iS
Radutpb i Flmia cenfis
' Exsd.30.
tiorie teftampr.Sic & Propheta: Quisfciti in-quit J i conuerta-
tur & ignofcatDeus, &rehnquatpofi febenedittionem l Vulc ita-
qu© nos diu in ae indulgejni#,fi couertamur,fpem aliquam
concipere: fed vt magis nmoiem 6c foliciiudinem nobis
augear, no y-u.lt certamdare. Non igitur mittet pauper ifte
olfum in limila quatp offeirt, ne.cthuris aliquidimporiet,
quia pro pecc^o eft. Quafi diceretc Non mulcere feindu-
bitanter,prsftimpcaindulgentia>.nccpam Jiberafrontepe-
tcre debet: quoniam eius peccatipoftulat venjam, cuius
dignam.nbn expler &tisfo&ione1ri. Quod vero eandem fi-
milam faCerdorit raid erefobetur, manifeftum eft, quia
confeflibnem foam fecerdbtrdebet offeree qui conficetur.
De quo & fubditur: ,
, Quiplenupiex totopugillum bauriens, crenfabiifuper altarein
mmortam eiusquiobtttlit, roganspro illo & exptaus. Rchquam
vero partem ipfe bdhebitin tnunere.
Quanto.minusvnufquifqi de fuisjconfidit meritis ,tan-
tomagis indigenvtauuetur alienist Quapropter bonus pa-
ftor,qui fubdiri pene defperati recipit confeflionem,inter-
ceflipnisfuEe mifericorditer beneficiumei impentlat, vtaT
pudDeum ('fifiefipofljh) proreo obtineat,quod reus ipfe
meritisfois ebtinere/e pofle defperat.. Hoc eft ergo quod
idicitur,vt de fimila oblataplenupvpugillum hauriat,& fu-,,
per altaue cremetin monimentum eius qui obtulit: quia
peccaroris corrfefljone recepta,8ccognitis eius crimjnibifs,
fi charkatisHammain altari cordis fuccenfiicur, necefle eft
vtpcriclitanti compatiens,pro diluendis quae fibi reuelata
fun^eius ctirninibus,faltcm breni tempore in predbus co-
xamDominovfque ad lachrymas compungat©r. Kogans pro.
illo &expians, id eft, quantumin fe eft, qxpiare contendens.
Voluntatem quippe pro oper©pofuit>modo locptionis fares
yfuato,vt cum de Deb in Ip^\egit0 :Qtg*'refiit'tt ei,&pa-
eem babuin Rdftitirdixit, pro refiftere conatus eft. N era© e-
nimtefiftere Deopoceft. Reltquam Vero partem ipfehabebitirr
munere.Metiio in peccatoris confeliione partem accipit, in
propriae videlicet merccdis lttcnimillam retorquens l qui
Vt acceptabiljs fieret,fuis predbus earn iuuit.
De his qui infan ctific at is delinqmnt.
C a ,p. V III.
L Oauutusefi Dominus ad Mjo,jfen,dicens: Animafi prauaricans
cereniohidspererrorem, in bis qua. Dominofuntfanclificata,
peccauerit: offeret proddicto fuo arietenf imrua'culatum degregibus,
quiemi potefidiiobmficlis iuxta panditsfanciuanj: ipfumque quod
intulit damni,refiituet.fr quint am partem ppjtftfupra, tradensfacer
doti.Qm rogabttpro eo. offerens arietem,& dimittetur ei.
..Nop lolum delinquunt homines cum prohibita faciuc,
led etiam dim iuftanon exequentes,falfam tame n laud em
a fe impletaeiuftitiae per hypQcrftim aucupantur:aut ii quid
exh&quae Dominus r3andauit,agere videntur: non ea tame
n pie.tate qua oportec, illud exequuntur. Ideo lex poft-
quam qe his egit,qui aliqui d d Deo pfohibitqm perpe trat *
nunc ad e ^ tranfic,quiin fandificatisexcedunt.San(ftifi-
catbrumauteni diuer&hgbetur ratio, neque enim omniq
pari lege fan&ificantur. Quorund am quippe ea eft{amfti-
ncatiojyt foli Aaron & his qui de familiaeius mundi funt,
vtendaconcedantur,immundis feu alienigenis omnibus
repudiatis: alia veroita Domino lolicpiifecrata font, vein.,
humanos vfoi (jadere pmninoprohibeafttqt. De foniftift-
catis ergo, qua: filijs Aaron legis decretphal^ridatrat^un-
tur^quiain tequentibps manilefta&plcnad^tucfontenti^
nullamhie fieri ^ftimo mentionem.Quapropter ad ea ipla
diiputatioreuocandaell, qusfacriscer^monijs&diuinis
facrifipijs deputdta,ab bmninumanp v(u excipiupCur, hoV
rum tria tantum exempli gratia cpp3mernprabim,Us, ytfi
qua & camera iunt,quod de his dibtiim fuerit, etiam deillis
infenigatur.Prim.umitaquein Exo.dopotninus Mbyfi fic.
pracept,dicens: Oug^doMlerisfummamfiliorunilfrael, iuxfa
numerum dabuntfingulip^tiiim pro animabusjuispomino9&n,on.
em in eisblaga cunifufMhtrecenfiti.Hoc aute dab it om.nis.qui trdn-
Jit ad nomen,dim idiumfull iuxta menfuramtempli. Diues non'ftd-
det ad mediumficli,(%pauper nihil minuet, S.ulceptam^pecu.nffitn.
qua collatd ejla ffliis l(?ael,trades}tf.vfus tabernacu.itejftimonij,; vt!
fit monumentum eof um coram Domino, & propitïetur anitnabui
eorujn.ln pr-imis itaq; de hac poftumus dicere pecunia,quia
fantftificataeratDopiino.Nequeenim'filils Aaron eacont
cedit,fed in vafis feualiis rebus tabernaculo neceftàrijs, ea ‘
piaecipitcolloçari : v.tin obièquijs diuinisiugiterperfeue^
rap's,eorum qui obtulerunt, fit monumentum perpetuum
coramD omind. Quifquis itaque de hac pecupia dëtrahe^
re quicquam' præfumpfiflet, ^delinqucbarinfaniftificatis.
Huicautem, liexpiari voluiflet, aries& damnireftitutio,
iuxta quod pnefens legislatio decernit,neceflaria erat.Sed
inliteraipiritumrequiiamus.Hæcenim pecuniaquid my*
ftcrij concincat, difeutiendum eft : deindequis fit qui cam
mipuit,quis aries,feu ipfius pecunice reformatio,per quam
delinquentis reatusabioluitur. Siigitur quæde hacpecu-
niadida fint,^>gitauerimus: con tinuo a,pparebit, quid etiam
perillam fignificetur. Nam cum prxcipitur,vt omnis
qui tranfit ad nomen,offerat earn,diues nihil addat,6epau-
pernihil mfiiuat: quis non videat,non raorum hiclanbti-
tatem,in qua {ânâorum diuerfa eft gratia, dum alius plus,
alius minus ad ptofe&um nititur:. fed fidefintegritatem
deferibi , quæ fanais omnibus communis eft, in quanec
diuiti quicquam adderc,nec pauperi d en ahere lici turn eft ?
Hscitaq*, refte pet dimidium ficli exprimitur.Siclus qpip-.
peviginti9bol©shabet. .Qijaprppter decern oboli“quiin Obolo©
ficli dimidio reperiuntur, numeri foi perfebtipne perfeifta
fidei dodtrinam infinuant. Nam idcnatficlus menfurani Menfura
templihabere prâecipitur. Quifquisenirp plena fideimen-.. cempli. [
foram nabere fatagiu neceffe eft vt earn non hcereticorum
quommlibetjftd orthodoxprum patrum dcrétrinç conforme
t. Denarius ftaque ifte in fe qpidem perfebtus eft.’ ,-fed
tamen ficli non plehitudinèçi, fed medietatem continet :
qfiiafidfei noftræplenitüdo,to um quidem habetq.uod fa-
luti iatis fit humanæ, verum ad plenitudinemillamvifio-
nisDei,quæin futurorepromitciturfan£bls,vixdimidium,
expier. Vnde Apoftolus :Exp<irminquit, cognofiimus^&.ex
pmeprophetamusTCum autem venerit quodperfettumefi, euacua-
bitur quod ex parte efi.S i igitu r incell exi m us quid in ficli medio
( quod pretium pro animabus fuis ah omnibus filijs
Ifrael offeredum eft) defignetur,iami|lud facile intelleiftu
'cric, quis fit qui huicforamæ aliquid detrahere præfumit.
Quifquisnamquehæreticorumfauens erroribus, credeu-î G
diformam quauitradueçclefia, inâliqUo minuére copaj ,
j tur:dominicæpecuniæ violentusexiftit,dum fidei dogma 1
I quod à patribus Spiritus fanbti magifterio confirmatum eft ;
' ipfe fpiritu contrarioinftigatus, vio lare præfumit. De qui-
hasV^ta^siQtàniamqUApeifecifiiJeftruxerun^Siiÿtürqal y. ‘ Ic
! eiufmodi eft, aliquando relipuerit : fi errorém. fuum dete- !
j ftatus, rea^usfiiiveniam implorauerit, ofFeretprodçlifto |
fuo ârietem immaculatum de gregibus. Quis eft immacu-
làtus aries ifte,nifi quëm Abraam àfilii immolati one reuoj '
catus, hærentem in vepribus inuenit, & pro filioimmola^ iz‘
I uitîChriftus itaque aries ifteintelligituf .Hune pt? deliéto.. (
fuo ofFerre debet, quiin fanftificatis delmquic. Sed quæ- :
J rendum,cumidem ipfe fiipra per vitulum exprelTusfitjpfb. ç
j peccato tam fuo quâpopulihoftia.faâ:uS, eut hieperarie-,
tem <fefignetur.Ma.niFeftavero pate.t tatio; Qmçuuq; fidei 1
çatholic^e ventatcm.temetate pr^fomuntfoot|rinçÇhrifti I
contrariiexiftunt. Hôn ergoifti Çh,tiftuim ducem;, fedad^
uerfarium habent.De quibus loan nesi n epiftolafua:07«wk
inquit, .qui*pr.acejlit&nonpermanetindoctrina Chrifii, Deum.
nonhabet. Præçeduntenim, quand© Chriftodoç^ntinod
qbedjre,feddo(ftrioameiu,s qiiafi ^çrigeremolifoicur. Sf
H
igicur tapti reams propiciatiouem queerunt,Ciïtiftum ûbi
dûçeip.çbqftitqanhôieiuatbagifterio hurpilicpr le fobden
tes,erj;orera, nri,ftinu,m cor ri gant- Sjc fiot vc quem priusa J - ’
uçrferfom hahçbant ,iam aneterofo^uwàPFP^^^fi®111
in.uenian.r. ffotu.mforma ipdeeepjgillislaprofis,apparuit,
qpi raedela^© ülfosfopplicitétp^oftulanteajftç.t^tqptdïon-
ge(,§ç e^çlatpa(U;Çruiît, dicçntc.s; Mfwace0foî)fifer4rmofiri^
i EjççsoqniAÇ.Iwiftp-fown d^fifteranj;,, qUafo arfe tem iïbi
bonfotuéÂtes,prççept.qrem.vocapt.Qui ergo.iu faniftifica’-
tis delraqUit,arietem profe ofFerat,id.eft,quifquis dogma-
tibuseccléfiafticis refçagari aufii&cfty perjÇÈirifti do6lrina>
focorrig^Y.tipfom iàm habens^p^orepihdeijperiplum
mereatuii mçqof ilwi.Sedqfodçft quod hfooatieci duoru
in L em t i'cum ^L ib JIÏ.
fîclorumpreciumponitur?0^ret4riéfew,inquit,^Hi««ipo-
tefiduobusficlisïuxtafbndusfanttuarij. Notum eft omnibus,
argentimetallum fonorum elfe. Siclus itaque qui argen-
teus eft,veræ fidei confeflionem infînuat.^«i/^M«eniw(ait ;
loan nés jconfeffusfueritquoniam lefus efifilmDei,î>eus ineo ma-
net. Aries ergo ifte fiqlipretioemitur, quia C h riftus per Ve-
ræ fidei confeflionem acquiritunSisli tamen in pretio duo
font:quia CKriftusôé corde credendus^ôt ore confirendus
eft. Quia f i confit ear is in ore tuo Dominum Iefumy & credideris in
corde tuo,quod Deus ilium excitautta mortuisfaluUs eris. C o n fi tere
igicur in cördetuo,vt Deus vocem tuamaudiat:confite-
re&orejVt fides tüà hominibus innotefcat, 6c vtriufqqe ficli
precium perfoluifti. Siclus ramen i fte Ian dtuari j pondus
habere prçcipicur,vtfideitüçprofe(fio,ecclefiafticçtradiporisCfoiifti
vnitacerti recipiamr,&fe primfi errafle,6c niie
errorem foii correxifie confiteatur.De quo & Fubdithr.jQirt
rogabitproeoofferensariete,&dmitteturei.Offerens,inqmt,amtem
, id eft, hoc iplum pro eius indulgentia diuinje pietati.
prsetendens > q»homoiam correbtus Ghrifti dobtrinam fe-.
quitur,cui pcius in errore pofitus refragabatur.Ia enim fpe-’
iarepptefthomincm perChriftum repropitiari,quemiam
nonaduerfariChrifto cogt»©fcir>fed humiliari.Superfan-
bkificata itaqi-pecuniaprEefens bapitulumexplanatameft;
Sed quoniam fenbtificatoru trianosponere fiipra promifi-
m us,in quibus omnia qu^ didtafun c,aduertere liCeret,duo
reliqua paulo breuius perftringamusjln Exodo itaq-, etiam
vnguetumDominbfan6lificariprsecipitur;eXquo vngatur
tabernaculu, &c omnia vala il lius, Aaron quoq; & filij eius.
pefendun
turScpcuafeinta
»
tionisFormamimitetur.Sienim Chriftum n©minds.,aliud I Dequoetiam diciturfiliisIfrael:Hoco/e«»zfanäumerit mihi
deillo fentiasquam Gatholicatraditfides,ficlumquidem ingenerationsveftras. Caro hominis non vngetur ex ;Quod EiU>~ Jc
habes:fedquiapondusinillofandhiarijnôinuénicur,aries quomododidtum fit, .quEcripoteft, cum Aaron fililqj eius j
ifte tali commercio nunime tibi confertunSciendum vero ex,ço vngi præcipiantur.^n promptu tamen eft aduertere,
quod vbiHebraica veritas j quam noftra translatio fequi- eamquæadvfumcarnalempertinet,prohiberivnâ:ioném I
tur, duos ficloS ponit f feptdaginta tranftulerunt, qui ©mi j non earn qiiaè àd fanâi ficàtionem. V nde non dicitur : H o -j
poffitquinquagintaficlisargenti ficlo fànduarij» Spiritu .j mb non vngetur ex eo, fed faro hominis non vngetur ex. eoiv c P
enimpropneticqXvt.credimus) interprétantes,, multain;; voluptacempotius éarnisamputatamintelligas, quaofti-
verbisnîyfticisadplacitum fuum mutauerunt, vbi tamen ! cium confèçratioriis.Non vngetur qüoqf diâtum eft,quod
fpiritualisfenfusidemelfecthincmaxifoélegisintentioné 1 licite fierfnon poffitvtvngatur.Alioquifeuerrore, feu te- j
oftendentes, eamque figuratiueloquiinfinuantes, quod meraria prafiimptione fieripoflet,vtabaliquo eius vndtio
legem interprétantes, quafialiadlegeprofeiunt, eadpmj vfurparetur.Namde hoc etiam præfens legislatio àgerevi^ I
tamen quæ lex,àlijsfigûrisexprimunt.Adgentes'namque ^detur.Sed has anguftias patiatufliteraun fpiritu vero libe- 1
legemtransferentes, nonillumceremoniarumritiiimcui reaftiuimus, omninofieri©onpolfevt caro hominishac
tunctemporis Iud£eiferuiebât,illis tradunt: nimirum quas | vnétionevngatur.Vndlio quippeillaeft,de qualoannes fi-y
! ‘(fi Prophet£efuerunti)abeodem infitietemporum, cum ! delibusloquitun l^nélioemdvcet vos de pinnibus^ Qüodde
adfidemveniflenr,reuelandas profpiciebaht;fedquodea=- Spiritu landoeumdixiffenullidubiumeft,deqaoDomi- f loan i '
rundem ceremoniarüm velamine te.gcbatur, -riiihc eil- j mus difcipulislôquèhs.Ro^aiinquitjp^frfwi, &aliumpara~ .
deni,nunc alijs verbiseisinfinuant.Dïcant enim qui erraf- j clitum dabitvobU ffiritumveritatis,quern mundusnonpoteftacci- oan'1*'
feeosexiftimant, quopaâo cred^ndum eft ^ lêptuaginta ; ptnMtus'QttchiltbnpeïmandSitjfftrim meus in tontine in$tèr- Gm.e.
fapientes eatenus erraffe, vtperignorantiam pro duobus ] num,quia caro efi.Vngacntojtzcp, ifto cato hominis vngi no
ficlisquinquagintaponerentj&nonpotiuslcienter,ratio- potelbquiaquicunqueviuuntfeGundumcarnem,Spiritus j
&abili,fcilicet,aliquacau(aperlped);a,ficlorumnumerum I landlinefeiuntvnbbipncifi» Sequiturtamen lexdeeodem j
commutatent ? Nam in verbis eorum ptEeter hoc quod à j loqucns,&dicit:Howo quicunfytale compofueri^&dederitexeo Exoj c
Veritate Hebraica diffonant, liter# fenfos neç fibiipfi con- 1 alieno,exterminabitur depopulo fuo. Hoc ad Spiritum fitidum 3 C
ftat. Aries enim duobus quidem aut tribus ficlis emilblet : videcur non pofle referri,cum de illo Dominus reftetur,qa j
in quinquaginta autem ficlis, equi potiusvelaliciiius ma- 1 a^yiusaccipere eumnon poteft.Sed funt nonnulli,qm q
gni animalis pretium eft. Quidigituripfius numeri muta- ri^Wiabct,habere fe fimulant.Quicunq; ergo hac vndtio-
tio fibi velit£ & tanta ft teræ diflbnantia quomod o in Ipiri-. ne per meritum fuum priuati, vniftos fe ex ea videri appe-
tuconueniat,aducitendumeft. Lexin fiel© confeflionem tunt: ifti cum ab eaalienifirit ,fallaciter earn fibi vfurpant.
( vt didtum eft.) fidei commendans »binaribficlorumnu*- Iftiitaq; in fanâificatis delinquuntrquiâ quod non habet,
m ero,quod & in ore,&in corde habenda efletjnos döcuit. | fe habere men tientes:contrafos,eum ipfi indigni fine,ole.©.
Septuaginta vero quinquagenarium numem in ficlis p ç - , confecratoTe vngunt.H#clîôcutiofiequenseft,vt cüDo.-
nentes, quis tant# gratia: autoreflet, yt homines Deiim \ Mn\is diçïtîuàxièiVos ejhs qui tuftifieatis vos coram hominibus, Lut.16.
cognofcere& confiteripotuiflent, figriificauerunt. Nu- 1 Deus autemnouitcordavefira.lufiificatis dixit,i.d eft,iuftps Vos
merus quippe ifte Spiricuifandoconfecratus eft, propter efTeia<ftatis.Sic & hoc yngoéto yngunt Ce, qui eö vniftos fe
feptenariumperieipfum multiplicatum; in quæperfedtio : efle fimulanc. In illo antiquopopulo omnes pfeudopro- j
requiei, qüæ per Spiritum lamftum datur hominibus, ex- J phetæ,cum fpiritu fèduâorio pleniAliène,Spiritum fànctü J
prefla cognofcitur : in quo etiam quinquagenarij lumma j fe Haberegloriabantur. Vnde &in libro regumMichea cô-
confiftit,monade addita,eo quod nos.ergamulta occupa- I traAchab regemimpium prophetance,&ralfos Prophetas
ti,turbamur &c lolicici fumus : ad vnum vero reuocati, qui- illius arguente:acceflitSeaechiasfiliusChanaah,&percuf-
efcimus.Indeeft quod quinquagefimo dieSpirifus famftusJ fitMicheam in maxilla^c dixie-: Meneergo dimifitjpintUs Do- ; j Reg. tz.
Apoftolis miflus eft. Quinquaginta erg© funt ficli, quibus ! mini,& locutusefitibh Sed & fub nouo celhfoiepco h#retici,
aries ifte compara tur: quia conrcflio fidei qua Chriftus ac- de quibus IudaSApoftolus; Animales, inquit, Spiritum fan- luêJ -
— i ’ m $um non kabentes : o m nes tamen quiricur, per Spiritum fantfeum hominibus datur. Nemo e- fe eius ymftjoue fan^ifinimpotefi
dicere Dominus lefus inifiiitSpiritufowÄo.Sediam (er
quenciavideamus. Ipfumque quod intulit damni, refiituet: &
quintampartem pottetfupra, tradensfacer dots'. Damnum quod
homoifte pecuni# fandti ficatse intulerat,hoc eft,quia fidei
integritati aliquid detrahere pr#lumebat. Hocigiturrefti-
tuere debet,vt ex integro quicquid continet fidei plenitu-
do,totum confiteatur.Er inquit, partemponetfupra.
Quinqüe funtebtporis fenfus: ik quicqriid homohomini
innotefcit,per hos quinq;fenfiis ab animain animam tranfit.
Re&eigiturperquinarium ,occulcorummariifeftatio
intelligitur:quia ( vt diximus) nifi per hos quinque fenfos,
nihil ab homine homini reuelatur. Rq^ituet itaq, damnü
quod intuli(c,vt ex iritegro credat quod credit eccleiia: fed
infupet &quintam partem addere oportet,earn fcilfc«qu#
ad exteriorum fcnluum operationem pertiner. Quam etiä
trader facecdoti,fiecclefiafticispr^pofitis,per quos ad corcatos
videri arfe&abant. Vnde Beatus loannes fideles I
admonet, diçens: Nolite orientff iritui credere, fed probate,Jpi~ j
ritusfiex Deo funt. Siigituriam fatis confiât, qui fintalie- J
ni, quioleofanâifica.to vngerefe præfum'unt : yideamus
& quod fit eorum remedium, fi quis ab hac temeritace a-
nimum volueritreuocare. Offerer itaque arietem , v.tper
Chriftidobhiuafo fuperbiam fuam coftigens, humilitaté
quamChnftusdocuitample&atur : & ficeumiam ducem
hal?ens,per cum reconciliarifuppliciter deprecetur.Refti'-
tuèt quoqj damnum quodintulerat, fifevircutibus yacuu
cogitans, n©men fantftitatisfallaciteryfurpatum, èfeaui
digni font derelinquat.Quinta etîà'm pars infuper additin^
ûôc quod piius fuperbeegeritj&quod ab eadéfupeebiare-'
fipuéritjhpmiliter côfiteàcür.Quçfequutur,vc fiipra expla-
natum eft,lie &c hie accipicda fuuc.Tertium in his qu#pro-
mifimus,locum teneâc adipes,de quibus in hoc volumine