U i t ____ ______________ _G__t_rb t r t i
I vos Yelle,aut«olle, fententia prolatabene auc non bene. I
I Quantumenim in nobis eft »quod poffibile eft eftc,con- I
(ewens eft no? perficere,fi veftrUm epgnpuerimus yelle.
d l dicat Domirius Gerebertus Epifcopus fententiam
noftr* innocenci*/uper BrouingOj&IfimbarHo, dicant
Licefiedus & Gerandus, cur ebrum beneficium percepe-
nt Rodiilfus. Non dicatur maieftatis reus, cui pro C®fa-
re ftarc Temper fuitgloria, contra Csefarem ignominia.
AdeundemCsfarem. E p i s t . II.
SEreniflimis auribus Domini mei mallem referre l®ta,
quamtriftia: Sed cumvideam monachos- meosatte-
nuari fame,premi nuditate',tacere qm>modopotero?To-
lerabile quidem hpc malum,ft non eriamfimulmelior
Ipes foret allata ? nefcio quibus codicibus quos libellos
vocant,totum Sandtuarium Domini venundatum eft,
colledtapecunia nufquam reperitur, apotheca: 6c horrea
exhaufta ,fedinmarfupiis nihil eft. Quid ergo peccator
I hicfacio ? fi cum gratia Domini mei fieri poflet, fatius ef-
| fet me folum apud Gallos egere ,quam cumtotegenti-
busmendicare apudltalos.'ft.ainerus Francigena nobis
intimus,veftriqvie honoriscupidus, de ftatu imperij ve-
ftri, meaefidei multa commifitvobis referenda,nonau-
tem legato credenda, fed neccHartis inferenda, nifi ve-
ftro conftdtu.
v ; \ . . ' .v.a g v- \
% GerebertoEpifcopo Terdoneuji E p i s t . III.
ONoftri fpes confilij I pr^fentis maliftatum, ftultu
eft diffimulare ,lbqui inuidioftim, ne' odio perfo-*'
narum agi videamur. Si licet Abbati,quibufcunque per-
fonis tradere immobilia monafterii libellario nomine,
j.mobilia obtejitu elee mofin® ,ne e relinquere ft qua forte
! reliduaiunteorum haeredem, fieri irtonachhm, fpeciali-
ter quo fpe&at noui Abbatis ordinatio ? Petroaldi di-
euntur fuifie omnia, Abbatis nulla, 6c ita efle conftat,
quoniam nihil nobis reli&umeft prater tedta& coihmu-
nemvlumfimplidum elementorum. Epiftola Domini
, me iuber Petroaldum coli, tenerequod tenuit, duplica-
| tur pondusparentibus pofitis in eadem trutina. Vires np-
' gotij perpendite, conhderate quid amiferim, quid fe-
cutu&iim, prater gTatjam Domini mei, fufeipite ornnes
3 amici conmio & auxilio, & quid fit faciendum referi-
bite.
GerbertusBofoniin Chrifiofalutem. .E p is t . TV.
R Ecedant multa verba, &fequamur fadfca. San&ua-
rium Domini mei, necpecunia nec amicitianghis
demus, necii -datumeftab aliquo, confentiamus. Fcenu
;quodveftri ralerunt beato Columbanoreftituite, fiex-
peririnon vultis quid polftmus cumgratiaDomini noftn
Cadaris, amicorum coniilio & auxilio, his. conditiqnibus
leges amicitrarefutamus.
. Fetro Epifcopo Vapienfi. E p i st. V . .
QVod Abbatiarh fandHColumbanihabere videmur,
Italorum nulli gratias agimus, fi ante Dominum no
Itrumavobis laudati fiimus, nonindebita^yobis reddi-
mus laudes: mutuaexpofeitis colloquia, 8c a rapinis noftra
Ecclefix non ceflatis. Noftra velut propria militibus
jdiuiditis, qui diuerfa in integru reuocare det>uiftis.Rapi-
• te, pradamini, viros Italic contra nos concutite, op-
| portunum tempus na&i eftis, Dominus nofter bellorum
certamin? -occupatur, nos nec manus paratas eum vinci-
i re detinebimusynec quodeiusofficij eft temerevfurpa-
bimus. Si puce vapotueirimus, feruitio nqftri Cxfaris o-
peram dabimus, cum prafentes turn abfenteS, fin eius ta-
tum prafentia noftram fblabitur inopiam,& quoniam(vt
aitPoeta) nunquam tuta fides, & quia finguntur nec vi-
9 nec audira, voluntatemnoftram nobis, non niii •
.. icnpds aperiemus, necveftramaliter re-
. - cipiemus, -
Dominafut Adelaide femperaugujloe, Gerbertus.
E p i s t . VI.
C Vm debeneficiis, &libellariis , ex parte veftrum
velle cx voto Domini noftri Cæfàris exécuti fumus,
recordetur Domina meaquod inmieric fèruo fuofeora-
turam pro pluribu?, aliter quamfieri poflit. Ex quo i vo-
bis difeeffimus nec Epithonem, nec eius nuntium vidimus.
Terram quam noftris fictelibus hericoceffimus,cras
auferemus ? At fi omnia quæ omnes iubentfiunt,quid
ficfecimusi&fitotudamus ,quiddetinebimus? Gripho-
ni vbi poffiimus beneficium nullum cohcedimus.
Gerbertus quondam fchplaJlicusyAtrdrdofuofalutem.
E p i s t . V I I .
PEtitionibus tuis annuimus, noftra vtexequaris nego-
tia, velut propria njonemus. Plinius emendetur, Eu-
graphiusrecipiatur,qui Otbacis& apud fandtum Bafo-
lum funt,perfcribantur. Fac quod oranius, vt fadamus
quodoras.
Ad Adalberonem Remorum Archiepifcopum.
E p is t . VIII.
Antuæquid egerimfiipernegotiisveftris,prafens
1V JL melius explicabo yerbis,quam abfèns fcriptis.Cla-
jieslibrorum quas mitteremigfiôraui, propter commu-
inem vftim fimuium earum.Hiîfcoriamlulij Cæfàris à Domino
Azone Àbbate Terdoneniîad fèfcribendurn no-'
bisacquiritè , vt quOs pênes nos habemus habeatis, &
quodreperimus foeretis, id eftoêto yolur^ina Boetij de
Aftrologia, praclariffiraa quoq-,figura.mm Geometriæ,
alia, quæ non minus admiranda^Fortunamnoftramfo-
la veftra conturbat abfèntia noâefque diçfque.
GïfilbertoAbbati. E p i s t . IX .
SIbene valetis gaudemus , indigentiam veftram pu-
tamusnoftram, quampatimurvtreueletis ,rogamus.
De morbis ac remedus oculorumDemoftficnesPhiloft)-
phus librum edidit : qui inferibitur opthalnaicus, eius
principium fi habetis, habemus fîmulque finem Gieero-
nis prorege Deiôtaro.Valete..
ÀdCafarem. E p i s t . X.
PRincipianimonafterij d.uo ftatres ï yeîut exules& pe-
regrini, ànobisreeepti funt, qui deiolationem fûilo-
cia Laudefifi Epi cqpp, Ne,ophitoque Abbate fà£tam
moleftiiSime feruntfimulque refèrunt fe alicui.E.cdefi®
minime fubiacere debere. Eritergo veftræprudentiæac
pietatis , vt nec LàudenfisEcclefiadebitopriuetur honore
odio paftoris,nec monafterium fubiaceattyrànnidi
deuaftatoris.
' • ldemadeundem. E p i s t . X I,
QVidora, càudæque viilpium blandiuntur hic.Do-
mino meo? àut exeant de palatio , aut ftios repræ-
lentent fitellites qui ediéta Cæfaris contemnunt, juile-
I gatoàeius interficere moliuntur , quiipfum afinocoæ-
quant.Taceo de me quem nouo. locutionis généré e-
quum emiflariumfufurrant, vxorem&fihos habentem,
propter partem familiæ meæ. de Fraitcia recôlleétam.
Diélisabeft pudor. Q tempora ! O mores j vbinam gentium
viuo ! h patriam fèquor fàhétiflimam fidem relin-
quo, ft npn fequor xexufe).S ed potiiisliceat cum
fide inpalatio exulare,qüam fine fide in
Latioregnare.
H ugont
Hugoni fuo Gerbertus quondam feholaßieut.
E p I s t. X II.
■* Ecundum ampli tudiné mci animi ampliffimis hono
)ribusditauit me Dns meus. Nam quæ pars Italiæpof-
itî'n<
EfiftoU._____ . _________ . ________
diit, çohturbatîoregnommftaf, fpecialifque contrafu-
àm Ecdefiam commotio tïeriberri Tricafîîni, Ottonis
Compris filii Tedbaldi. Qui ftatus regnôiiim pênes vos
fitfcirecupir, & anHugo quein veftra lingua Abbicomi-
tcdicitis Vxoreduxerit. Q u i fuà finit noltraputàte, &ne
Veftra gratis appetar, qüm fui vobis placeat fignificatè.
Hocfigno, fàgum Kneum Vobi? mfrtit, ficut ofitn per veftrum
Airardum alterum miferàt, fêd plahù’m. De mul-
tiplicatronè 6c diidfione-numerorüm libelliitit à Iofèph
Hifpano editum A b bas GuârneriûsperiëS Vô'sl:èliqüit,efèffiones
beati Columbani non continet ? hoc quidem ità
exlargitate 6c bcneuolentia noftri Cæfàris, fortuna vero
aliter inftituit. Secùndum amplitudinem , quippé animi
* mei ampliffimis me oner^uithoftibus : Nam quæpàrs Ita- x __________ ___ | H H
liæ meos nonhabet holies? Vires meæimparesfimt virib9 jiusêxemplarin commune fit rogamus. Si dii^abeato-
! Italiæ, conditio pacis hæc eft, fi fpoliatus fèruio fèrire de- rum Remigij &Dionyfij daturvobfe tôôîaviàendi
finent,veftitumdiftriêtisperfèquenturgladiisvbigladio gâ-------- n — veftrisalloquiis poterimus condeleétari.
jgjJ—
ferire nequibunt,iaeulis verborumappetent. Gontemne-
. tur imperialis maieftas, cuminme,tuminfèipfàindiuifio
Fratribus Bobienfibus. Ei» ist. X V Î I I .
fte fànétuarij Domini fècundu libellarias leges faéta, qüia
confèntire nolo ,perfidus-, erudelis, tyrannus cogtiomi-
Criptura fànétadieit, Qui fide dömüitt qüærunt,
nor.IpfeCæfàromniumhominumcxcellentifIîmus,àfur-5
Snunquam inüenirenlereantür.qùîiégidain'ânâiBënediétiprofêffi
ciferis afino coæquàtùr. Ó amicorum fidelilfimc ! he detiopræraiflo
eftis, &paftorfem deferendüm àbiecîftis,
feras amicum confilio & auxilio : Recordare quod te ora- ' colla tyranrtis fponte fubdidiftis. Non de omnib. dich ty-
uerim me malle elfe militem in Cæfàrianis Caftris, quam rannis veftris Ducibus. Ante mbûnal.Chrifti quomoregem
m extraneis.
Ad Ecbertum Archiepifcopum Treuirenfem.
E p i s t . X I I I .
do apparere vulris î hæc quidem non câüfà rednehtü
honoris feribo , fêd fèquenda loquehs, cura pàftora-
li animam meam crimine libero , non aüdiéhtés im-
plico, apoftolica priuilegiàjreubluité, ânathémàtà giisé
mihi oftenditis ad memoriam tédücite, ihfupèfrihtëlfigi-
Eftram foelicitatem gloriam exiftimamus efle no- tequodfacri Canonesdicunt.Qfii excommunions quo-
ftram. Incommoditaté fi quam luftinetisfimulpa- Ebet modbfè iùhxerit, eicoftilninucàtüs rit.'fade te in
V a
timur. Domini noftri Cæfaris magnanimitatem,intentio- quan to periculo res veftræ lira fin t. Supremus iudex faci-
nem, appetitum bonorum virorum fupereminehtem co- at vos füapræcepta cbgnofcère & ea opéré iihplerë.
gnouiftisrproindefideliberatis an ftholafticosin Icaliam
adnos vfaue dirigatis, confilium noflium in apeno eft,
quod laudabitis laudabimus, quod fèretis feremus.
B
Fapaloanni. E p i s t . X IV .
Eatiflhno Papæ IoanniGerbertus fblo nomine officij
BobienfisCoenobiiAbbas. Qupmevertam?proch
dolor! fêdem Âpoftolicam fîappello ,irridcor,necad vos
propter hoftes eft veniendi facultas,nec de ItaÉa egredié-
cliliberapoteftas.Moraridifficile quando necinmbnafte-
rio necextra,quicquam nobis rehótum eft prater virgam
paftoralem & Âpoftolicam benediétionem. Dominam
ImmiZam quia vos diligit diligimus,per earn nobis 6c nü-
tiis& Epiftolis fignificabiris, quicqhid nos facere voletis,
fimulqj nos per earn quiequid de ftatu&molimine fegno-
rum cognouerimus, veftra interefle. Valete.
FetroaldoMonacboi E p is t . X V . *
MAgnam intelligentiam tuam frater,ne turbent flui-
tanria. Q iÿte quondam fiorenrem Dominum cla-
mabant & patrem, nunc confèruum habere dedignantur
&parem. Sors omnia verlat. In dandis & accipiendis, vt
monachum decet, &-nofti, noftra licentia vterc, ne ne-
gligas quodetiam diximus, vt tui memoriam frequentib-
remhabeamus.
GeraldoAbbatiAurüiacenfi. E p is t . X V I.
OGcidit, occrdit,mipâter,ftatus Ecclefiarum Domini
refp.periit, fànâuârifimDominipêriiaditur,pd-
pulüsprçdâfit hoftium.Confiilepater quo me conuercam
niiUtes quidem mei airrtta filmere, caftra munire pvati,
fed quæ fpes fine re (Store patriæ cum fides, mores, animbs
quorumdam Italorum pernbfeamus ? Ceffimus ergo
fortunæ ftudiaqué noftra tempore intermifià, animo retenta
repetimus, quibuis fi placet magiftrum quondam
noftrum Raimüdum interene cupimus interim dnmÇal.
Deccmbribus Romain iteritîtenaamus.
! Adeündem. E p i s t . X V IL .
! P ^ ter hieus Adalbero Remorum Archiepifcopus vos
I y bene valere cüpit,&quiaveftram præfentiarri' «on a- j
''___ __ . Biblioth.yet.Pat.com.io.
Rainaudo Konach'o. E p i s t . X IX.
R Efte quidem frater conqüèteris fupér Abbatis tui
priuatione. O vos inconuahbus ante ora luporuni
abfq; paftote, inonachi ifi ftlónafterf'd abïqüè Abbate!
fècundumfcire turn & pofte, bene te veile & facere ad-
hortor & moheo. V hiüs äntti triadiüerfainipënaiuper te
docent qua vides, fallaeia 6t ihcöhftantia. Fut'uram défb-
lationem, nontdntumparietumqü'afitum änlmämm,ih-
gemifce,&de Domini mifericordianoli defpefafc.
AdelaidiImperatrici E p i s t . ' X X.
A y f Vlta quidem peccatameä ante Dómiriüm,fedco-
JLVl-tra Dominam mëam, qui vta feruitio repellar, fi-
dempromifïam nunquam viblaüi, commifla nbh perdi1-
di, pietatemfiiie auaritia exercere ribnputaui.Si érfaui
circa voluntatem veftram modicum quia, fecit hoc im-
prouidentia,no« deliberatio,fintque vobisfätis coiitinu-
atfiam inpaniteritia quadragefimi, quod certe ficcon-
fido elfe. Praualuit ad tempus quorumdam mobiHum
S :rum caeca cupiditas,nonpraualeat vefträ quéfèm
itcircaiuftitiam pietas, fauetad hocdiüinitäs, re-
ghaque vobis concilians & reges potentes Veftro irnpe-
riofubdens.Mea fententia hxc eft, quam fidem filioDb
min® me®afferuaui,eam matri feruabo, fi nequebpra-
fens fältem abfens bene loquendo ,bene optando, bene
orando.
Ecenanmo Palatino Monacho. E p is t . X X I .
B Eneublentiäm tiiam citca me fentiens mi frater, tan-
ti hominis gfatülor-amicitiä. Dum vétè te conftan--
tem in fide cumin me tum iri his qui fe tibi crédiderunt
liquido deprehenfiun * neque e’nim Dqminü'Sadmirä-
bilis feemin® realiter charumhaberet, Sufeipiesigitur
onus amid, bona verba fuggeres, Epiftolas meas benigne
ihterpretaberis, meanegoriatua putäbis.
Dominalmizb. E p ist . X X 11.
FOehcem me iudicotant« feemin® aghitione 6c ami-
citia, cuius fidem firmam i cöhftantiam Ibiigsuam
adtnirafinonfuftficiuht Galli riiei:& quamuis veffrapru-
: , .... F f f V .............. ."V '/d ent~ia