8c veraciter ian&i>qui fciunt quidém quiaex femetipiavir-
tutum fpeciemhdhabeht, lèdhanc ex dönöeratiimpét-
üenientis tenent. TinAiénim non eUént?lr{ah«aitatefti
naturaliter habüiflentjfed miihdilfimac tindurg furtl,qüia
humilitér cuftodiuhtfupernitèntëip infe virWtumgtatil
quam accéperunt. Penlahdüm magnopcre eft >q> afanëto
viro réquiritur vndc (apicntia yeniat. Ab eo etenitn vcftit
a quo orta eft. Sed quia ab inüifibili & CoStéttio patré hifcitur.
tih&ilndiæ colóribüs non cohfertut, qhi^qiiifquis kànc
veracitër ilïcel ligk,ab his olnnibós quos mündiis fapién-
tés cdlui^ i^ Â é d if t e t , àgnprcltVScqaitùr.Nw laptdi
Sdrddnic0pretiffißi$oVelßipphtro. Safdóhi^s quippéVerrai
rubræ fimilitudïhèm te n e t fapphirus véto aëream habet
fpéciem. Poflunt ergo iriSatdonicoyper terram rubrattj,
hommesjin fapphiro autem per a&ehp vifionem Angeli j
^éfignaïi.Na^^ràtêrr4tpbr*rpécièmlàpisSardoHicus
Habeat, nön immerito hötfrinem fignificât^qma & Adam
qui primus eft condit^S, Latuiö fermohe^teitfa rubra nö-
mihatur» Quidèftergö quoddicitur, qyiâhæcSapienhà
lapidiSardonicp-vél fapphiro ndn co'hfertuf, nifiquodis
qui ettbeivïrtus é ;Dinfi^tâtiai^<èdiJtâPÙ^cetî)i\& hotrii-
nutn homo àtir^usMus,tanta magnitudirifetxceUat emmia,
vteineeïn cerragrimihómirtès,nëcïn coefo»ngeli#xn-
parentur J Vndè& per Pfalrniftam diéitdr. j^ùis innübibus
font autem per Sar4!^^cui^tfläp^ett^atresJ^etomróti#
veteris, per $aphirutu veto prædlfcatorës exprimiTefta-
menti nourfAc fi patenter inünUatdicens. Et qui homo
in ter Homines cèrnittft^'eèin àntiquis.^uifqùam, née în
nouis patrïb. æquatür, qùià eX deitate habet ,quodin hur
roanitate qûéïhquam fimïlem non habet. Seep f
j.Ccr.i. 14.
LTWW.M.J
: PfalM.7.
J MaU. 544.
j Fjkl.nS.ï}i
; Ö
Nonadaquabitur ci aurum veVvtttitm. -Auri namque me-
tallum noüimüs pôtïôrifcetaîlis omnibus ctarit^ofulge-
reivitri vérônàturâ eftjVï&Xttinfecus vi(um,püra:mtrinfe-
eüS përipicüKàte pèrlucèat. C^uid èrgo aiiud in apro vel
viti^OaÆçipimüs?nÆiUiam fuptrnam p^triairf,illam beared
rùn#cîùium focKtatem,quorüm corda hbiinuicem &clâ-
ritaté fulgent,&puritÉe translucentrquam loan nés in Â-
pocalypê confpexératcumdicebar. Et emßruäura muri
étâexWtdeia^tde, ipfäVero tâtât, ix auto mundo ffmlivitro
mundo.Sequitur. ' . f
■ n Nee commutabuntur pt'o Ü vufi aufi, excelfacr emtnentta.
Ëxcelfum qÜppe vasaiAiHeliäsl&itit, éxcelfuni v^âuri
Hiëremias, exceïrâàt^üeemihènriâauri vafa priores fa -
tréi fuenint.S ed hsc DéiSâpienfiâ vt à carnali nos couer-
iacione redimeretiap^aruit in carne, 8c quiillam veraciter
hon agnóuit,mediatorém Dei&hommuuiChriftumle-
fum elfe vniim ëxprophetis put^uiï.Ècclèfia! Vero pro hac.
^ienria^afa ^ i excelia & émmëntia non commutauit,
quiaÉbriflçum Dëi^ihümAbhynum efle B|ôphetarûm»
fcd vnum^rophetàrum DomiriümcrcdidirfSequitur.ï^er
(umwemorabuntur (omparationeem. Ömnes enim fupérnæ
patriæëledifandri^uîdem & iùfti funt, fed participatione
fapienri^non cópafairiohe.Qpid ëriimiiïnt homines Deo
compa^tß ©amen autem fapiëntià,lumë ôeferui fa^îeh-
ti* vocari folént.'Sêd ilia lûmenîllumihans, ifti lumen il-
lurriiûatum,ficutfçriptumeft. ïratlüx vira'qu&ÏUuminaf o-
tnnern hominem venier.tm in hunernündum. Imsi autem tan-
tummodddicïtur.yföè^Tftx mimdi.Sccpiitur. Trabiturfa-
pïentia de occuUuSytbecuyçisfapieï^à'tfahimr,quia cum fit
inuifibiÜs,npn nifi innifibiliter it^niifü^me red e qüö-
quctrahidicitur ^qùïâ^ficut flatumTtàhimnsvt corpus yi-
üatScab in'tiihis'fipiéiiti^tótüVdudttfr, vt ad vita%'i>
nhnä'lubfiftat.Vnde PfalÖiïfta mtöïfiiMi^pém,&attfaxi
fJpirituin.'Seqtâ^ ■ v ;
p Nonadaquabuur eitopazhwi Aetbïopu. Quid Æthiopia
; miapraeferitem munaü;m àccipimusVquæ coloris nigredi-
rie defignat .pétcatOtefn ^bilutUm fcÉditat’e meritoîum.
Aliqusmdo verb Æthiopiæ nomine ïpeciaîiter geptilitas
déÖgh^fölét,infidëhtatispriusnigrapttcatis,quatnve-
nienteDominö AbacdjkPropheta rîdiëtitnpreperteM-
tam.&ait.TabernaculàâËfhiopüme'^pàuelCentjtaberhâ-
ralatetræWadiamTôpa^n'Verôpretiofiïslapis è ft,& !
qtua&risca lingua Paû omnedicküî, pro éoqùôdomnï,
c^lnrerefpiendetlT oftazirifi qaafi î'hoûpâziôrivocàtur. |
Ddim verb irilDeü coifütrfa Gentilicas credidir,eXeæmul- :
'ti füritita doûôfpiritüsïocifplëtarijVt quafi multis colorié
^usi'fic'rWuhiâift altis ^irtütibOs lucèaritf. Ac fi èrgo èis di-
ëëfétùr/Nallui'fahâStüîn quibtrslfbet vinutibus plenüs |
ejriftät^atö'en nigrêdine'manditollé£tus,àqüarihon p'o-,
turpiiùî)â^e(\JNectïnt⟣mund^'mècopone)mrJîït\âiüi^
cmrhmùndiifimçvoeantur hi'qüi'veràëiteriSnt humiles, j
emsviadfecultaeft.Vnde & pér Proph'etamdicitur,
Gcnerationm illius quis enarruiïp Locus veto intelllgentia:
cius eft huroana mens,quamn^cDci iapientia du m tcple-
ui^andam facitê Quia ergo & inuifibilis eft dèqüopro-;
d ijt, Öc^nceitümnóbis eft in cuius meftte ifttélle&a te-'
qUiefeaCrede nunddïcitur. Vndeir%ofdpièntiamietMquii
f f i locus intelligentU i Sed noc vilde mirum eft quödproti-
nusfubinfertur. ? * ' 'r" ' . 4 -' 4\ •: 4
fSi Abfcöndita aboculuomnium viuetitittm. Sapientia qtiippe
qux Deus eft, (iomnium viuentiüfn bculiSeflèt occulta,
hanc proculdubiö fandorum némovideflèt. Sed & hüic
fententi^ioanrtem audio concordantem,quiait.De«»j nemo
vïdit vwpum.Sediuxta beati lob fententiam, fapientia
qus Deus e f t abfcöndita eft ab oculis omnium piUentium i qttia
iöfcae mor tali carnééófifteuribus Scvideripotuitp qüaf-
dam circumfcriptas iraa^nes, & videri non poteft pét iö-
-circnmieriptum lumen actërnitatis. Sin vero i quibufdam
póteft in hac incotruptibili carne viuentibus,'fcd tamë in-
sftimabili virriite critfcentibus qUodatti ^ontemptioniS
acuminè sterna Dei claritas vidérn HPc^quöque l bèatp
lob fententii fion abhorret, qui üt.Abfcöndita eft ab ótillis 0-
mnium viuentium. Quam quifqüis fopiëtiam, quae DeUs éft,
vidët} huic Vitte fundituS moritut, neiaeius atnore tenea-
tür. Nullus quippeeam vidët ,qui,adhuc carnaliterviuit.
HincMoyfidicitur,No»ewiwv«iefófrwehowo,di’W«|A M
SvODONIS ABBATIS
CLVNI A CE N SIS II.
1 m o r a l i v m in io b
. ; y, t I B E R XIX.
Ölucres quoque coeliUtet. In fcriptura fecti
volucres aliqüandö in thalo, aliquaudo
Vero in bono datur intelligi. Per volucres
quippe nonnunquam poteft^ s?iëriaede-
iignantur,bonoruftódijsaduerfevAt contra
in böno volucres ponifplent. Simile efiregnumocelórum
&ranofindpis,quod acceptu httmo mittitifi hor turnfüum &vmit,
&fadüéfiin arboremagnai&v$ucrü tcetttequïeuefumn ramis
em. Hocigiturin loco poftquamde (apientii didum eft.
Abfmdïta'eSlab oculisornniuty ïiuentium, re%,fubiütigitür.
VMcrescieli qtioquel4tet,c\tii3iiti hac cotruptibili cathe cori*.
ftituti naturaeèiuspotenriam ipfi quoqj viuéndo non penetrant,
qui jam per meritum ian^te contemplationis VP-
lüitjvbiapté Tubiungitur. '
Perditio &'mors dixerunt. AuribaïWofttif Mdmmus fantam
«fo.Quid perditionisSc mortis nominè,nifi maligni i'piri-
tus defigftatttur, quiiriüentores mortis & perditiohis ex-
titerunU Videre quippe perfede cöaetesöiin Dei fapien-
tiatn, hóe eft quod habere. Ideo iniqui fpititus hanc fa-
pientiam'fton vidënt ,'quia repülfi pet fuperbiamnequa-
qüameam habere potüerunt. Adlücem quippe eiusdau-
ieruntocülos cordis, fupeifufis eius radijs repugnantes.
Famemergpfapientiae malignis fpiritibüs aüdiflèéft^féd
eandem fapientiamnón vidiïfè> & eius potentiam eïcVic-
tuteiiliüscognPuiffe , 8ctarnenfubeahumiliteiftareno^- j
luifFeilinl Verifas ait.Iüe hoMïCfdaePatabimtïo, verica- j ltt
'tenonftettt.Sequitur. ^ \ ,
Demntelhgit vim eius, &$fenouitlötumiüiUs. LpOisiir
pientia pater eft. Loens fapienti* ficut ipfa Sapientiaatte-
ftante dicitur.E^o inpatre,&paterinme. Aliterergoiapien- -
riahabetviam,atque aliter locum. Yiam pèrhumauita-
tis tranfitum, locum verö per ftatum diuinitatis. Ac fx
aperte diceretur. Humans cogitarioni bfccuka funt,'
m m
yélqitando pePcirném adhomines Sapientia yeniat3veh
qubm.odoà'pnd pattem inuifibilis eciam cum forisappa-
niéric pérfiftaï.C^amüis hocinteiligiAfalitér poteft.Nam
via eins nöli mcOnuenienter accipicùr hoe ïpfum quod
veiritadeor,fèfequdnobis'incEinfêcusinfundit.Locusve-
! fo eins fit dor i ad quod veniens pefrmnct. Dc hac quoq j
vik-fllias'diCHur: Vpx clammtkmdiftâo^purauv'iamJ^omi^.
«o.Et quiahominibusineerrumeft ? vel incuiuseorde ve-
nîrffjVel'in quö póftqcramvenerir,permanëdo'requiefcat,
j redé nm\cdicktä:peusinteUr£iiviamem,&ipf&nouitlocum
illiuty Quiafoliüs'diuinæviffonis eft cernere, velquibus
modis ihtelledüs fapientiæ quem percepërit mortiferis
cogitariönibusnón admittati Sequitur. '
Etclef. ij#
frtH. 9.17.
JaL6 8. i
x‘poc. i74j;
Wa. Ji.io.
jpfeenïmfinésmundimuetur,&omniaquafttbc<xloftint,re-
Jpïeit. Refpiceïe quippe Dei eft ëa quæ amif^ac perdita
fuerant, ad fuam gratiam reformate. Vndefcriptum eft.
Eexquifedetin folio iudtcijfm,dißipat omhemalum in intuitu fuo.
Seqiritötr • ''
? ÖUïfttitvetttüp0ftdus.Ve\oeit2iZeenim ac fubtilitate ven-
torutnin fcriptura' facra (oient animât defignari, ficutper
Pfalrniftam de Deo dicitur. Qui ambulat fuperpennas pent o-
rum, id eft'qui tränfgrediturvirtutes animarum.Jmr ergo
ventispondus,quia dum fuperna fapientia replet animas^eas
maturitatè indüta graues reddet,nonilla grauitafe qua dicitur.
Eilij hominum vfquequograues corde? Aliud nam que eft
grauem efle per confiliüm, aliud per-peccàtutn, aliud gra-
uemefle per Cöftäntiam, âliud per culpam: V cl cerre vends
pondusfacere eft, concéflamhic eledfis de virtutibus
gloriam permixtainfiçmitate temperare.Sequitur.If
appendifmenfura. Aquæ ih fcriptura facra äliquando lan-
du mSpiiitumfigmfi cant, vtilludl(^«i credit in meßeuidi-
citfcriptuia^ftüminade ventre eiiisfluent aqudviua. Aliquändo
feientiam prauam, aliquando feientiam facram, velutj A-
quafapientufalutarispotauitcos. -Pr au am, vt illud Salomo-
nis. AqUafurtiua dulciores funt. Aliquando tribulationem,
vtillüd.SkluummefacDeus, qnoniam intrauèruntaquaadanï-
mam Aliquando defluerltes populos', vtilludApocalypfis.^
«<erero/HKr/JO/>ttZi.Aliquahdomentesfidem fe-l
quentium defignari folerit/fieüt Prophetaait. B eatiqutfe-1
min at isfuper omnes aquas. Ho cigi tu rs in loco quid aquàrum
nomine, nifi eie dorum corda fignantur, quæperintelle-
dum fâpi'entia: auditum iam füpernte vocis acceperünt?
De quibtis réde dicitur. Et aquas appenditmenfura. quia lan-
d i ipfi,quifubleuantei^iriruadlummarapiuntur,qtfam-
diüiri hac vitafünt > nealiqua-elatione fiip*biant quibuf-l
damteritationibus reprimuntur ,v t nequaquam tantum
prbficéïevalëant^ quantum volunt. Sed ne extollantur
mperbia, fit iheis ipfaEum quædam menfuta virtutum.
Sequitur. '
QaOndo ponebat phtuiis legèm, & viam procellis fouantibus..
Tunc vidit illam & enaprauit.&praparauit,&inueftigauit. So-'
lent per pluuias prjcdicantium dida fignarL ? Ynde per
Moyferh di ci t ^c.TXpelkturficutpluuia eloquium meum. Quorum
videlicet verba cum blande perluadent, plauiæ lunt;
cum Vfero terribilia de' venruroiùdicio.intonanr,procellæ.
Ec nothndum quöd pluuijs lexponitur, vt via procellis
fonantîbns àperiatur.Lex quippe eft ipfisprædicatoribus
pofita,vt viuendoimpleant, quodloquendp fuadere fc-
ftinaht'. Nam loquendi authpritäis perditur,quandö vox
operfc'non adiüuätur.Frtw autem procettisfonantibuspofait,
cum prædicatori bus fandis luis ad Corda hominu m terro-
rè venturi iüdicij percöïïa àditum fecit. Y fitatäquippe faj
crieloquij locutiöne viderc Dei dicitur videre hos facere,
ficut iufto v'iróDominufs di civ^unccognoiiiquodtimeas Deu.
EtïfraélitÉpræmônentur;- Tenrat vos Dominus Deus vefter,vt
fciatfidillgitiseum', id eft vt frire vos faciat. T une ergo cum
lègem pluüijis pöHcretjhoc eft mandatum Cuftodiæprædi-
catötibuS'da'rét, haficincarnatana fapiëntiam vidèri 8c<?-
nattariâprædicatoribus,præparari & inueftigari abaudi-
tóribtfs rceit. 'Sibi qiiijipe ilîam præparatvqüifquisillam
bène viüendo in viâm iudicijpropitiam parat. Etnotah-
dum quæ déëa quatuor dida lint;Ait emmvidit,enarrauit,
praparamt & ïnueflïgauït. Vidit namquô, quia fpécies elfje- i
narrauit, quia verbum j præparauit, quia remedium jinue-
ftigaait,qüiiÖccültum.-Sequitur.
m
B iblieth.yet.Patr.fbm.iQ.
^èixi^ytâjài}E6mm'orDiinmipfà^fé^:itâ^&réceiereà
ma fointettigentia. Ac fi aperte diceretür. Ad remetipfuro
homoreuerecre, cordis tuifecretaperfcriita, Si Deumti-
mere dëprehendis j profedo confiât qtlia hàc fàpicrièple-
nusesiquàmfiadhuccôgnofcerenon pûtes quidfitinfe,
iam coghoféisinterim qutdfitm te^Hinc feriptum ëft. ini-
tiu m fapientia timor Domini. Sed quia ille veraeiter vim diui-
ni timoris in telligitiqui led cundis praui^bperibus eufto- '
dit, redefubditur. Etrecedere a malo intelligentia. Sequitur.
i Ÿ - ; ” •• O ïl ; . " ;
Addidit quoque lob fijfumensparabolam fuam. *Quiaenini C a p .
parabola fimilitiido nominatur-, aperte, confiât quod per’ X X IX .
exteriorum verborum fbrmam myfteriaîoquitur,quiad
l’oquendum parabolam aflümpfiftè memoratur. Cum çt-
enim fua narrat, quæque funt fândæEcclefiæventurade-
nuntiat, êC per Hoc quod ille.patitur, indicat ipfe quid ïlla
patiatur Sed eledi omnes qui in fine mundi temporibus
Antichrifti fuerintin illatribulatione comptehenfi, remi-
nifeuntur horum temporum in quibus nuncEcclefiafidei j
j pacem tënet , & fuperba h æ rè ci cor 11m colla çompri mir,1
1 nonpotencatu Culminis,fediugO,rationis,&pcrvocem
beati lob dicit. - j
Quismihïtribuatvtfimtuxtamenfespriftinos i Quiaenim !
ftatutus numerus dierum vocantur meules, quid nomine !
lignât men fium nifi colledionesanimaruiji ? Diesqïiippe 1
dum colliguntur, in menfibus fifbtrahuntur. Quia & in
hoc tempore fanda Ecclefia dum véritâtis lüce refplen-
denris animas colligit, inintimisabfcondit. Aliquando
etiam menfis pro përfediorie ponitur, ficut Ptopheta ait. -j
■ prit menfisexmenfe, perfedio videlicet eis ip requiem,qùib. MfâéA
nunc perfedio fuerit in operationc. Reminilcatur ergo J
perfedio nis p ri fti n æ, rcducàtad memoriam quaritapræ-
dicationisluæ colledis animabusrepórtabat hicra^& an-
guftàtarribulationibq^çliçat. Quismihitribuat vtjtmiuxta
menjispriftinos-l Sequ/thr. y:. .
Secundum dies quibus Deus cuftodtSmme,quando jplendebat
Ut eer na eius fuper caput meum, & ad lurneü eius ambulabam in te-
nebris.Tune quippe videtex Ie perlecutione cogentcinfir-
morum tumu^tus cadere,quosnuncvtmaterintrapacis
finum paruulos fouet, &in tranquillas fidei cunas continet,
qui admixti fortibusïpfa fidei tranqùillitàte nutriun-
tur. T une le in illisæftiroat cadere quæ le nunc mixtis rc-
fpicit cuftodirijluccinæenim fignatUrnomin^factælume
fcrjpturæ. Hine Bfalmifta ait. Lucèrnapedibus. mets'verbum
f««wDo>«t»e.Quiaaütern principale néftrum,àppeUatio-
ne capitis mensvocatur, per Pfalmjftâ dicitur. ImpingttaHf
in oleo caput meum. Ac fi aperte diçat. Charifàtis pinguedi-
ne repie fti m en tem meam.Nunc ergo lucerna luper caput
Ecclefiæfplendet, quia làcra eloquiatenebras mentis no-
ftræ irradiant, vein hoc caligc^> vit-iE prælentis loco dum
verborutn-Deilucempercipimus, quæ fint agenda videa-
mus-Nitnc ad lumen jhtenebris ambulat,qqoniam fanda
vniuerlalis'Ecclefia etfialiénas occultas cc^itationes non
pénétrât,quia quafi-^ciem non çôgnofcitih n od e , ponic
tarnen grellus boni opens, diredà lumine;\fupern^locu-
tionis.Sequitur.
Sicutfilijin diebusadolefcentumea, quandojecreto Deus eraiin
tabernaculomeo. Sicutyhiufcuiufque horainis, fie lahdæ
:Ecclefiæætas'defcribitur. Paruulatunç quippeerat,cum
natiuitate recens verbum vitæ prædicare.snon poterat.
Hinc enim de ilia dicitur! Soror noflra paruula e ïlj,^ vbera
non habet. Adultayero Ecclefiadicicur j quando Dei ver-
bo copulata, fatido répletaSpiricu perprædicàtîbfiis myftcrium
in filiorum côneeptior^ foetatur, quos exhortan-
doparturit, conuertendo pant. DeeiushacætateDomi-»
no dicitut. AdolefcenftiUdilexerunt fe.Tuncergo cum in die-
busillisEcclefiaquafi quodam fenio debiiitatà ,perpræ-
dicacionemfilios parère non valet,reminifcitUrfoecuildi-
tatisanriquæ.Quid hocloco tabernaculum,non habita-!
tionem mentisaccipimus ? quiaperômnequodeogitan-
doagimus, in conhlio noftri cordis habitamus. Quif.
quis.aùtemmandata peitacitUScogitât, fecreto Densil-
liin tabernaculo eft.nabitatiônem etenim cordislui ante
DeiefleotploSviderat,quidiçebat.Ef meditaito cordis mit
in confletâtuo femper. Sanda itaque Ecclefia iri magnis
: . ___ J tune’
P/â.uS. 10 y
P fa l.il.5,