dei Legem j id vero
erat quod Adamum occidebat, non arbor. Veluticontu-
meliofum inparentesj non ipfa contumelia mul dar motte,
fedftada Lex : neque mons Sinai' eos intcrficiebaLqui
fe contingebant quo tempore certi fines ptæfcripti fuere
-vitra qu os nemo acce'deret, fed Lex vidlat'à. Non igitur
ilia arbor Adamo maium-dedit,led amiffa per fradam Le-
g«ni noxa. Enimuero perinuidkm non eflè prohibitum
Adamum abvna ea Arbore faciÄrgült, qùodxæteræ oni-
nes ipfius vlui permiflæ fuere. Sedeo Ipedabax mandatü,
vt de Adæ obfeqnio pei iculum in vna.arbore fieret} eoqué
fi obtempeiaflct -, fummuVn precium referre,t, nempevt
poflec vefei AÜ:bor<|vitè, atque immortalis fieri. Sedalijs
præterea radonibus fupra oftendimus , nihil horUm per
inuidiam.àDeogpftum eflè. '
I ter um inftat ManetisSeda, mquiens ; Aut pr*fciebàt
Deus. Adamum non obtemperaturum', aut non præfcie-
batcum'legem ferret,Si hoc dederis; abfurdumeft : fin iilud,
vecordiæ eft arguendus Deus.Nosvero refpondemus
quod nuper: prælcjuiflè quidem Deum, non ôbfèruatum
iri mandatum ab Adamo ; id ramèn cur minus mandater,
nihil obftitiffe. Quisenim ftultum voeetDeum, quiaLe-
gibus vetuit peccare, cùm feiret plyrimos-fore qhieffent
Imris Dau ■ Saqe fi nullas Legevcorididiffet aut nihil imheges
po- Pcra,uiffct ; neque penes ilium dominationem, neque pejfueric,__;
nesnos Arb’ittij lib’ettatemeflèrefeitumeffet. Vetumenimvero
ille cum præfciret cunda quie euenturaeffènr,
Leges nobis dédit ce u liberis & libero Atbitrio præditis,
vt quodluberetidageremus. ‘Nos vero' pro fua quifqùé
voluntaceöc Arbirrij libertàte, ërga Leges, aut obferuan-
do Cas aut fcangendo, nofmet gerimus. Neque aliter quo-
que cum Adanioadum eft : penes ilium enim erat ôc ede-
te &non ederc de Arbore vetita; atque linon ediflèt, ex
gratia immortalis euafiffet} pofteaquam vero edif mor-
tuuseft.Hisitaqueargumentiscdlligereeft, neque iriale
latam fuiffe arbocem feienti* ab initio,neque Adamoin-
uidiofe illainterdidum elfe :v ne illo mittant linguas fuas
Manetis affecte,Dei holies,dum pro duabus rerum caufis
aftruendis contendentes(quarum altera bona, mala alce-
rafitjiftiufmodi argumécis nos laeeffunt.qui vnumDeum
profitemur : Siinquientes,malaeratarbdr} cureamle-
uitDeus inParadifo , quæ Adamo ruinam effet illatura?
Suvbona, prorfus per inuidiam, prohibueric ilium ne-
ceffe^ft. '
ContralulianiApoßatß, deArborevïta, Ca-
■ lummas.
foftac* I
taluouHa.
jSatiüs fuiffet (ait Iulianus ) arborem illamvetitam, aut
manguld Paradifi àütloco aliquo obfeurioreextatc} ne
dumperpetuo ob oculos effet, nimium fui defidetium in
trs t.
animis Paren tum noftrorum excitaret. Huiç refpondet
diuus Cyrillus Orarione tercia quam aduerfuseumcon-
fcrjipfitjin hanc lententiami Studio Creatoris fadum eft,
n^àtbotillainocculto haberetur} Confqntaneumenim
fuit vt fpiedätores, ipfa Arboris alpedione , mandatum
Dei atque Legem in memoriam reuocaren t, Sc fimul Dô-
mini fui qui legem tulërat, reçordarentur: quarum return
obliuio ipfis facile potuiffet obrepere fi in angulo quo-
pram Paradifi ilia fata fuiffet. i
. Sequuntur quießiones y qua,kmnltisquartfolent:acprt-
mum. Cur Deus creauerit Adamum quem pet-
caturumfnfctebat.
C A P v T IV .
(Juærtmtnônullijcurcrèauerit Adamum Deus, quëm
præfciebat peCcaturum lv Relpondemus,minime condi-
tum dDeo eflè Adamum vt peccaretvelvthonpeccaret,
fiue y t iuftus eiflè'ÿàuc vt iniuftus, led n eq,ue vt Legem ob-
feruaret vel vtnonobferuaret,.namfihorumalicuius gra*-
tiaillumcondidilfet, magoafane caulk hocabillis quæ*
retetut} fed pro fuasbonitate,gratiaquë mera ilium effecit,
hæcque primaDeo illius ereandi caufa fuit: cæt«ra porto
illa,fecundariaexiftimandafunt,vt quæèx ipfius AdæAr-
bitrio pependerint, cum hoepenes folum Creatorèm ef-
fee. Qmpropter potius ficilli quærerc debuerücj çur créa*
uerit AdamumDeusita enim refponfumtüliflèntjpropter
fuam ipfius probitatem. Nam reliqua illa,peccârèaut non
peccare, & quæ addebantur cætera} çx Adæ libera pende*
bant Voluntate.Hucadd.mu&etiam iilud} Deum,vtprç*
feiuit pecca.turum Adamum.lapfurumqué, prius. quam
conderet; itapræfciuiflè quoque fe olim ypnturura, re-
dempturumque ilium àpeccatoin quodincidiflet,ipfiuf-
que vetuftatem inftauratutum, atque collapfum fubleua*
turum}Vt ed minus miipm videri dëbeat , u creauit quem
paulo poft peccaturum præfciret. Adhæc nil^creaflèt^
nonnefeiébatpeccaturos, fruftracreâ4ioperamlurapûlè
fer; quippe qui nee blalphemùm in ventre matris fuæfln-
xiffet, neque hypocritæ permififlèt yt adlpiceret lumen.'
Denique eo luculentiffimeDeiprobitas & gratia apparet,
quod quos fibi non obtemperacuros nouit, eos progigne*
renon dedignatur. NamloloSrnorigeros,fuacaula,hqc
eft, vt fuæ voluritati imperioque obiecundarent, & :fibi
gratum facerent } genüiflè videtipoterat: at quando iam
pro fuabonitate, & bonos créât, & malos ; non ignarusj
altëros pèrvirtutem, perimprobitatem alteros ætatem a-
duros ('quemadmo^dumetiamSojjsfuilumenjiuxtabo-
-nis & mal is impertit,& pluuiamiuftis iniuftifque)clari Aima
profedo euaditipfius probitas arque benignitas quæ
profufedefluens, vniuerfaampledicur. Verum hanequç*
ftionem difloluimus quoque in noftra interpretatione.
quam in diui Matthæi Euangelium fccimus.
Mortalis an immortalis cream fit Adam*
^ C a p v x V.
Quæruntalij,mortalem ne natura,an immortalem ge-
nuerit Deus Adamum l Sed prïncipio expendendumhic
cft,qujdfibi iilud velit, Adamum natura mortalemeflè
ortum ; fpedetne ad vniuerfam ipfius compofitionem:
quafidicas.naturæ Adæ inditurp fuiflè vt anima diffdcie*
tur à corpore,quæ difiundio m ors fie : an vero morcàlitas
ad corpus folum,referatur, vt huiè naturalojfuiffe ftatua*,
tur, interireatq-, occidere. Refpobdemusigitur, noscor*
pus folfifpcdate,cum dieimus, Adfemum natura mortale
fuiffe creatum.-bóe^nim ita cdpofitum fuir, vt fiiapte na*
tura, pa'ffioiïi j 6orrujptioni,tnorti denique effet fubiedum
atq-, opportunum. Intérim à corpore act totum hoqtrans-
fertut, dicimufqud, hominem natura morraleffl eflè na-
tummamin rebus compofitis i ta fieri aflblçt y c quod partis
eftvnius,totiattribuatur.Sunt1tamen quinegeiit,Ada*
mum natura mortalëm eflèprocreatum} funt etiamqùi,
Cura Deo
ercacus
!fudic Adâ
[peccatu-
Adamum
mortalis
àa immortalis
fît
conditus.
denique'