itaexaltaueratiiDeraicruuus, vi.
£_ta fibiiubditapoflideret./•■ ./! î. fü j __■. c. Sed j M ^aniîrf>M mmrdis M | erißcndo
| £ M g
fic eum deijecilcaptiuilibectas, vc etiam a vcrmicuhs, *
& quod magis eft mtfcrum, a feipfo multa P“ mu'-
magrtus illelwnar * quo inter ca te r s eprporcas
diratuseft,c(l,»tcamomfticreturavifibiHpra: rationalis videlicet «uitas e(fedebuerit.ineo fic hebetata mincevemoloformicvviuercuibeatut.
VIIL
P<de,“ tqu>t,*(lj»> ■ ■. ,
Obiter. Mens iutemqutefiuxamatabditate vnu ,
fufficeie poteriU, Deumfcdicetamifit. nuncpetd u la
defideriavatiatut,8thucmncquelUidadeteatwnequ|
tit,ia qilo paufetot-Sed qttoniatti ad folutn Deum.appete
dum tteat:ttft,poftquaabiU6 Ieceflit,(uhiUnuemr, quod
ei fufficiat, donee adiptum redeat. Vnde nuncpetd.uerrosaffeansvariatnt.
vtcumrttamqnalitatefatianpop^
reft, faltero vatfetate ipfatum rerurti expleatur. dioipfabataraicogitationeincogitation€dncitai.quod
I faftidiebat appetit * & quod appetebat faftidit, q u * ‘lum
quaiibet'pofita,profeaodocetquodalmndependet.Cuius
ptima damnatio eft,vc Auguftinus dieic,horrendaprofundicas
ignotanti*,qo? gigmt malatum vanatumquett
rummultiplicesamoics.petqaosappetututvanagaad ,
& luxutia & innumera huiufmodi: ex quibusfuccrefcunt
motdacescara.pertutbitiones.rneetojcs.tem.dmesK
cateiataUaiqaaeiaipfisiBfantib.itapuUulant.vtfidtmit
tantur fecetequodvolant, vix vnquamadaliqu.dbmu
perueniant. Contra quos emdmo magl$corum dmmms
brocuratur, vt prana cnpiditas infrxnetur,& bon. appeti
tusvtcumquehiadeantur. Sitamenabquismag >
iaxtailladDanlebs.inaeniriiam,qaiadiaftitiametudia
Games. Etenimhuiefaiculomagis contra Apoftolum el
genres infotmant:culob licet gencilisita filios etiam aaul
tos (anaiftcabat.vt necin corde quidem peccarent.
Vt quidautem multa de eiufmodi mails qua: lsdutdp-
cam- Quandoquidem fi fubtibter cofideres etiam cuntta,
qus ptofalute getimus huius vits.pttnis & cnfetqs inter*
mixta tepefies.' An non mifetiaeftcottaptiom cairns ad
necefiaria, atqs concefia deieroire i.quod eadem cato exi
gitur, vt contra frigus veilimcnta , contra famemahmen- ta, contra ailumfngorarequitantut.Quodniultacautela
cuftoditurfalus corporis: quod etiam cuftodi^ amittitur,
amiffa cam gtaui laborereparatur.Et tamen repa&ta lempetindubioeft.
Quippecumcorpustotexfemotbosgi-
L a t , vt neemedicotum qoidem bbns cunainommetur,
quorum aliquivixfraeamaritudrae curantur. An nonK
hocmiferiaeft.aamat'amicus filfpeaioneoffendi valet.
Fotmidamus namque inimicos.atque de eis fecunnon lumus.
uCUtiOD. Oiucauiçmy®*-»»«“ **»**•***>-- r—— Ahoftem
Neverofufpiciofivideamttr.ficeisfrequenterloquimut,
quafi’amicis. E t turfiis d u m c a u t iM M • PUE*
verbaproXimorum,mulrumquenosfortauediligeiitium,
quafi verba plerumque fufcipimusinimiei: 8c qui talbnu-
qiiam 8e quifaUere voluttius, ex cautela noftra grauius
etramus.' Quiditaquehoceft;nifibumanavit®milenal
Nam 8c ipfe homo ita fuis afflifhonibusafluetus eft, vt eas
nonmoleftias,fedvoluptatesputet.Amiflanafflquecmlefti
patria, fud exilio, in quo repulfiis eft,delcaatut: graua-
tur Cutis,8c tamen non cogitat, quamgraue fit, quod lpla*
rum curarumtnultiplicitas mentem eius fuffocac, vticn-
ptum eft,Deprimit terrena inhabitatio fenfittn multacogitantem.
Priuatus interim lumine,& tamen in hac vita diu vuit per-
petiejecitajem fuam.Et:cum interim cotidianis caubusmnumerabileseimortesimmiheantjVult
tamen fub tirnorc
tot mottium diu jnagis viuere>quamfemel moriendo nul*-
lam deinceps tirtiere* Nam. quia prasceptum conditoris
tranfgtedi prsefumpfit, ad hunc fuimet defedum mre de-
uehit,vt quiafuam dele«9:ationem,quam in rebus exterio'
ribus habuit,eidem cbnditoripr^pofsttitiUunc&in iplisxe-
bus & in ieipfo roolcftias fentiat, quas voluptatcs eflc con
tempto Deo ftultus putauit*
Vt autem & de his quae & foris veniunt aliqua ponamus»
feiendum eft quiaalia funt qu*d Deo patiamur j videlicet
ifiagella: ficutilleLaiarus. Aliaquaelproximis, perfecu-
tiones, aut damna> aut contumelias: ticut ApoftolusPaula:
aduetfa venian t , a Deo Vtiqde iüxta nofttum me-
titummodificantur. Namftatus mundiexmcntùnoftto
pettutbatur,8c per occultas cordium infolcntias aperta jp-
deunt flagella peenatum. Quas videliqet pamasipfe ludex,
8cDomiiiuscnumeiatdicens.a«r^«ig»icoi>rr‘<gmtt»i.
8c caetera. Nos enim,vt in Homclijsdicitur,omnia quae ad
yfumacccpimus vitæ,ad vftim conuertimus culpx: humanam
fçibcet pacem ad inanem fecuritatem ; falutem cot*
porum ad vfum exercemus vitîorum.-vbertatem no ad ne-
ceflltatem, fedad fuperfluitatem. Ipfa fetenablandimen-
xaaetis ad amorem nobis (etuirc cogimus tertcnç deleéta-
tionis. lure igitur reftat t fimui nos omnia reriant, quee n-
mul vitijsmalc fubaftaferuiebant, &quiin;cunOis delir
quimusjin cun £bisferiamut: vt quot priusin mundoinco-
lümes habuimus gaudia, totdeipfo poftmodum fentirç
cogamurtormenta. Hincinlibto B.Iob dicitur* Dehumo
non egndittilr dolef. Quod fcilicet mala noftra exigant,,vt a
rebusinfenfibilibusfetiamut.Ecceemmexpeaandusimberatehte
terra filipenditur, 8c caligiuofiis aër foie mat*
defcenteficcatut.Mateptocellistumeittibusfeuit,8calios
ad tranfmeandumfufceptosintetcipit, alijsdefideratum
iter contradicit.T ertaautem fufeepta feniina coniumit.In
quibus cunais patenter oftenditur hocquodicriptum eft
de Domino, ragiubitfroeo orbit terrtrum emit* mjenjatot.
Quod tunc vtique fit, quando in poena delinquetium ad*
uetfitas elementorum militât, ficutitcm dicitut. ^Igms,
gtando, fables 8c mqts, omniahsc ad vindifta cteata funt,
Beftiarum dentes 8c fcorpij, opprefllones, contritio 8C fla-;
gella.Sed tamen de humo non egtedietut dolor i tmia net
quaquam pmna, qmeexre infenfibiliad nofttam aftl iclio*
nem excitatnr.deea nafcitnr creatura quæ percutit .led ea
qmepcccandovimpetcuflionisextorfic,Hincitemlcriptu
eft. too Dontmus mans méunt. Mala quippe nulla natura
fiibfiftunt.Nonergo creanror dDomino: fed idcitco mala
create fe afletit, quia res quas Me bene condidic, led nos
maleconeupifcimus, in-flageUa, qu*aiperavidentur, 8C
mala nobis,conuettit.Indeeftquod homodevenenamo*
ritur,.de quo ferpens viuit. Inde quod ipfe cibus 8c potus
intemperanterfumptusrefolutacotpotalacit, 8cimma*
tntam feneiftutem adducit.quinetiam 8c mctttem ; vt item
Scriptura d ic k .fi$ 4«M* tbft'metu efiadijatvitam. Deus au-
temvideus quod ea quæ nobis donat,temvidens quodïaquæ 88ccnnoonn lippfluumm qquuii <iator
eft ». peruerfo otdine diligimuSi exhisquæel præpommusfalubriternosfëritivttantocitiusadeiusamqtemreç
f ip i f e am u s , q u a n t o p l e p iu s i c n f e r im u s p l e n a e f l e d o l q t i e
ribus eaquæ affeffamus.Neque enimfolisexteriprib.maleobleftamur.
Namvtadnosipfos veniamus,inipiisno-
ftrismembris,quenobis^bono artifice Deo bene attribut
ta funt, male ftequentcr vtimur, vt oculis ad petulantiam
confpiciendam. Peripfosnamquemorsmttatadanimaa
noftras. E tquanddcumqueeifdem oculis fpecies cpncu-.
pifeibilisapparet, quafi vetitumlignum Adam præoculis
habet. Linguaptomptaeftadproferendum mcndacium,
Veladconfttuendamftifiidem,veladiuigiaexeicenda:ped
e s a d c u t r e n d u m i n m a lu m , f c n lu s p r o p t e r c d o r e m a u n ,
r e f t u m i n d i c i u m p e r u e r t i t . E t n e p e r f i n g u l a c u r r e r e l o n .
e u m f i t , n o n fo lu m p e r e a q u æ v e r n i t , fe d p e r e a q u æ c o n *
c e f l i t D e u s in iu r io f i e x i f t im u s .E t t a m e n h o m o c u f t o d i a m
d iu in a m d e b e t h a b e r e in f e , n e c a f u m in c u r r a t i n Ç o r p o r e ,
quern cupiendo malum nô timetincutrere in corde.Qiiaproptet
dignum eft, vt velittfuperboammo noftro.mulra
quæ nos coutriftant, Deo permittente, fennre togamnr,
vel in delieata carne quama£tori frequenter præpommus,
cehfurarofuppiicesfcnciamus. . , Se
Ab hoftevefo maligno ram multipliciterpatimnr, qui
Menoftrisdeceptionibus, Scpernaturamfubtilis, Scper
malitiam iugiter inlatigabilis infiftit. Cuius cunbia tetgi-
uerfationum certamina atqug machinaaones Dominas
beatolobinfinuat. Etquodopprimendorapit.quodmbdiando
circumuolat.quod minando terrer, quodluaden-,
do blanditur,quod defpcrandofrangit,exorfuseftdi cens.
ïc e e Behemoth quern feci tecum, 8c cætera. Quæ ommç
‘inillotum expofitioneplcniuspanduntur. Hicautem ll-
— — ^ — P . : J /■ iud
S n°ndicitut:elfein-lumbis 1 vclin vmbilico eorum qui
Verba Dti de çordi^as eorum .eueliere Iliaque.blandi-
nientaqu^fiajidu-lenteifuggeucmolitur>infigei.e. Sup-,
plicia quæ peus mmatur obUuii^i fuadet, & ad agenda
quae p.erbjbét nos k^lig^t. Tuncrdixit. jEritk ficut Dij.
None dicitjlnhoc tyifindofublimes apfarete. Tunc dixit, Ne-
quaquamtnoriemmi. Hun cquafi.mifericprdem Deurn fin-t
gensjitdpunit.atem feeletum p.rpniittit. Sed nos qui expe^
ritnemo’ primi-hominis. didicj|n us. quam diftriétè Iudex
dçlinqi^enresferiaç-, oporteVVt minacem eiuidem iqdicis
fententiam excimeamns. Et.epntcadeceptionis fraudem
eiufdem hpftis> eâutius ac rebuftiu* coniiftamus. Mud
lob maius attendentes.. Vmbarotnnia. opera mea ,fciensquod
nonperceresdel^ueMi’ Et item dieitPfeknifta^, MaUditti qui.
déclinant d mandatistuis.
I S in gulis -autetn hominibtts; yitijs.conuenientibus inlj.4
diatur. Priusienim conuerfioaem vniufcuiufque perfpicic,
5^ tunc tentation is laqueos, ejdera confperfioni proximos.
opponit. Neqpeenim.faeilecaptiuaret, fi aut luxuriofis
præmia, aut auarisfeotta proponerct. Si aut Voraces de
abftinçntiæ gloria , »autabftinentesdegulx imbecillitate:
pSllatgt. • Si.mites pet ftudium certaminis, aut iracundos
;^pefrp?E«auprem:f«rmidinis quaecèret. Sed vt efficà-
cius in fua fraude prxualeat,, eo vitip. quo eum citius con-
Tepfprum ex'quditate animieius nouit, explorât. Hipc
l crip t u m çft. Diuiditur &Jln$fuper terrain. Quia videlicet in
hac vita tencationis ardorem callide. fingulis ingerens
quafi æftum diuidit, <^um vfeinos moribus laqueos ab-
fcondit. In illis.aucem qui eius voluntati fubieéti, qua-
dam^fecutitate perfruitui:dum cordibus eorum quafi
■ fpperbusrexjnconcuiraporeftatedominatui^Sedfieuiuf-
libet mens'addefi deriu m.conditoris incalefot ; fi redem-
ptpris gratismeminit, & teneri captiuusàvitijs erubefeit:
cum idem hoftis confiderat fe deipici, & contra femanci-
pium quod dudiim pplïcdèratreniti, moxin omni tenta-
tionis artefeinftigat : ac ne isquempoflederat ab eius do-
minipliberetur, niultiplici fraude decertat. Hincdehis
qui conugptuntur ad coç feriptum eft. Maledicant ei qui
tnqledicunt diei y ,quiparati funt fufeipire Leutatban. Eidem
quippe hofti inaledicere eft peccata qus»fuggetit. execra-
tiÿj Sed q»ifquishq,dfeceri,t Leuiathanfufeitat, quivt di- .-
iftum eftin praiiorum c'ordibus , quafi quietus & fopitus
.dormit, Q^icumque igitur diuinitus relpeârus , quæ Dei
luntagere defiderat, Lçuiathan in certamine contra fe
pîouocat : eiuique malitiam fua coliuerfione- inflam-
mat. ,Nec magnopere ergo quoflibetprauos inquiétât,
quip.pe'qups non |plum per mala , fed per ipfa quoque
b.otiaopera, quæ non finçeritçrgerunt, fibi feruire con-
fpicit : led ad Deum^eonfiigienribus innumeras infidias
tendit.
j jQM^fifiibet aqtcmprauis mala quælibet aperte lugge-
rit,cifque velutfamiliaribus iniquitatCs manifeftius infi-
nuatjVtfcienteragant quæmala elfe nô ignorant.Bonis er-.J
89 Yplut expraneis latenter infinuans, mala quæ publice
non valet, te&afubintroducit : vt qui mâlis confentire re-
f ugiunt , in bonis aut tepidifine, aut nijmio^elo modum
excédant. Quos plerumque. grauius per niiniftros fuos,
quam perfeiplUm nocet, dum per mal os vcfillicit bonds
ad malum , ygl impedit eos in bono. Vnde Propheta,
me to ris , inquit, fuerunt aquilis cdi-tnimici nofiri. Qmnes
tamen quibuspræualét per tria vicia vehemenriu$rnergift
Videlicet alios per fuperbiam <Jua feextollunt, alias per
luxuriam, qua fuis yoluptatibus feruiunj, alios per mar
litiam, qua fuos proximos grauent. Vnde i& tribus npmi-.
'nlbus^xipfistribus^aitionibusappellatur: fcilicet auis,&
Behemoth quod eft iumentum » & Leuiathan, quod
eft draco : In.his nanque quos pro lpiritalibus vel .ce‘m-.
poralibusdiujtijsinfuperbiameleuat, auiseft. Inhisve-
.ro, quos adluxuriam eneru|t, iumentum eli.Inhisquos
cendi.malitiam inflammat, draco eft. In illis autem
profternuntur : fed inlumbis &. vmbiculoipfius diaboli,
quia nimirum ficut inXXXlLMoralium libro perhibetui*,
eins propriè corpus fiunt, qui ei periiixuriam fuccurn-
bunt. '
. In qua tarnen luxuria neminem vfquo ad confenfum
mergit, nifi eum qui priusin oculisDeifuperbicndo cadit.
Quod in fe primus hdipd oilendit ; qui poftquam fiiperr
•biendo peccauit»ftiox gen italic membra- erubuitV ? Mam
^uia Deum fuperbiendo cotïtémpfit, mox à fubdita carné
prælium fmmjfît. Vnde Propheta, Rejpondcbit, inquit^,
arrogantialfra'mnfaciem , Id eft, per meritumfuperbiæ la^
renrisinapertam luxuriam cadere permittitur. Quivto-
ftenderet, quod libido ex merito fuperbiæ prorrfperit, ait.
Spiritusfornicationis inmédiô eorum. Si enim fpiritus fuperbiæ
fub/Deo premitur, caro fuper Ipiritum illicite non lie# a
tur..Quifquisetgofupernaapperit,fipofteavoiuptatepr6-
fternitur; non tunefe iudicetvi6tum, cum aperte lupera*-
tur, quia tunc vtique ante Deioculdsin culpævoraginem.
ceciditjcum lefe vltraquamdeberet efferens latdnterintu-
:muit.;?v
Igitur malitia ad violentospetrinet. Superbia vero fic
luxuria, tam.adiplos, quameri^n ad alios, qui manfueti
plerumqife videntur. Nam inipfis mendicis fie paupérri-
misifta duo vitia vigérefolent. Elatio namque Ipiritum
ejigit, luxuria carhera corrumpit. Vnde ficifdem nequam
• Ipiritus fub vmbra ficinfecreto ealamiuficin ldcis.humen^
tib® d ormire perhibetur.Quonia eos quos decipit, primo
acaritate Ghrifti tepere facit.« Turn vero^per elation<im
quæ per calamumforis quidem nitentem , lcd intus va*
cuum defignatur, fibi eos fubiugar. Deinde per genital
s membra , quæ loca lfumentia inteiliguntur, ad mr-
pitudinem prûfternit. Sane qui vel hæed uo, vel cætera
quælibet eius figmenta fuperare cupit, huuc in prima fug*
geftiône contemnat. Quæfuggeftio caputeius eft. Quod
videlicet caput ab vuoquolibecfidcliilmvirtutis pedefar
cite conteritur, fi pri'ma fuggeftio rèfpuatur. Vnde ad e-
undem hoftem de*qualibetftudio(a anima Deiis dicit*;I-
pfa content caput tuum~ ,’Cauda vero illius, eftoperis 'com**
pletio, de qua feriptum eft. Stringit cdudam fuam ficut ce-
drum. Succifa eedrus in lapidera dùrefcit. Caiidamvero
fuam quafi cedrum ftringit, quia fi caput eius , quod eft
b landa fuggeftio, femel in cbtde recipituf’ , detticep§ eidem
eordi quafiexiure dorainàt'ùr, fie violenta conluetu- '
dine peneinfblubilitermnodatur. Hinceftouod non-
nulli peccatafuafiigerelatagunt, fed euadere hæc etiam
deçertantesnequeunri Quia tanto ignis luafionis illius fe-
mel receptus ampliusincédir, quanto fe ei adxonfeptien-
dum molliopemquilquein virio præbuerit. Sëd quia nulla
ratione conceditur, vt mensin hac càrne poÄta fiiafio-
nis eius ardoxe^non tangatur : reftat vt malignis flatibus
adufta., ad orationis.aut confelfionis opera fine cefla-
tione fife ;conuertat. ' Flammam quippe fuggeftionis illius
fic. vnda lachrymarum citius extinguic 1 fic humi- j
lis confeflio fraudes eius efficaciter tanquam proditasal-.
lidït. *’ -.
De his quæ àproXimis proximi patiuhtiir aliquà nihil-
ominus relaturi, vidêtur vtduasgenerationes hominum,
fcilicet malorum fic bonorum , .primo ab exoxdio mé-
moremus: Iam vero de fingularum aäibus quifque
probet inquageneratione teneaturi diim cognouerit ad
fquam ex, eiofdem generatipnibuspeirtineant opera quæ
facie* Sunt itaque duæ generationes hominum 3 quæ
a duobus filijs Adam , à Gain videlicet , fic Abei, exordium
acceperunt : fic vfque ad vltimos qui nafei-
turi lime•, nunc diuife ,• nu,nc mixti percurriftit;. De,
bonorum generarione quæ ab Abel iufto ih e ip it ita
^dicitur fVos autenrgenus eleäum. Et item; Generatio
reäbum benedicetur. Et alias. Domirius in generation
iufta eft.' De malorum vero , quæ à Gain incipit, fic
dicitur. Genera * pratiar<& exajperans. ... > Et^^^.item , Générât
qufcs pariter per. triaAæc mergit, iumentum fimui, fic
dracp, fic auiseft.,Maxima tamemvittus eius in luxuriaeft.
VndeadB. lob dicitur. TortitudoeiuSl m luifibis d«if,.. VideL,P|P B B 8| B B
so qu& non direxït cor fuum. Et iliud ,gewî abfquecon-
fiUoefi. Qfcid enim plus.fine ^onfilio eft,quàm ficut ilhabe
propter mafculosi Et virtue illius , propter foeminasj ' lic fequitur nouilfima non prouiderc ? Gens bonorum