Ge».9A-
Pfibrt. HJ.
Radulpht Flauiaunfis
i z* ° ' ■ 1 - i | , • .
j perditione viuentiumhumani fanguinU effufione nongaudet; fed
! qutcunqueeffuderit, inquit, humanumfanguinem,fund.eturfan-
guis illius.Quod vero legimus,quiapr£fw/<< rff in conjpeftu Domini
mors Sanftorum cuts: prccioia apud ipfumeft charitas fi-
li or u m eius,qua pro confeflione no minis ipfius contra im-
pios decettan't es. vt fidemilliconreruent, igni, gladijsfic
beitiarum morfibus fe exppnunt. Nemini tamen praecepit
vt occidatfe,autalcerimanus inijciat tan quam Deovidbi-'
mam oblacurus.'fed tantum (1 neceflefuerit,alienas manus
jb i violenter illitas ,pro pietate deuotus excipiat. Quod
enim Abrajemandauit vcfilium fibiimmolaret, Tatis ex fine
claruic, quia non filij quaerebat necem,fed patern? obe-
dientix nobis imitandamproponebarimaginem. Pecora
igiturfub facramento temporicongruo voluit fibi Domi-
nus immolari, vt per creacuram fibi fubdicam docerettir
homo» fieri non pofle vt Deo confecrarctur 8t fpiriraliter
viueret, nifi carnis in eo mortificatio praecefiiflet. Talibus
'autem fignis homo fuerat inftruendus,non ramen in figna
taliarransferendns. Quietedfpoponderit Deo animamfuarn,
quoniam lege vidimarum immolate feipfum non pore ft,
iubetur vt redimat fe; & quae morte propria non expletur,
(alcem mortisprecio vodentis deuotio compleatur. Haec
iuxtaliteram.didafint. Spiritaliter autem quianima foam
Deo vouet, abfque homicidij reatuppteft exhibere quod
vouet.Hoftia quippe.vines efRcimur,eum vitia noftra cor-
rigentes,madamus quodammodo quod*fuimus,&inci-
pimus efle qtfod non eramus, exhibentes nos Deo tanqua
ex mortuis viuentes. -Haec eft animae noftra: redemptio:
quoniam vita prxterita quae in pecpatis adaeft, tunc a nobis
redifoitur, curri fobfequentis iuftitiae precio compenfa-
tur. Sicutexbibuiftis, ait Apoftolus, membra veftraferuireini-
quitatt ad iniquitatem ,'ita nunc exhibete vo^feruire iufiitia infan-
ttificationem. Ilia ergo redemptio ab omnibus quidern qui
animasfuasDeo (pendent, exigitur: nec tamen omnibus
eadem aflignatur, fedfub aftimatione, inquit, dajritpretium.
Aiftimanda: itaque funt fingulorum vires; vt fecundum
quod vniufcuiutque vel fexus vel aetas patitur, pretij huius
quantitasexigatur.V nde 8t fubditur :
Sifuerit mafculus a vicefimo annpvffeadfexagefimum annum,
dabttquinquagintaficlosargenti.ad menfuram fanttuarij. Simtt-
Her, triginta.
Inter mares St feeminas iam non femel fiipra diftinxi-
mus,mafculinam virtutem in eis confiderantes,qui omnia
mundi obledamenta poftponunt, qui carnalem copulam
refpuuntj&Deololiplacere contendunt. Feeminas autem
illas intelleximus, quae.ienfibilium voluptate carerenon
pbfliint: difeernunt tamen in ipfis fenfibihbusquid iuxta
Deilcges liceat, quid interdicaturf&ab illicitis abftinen-
tes,in eorum quasconcefla funt,voluptate fopius enerui ter
difioluuntur. Alias quoq; fpiritushoc mododifeernitur.
Alia enim incipientium teneritudo,aliaproficientium vir-
tus: qui in hoc quodarripuerunt, vfu iplo conualefcentes,
vitibrum certamina iam fortirer fuftinent. Tertius vero
gradus eft triumphantium; qui fedatisinotibus contrari js,
nontam fatigantur eotum moleftia ,quam mente muta ta,
ad id quod bpnum e'fl^fiiisaffe&ibus rapiuntur. Prima igi-.
tur stas quafi nouellaarbufcula,bonorumconfilijsriga-
tur:(ecunda iam radicibus altius porre£tis,& roborecolle-
<fto,malignorum fpirituumflatus patitur,"uectamenfran-
gitur: tertiafub magna (piritus tranquillitate, qUafi fiib fe-
rpnitateaeriS, folaluirrudus hub errate iaetatur. Hi tres
profe&uum articuli, jft Sreuiter tangam, patenter in Pro-
phetapoiTuntdiftingui, vbiin aquas qux de temploegre-
dieban tur,fe incrodudtum commemorat:M^/itf $ ,in quit,
Itxecb. 47. millecubitos,&tranfduxit meperaquamvfyueadtalosirurfumcfe
menfuseUmtlle, &(ranfduxitmeper aqtfam vfque ad genua
menfus eft mille^&tranfduxit me per aquam vfque adrenes. A quas
namque dodrinae, quae de domo Dei procedunt, quia per
Sandtorum oraminiftrantur; tunc vnufquifqjingreditur,:
cum operariincipit quod docetur. Primum vero intrat v f - ,
que adtaloSjvbi competenter incipientium rudimentafi-
gnantur. Ad genua quoqud illius tunc aquae iftaepenie-
jinunt; cum in prjeceptkiuftitiae non rolum pedem ponit,
fed etiam Co hftan tiae robur acqUirif. In genibus e nim ho-
minis vutus epnfiftic. Potro tertius gradus eft, cum etiam
renes noftrbs aquae fecr? dircumluunt:in renibus fiquidttm
vo lup t as accipitur, cum non iam contra carnis itripetum
fortes ftamus:fedipfö mitigato, carnis faftidimus illece-
jjras: & ad ea quae facra lex praecipit, noftras affeéfciones
transferimus ; vtdicere-poflimus' cum Pfalmifta , Bonum
mihi lex oris tui-.&c, Qma tupoffedifiirenes meos. N ota ergo, &
hae'c eadem in npc loco per aetatum incrementa difeerni
feperies. P,rimum namq; articulumponit lex,ab vno men-
fe vfque adquintum annum: fecundum, ab anno quintó
vique ad vicefimum: tertium autem, d vicefimo vfque ad
fexagefimum annum. In menie luna perficit curfum iuum,
& per lunam voluntas humana congrue defignatur, propter
inconftantiam fuarn: quoniam ficutfcriptum eft,/«!-
tus vtluna mutatur. Ex quo-ergo deliberationcm fuam fir-
mat Homo, & plena vpluntate quafi menfe confummato
KpondetDeo feruitutem fiiam,iam infortemDomini com-
putatur^& fecundum ftueproue&um aetatis, frudhis ab illo
exigituf, quo praecedcntis reatus damhatio redimatur.
Porro38tatisipfiusrudimenta,intraquintum terminantur
annum; quiain pri mis aut circafiiorum fenfuum, aut circa
exteriorum motuum, qui alienis fubiacent fenfibus,cufto-
diamoccupatur. Moxinteftinum aduerfus eum mouetur;
bellum ; 5cappetitus,contrarijiusexigentes antiquUm, in
apertum pronimpere, fie quod exterius iam compofitum-
eftjperturbare nituntur. Hicigiturvirtusneceflariaeft, Vt
qui nondiim fedari poffunt,poflint faltem frenari: nec do-
minaripermittantur, quibus nondum poteft filentium
iraperari.Hoceft qu6,d a quin to anno in vicefimum fecun*
dustenditur articulus:per vicenarium quippe,bellantium
aetas exprimitur,eo quod a yigihti annis fie fupra, filij Ifrael
armis aflignentuc- Quia veto legitime certantesTiiftoria
non fraudantur,ficu t feriptüm eft: Reßßite diabolo, & fügtet a
vobis: poftexpulfionem viciorum, germinatio fuccediwir-
tutum.S ic a vicenariö tenditurihfexagefimum, cumfiib-
latisimpediro entis , circä fapdos lab ores homoliberius
occupatur. Per fenarium namque, fiue cum folas vnitates
fuas, fiue cum decem, fiuè cum centum multiplicat: 8c per
r fex,fic per fexaginta,Se per fexcenta,noftrorum ópetum labor
exprimitur. Sex enim diebus omnia Deus operafua
cbmpleuit.Iftaigituraetas quaiab annis viginti in fexagin-
ta pof rigitur, eo quod caeteris perfefitiorfit, casteris per le-
gislatoremprxponitUr.Dicitur namque: Mafculus avicefimo
anno vfque ad fexagefimum, dabit quinquaginta ficlosargenti
ad menfuratnfanäuarij: muiter,triginta. Poft alias duae fübiun-
guntur atatesjhis verbis:
A quinto anno vfóuad vtcefimum, mafculus dabit vigintificlof,
fcemina decem.A bvnomenfe vfque ad annum quintum,pro mafculo
dabuniur qitinquefielt,pro fcemina tres.
De diuifionibus aetatumiam diximus: de pretijs verö
qu2eafingulisexiguntur,exhisqu£e dióta funt, facilis in-
tèlleftui patef. QuinquageHariusnamqjquipérfeiftioEi*,
bus imponitur, a viginti liquidem annis vfq; ad fexaginta,
maiculus quinquaginta ficlos dareiubetur, propter iubilei
fecramentum, fie quia Spiritus fan&usdie quinquagefimq
difcipulis datas eft: mends tranquillhatem fignificat,;cum
fedato vitiorum tuniultu,charitas per fpiritum nobis ïnfu-
fe, confcientias noftras pacificat. Indeeft quod quinqua-
ginta ficliifti, ad fanduarij menfuram ponderari praecipiü-
tur, qtue viginti obolos habet, id eft, de nariu mge mi natu:
quo numero charitas expumitür,qu^per duo fua pr^cepta
legem complet, fit in quibus duobus prMeptis vniuerfa lexpen-
def,,:QuinqUagintaigitur ficliad menfuram fanóluarij .videlicet
pax quam charitas intus format, quae nostam pro--
ximis quam creatori conciliation quam cupiditas virtuti-
bus expulfis fibi interdü vfurpat, hoc perfeóbocum preciü
eft:quifquis hoc dederit,fit perfeótus St mafculus eft. Ha*
bent autem fit fcemina: fui generis perfeótionem , cum in
conuerfetione feculariperlongam iuftitiae confuctudinem
fibi competentem,acquirunttranquillitatem.Sedquonia
pcrfeÄio haec virili ilia quam pfsemifimus, inferior eft,mi-
nore quoq; numero defignatur, cum triginta tantum ficli
feeminae deputantur.Et in triginta ramen quaedam plcni-
tudo confideratur, eo quod triginta annis iuuenmtis aetas
impletur. yEtati vero mediocri, quae in cettaminefrequens
eft,ficutfupradiximus,virtus eftneceflaria: fit vjris major
I ________» quam *
in Leuitkum>Lib. XX.
quam mulietibus,quanto Ôtmaius eft quod aggrediUntur,
vt nec illicitis cedant, fit àlicitis quibufdam abftineant. Vi- ;
ginti ergo ficlos dare praecipiuntur viri, qui numerus bella-
tores format : fit mulieres dc^e.m, numerum Stipfum iiit^.-
grum,fed minoris fu mrnae:vt quod per fexüm yirtuti dépérit,
exipfanumeri minoiatione eognofcasÆfu^»e,inquit^
menfe vfque ad annum quintiim,pro mafculo dabuntur quinquefi-
clipro fcemina tres.Quinzriüs cUm decem, multiplicat quin-
quaginta>& ternarius eadem ratione complet triginta,quç
pretij quantitas perfedioribus impofita eft. Quinarius igi-
turacternarius, illarum fumfharum. quaedam funt princi-.,
pia: dum fit quinquies decem,quinquaginta:fit ter decem,
trigintafacitint. Cumitaq; lexquinq; ficlos incipientibus
aftjgnat, fatis apparet quod à conuerforu rudimentis quaedam
tantumexigat virtutum primordia, donee paulacim
proficiendo , ad fui generis vnufquifq; perfed.ionem con-
lcendat. Hadenus lab oris fit operandi temp us difpofitu m
fit: reftat vt emeritis prouideatijr, fit eorum qui fândis la-
boribusiam fradifunt, imbecillitati parcatur.ASequirur
« g o : ' T
Sexagenaritu & vitra, mafculus dabit quindecimficlçs,fiem ina
decem.
Non eft Deiis immoderatusexador; vt hoc ab ho mine
extorqueat, quod vires eius nouit excedere. Ætate igitur
fefibs, fit qui ad labqtem minus idonei funt , iam quideni
non cogit lab or are, fedtranfadilaboris re muneratione m
praecipit expedare^ $pes itaq; folaab eis exigitur ,y t ficut
fortesin operefuerunt dum yiguit eetas : fic nunc turn iam
multum laborare nonpoflunt,in expêdatione fuaeraerce-
disinueniantur longanimes.Hoc eft quod dicitur : Sexdge-
narius & vltira,mafculus dabitquindecimficlos,fcemina decem. Per
quindecim namque, fandorum fpes mulcis in locis figni-
ficattir,ficut iam fiipra tradauimus,propter feptem fitodo
ex quibuS idem numerus conftat:St pet quas fui partes tarn
animarum noftrariim requiem, quam corporum refurre-
dionem defignat. Denarius etiam, fi vineæ recolas opera-
rios, adhocipfiim refertur. Nec tamen fine caufa maior
humerus viris,minoffcemin:is attributuseft : nifi vt tu præ-
miorum quoque differentiam intelligas, fit quia qui plus
laborauerit,plus mercedis aecepturus eft.Seqüitur ;
Sipauperfueriti & afimationem redder e non valebit, fiabit coram
facerdote:& quantum illeafiimauerii , &viderit eumpoffe
reddere,tantum dabit.
Condefcenfionis difpenfatio facerdotibus crédita eft :
fed hie iam quaeritur vt hdelis q.uis fit prudens inueniatur,
ne aut nirnij pondère rigoris inualîdos opprimât, aut hu-
manisfauoribusferuiens, dominici peculij prodigus ex-
iftat. m
fibi vouoetur,hocexigiUfit ne aut mélius malo, mitiorfeiji-
cet quam in, veto fueràt, tarnis caftigatio, aut peius bono,
minor videlicet quam promifta eft boni operis executiq,
yocilöÊum fuppleatfimefdicit.
Quodfi mutauerit, & ipfum & quod mutatum efi, confectatum.
erit Domino.
Hoc eft quod diximus v quicquid confecratum fiierit,
teuocari fas non efttnëïcilïçfit vergat in peius,qùicquid illi
fub tradum fiierit qui fumme bonüs'eft.Qjiia vero non fo-
lum bonioperis executio, fed fit praûi corredio Deo accepta
eft,apte fubiupgitur:
Animal immundtim quocfimmolari Domino non poteft, ft qtiis
’vouerit,adducetur antefacer dotemiquidqudicansvtrumbomm an
malumfit,ftittuetpfetium. Quodft dare voluerit is qui offert, addet
'IsÈtfk
Anguftias hie patietur iudaeus, fi iht^trogetut qualiter
iuxta fuam literam rede poflit Domino voupri,qjDomino
no licet offerriiNos veto ficurmodo tetfgimus,liber,e pro-
nunciamus,quia de re qu* Deo grata n6 eft.gratum illi off
fertur faerificiu,ciim exterminatur fit corrigitur, quod vo*
luntatiillius efat cqntratiu.SicDauid aqtfam,pro cuius de*
fiderio milir'es in mortis periculu miferat> cum accepiflet,.
fitfefuper hocreprehendifletifundens in terra, libafle earn
DominodicifunquiagratuDeo facrificiumexhibitum eft,
cum.inepta carnis concupifdfiiat, fpiritus fern ore caftigata
eftiAnimalitaq; immudum yoperi quidem poteft,,fed nifi
redemptu fueritjipfum per fe placere n6 poterit. V.oueatur
igitur,fed redimaturivt^ cuius ingrata eft dblatio,gratapof-
fit efle redemptio.Et hoc cotu quod dicimus,tale eftjPraua
adio diuina voluntaticotraria eft:fed fitedimatur, fit.po?-
nitentueprefio compenfetur »hocacceptum eft. Quilquis
igitur ho.c animal immundufn vouerit,cu ad temedium ac-
ceflentjft^bitcora^cerdotci&deiudicibilliusipretij quS-
titaspendebit ConfiderabitautSacerdos vtrumbonuan*
malum fit,fit fecundum quod viderit, ftatuet pretifi, bono
amplius,malo minus^onum,hic autmalum,ad ofterentis
refertur iudicium;quia'Cui featusfilus nondu diiplicetjbp-
num afti mat animal quod y ouetlTanto maius ergo pretiu
ab illo cxigendu m eft, quatp m elius fua aeftimafione pufat
efle quod redimit:vtfcil.gtauius iudicetur,quinondum iu-
dicare fe nouit.Porromali ah jmalis f edempcio minus con-
ftabir;vt cui malum Sc amarum eft quod a Deo receflitfqui
fletibus infequitur quod,commifit, tanto magis illi iubfa-
cerdptis parcatur iudicio, quanto magis fibiipfenop^rcit.o
Quin ta vero a;ftimationis pars,qua: fupra a4ijcipr§cipjcuc,
quid fignificet, lpngefuperius hbrprertipdifpuratum eft.
Diximus enitn ibi quqd cofeflionis typum teheat, propter
quinariumquiincorporisfenfibusreperitur, eoquodper
confeflionem mala dnobis ©ccultecommifla, fenfibiis ex*
ppnimtur alienis jfitad alterius notitiam p^rducuntur.Ad-
dithf itaq; pars quinta taper taxitam pretij quantitatem,
cum macerationem carnis per quam ciilpiredimitur,com
mendat humilitas confdBonis.Hxdautemiquae fuper ani-
malibus didta funt > ad illam pertinent xtatfim, qua: paulo
Si quis animal aliquod vouerit.
C a p . I I I .
hJimat autem quod immolaripoiefl Dom'tnp i fiqUis vouerit
Domino, fanttum erit&mutarinonpoterit:idtft,nec melius j ante ab vno menfeincipiens,quintp terminataeft ann6,in
A
malo,necpeiusbono. I qua conuerforumrudimentanuncdelabonDus fnis Deo
Videtur legislator ad primum ilium refpicere gradum, vbtum faciuut,nunc per pceijitentiaim malafedimunt qu*
quem paulo ante inter vnum menfem 8c quintum annum,! commiferunt.Hinc ad fecundum tranfiturgradum,in qqo
temporisfpatioterminauit. In his enim ptimprdijs con- j iuttuspietatislpecienon confehtus, confcientisedpmici-
uetfationis homo pofitus,a'modicis ineipit: fit nuc aliquid | lium mundare fatagit; fit legem membrorum repugnantem legi
boni operis, nunc pfo fatisfa&ipne prteteritorum de lido- j W£«m,expugnare cdntendit.Hoceft namque quod fubdi-
rum,aliquam carnis afflidionemDeopromittitHpc enim | tur:
eft animal bpnum fiue malum.Congrue fiquidem per ani- Siquis domumfuam voueriU
inaliumfiguramexprimituriquodpethpeanimalecofpus C A j?i I V
impletur*Malu autem animal, aftlidio carnisintelligituf :
quod fcilic patienti mplefta fit,non quod diuinælegi eon*
traria. Hsec funt quippe mala, quæ Domimis per Ifaiapi
create dicitut:de quib us perSalompnem fefiptum eft: Ma -
lum eft-,malum eft,dicit omnis entptor:&cum recifferit,tunc gloria*
bitur. Quicunq; etenim per temp oral estribujationes aÈcer-
nam emit vitam,ad prssfens m oieftum eft illi quod patitur:-
ied cu Hoc quod defiderat adeptus fuetit,tunc gloriafiitun
In tantu igitur omnis apoftafiaDeo execrabilis eft, vt quicquid
femel fandificatufuerit,non patiatur ad id quod fue-
rat,reuocari;fed omné excludens mutatiqne,apimal quod
H Ohio ft vouerit domumfuam &fanêificaùefit Donnncfbrp-
fiderabiteqni Sacerdosvtrum bona^nfnaUfih^iuxtaquod
ab eofueritconftitutumivcnundabitur.
Duobus modis offenditur Deus: cbrdejfit opere 1 djiih
auçiniquitatemiu corde verfimus, auc quod mâle dçlibe-
ratum eft,ad effedu petducimu$:Quifquis ergoDeb fpofi-
det animam fiiam;vtrqhiq;exhibëàt necelfeeft:vt & mente
fiiam fanâificet,fiCcôrrigat adionem.Sed fitreatus v ter-
quetam cordis qua opens; pari lege redimendus eft. Sicut
enim pro pdp offertuf hoftia,ita fit pro delido.Ftriitfife ho4 14.
S . 4 1 fiia lex