A
Pao», il» it
m
S. ö d onu Ksdbb. C h n A Î.
florae cetpcrent non credebant. HihcSalomonait.M«|-
ftatopefiilentefapientioreritparuulus. Virigimrfanduspoft-
quampotentum poenas qui extolluntur in feculo, lum-
cientct.expicuit ,'rurfum ad hæreticorum fuperbiam, qui
extolluntur in eloquio verba conuertit. Namfequi-
-C a V. * f %abet argentum venarum fuarumprineipia, & aura lorn eft
X X V 111. inquoconflatùr.Inargento eloquiüm, inauro vitaevella-
' piéntiatclaritas defignari foletj. Etquia hærçtici fie de elo-
quii fui nitote fupërbïunt.vt nulla facrorumlibrorum autoritäre
ioliden^ur : quilibri ad lqÿuendum nobis quali
quxdam argenti venæfunt, quiadeipfis locuttdnisnoltrç
oriemem trahitnùs, cos ad facræ .^doritariç paginas re-
I uocat;vtfi vere laqui defidcranfcinde fumere dèbeant qd;
j loquantur, & ait. Uabetargentumvenarumfuarimpnnctpia.
Ac fi aperte dica^ ( ^ ad yeræ prædicationis verbale prq^
parat; neeeflè eft vtc^ufacuin origines à facnspagmisju- I rnàr.Vera fiquidem fidelium fapientia, cuivniuérlalis t c-
1 clefialocus eft, tribùlationlm vqbis perfequenubuspati-
tur, fed à cundis peccatqrum fotdjbus petfeciÄMisvc-:
ftraé ign e purgatur. Vnde feriptu pêatutaurtm
éramntwn, homines vero reeéptabiles in camino bumiliatiom.
‘ à . ! 2S S ___ n.__r..i«.nipnrA>rinrc>Uiai.V
.%535B5S t o S ^ * 8ri»fiâ«UÉMeneMol»». Q ÿ«lto
quôqlievocabtilo, vmbra mortisfticituf. VmbraqUtppe
.talisexptimitur, qnaliaeiuS rei deqoa trahittir, fuotmt h*
niamenta.(^isautemroottisnomine,nifiDiÿoltisvocauir
: De quo per quandam miniftri fui figniheationem
dicitur. Nomen id's mors. Cuius Ule populus ymbra extitit, •
quia iniquitatemillius fcquens, eius in fe »marinem ex-
preffit. ' Quid yero torrehtis notnihes nifi ille aeönfpe-
aid'ttàmentli iudiiis per vltimutntxamenrgfedieas,at-
que ele&os & repjiobos diuidcns, ignis vocaturi Vnde
per Prophetam dicitur? rlaumigntns rapid», qasegre-
! diibnturMociteias. Quisautemin Koc mundo peregtinar
tur populus', ffifi qui ad fortem,élèftorUm cürrens, habereTe
pacriam nouit in coelcltibusi Ettanto magisrlliu
fperat inuenire fe propria , quanto hic cundta quæ præ-
terenntelfe àfedepiitataliéna. Hin'cPaulusait. Dstmfls-
mmin boccorpore, ftngmmur~kT)mm. Poteft foreaffe
in torrentis nomine , ipfa irrigacio fandtæ prædicationis |
intelligi, iuxta id quod per Salomoncm dicitur.-Oc«- IM
lum qui fnbfamiat patrem , & dijpicti partum mûrit (su, if-
fadunt,ilium curai de iorrtncibus. Sanftorum quippe præ-
dicatio ôbduratas mentes reproborüm deferit, N M
. ... , r . . . J . __-C .n .a i r i i r vtp/it nunt nhlid
l t u a f t u l t a h æ c e n c r p a i r i o n e v i d e a n r u r * É(jnlo quoper Pahlum dicitur.
mmemùltapanunturXefeq^^empafliontbus etusncrl p ^ hominis pedes fanöiprsedicatóres faerunt,
roartyres fperannqmbus fanóh vin vo j per qulrutn profedus prçfentiam gentilitatemdreuiens,
n ° sd .a um e ft .^ v r s a ^ r s r t t o n i T > m ™ vmbra mortis &dapis<càlïginisextiterunc p«l)»ta.w r-
1 1 **•«'N. ° » » o * * S1»^u£ . ’ \ rnnflariDeraffliäiö- liandü Apoftoli cedorumregnum Inda:* prædtcare vop
Qirid itaqt ad hsech^retict J^jpenr ,^ddenres quod in eis nihil omnino proficerent,
nemcarnis,ytlctiamper martyrium , q ladpredicahdumgenribuj.dcflnkerunt.fiaitipfi« in fuis
debeatis connan oefatissoequitor. - \tn,bmiiiam.rMiiopbrttbuprimimli>quivtrbumDei,fcd
ferramduerrato^ o l e n t h x r e n a d « ^ « ^ ^ . M ^ u - v o i iM u i , u e r n ju ,
.r r. :• _• - JBBLi ArrAt'i«Inniiirurdices.
igne,
leennnnantur.i'ernurauimmu.tig«^“ '-*“ '' - . ; ,
racetndefenfionem contra eosvirlanftus loquitur dices.
For«»»deterratollittlr. Acfiaperredieat. loriesigiturqui
■ l4cutiffimislingu3iumgladijsinhacaciedeftndend? hder
fertumfiunt,aiiquSdo terra in infimisadtiombusruerunt.
s‘ Peer Sti quippe homini dldtum e f t -T o r ^ « ,»»terramtbu.
Sed de terraferrum tollitur. cum fottis-jpropugnat^rfcc-
clefi*i terta,quam ppius tenuit,aaionefeparatur.Non eq,
go debet in eo defpici quicquid fuit, qru urn accepit eiie-
qubd non fuit. Seqmt,ufc.Br lap «/»far«, calmmu n m * r .
Tunc lams calorefolutus; cum cor durum acqueadluim
amons igne frigidum yeodemdiuini amons ^ tangitur, oc
in ferUorefpiritus, li'quatur, vt adfequentem v jc a a d t li.
deribrumajftuardear.quamptjusattdiensinfenfiblltsmanebat
,ex qu6 atdore fcilicetdccmolUtur ad amorem
opertturidoperationfem: vt ficut prius durus fuerattna-
^orerxculiiuar^ortem poftmoAum exercear m anvoie
DeiTSC quod ante audirerenuebat,8c credere Sc predicate
incipiat. Sequitiir. v - * . - „ ■ r m
rremmfemiiM/rk, & vaiuerjbrum finem tpfe cimjjderat,
tempuspdfuitrenebris.iniquis videlicet modumyquod
E iniqUiefledefiftant, vnde eiidem pet-Apoftolumdicitur.
f t f l P H EmtisUimandotenebrummcaatemlax taDomme. Sicut ahs.
„ I quoquedifcipulisifdemddaor egregiusdixit.N«wa«>
! fediB«««»»*r»pi»?«l‘ «>.is»l»iiciamasermeperateaebraram,
W iniuamtu nos arm* lacis Jcatindse bonefe ambulemas. V.al-.
uerforumnomineelCdfcqsdc'repEqbbs-voluiteomprehendi.
Nam bona faciens,8c ordinans D eus, mala veto non
faciens, fcdab'iitiquisfa£lianeinordinateeuenianc,»ple
difponens.eonfi'detatyniuerlorum finem.&patienterto-
.lerat omnia.atque intuetur eledtorum terminum.quod ex
malotUutentur adbonum. IutuetUr etiam rqproborum,
finim , quodemaloopetedignum trahantutadiupplie
cium.Sequitur. x
Luidemquoque cnlipm & rmbrua mortsi dtusdtt totrensa
»m»(»P(fim»«»re.QuidduriusillapcfHdiaIudsEorum!qd
populus, quiauftorem vis* videre per fiderh uoluit,quern
per Prophetam pradixity nifi lapis caliglnirfuitl quiaK
*—- ;--- ;
ad corviam præberenoluerunt.Scquirur
' Tenadequabriebuarpanis in loco fio igdnfubuerfieSi. Panêmludæaditecdnfueuirat.
quielegisvetba.lirdferebati
Sed haéç terrä in locqlho ignefubuerfa eft, quia fidelium
fiana confprcicns.inuidiî ie fa f^ '£bncrernauit.C^iaenim
fimpertnuidia de filpef t ® nafei folet, in loco tuo igne
périme,quæidcircoarfitinuidia,quia ftiperbiain nontelin-
quit.SeqLiitur.
Locos[apbiriUpideseins, &JebdHimiutttns. Quidenim
h oc loco per iapides nifi fan ftorum ae fortium m entes accipimus
> In feriptura etenim façra ■ aliquaqdo lapides in
malo, aliquqndo yeroinbono accipifolent.Niqc to*
anhes aitv Lötens eft Deus de lapidibus ifissfafcttuefi.lips Abrabn.
Hinc Pyteus ajb Etmtanqutmlapidesvmfuperedifiumini
dswsftirifalw.’ SaphirusqUidem.lapis, cofcrem < ^ f (hge
bet öcquiadeludaaqumquartifandtæ anima. qua c<p-
Ieftem vitam ducetenf; defuerunt; dicitur. Locosfapbsrs lu
aides eins. Er quam, magna vita açfepientiaclatitateperfi-
,dem fitlfit, adiu'ngitur. M m * » | « ; OS“ ESf-S1,'.'
bas nifi colleâioqes fingülorum ordinum aç mujtitu.dinesdefignanturîGlebaautemexhumoreôcpùluerecon
’ftringuntur. Oronesergoquirore gratia iqfufiexmortB
debitp puluerçm fe elfe
dum vitavirrute clareicCrcnt, quafïauteæi.niUaglcbæia-
Vueront. Glebashacterr,ahabuit in IPrqphetis, glebas,in
doflqriiius, g l e b a s a n t i q n i s , qui magna fein-
fufione gtatiç inprofelïionisôCopetis vnanimitate tenüe-
lunt.Sequitur. '
Setnttani ignorauit auis, net intuitus eïl tant voulus vulturis.
Qtiishocloco auis nomine nifi ille fighatur, qui corpus
'oeraeumquodaffumpfmajpendendoadatherahbraiMt!
Qui àptequoqi etiam vulturisappellationeexpr.itnitur,q
tmîricnsinaltitudine diuinitatislua.quafi ijuodavolatu
fublimûcadauet mottaÜtatis noftra çôfpcxirin infirois,«
-fefedecmleftibus ad ima fubmific. Fieri,quippeprppter
nos homo dignatus eft, «edum mortuum .ammalpetijt,
— ^ 1 iffV-V rr1?-.-, , pior-
Vßl. ioS.jj,
i'Cw.j.«.
CMoralium in lob Lib.XVlll.
morténiapudnos , quüpud feerat immortalis inuenit.
Séd huius vulturis ocuius fuit mtentio noftrae refùrreélio-
nis,quia ipfe ad triduum mortuüs ab æterna morte nos li-
betauit.flle ergo perfidus ludaeæ populus mortalem vidit,
fed quod morte lua noftram mortem deftruèrét, minime
adtendit. Confpexitguidemvulturem, fed oculos vulturis
non afpexit, qui dum humilitatis eius viasquibuçnos
ad altafubleuauit,confide rare noluit, femitam *\m ignorauit.
Nêqueenim penfare ftuduit quod eius hiitmilitas
nos leuaret ad cprléftia, 6c mortis eius intentio refor mare t
ad vitam. Sequitur. v I
Noncalcauerunt eamfilij inftitorum, necpertranjiuitpeream
leana. In cundis Latinis codicibus inftitofes pofitos repe-
rimus, in Graecis vero negotiatores inuenimus. Qui hoc
lpco inftitores,nifi Prophet* fan <fti vocati fimt, qui fyna-
gogæmorcs adfidem inftruere prophetando curaueruntï
Quorum nimimm filij, fandi Apoftoli nuncupantur, qui
vtDeum hominem crederent.aa eandem fidemexeorum
funt prædicatione generati. Calcarent quippe inftitorum
filij, fiprædicatores fandli eiufdem fynagog* vltia calce
virtutîs premerent.Siauteminftitores cofdemfand*Ec-
clefi* prædicatores accibimus, inftitorum filiospaftores
& dodores, qui Apoftmorum viamiècuti funt, nil obftat
intelligi. Qui fynagogam minime calcaucrunt, quia dum
eorum patres, id eft Apoftoli ab ilia repulfi funt, ipfi quo-
que ab eius vocatione ceflàucr unt. Për quam videlicet fyT
nagogam leæna non pertranfiit, quiafanda Ecclèfia col-
ledioni gentium dedita, nequaquam fe ad ilium Iudææ
populumdiutiusoccupauit. R ed e autem Ecclèfia leæna
nuncùpatur, quia male viuentes in vitijs, orefandæpræ-
dicationisinterficit.Ecclefiaitaqjperfynagogamtranfijt,
fed n on pertranfij t,quia cx ilia ad ndem paucos rapuit Se-
rt,iitur.
Adjîlicem extèndit manumfaam,fubuertit d radicibus montes.
Manum quippe ad filicem extëdit, quia ad duritiam gen-
tium fus brachium prædicationis mifit. Vnde&eifdem
beams lob paflîonis fuæhiftoriam præfciens gentibusin-
notefcendamdicit. Scr'tbantur luefiyloferreo inplumbi lami-
na^velcertefculpantur infilice. Quid vero hoc loco montes,
nifihuiusiecuji po ten tes accipimus, quiproterrenafub-
ftantia altum tumentî D e quibus Pfalmifta ait. Tange montes,
&fumigabunt. Sed montes à radicibus funteuerfi, quia
prædicante fanda Eedefia fumroi Huius feculi poternes in
adoratu omnipotentisDeiab intima cogitationc cecide-
runt,Sequitur.
Inpetrisriuosexcidit,id eft in duris Gentilium cordibus
fiuuios prædicationis aperuit, fient per Prophetam quoq;
de irriganda dicitur ariditate Gentilium. Pofuitdefertum in
fiagnaaqüdrum, & ten amfine aqua inexitusaquarum. Sequi-
tur.Etomnepretiofumvidttoculuseius. Sciendum magnope-
re,quia tanto vnaquæque animafit pretiofior ante oculos
Dei, quanto pro amore veritatisdefpedior fuerit alite o-
culos fuos. IriScripturafànda videre Dei aliquando pro
eligere ponitür. Vidit pretiôfiim, cum humanam animam
de fe abieda fapientem gratiæ füç illuftrationc refpexît,de
quavidel. anima per Prophetam dicitur. Sifeparauerispre-
tiofitm d vili,quafi os meunier is.Se qui tu r.
Profunda quoquejluuiorumfcrutatusett3&abfcoditaproduxit
in lucem. Quid namque hic aliudflumina,nifilntiquorum
Patrum didaniyicupantur ? Sed horumfluminumludæa
fpeciem ténuit, dum liter* fiuperficiem tenens, eorum
profunda nefciuitjnos velCo veniente Domino in eis interna
fpiritalia quærimus,eorum profundarimamiir. Quod
ipfeDeminusfaceredicitur,quiaidnosagereipfodonante
præualemus. Per nos ergp quinon literam quæ occidit,
fed fpiritum qui viuifieat, fèquimur .•profundafluuiorum
Dominus ferutatur, & abfcon dita in lucem producit,q_a
dida legis, quæ caligofanimishiftoriaobfcufaf, nuneex-
pofitio ^piricalis illuminât. Vnde & loquènsinpàrabolis
per Euangelium Veritas difjjjpulis præcipitdicens. Quod
dicovobüintenebris3dicïteinlumme3&quodinaureauditis\pra~
dicatefupertefta. Sequitur.
Sapientiavero vbiinueniturt &quisesilocus intelligent^} Né-,
feithomopretiumeius. Vit itaque fandus quam fàpientiam
contempla tur , nifieam dequaPaulus Apoftolusdicit.
351
Biblieth.Vet.Patr.Tôm.io.
ChriftumDei vimtemt&DeifapientiamDe quaperSalomo
nem dicitur. Sapientia adificauitjibi domum. Et de qua Pfàl-
mifta ait.Omniainfapientia fecifli. Huiusnimirum fitpientiç
homopretiumnefeir, quia nihil dignum æftimationeil-
lius inuenit ; non autem h,ocfapientiæ pretium & elîè dicitur,
& nefciri.fed idçirco nefeiri quia deeft, eo fcilicet lo-
quendi genere,quo in anguftijs quifque depreflus cumre-
medium fubuentionis non inuenit,fateri folet, quia quid
façiat, nefeit. Huius ergo fàpientiæ pretium nefçire eft, di-
^ vfif* °P er*s meritum quo îllam percipiatnoninuenire.
Ad hoc namqj pretium damus, vt eius vice rem quam ap-
petimus,pofiidere Héfieamus..Quid autem nos dedimus,
vthancfapientiam, quæChriftuscft, percipercmerere-
murîGrariaquippc redempti fumus.Hinc Paulus ai t. Cum
adhucpeecatores effemusfecundum tempus, Chrifiuspro impijs mor-
tuuseft/ Sequituti Nec inuehieturin terra fuauiter vjuentium.
Quidhocloco fignatur.tcrræ nomine, nifi animahuma-
na?Dequa Pfalmifta ait. Anima mea^eut terra,fine aquatibi.
Hæe autem fapientia inueniri in tend fuauiter viuentium no
va'eV lu*a 4u,^ u>sadliuc huius vit* voluptatibus pafei-
tur, àb æternæ fapieritiæ intelledufeparatur. Nam fi vere
^aPf.^CC.’ cxPu^fusab intends gâUdijs de ea imqua cccidit
exilij fui cæcitate lugeret.Hinc namq; perSalomonem di-
cicur.O«» apponitfeientiam apponit dolomn.Seq.
AbjffusdïcitxnoneUmecuiris Quid hoclocoabyflum nifi-
corda hSminum vocatîquç &per lapfum fluida,& perdu-
pliçitatemfunt caliginetenebrofa. Quae nimirum abyflus
non efteinfèhancfâpientiam profi tetur, quiainiqua mes
elle fapiens câfnalirer appétit, ftultamfe ad fpiritalia
oftendit. Namque téifte Paulo, Sapientia huius mundi,fiulti-
ttaeflapudDeum. Tantoquifquisintusàmpliusftultusfit,
quant o conatur exterius fapiens videri. Sequitur.-JEf mare
loquitur, non eft mecum. Quid enim maris nomine nifi fècu-
larium mentium amarainquietudo fignatur, quæ dum fe
viciffiminimicitijs impètunt, quafi aduerfantesfè vndæ
colla^unt ?Rede enim mare vita fecùlariu m dicitur, quia
dumprqcellofis adionum moribus côcitatur, ab internæ
Sapien'riæ quiete atqj ftabilitatq difiungitur. Quo contra
beneper Prophetam dicitur. Vûper quem requiefeit fpiritus
meus,nififuper humilem & quietum & trementem fermones meos'i
Sequitur.
Nondabitur aurumobrizumproea. Quod namquepër au-
rum obrizum, nifi fàndi Angeli defignantur î qui rede &
aurum vocantur ôc obrizum. Aur um| quia fulgent clan ta te
iuftitiæ; obrizum, quia nullum habuerunrvuquam con-
tagium culpæ. Homines vero iufti quandiu in hac carné
corruptibili morcaliter viuüt, aurum quippe effè^bflùnt,
obrizum omnino eflè nô pofïunt, quia Corpus quod corrum-
pitur aggrauat animam, & deprimit terrena inhabitatiofenfiim
maltacogitantem. Nam quamuis in hac vita ex magna iüfti-
tiæclaritaterefplendeant, nequanquam ad purum,pec-
catorum fordibus carenr,Ioanne Apoftolo atteftan te,qui
ait. SidixerimusquiapeCcatumnonhahemus, nofipfosfeducïmus,
& veritas in nobis nonefti Sed quia pit) hat fapientia nullus
Angelorum redemptor humani generis ihittenduslfuit,
nequisfpeminhisquos inadiutorium hominum fæpius
apparuincdidicimus,Angelis,ponerer,didum eft.'- Non
dabiturobrizumproea.Sec[. x “
Necappendeturargentum incommutationeem^Qaiaetiim
argento fæpe eloquia diuina fignantur, poflùn t argeti vo-
cabulo eriam eiufdem eloquij ferip tores intèlh’gi,quorum
vita inter turbas hominum refplenduit luçe vinutum.Sed
quia lex peccataftudicare potuit, non auferre,nofi’<jüifqüâ
veterum Patrum, non legislator Moyfès humani generis
redemptor extitir. Argentum ergo in commutatione huius fa-
pientiæ nonàppenditur, quia quÜibet fan d i eflè potuerunt^
in comparatione vuigeniti nlij nullius meritifuiflèpenfa-
tur. Sequitur.
Nonconfertur tinftis lndiàcolorib. Quid enimperlndiam,
quæ nigrum populum mit ti t, nifi hic mundus accipitur,in
quo vira hominum per culpam o b feura generatur? Tindi
autem colores funt Indiæ, huius mundi fàpientes , qui
quamuis per infidélitatem & plerumque pér adionem
feedi funt, ante humanos ta men oculos fuperdudæho-
neftatis colore fufeantur. Sed coæterna Dei Sapïentia
E
i.Csr.1.
Prou. fit.
P/hsioy 24
G g