dicitur Deus. Iurat piacatüsatque mitis,hiccuterfi!iurare
dicitur iratus : quiavindiéfcam nofcitiiE comminari. Quid
eft aliud in requiem Dei non introire.:/ nifi perpétua tor-
mentafufeipere ? Negatiue igitur legendum eftefi introi-
buht,id ëft,n on introibunt.
Omnis ter
ra, id eft,
Cacholica
Ecclcüa
De die ia
d i e m .
f Narrate
n genti-
busglo.
ê popnlo-
I ramde ul-
jptilia.
OratioexPfal. X C IIII.
SAlutare exifnium omnium populorum domine,refpkepropitius
fuperouesgregis tut; eisque imptrtiens falprudentu, introducers
eafdeminnoxuis fempiternam digneris in requiemt Quxtum pa-
tre &filio & fpiritu,&,c. . ,
ArgumentumPfalm. X C V .
C Latufidelittm: de ChriJHincarnatione & de exalt
ationeeedeßte.
TT. i Laus cantidiDauid -4- Quando domus
iedificabacurpoft captiuitatem i^ Jggggßjjp
H C Domusenimiftaeftyniuerfalisecclefia, in qua
Chriftus inhabitat : quxdcftrüdtaatdificatur, quando a*
mmapoftcaptiuitatempeccati, adintelligentiam verita-
tis cosperi t domino praiftanteremeare: nec jedificari define?,
donee vfque adfinem feculipraedeftinatorum nu-
merus impleatur. H Totum quippe myfteriurh huiuS
pfelmiintituloeft: rota vitas noftra:facramentä 8c fklus in
titulo fuijt.
i An cate domino^anticum nouura:
^‘-'Cantatctlomino omnis terra.
C Cantat enim domino canticumnouum,qui vetcre
horaine depofito,per gratiam baptifmatis fcelicitcrinno-
uatur. Omnis terra :catholicamiignificateccIefiam, qu£e
per cundhun orbem nofeitur effe diffufa. Noua domus,
nouurameretur candcum: Innouataanima,canticumin-
nouet.
z Cantate domino -r & :• benedicite nomini
cius J
Annunciate de die indiem fälutare eins.
£ Nomen enim Dei benedidmus, quando noftrum
falutare per omnia confitemut. De die in diem nunciatur:
quando aduentiim Chrifti 8c prophet* promiferant, 8c
euangf lift* veniffe declaragint. Ita fk&um dft; vt duo
Cceleftes dies annunciaffe*ius gloriam eompirobentur,"
fcilicetvetus teftamentum 8c nouum. H Chriftus enim.
in y troque luceti^Nolite eumrantnm in veteririunci'are,
! ne litisiudari: nec fblum'in npuo,ne litis manichasi: led in
I vtroquelaudate eum.
3 f An nunciare inter genres gloriam eius:
In omnibus populis mirabiliaveius.
C Dominüs enim laluato r nunciandus erat, 8c per genres
quoque pr^dicanda erat gloria eius, quia tanta miracu-
la pr*dicabant autorem. Mirabiliaeius: lignificat arcanum
incarnationisChrifti, quidumfitaltiflimus, fadtus
eft pr o.nobis humilimus. •
4 Quondam magnus dominus & landabilis
nimis:
T erribilis eft fuper omnes Deos.
C Magnus,ad poteftatempertirict^quiacunftis potc-
tioreft: laudabilis, ad pietatem,quia nosredemit: hinds
ad vtrunq; pertinet,quia nec quantum magnus,nedquan-
vtum laudabilislit poteft cxplicari. Deos hie debemtis ad-
uertercquosfibigentilitascompofuic. •
5 Quoniam omnes dii £ gentium dasmonia:
Dominus aqtem ccelos fecit*
G D*moniafunt enim: quae nulli prasftant bona, fed
in fe credences femper decipiunt: didti dxm ones, quafi
fdentes, fedquoniam fiyentia ilia dici non poteft, quae
creatorisnon obfecundafarbitrio: eos itafeientes debe-
rpusaccipere,quafinpninteliigentes,ficut'&apoftoIusfa-
pientiam mundi ftultitiam vocat* Deus ccelos fecit,id eft,
apoftolos & fkndos virosinftituit,qui d^monibus impe-
rareconfueuerunt.
6 & Confeffio & pulchritudoinconfpeiftu eius
Sandirîïonia &magnificentiain fânftifîca*
none eiüs. ■
C Confèfïionem fiqüidëm, bene fcquiturpulchritu-
;do. Quia nemo poteft eflè pulcer: nififueritDeirriireia-
itionemuhdatusiroedôsnosfecitintpeccâta,lecIpoehitcntia
rendit décoroSi^Sândtimpnia& magHificentia,idcft,
honor Stbeatitudo. In fandfcificacione, id eft, in illavoce
Chrifti,venitebenedi(fti.Velmelius. A In fànâifiçario-
ne gratiae, qua fandhficat & ita magnificat nos. Noli ante
'magnificari quam fandtificari (quia iljud eft ruete) fed an^
te fandlificare, & ita à Deo non a te magnificaris.
7 Affertedomino fpatriæ gentium, afferte domino
gloriam & i honorem :
A fferté domino gloriami nbrnini eius.
C Patria didla eft : quafi patris atria. Significat enim
patria gentium oiùnem gcneralitatem Chriftianbrum,
quam admohet, vt dùmino gloriam afFerat & honorera.
Affcrunt vtique gloriamnomini eius : qui ftudio
deùotionis' & bonæ voluntatis" commutaiitur ; in melius
, 8c con fubftantialemtrinitatem per omnia cbhfiten-
tur. Lausenim 8c honor eft domini, bona conuerfàtio
ferui vnde fàluatpr ait. Sicluceat operationis bonæ lux
veftra coram hominibus , vc glorifîoetur pater vefter in
ccelis. .
8 ^Tollite hoftias & introitc in atria éius :
c Adorate dominum in é atrio fando eius.
C Hoftiashicdicitconfcientiæpurælibamina: vnde
non fanguis,fcdpiæ lachry mæ currant,hoc eft cor concri-
tum. Veloperamini. Atria autem domini funt apoftoli
;'velprophetæ, per qüosfidelispopulus inrratad Deum,
Tunc reuera Chriftus adoratiir, quando in atria ecclefîæ
cathohcæ peruenitur.
p fCommoueatura face eius vniueâa terra :
Dicite ingentibus ^ quia ••• dominusre-
!î;: gnaüit. '
C Tunc enim terra commouetur, quando peccator
terrena vicia dèrélinquens : ad poehicentiam fuerit domi^
no miferante perdudlus. Dominus regnauit : per tfophæ-
um çrucis in généré humauo , vnde 8c R omana transla-
tio,exfèpcuagintàintefpretibusfadta habet, regnauit à li-
gnô. Siueregnaiiit, ideft', apparait in carne regnaturus
qui femper regnauit. H Vel regnauit in animabus commons
per poenitentiam.
10 è h te mm correxit orbem terræ qui non commouebit:
Iudicabitpopulos in æquitate. .
C Tune correxit orbem: quando pcrregulam fideipa-
gariotum corda conuertit. Qui îcïlicetprbis noncomr
mouebifur : quia in foliditate veræ fidei confiftir. Populos
: hic ftdelés homines vultihtelligi^qüi iudicahdi funt
fob tranquillitate fupernæ mifèricordîæ, quando pis piæ-
mia promilTà reftituit.Ec xquitas pcrtinct âd bëatois,ira ad
poenasperpétuas impiorum.
11 T Lætentuccoeli & exulter terra, feommoueatur
mare& plenitudo eius :
5 Gâudebùrit camp» Scomniaquæ ineisfunt.
~ (> Coeli : apoftolos, prophetas 8cpra”dicatores ; terra,
auditor« conueffos: mare, mLmdumhgiuficàt;. Campos |l
vêrôviros dicit, non fuperBia tumidosl“ non aiperosuâ- J
cundia, fèti manfùetos lerûtatequc pleniflimos iquigau-1
dent, dhando'cohuerfatioriis dona fiifteperint. Omnia j
vmueratateJûgentium lignificat.^.
it Tùnc-j-exultabunt.omnialigna i fyluarum1
à f a c e domini quia venic :
Qù on h rri veriit iud ica re re f ram.
C Tiinc exultabunt, id eft, ir^cundq àducnra Chri-1
fti, quândoiudicaturus eftmundumi exultabunt ômnia ■
ligna fÿlüàrtfm,id eft,geh tésiqüæ priiis racçânt ftèriles.ve-
lutlignalyluâram , adculturarnfradiferam tuttcpèrdu-
6be, ante faciem domini magno gaudio funt lætaturæ. :
Quoniam
Cf familie
populo-
rum
ifortitu.
dinem
F
Patri* g j.
tium
fLeuite
munen
i décote
lanftuatii.
Atria do- '
mini.
fPaueat
K G
Dominus
regnauit à
| f g «
ï# -Sîquidemapptn
j
flit orbem
‘iitimobi-
I H
•JLætaniirtonet
^gaudeat
■ flaudâbût
.^faltus
O m n i a u-
gna fylMi
fidef-
1 Quoniam venir: per hoc ilium nos aduentum tantumvo-
luit intelligere’,quem adhuc ftolcimurexpetftarc. H Idco
certe ifta lignagaudebunt. Qiua non funt ôbnoxiacom-
buftioni. Peccatoresenimîubdctpoenis: iuftos præmiis
rcmuncrabit æterais.
i j ludicabitorbem-f-terræ :• in iæquicateî
Et populos in -J- yeritate fua.
Primo venit vtiudicetur:pnftea venturus eft vt iudicet.
Oratio ex Pfàl. X G V» .
Aiïore«li&terracreato%Deus'. quem omnit terra cantici no
T e r r a D a -
uid.Caro
Chrifti !
[ feu Socle*
fia.,
jlatabuni
firma-
inenrum
foliieius
[faciem
isibit,
; &ezuret
! percircui-
tum ho-- '
! fteseiut.
jappante.
f u lg u x a
"'is. ■'
D
j jtabefa- '
I ûifurit.
I tdomina-
'otisom-
I "is tetra:
j ' iderunt
j 0|» i n e s p o .
f P uU
: if'ruium
i ^»lptdi « J
i t idolîs ' -i
C InTrepathic cultoresidolorum.Idolum didum eft, I
quod ipfum fit dolum,ideft hominum falfitare répertum. !
Smudachr uni : i fimulationc facra coin poli tum,co qüod !
illis deturhonor ahenus. Sic vtraque fugienda, ipforam
nominum intcrpretationc dedârantur.
8 Adorateeum omnes dangeii-4-eius :• s
Audiuit & lætata eft Sypn.
G Bonus enim angelus adorat Deùm: quiïedoeorde !
fuum cogriolcit audorem > ncc fe ab hominibus adorari
permittit; fed malus angelus fe adorarifatagit. Audiuit
uimodulationeperfultat :pmAm':lr\vtficiitteà ligrio regnan- j .^ron* M j CC^f ^ ca® °^ ca puro corde indicia domini
tem fupplices confitemur: ita amijfo omnigentilitatis trroreifuturi
aduentus tuigloriam,mtentisfenjibusprajlolemur. Quixumpatre
&filiot&c. '
Argumentum Plal. X C V I.
C Prophet a de primo Chr ijlt aduentu dicit, adnto-
nensfidelesineoUtariy drincrepam eosquiidola vent-
rantur.
TT. -4- Pfalmus ipfi Dauid,quando terra
eirefticuti eft : 1
C Terra Dauidxaro Chrifti eft.qiue poft foporem mortis
lége cómmuni,reftaurataeft in gloria, munerc fingula-
rirelurredionis. Vel certe terra eftccclefia,ideft, corpus
Chrifti my fticum,omnes,id eft,ffdeles.
i ï'VOminuiregnamccxultet terra:
L^tenturinfulat mult».
C Dominus regnauit: quisetgo alter colcnduseft,ni-
fi ille qui folus cognofcitur imperare ? Exultet terra,id eft,
genus humanum in fuareparatitone. Lxtencur infulx,id
eftjecclefiacgentium. Dicit vero multéenon omnes, propter
hasre ticas praui tares.
z Nubesöccaligoincircuitueius:
luftilia&iudicium i corredro fediséius.
u C In hoc yerfu,qualis fit dominus impiis vel religiofis
narratur. Nubilolus 8c caliginolus eft indeuotis : diim
percepit,8c ideo lætata eft. Nam qui verbum Dei lubdola
menteaudit,quia contra voluntatem fuam quod noncre-
dit audit,triftisabfeedit.
9 Etexûltauetuntfiliæludæ:
Propter iudicia tua domine.
C FiliaeIudæ:fignificantreligiofà$ mentes probataf.
queperfonas,qui ideo filiæ Iudæ dicutur,quoniam Chri-
fto confiteri 8c credere maluerunc.quiex Iudadefeendit.
Propter iudicia, fcilicec, quia criftitiam feruorum tuorum
conuertis in gaudium, & fuperbum eis diabolum virtutis
humilicace profternis.
> Quoniam tu dominus f altilfimus fuper
omnemterram:
$ Nimis exultatus es ftiper omnes Deos.
C T erram hic, peccatores : Deos, iuftos homines de*-
bemus aduerrerc. Perhæc eniill duo, fignificat Ghriftura
8c terrenis creaturis 8c coeleftibus iihperare.
i i Q i ii diligitis dominum odice malum?
" Cuftodit-4-dominus :• animas fandorum
fuorum, de manu f peccatorum libérable
eos.
C Hic bonos allô qui rar Sc fide les, vt à malicia diabo-
li fegregenturjpfe enim iure dicitur malus, per quem venit
omne malum.Et ne quis diabolum timuiftet oifende-
, re,fequitur : cuftodit dominus animas fàndorum. Libe-
Ap c -i.
Muth.xt
•xcclfùs.
»VcEe-'
m c D t c r
cfeuïius
Odile ma-
^ lu » diabo
tenebrofà corda, nulla claritate-refplendent. lufti- ! rat etiam animas de manu peccatoru'm, quandoëasnon
tia vero 8ciudicium, his quiineum credunt, 8c fedes eius finitaliquaprauitate fûbuerti. Ne vero dominum corpo^
cffici meraerunt: qui benç corredio vocantur> quiapra-
uitate exiiti,8c reéti 8c Dei fedes fàéli funt.
3 Ignis antc-f ipf ûm præcedec:
Etinflammabitin eircuituinimicos eius.
C Ante aduentum domini ignis præcelfit : quando d
prædiéatione prophetarùm', corda infidelium fremue-
runt : itâ vt arefore iraçandiæ fuccenfî, de-prædicanrium
ra fàndorum i poenis euftodire intelligeres (qui paflim
tradicadpoenas,vcmartyribusreddat coronas) dîxic animas
fàndoaum*
iz Lux orra eft iufto:
Et redis corde lætitia.
G Iufto dicit ortam elfe lucem,id eft, veriflîmam'fidcim^
vtilluminarastaliacredat, quæ eum ad coelorum régna
necetradàrent. Etinflammabit,fcilicetimpios aduerfùs j perducarit. Reótis cordc oritur lætitia: quando Deopræeledos.
Incircuitu : quia dum pauci effent eledti,erat ad-
uerfariorum circundans innumerabilis multitudo.
4 ' i illuxerancfuigura eius otbi-4-terræ
Vid't&-fcommota eft terra.
C Alluxerunt fulgma eius, id eft, pradicationes pro-
phetarum vel miracuTa fandorum. C pmmoca eft terra:
noceftterreni pertérritiin nouitate prxdicationis: vt fe in -
telligercnt idola infenfata colere,dum haberent adorabi-
lem fiimmum creatorem.
5 Montes ficut ciera 5 fluxerunt a fade domini:
a facie'j* domini omnis terra.
C Montes fluxerunt hocefbpptcntes huius fieeuli,co-
gnito domino humiliati funt. Omnis terra,ideft,potefta-
tes feculijpagani feu ha:retici,qui ab errore vocatii domino,
damnantesfuperftitiofum votum fuum, magisdiui-
numeligunt fubireferuitium. i
<5 A n nunciaue rupjcce liiuftitiam e ijs:
Etvideruntomnes populi gloriam eius:
C Cceli: apoftoli vel praedicatores , quorum fanftis
prxdicatio nib us, iuftiria Dei innomit mundo. Viderant
nic:non carnalibus oculis^èd cordis lumine debemus ac-
cipere/gloria enim audiri non videri folet. Vel vc.quidam
volunt.videruntgloriam. i.Chnftum quieftgloriapatris.
7 Cofuq^anturumnesquiJ adoianticulptilia:Ji
Qui gloianfurinffimulachiis -4- fuis : j
liante talia gerant, quæ fibiprofutura cognofcunt.
13 Lætaminiiufti in domino : ,
Et confitcmini memoriæ i fan&ificationis
C Admonechiciuftos,noninhumano defiderio, aut
in huius f^culi ruiriofa iactan tia, fed in domino lztari.Co-
fitentur iufti memoriam fanditarisems.-quandoinillo regno
perperao fuerinr collocati, recordancetde quanta
clade huius fieculi (Deo miferante)funcfubcradi.
OratioexPfal. X C V 1.
C Vftosanimarum fanttarum Deus ycuiusregnum cjl pars per-
fefta iuftorum, concede propbettas euangeltcasque corufca-
tionespeftoribus nojlris inferi:& ft quid eft obtettum velaminepr 't-
fcofpiritufttntto reuelantcpandatur.Per dominum noftrum lefum
Cbriftumfiltum, &c. ■
Argumentum Plalm. X C V 1 1 .
C Propheta com m onetpopulum c h rijlia n u m , cantic
i n ou i e xu ltation e U ta ri, quando m ira b ilk e ft C h rifti
concejftee aduentus.
1 T. Pfalmus 4 ipli Dauid :• : ,
Antate Domino cancicumnouum.-
Quia mirabilia fecit.
Lux,id eft,
fidvS.
eius
Die •Sab*'
bati No*
ttumus.
C N puus