Euavndc
di dia Sy-
risjtto.
Mops Bar-cepha Syr i E pifiitpi,
4 4 «
Ä r n . - q u o d id c o liäU h mulier q u iä « vito fumpta
eft, cam tarnen proprer legitimam cum v.roconmgmm
iflulietappelletur. Nam fi iftijequod fiimpra f i t « vito,
hoc notmnis fortiatur ; plane aut cætetas malleres omnes
ex fais mantis acceptas Uteri oportebtt , aut eatutn nul-
lam maliens nomme dignam elfe. Qtjod aucemvo-
! cabulo foeminas naacupemus ob légitimas cam raa-
ribas nùptias. ipfe nos vfas docet quo eas confaeaimas
folas fic appellate qaibus légitimant intetcefltt cumvt-
tismatritUoaiatn- .Quin diuus Paulus quoque vbivirgt-
nem fecernit à mUliete, oftendit eamqiiæ non eit lecan-
dumLegem nupta vito mulierem yocan uonoportere;
fedeam quçlcgitimianaptiis cam virofociata iit.lmuper,
hancefleiUoramvcrboram-fententiam.ipûusAdamiqaç
fabfequuntarferbaarguunt-, ProfttrUntir^m n r jt t rm
hum & matrem, & adharebitmulierifoa. N n'h ,
monupciarumyinculo cqniun&arüiffet ubi fua foemma,
plane notf^ocaffet earn faatn mulieremfiue vxorem.De-
niqüe fünf quidam Interpretum, qui, Ittt yhoe eit,muhe-,
rem Guevxorera voc^amtradant illamhoc etymo : qua-
fijblaadmaritumfiium dixerit, zaedi-, hoc eft,tu
accède admé,nimirum fivelismihi rite focia», pacerque
fiberorüm fieri conferuandigenerishumanigtatia. Gonficitur
VclfiLa-
rinUsviru
dicatho-
minem.-
M allerem
vcrojho-
. minam.
Gen. il. -
Gen. i . ;
Matt. 19.
t y ' i - I
' C
itaque his omnibus ,id eoEuamd i6tam eile Ittoy
höceft, mulierem fiuevxorem, quiaLegevirocontun-
âaèrat : omnefqué ac folas foeminas rite nuptas, illo nomine
dignas eite : arque in earn fententiam Adami verba
illaefteexplicanda, quantutquis aliam præ fédérant.
Verum enimtïero funt quidicant; duö ifta norqina,,viri
&muüeris, raagis inter feconuenire in linguaHej^raea,
quam Syra,iut Græca, aut Atrtieniaca, aut denique aha
quauisriniliaenim virum, Is : mulierem, Ijfa enuntiari,
qupd perindè éft ac fi Sy rus, vt vimm,GÄbro,ita mulierem
Gabirto vocet.-dequare nos,voienteDeo, di&urf fumus
in eo Gommentario, quem feribere conftituimus in MÊ
liqualibri Geneiëoscapita, fivitafuperet,eritenim eiu$
tràtftàndæ cûhgruusiocus ,v b i ad ilia verbAperuenmm
fucric : Et erat Omnis terra lingua vnius, & fermants eiufdem.
Tdeorelinquet 'vtr patrem fount & matrem foam , & adharebit
v w i (fiue mulieri )ƒ«<«. Iamdiximus , ex his verbis facile
intelligi, mulierjs nomen à légitimaconiun&ione, qua-
virö fociatur,diétum elfe» Nam e o4 fp e £lat qu o dhic di-
fit, virum ita mulieriiriutuum cohjerere deb ere , vt pa-
trem matremquefibi præilladeferendosftatuat. Eterunt
anibOyCarovna. Multis modis vir & vxorvna caro cenfen-
tuyperconiugij neceflitudinem, perfobolem ambobus
communem : deniqub eo çtiam quod parentis filijque
ratio ex ipfa muliere perideat atque ex ea conftituatur,
quantum ad ipfa corpora quæ ,progignuntur, pertinet:
ex.cohnubid enim vin mulierifque fit vt conçipiat pâriat-
quemulier: iam vero per conceptum partumqUe paren-
tes&filii efficiuntur. Porro certum eft, Adamum haec
verba per vaticinium ex diuinis reuelationibus pronnn-;
ciafle. Nam ilia ipfa Chriftus in Euangelio quafi ex Dei
Pattis perfona dida profert : quandoquidefii Prophe-
tarum verba, etfi ex ipforum oribiis emanarint, tarnen
vt ab ipfö Deo pronuntiata accipimus ; Dei enim ipfius
organa, Prophet* habendifunt. Caeterum quxripo'teft,
curdeyirodicat Scriptura, quod relinqueresdebeat pattern
tpatremque, & adhsrere vxori: quando ipfepo-
tius mulietes, patre, ac matre, familiaque, acrebus iuis
ommbus reli&is, ad viros accedurit iplifque adhærept.
Adhocrefpondendum eft,multis id tationibusfieri : &
qüia vir muiieris caput eft , & quia ille per?coniugium
liber primum euadirToluiturque patria poteftate in qua’
tantiiper erat dum vxorem duccret : ea enim difta ipfe
fit pater familias, Et quia non parentem eflefed corpora
mifeere, temporeprius eft : nçque enim quia parentes
funt, Venere vtuntur , led quia haç vfi funt, pareptes
fiunt.Nam Adam& Eua priufquam mutuis amplexlbus
confociati client, haudquaquam parentes dicebantur,
verumvbiconnubiooohæfilTent filiofque procréaient,
tum demum parentes funt meritô çognominàti. Porro
pofteaquam decondita Eua lbcutuseft MolesVprocedit
ad explicandum quomodo vitam ägitaucririt luam pri-1
glorii
«°la vc»:.
miParentes his verbis ; Et er ant ambo tittdi, Adam &viïof
ipfiusytoeqüepudebat ipfos. Sbdcur nonpudebatT ’Nonpro-
I fefto quia pueruli efient , aut quia rufticafimplicitate
‘ atque imprudenfia : fùêre enim à Deo efteófci ætate iù-
I uenili, non puerili; & prudentes , nonftolidiautinUr-
bani. Sed ideopudore non afficiebantur dcluanudita-
keiquiaadhucnon pecolrarit nequedeliquerant,eoque
. nulla animum cogitatio fubibat eftealiquam in nudita-
te culpam. Praeterea' aniiâi erant glofià, atque idcirco
non verecundabantur ficut enim Moils fteiem gloria
coriteÔam intueri non potuétunt Ifraelitaçj&vf in Solem
! ftolagloriæveftitûm mbrtales oculorum acié inténdere
nequeunt-, praeterea vt Corpus Dbminicoopertum gloria,
Solem ipfum fuigore candoreque lupèrabatcum in
montem fe recèpifiçt -, denique vt ipfius diuinitatis vefti-
mentumfpeftabile noû eft: ita Adam Euaquèquia v'eftiti
erantgloria^nihilverecundabantur. Nam nuditaseade
quahîc Moles agit, ad veftem lpe«âat non item ad glp-
riamqüaetiam tum conteöti erant. Infuper eft vbi nudi-
taspudorisfenfumgeneret; eft etiamvbi nullaverecun-
dite cögitätibanimum ob nuditatem fubçat. Illius exem-
plumhabemusin Adamo atque Eua,qui pOfteâquamde-
liquiflent,exiftimabant fuam fibi nuditatem pudoriefiè
debère} huius ybro in puerùlis, qUos nilfil pùdet elfe nü-
dos jidem accidit, cum res ipfa püdorem in fie nullum habet,
veliiti cum quis lècretó, & abfq.ue teftibut,(è veftibus
exuit:Fit hoc étiam longa confuetudine magiftra, ficut iis
euenit qui afiidue in balneis nudi'vérfantur. Denique vJ
bi rei heceffiîtâsquaedaniincirmbit ; veluti fi quis vlcere
laborer in ea corporis parte quam alioqui abfque pudore
non retegat ; ipfa tâmen neceflîtateadaâ:us,eam,exuto
pudore,medico aperit.Duas igitur bb reSnon verecundabantur
Adam & Eü'a cum èflènt nudi}&quiaami(äi erant
glbria,& qüia adhuenon deliquerant. Kam & in fïituro
rMundo fublatus élit omnis pudor éxhomfôibus , qui
ex rtuditate pofiic gignljtufh qüia veftiti erunr gloria qüa-
lierat indutus Adamus atque ipfius vxorEua inter arbores
antequam violaflent mandatum ; tum quia ipfapudo-
G
Cautêk:
%e,nm
Üdâodiu
buit cóip*
gloriofum
vc beau in
patria,(c3
riscaulFa,peccatum diflblutumeritirntumque.Csterum
diuus Mofes dum perfeuerat,Adamum Eùamq; nihil pu-
düifle fuæ nuditatis: confert id fæculum quo eaferibebat,
aim eo quSilli fuêre procreatiàDeo, quafi dicat ANon
vt iamvidetis homines, ob nuditatem pudote adfici , i-
ta Adamo Euacque aeddity neque enim illos pudüit ob
duasquædidæ i^m funt, rationes. Porro ablolüto fer- K S
mone de creato Adamo Euaque , 'Sc de vitæ iplofumin- feÖÄSn|'
ftituto i pergitdiuus Mofes commemorare fraudem qua Hudfple®
fedu&i funt à red o , himirum vt no,s docëàt ex quanta li-
bertate in quam grauem delapfi feruisutem per peccatu, :
inquiens:Ef Serpensaftunorerat omnibeftia agri,quameffecerat jL oex
Dominus Deus.Num de corporato gerpénte hîcagatdfùus puduate
M- fes,an vero de S arana qui Scrpenti fimilis appariierit: lorpormn
&,fi Saranas in Sèrpétis cotpus fe infinuerat,cuius generis ^
fueritis SerpenS j prseterea pedesne habuerit an minime,
file Serpens -, & quæ hucfpeëtant alia', pridemfuHra ^uaie’ -
nobis diligenter pemadäta. Commemorauimus etiam quöque
cur Serpentent aftutiórem dixerit, non prudentiorenycu-
âisbeftiis agril dehis enim ommbusegimus capit.xxvii.
quaeftionibus decern in medium propofifis. EX ait Serpens
ad mulieremiVefe dixit Deus necomederetis de omnibus arboribus
Paradifi.Dnbitari poteft,an audierit Diabolus mandatum
Legemqûe,quæ Deus Adamoimperaucratrçumqueminime
igrioräret quod res erat, dixerit ad foeminam : Vere
fiait Deus necomederetis, &c. an vero fulpicans modo Legem
illià Deo pofitäm fuiffè , mulierilque animum tèn-
I;H *An Sata-j
nasaudi-
.ùcric De#;
:Adanio
âiræcip'é-
temneco*
Sederet.
tansûllaad iplam verba fecerit. Dominus Ephram, alij-
que Interprétés complures cenfent Satanam audiuifie
mandatum quod Adamo dabàtuc : eiujfqüe confcium
acceffifie interrogaflequè foeminam illis verbis ; verene
ait D«»,&c.^quopeream interrogationem fibi captarec,
colloquendi anf^m. Phildxenus vero & Theodotus ' i Theodüt’
M P I
Neftorianus muftiqué èum his alij diceremalunr,Sata- jfjèftoria^
nam non adijfië Legem dum Adamo imponebatuf, ou*-
led conieétuta atque fufpicione præfcriptæ cuiufpiam
Legisduéfcum, mulleremadortiimcfle vtex ea interrq- |
^gata I
Commentàriortim de Paradifi, Bars ï.
£ata difeeret quâlifnam latalexeflet i atque inde captaiftori*
/Vdatnior-
do. g H
Eua didi-
abÀda
Pr*ceptumDeiv
^ fallcndi argumento aduerfusipfam abuteretur. Nos
porro putamusi cüiufqüe harum düatum leâarum fen-
tentiam verlad in tribus hifce quæftionibùs ; vtruni eon-
ditafit Eua fimul cum Adamo, an poft : deindç, acce-
peritneynaeùm Adamo mandatum illud ab iploDeo,
an vero póft ab Adamo : denique lune per vocèm quæ
in fenfum c^det^ data lex ea a D eo, an vero ab {que voa
ce menti imprefla, cognofcibilifquereddita 1* aeproinde
cenfemus nas qüçeftiones accurate expendendas efle
priufquam de illis fententij# rede poflis exiftimare. Igitur
Dominus Ephræm & qui cum ipfö fentiunclnter-
pre,tes ilij ipfô fteti S criptüræ tënoie ferieque d uai j di^
cunt primo Adamum elfe cônditum extra Paradifum-,
8c deinde in Paradifum introdudùm àccépifie à Deo
hiandatuïhne vefeeretur arbore cögnitionis i, poft Indi-
difiè nomina àüimantibus , àc tune demum Conforma-
tam efiè Euam ex ipfius cOrpote j atque de præceptô
ëdodam àbipfoÀdamo voce eiulmodi quæ àudiri poffer
, eamque vocem exaudifiè Satanam eu ni ad Vxorem
loqueretur Àdamus ; itaque Satanam mandati minime
ignarum,fedbenecotifcium aggreffuni efle Eüam,éàm-
que pacate interregafle -, Verene dixit Ûeus, necomederetis de
arboribus Paradifi ? nimirumvt èà fibi interrogationé adi-
tumàd colloquium paracet. ïheodorus veto &eius Sedatores
aiunt , fimul Adamutû elfe cônditum & Euam
ipfidetradameoaem quocreatüs étatlocO,atque hanc
vna indem Paradifum cum illoefiè fiibdudam,vnaquè
Legem accepiflè ab ipfo Deo ; non quidem voce quæ
audiendi fenfum moüeret, latam,fed menti ipforùmim-
ptefiam confignatamque quodam cognofcendi modö.
Nam fimul vtrique Legem hanc imperauifle Deum, vel
inde fe comprobate facispofleputarit , quodfcriptum
fit-jMajiulum & foeminam creauitèos: item-, Dominàminipifci-
b us Maris , ébvolucnlnis coeh ; quæ plu rail nümero dida
lunt:prætecea, quiaEuaob fràdam Legem magis etiam
culpabatur quam Adam. ' Nequèvëro abfurdum è ft, fi
haie aut ilia quæ ad Adamum modo locucus videripo-
teft Deus,ea fub A dæ petfona ad vtrumque ipforum di^
daputemusv I^Iam quodfcriptum eft in Pfalmo j Beatus
vïr,quinonambulauit in via unpiorum; profedo ad Vtrumque
fexum fub folius viri nomine fpedat. Et quæirï Ec-
clefiafticis confiliis ccetibufque , de vins dileeptanius
COttftituimulque y fane ad foeminas ex iq u o pertinent
aninfpira- Cséterumquod non voce quæexaudiripoflet> latam efle
pone, Ada L egem aiunt ; fed quódam reuelationis modo iinmi&
fam in ipforum animos, fimile efle dicunt illis Vifis quæ
Proph&is apparent. Nam fimul inditain fuiflè illorum
mentibus yim quandam intelligendi ac Vëluti intuendi
arque it^ cëirto pognofeendiid quod iubebantiit, nulla
intercedente voce quæ audiebdf lènfum moueret; quum
Serpens, epando de Lege lata interrogabaef petperam
ipfaLegisverba re tulerit j nimirutn quia non Legem i-
plam auditam<cum fenetuijtencbat ,fed fufpiciens con-
iedabat moaoj vt qui cum videret animàntià paflim car-
pete pabulum , Adamum irero Euamque etfi corpore.
conftarent,nondum tarnen vefei, facile venerit infulpi-,
cionem , imperatam his elfe Legem quampiam qua ve-
feendi modus aliquis eflët præfcnptùs. His -ergo iüdu-
cuûturifti rationibus * vt putént DæmOnem igtiarufti
mandati , mulierem illa interrögätione elfe adoicunij qup exipfaLegem difeeret î eaque cognita, & ijs quibus
impeiataerat ÖC ipfi Legiflatöri infultatet. Efto autetn
iudicium penes Ledorem , vtram harum duarüm opi-
nionem approbet : poteft ènim in yttauisifacqUiefcerej
Cæterum Satanse verba ilia in ipfo ftatim éxordio ;i Dei
Vërbis aduérfantür i mandarac enim Deûs Adæ arqué
Vxori vt de omnibus arboribus Paradifi vefcerenturj
fëd de fola arboré fciéntiæ boni & mali nori vefcèren-
turiâtille contra : Vere ( ihqüit ) dixit Deus nt de Arboribus
Xaradifif éfierèmini. quæ oraÂo. ptorfus cum Dei oratio-1
nepugnat. Yidetur veroünipiöfermonis initio dæmon
idèo verba lua àd multas Arbores fextendilfe j vc occa-
fionem fibicompafatetin progcëlIUviiamillamvétitâm
arbprem calutiiniàndh Nam cuius ftudiä in vniuerlüm
bei Prçee-
pcü,voce
0 fit darn.
Curferpés
Tcrbadiui-
piPwce-
btimale.ï
ttolit. '
l«pçntis
r cj>a>càm
pi; verbis
Pgnantï
|apêri®fi
fûâorçip,
Nèdç
ûmaib.ar
tribus
Paradifi,,
&c.cmn
»nmerfàU
M l . BiblietI), VetiPatr.tom.iÔ.
Omnîaimprobafunt atque p ënièr^, hand minjme'ft fi
abimprobitate aufpicetur. Et ait millier ad Serpentent :Dè-
fruâibusarborum Paradifiommùmhmedimus, de frutfibus arborés
qua èft in meditudio haràdifidixtt Deus ) Ne edàtis de eà,
nequetdngatiseamnemoriànmi. Non, înquic, oSerpensj
iufli fumus ab omnibus âbflinere aiboribiis, vt tu dixî-
ftij fedâb vna fola quæ in l?aradifi mëdio extatjintefmi-
nàtufqüc eft nobis Deus rutürüm vtmoqarour, fidehac
ederimus. Gætetum exiflimandümeft, mulierem noti
modo arboré min rncdiofîtam Paradiïqapud Serpentent
nominafle,fed addidifle etiam,Çcientid boni & malï,tamètfi
hoc Môfes præterîerjticredibile enimëfti ipfarii màndati
verba oftinia recitaïfednter'quæetiàm Üla fun t. Mt Ht Sera-
pensàd mulierem, notimortem monemiâjei nouit Deus quod qui
diè ederittsdeeayapériéntur oculiveftri, :&eritùficutdij,fcientes
boni & mali. Cum ait Scipens non mortem moriemini \ audet
•*Dei verbum contemnëifé, falfiqùe àrguere ; dixerat eiiim
ille morituros ni{i ab illa arbore abftinerét, & fimùlfum- j
nfouét metum mortis quo ab eaguftandailliabftinebaqt; !
Cæterâ verba éofpédant vtpetfuàdëat i -Deum per inui-
diam ea illis arbore interdixiflèjinempe né dij fièrent,qua-
lisipfefeflèt. Nimirum vt princeps lolet non facile atque
âmice ferre æquales fuos principes; ira néqüe Deùm deos
pati aliospofle : præterëavtincitetadvëfcendümVetito
rruâ:u;quart dicat, non modo non tijoriemini vèrüm et-
ïam plurimum crefçetis, quippe in deos èüafuti qualis illë
conditor vëfter eftmaB in ipfo früâu\ iritërque ramos il-1
liusàtbotislatecDiuinitatis vis, ita vtquifquisvefeatut;
ille pro Deo fiat,boniqüe àomàli gnarus: P er ocülosaüi
tem aperiendosjcognitionis âëumeni perfpicàeîtatem,àt-
que bohimaliquéexperietiampollicétur.Dçnique quod-
DeoS fbre,numéro multitudinis,promittit • hucfacic,vt
ipforumanimis inferafcopinionem , non maximum nü-
inen elfe eutn Deum qui ne de Arbore illâ ëderent; intér-
minâtüS fuefatjfed efle etiam deos aliosilli pares. Piæte-
teavt improbam illam èxiftimatiouem; quam effet ali-
qüaüdo gfencibus perfuaBrus , complüresDéos feffe in
Orbe;âb ipfo ftatimihitio; primorüm Paréntum auribuS
inftillàrec, atque ita ad omne malum ; gërius humanum
auertèrëtiQuapropter reéte admodum Satanasillëétiam
Diabolus * eftappellatus : Sacanasquidemi&qùiai-
pfusà Deoreceliit;& quiamortalesà DçO abdudtvtfe1
ébentul: eosqüiirampatrant : Diabolus Veto j hoc éftjca-
iummator ; quia Déum per Calumniaiii eülpabât apud
Adamum & Euam > quart pèr cauflàm inuidiæ intermi-
nacum ne de arbore illaguftarem ; & quia Viciflîm homines
traducit apud Deum , vt de lob Icdptum extac:
de hoc enim fie apud Deuïh verba faciebat ; Extende
mânum tuàm,& tange càrnem ipfius, num infaciem tuam ni a ledit
at tibi : denique quia perfuadere mortalibüs laborat
Deo ipfos curæ non eflèî Cum véro lex omnis aüt ad
ptohibendum peccatum,aKt ad prohioüendam iuftitiani
pcrtineàqatqüeveiformidine pcenæ quæ rebcllantibus,
velfpepræmij quod pàrentibus præfticutum eft jobfer-
uet^Serpensifte; hocéftdiabolus,éo quod ait j non mo-
rieminietiamfiederitisy poenæ metum fubmoucre conàtur,
quo illi prohibebantur à tranfgrediendo .légém Dei.
Rurlus dumaddit, eritis ficut dij, maximæ etiam mëree-f
dis fpelaétatjû vefcantUr frudubus à Deo vetids. Eft ve-
ro exillimahdum ; Euam neqüéita accepiflè verba Ser-
pentisfîüëdiaboli, tanquam quæ difputari poffent;alio-
qiii enim mUltis illi modis $ auc viio laltèm quopiamre-
{pondiffet; neqüé rdrfus ceu dubia & ambiguajuam itâ-
quoque ndn- defuiflèt ipfi qilod contradiccrët ; potuil-
leténim rçfpofidere yvndcturioftihocmÿfterium i.fané
qui àtborèm coüfeuit,maioir te eft : ^rætereài quid fibi
vufiquod meos Oculôs àpcrtum jr i àis guftato fruétu
quandoedaih hune heque lippiuht j neque claufi funtî
nam nifiaperd effenyi^uî pofferri ego te afpïcére i Ser-
pentèmqüe tëagnofcere : tumilludi quodbonimalique
peneqs fore nos afleuërasjiili ego iamnuhcquid bonuin
6c quid malum fitintelligam qui pqflimfcire;Confiliüm
Oium èffe pro bu m^aut diuini tatem b o nam : mortem veto
malam? Ad hæCj illud etiam obijeere quiüifletiSi Vera
narras,abi tu j & pridr âüfer de Arb ore ilia ac vefeere ; vt
Vétbumf
S6t;Syris ;
&Çhaldç-
is figniH- j
éac, recede
ré,de&cdë
deducit 1
Satançno-j
men quba;
verius ab
Sane Syri;
Ochalcar-
zoi eodeoi
etÿmb tÔ-
cant quô -
Graeci,
Sia-ßoboy.
H
Darmon
quomodo
tentât hô-
minem.
pp