RADVLPHI ï7 LÀ VIACENS
is, IN LEVITI -
C VM MO Y SI, .
L i b e r t è r t i v s.
Siprincepspeccaueritvt offerathirciimpro peccatofuo.
Tfabm 44-
PJàlm.46. £
G
p
iß-
1 peccaueritprinceps, &fècerit vnumepluribusper
ignorantiam, quoi Domini legeprohibetuf,&poïl-
edintellexeritpeceatum fuum:offeret hoftiam Domino,
bircum de capris inirnttculatum.*
Poftquam lex quiapro reatu humano me^
diator n öfter o%ttdlrit,’ fidemque noftram qu* cant* rei
accommodanda eft infinuauit: iam ynufquifqj quid pro fe
agere defeeatjvc veniam confcqui mereatür, adiungit. Ne-
que cnira autfanguis Chriftiexpiât omnes, autfides fola
rufficietjVtinter eos quos expiât, numeremur : nifi fangui-
nis Chrifti vtilitaçpm f congru* poenitentiæfatisfadiône
mèrceraur, VndeTcïiptumeft iqp.xodo : Portabi^Aaron ïni-
quitates eorum, qaaobtulertnt& fanâifiyiuerintfilijlfrâel. Aa-
rontjuippe uoftereas tantum fidelium iniquitatesportat,
& paffionisfuæfiipplieio expiât, qùarum co'nfemonem
Debobtulerint, &fandificauerinteas, hoeeft,dignae^-
mendatione cornexerint. Huiüs fatisfadionisqualitaterrii
praefentiin locoproperfohaîum varietate, varie quoque
diftribuitjAliam namque principi,aliam anim e cuilibet de
populoterræ.hoftiarn imponic. Principem itaque,quem-
libet ex do&oribus ôefandioribus, iiixta quod fcfiptum
eft: Conflitueseos principes fuper omnem terram: principes
populorum coftgregatïfiint cum beôfAbra amanimam vero,
qv^miibecpopulaienT^fîcdt lupra plenius difputatum eft,
appellauit. Principis itaqne quanto fcïentia maiot&fan-
ditaseminentiorjcanto fi peccaueric, reatus vçhementior
erit. 'Seruus x^zmcpaequifcitvoluntatemDöminifui,drnonfa-
titdïgna,plagisvapulabitmultis. Et Petrus Apöftphisdequi-
bufdam : Melius erat illis non cognofcere viam veritdtis, quam
poHagnitioneiü retrorfum contient. Principis itaqué reatum
mâiorem,diirior fléceffejeix poenitentiafubfequatur/Hir a
eùm ergo ei léx députât,no n capram: vt quiaprias in man-
datisDomini viïiUjrer egprâfyvnde 8c principis nomine ho-
noratus eft : nunapbftqfaairi àriuftiti* culmine inimici
fiibreptione feu proprio vitiodeiedus eft j forti le zelo
contra leipfum erigat : & in crirqinjs fuivindida, non fce-
minamV led marem exhibeât. Dicitur itaque : Sipeccauertt
prirfceps., &fecerit vnurtïè pluribusjér ignorantiam, quoiDomini
legeprohibetur 3 &poflea inteÛexerit peccatumfuutn. 'Ego
peecati noticiam non eam hic aeçipro, qua vnttfquifque
qui male agit, fcitpeccatum cfle quod agit: féd.èum la?
lum pecçata Ibaveraciter çognofcereæftfmo.*- qui peçca^
tutti quam perniçîofttm fit, quantavé poena pledendum,’
pauido cord&pêtpendit. Multiriamquedunt,' quiiudicio
mentis de operibus fuis male fentiunt : quia tarnen gau-
dium fuum carnale turbari nolunc, criminûm fuorum
magnitudinem, quidque etiam per ea mereantur, con-
fiderare refugiunt^Si quis autem gratia diuinâpræuentus,
yocem audielit Domini monentis, Rediteprauariçatores ad
cor: 8c quod per letemiam dicitur : Vide via*, tuas in cornai-
U,fcitjoquidfeceri0,{ifapervopetibus fuis erubefcens , vder
teftatus ea fuent;, tune demum peccata fua çoggdüifte di-
cendus eft : quoniam non eà, vtprius, quafi bona fequi-
tur : fed quod acterna fupplicia parturiant, prudenter
eonfiderans deteftatur.ÂSicuc-enirmnon cogn olci t Deum,
qui ôQneum vt dignus eft diligit,: teftç Ioanne, quia qui
dïcuflnoffeDeum,' & mandataeiusnoneuflodit ,_mendax ejL fie
necpeccatumcognofcit, quifquistton eiodij dign^m vi-
cem repéndit, quod ergo dicitur» fipeccaueritprinceps.per i-
gnorantiam,hoeeft,dum minus quid maliin p‘eccato fit,vel
quæpoena peccatum Cç^a^tm^ttèaàii/EtfitrUelkxeritpec-
I catumfuum ,ideft, fi ad fe quandoque rbùerfus, quid egérit j
quidve meruerir, in'mentis trutina appendefe noh nègle^
xèrit: ojferdt hofliam Domino, bircum de capris immaculatum.,
Quod ait / bircum de capris, tefte be'ato Augnftitto j modus
locutionis eft. Sicfolet; inquitjloqüi fçriptùra, occiderunt
hoedumcaprarum, in GenefideFraftibusIofeph: & jri'Pfàl-
moificutagniouium: quafipolïït efleâuthéedufnifi capra-
ritmiautagnüs ni fi ôuiumijX^od vero^^additur, immaculatum
:ideo dicitur^ ne fcilicBt vnius reatuS fatisfàfifcio, alfc-
rius admixtione maculetur;- Vnde beatus Gregorius in
homilijs.vPcBnitentiam ; inquit j agere j eft&perpetrata
malaplangere.&plangenda non perpetrate. Nâm quijfic
alia déplorât, vttamén alia committat : adhuc péeniten-
tiamageré aut ignprat$utdiffipî(ulat.Sequitur :
Ponetquemanutyflipercdputeius. r 1 -
. Non enimcoadtam,led fpontaneâm agere pcenitentiam
oportet j nèc humano timoré ad hqc cbmpelii, fedamore
diuino&propriae {aUitisintuituprouocari»-.; ,
Cumqueimmolauefit eutn in loçp vbifoletmuiïnriholocauflum^
goram Domino,quiapropeccatoeft.
Videturpoenitenti* merirum,ficupfuperiuscüm.depa-
cificis capram in introitu tabèrnaeuii immolati praecepir,
iterumcoramendare.Seripturæquippcfanétæiütentioeftj
peecatoribus fiponuerti-voluerint,fpei fiduciam reforma^
re.- Vnde'lex (quodnuncinraanibusfeftLhirCumquipro
peccato offertur, in locoholôcaufti immdla,,ndurndecer-
nit:Vtlpilicet,peccatôres, fi dignospoenite.ntisefruclusat-
tulerint,fi cuulfis de cordis agro vitiorum lpinis,abundant
tiores iuftitiæfruges germinauerint f eundem cumhis qui
nunquaminneccatumpitolapfifuntjêtab.initiqperFeâip”
nisitergràdiu^ïturvmcritigradum adepturps feeftecon£r.
dant. yndeinlezechieleportaad aquilonem, ea qmniâ
habereperhibetur,quæportaadorientem. Omnésènim
qui Deo ihconuerlatione natijin innocentia perftiterunc
portamad oriéntem habent ^ quia eis coeleftis regni aditus
patet à lumindquod aceeperti.nt. Et omnes qui in. peccatis
poftmodum làpfi, torporisfui fri gore funt deprefli, fiper
pcenitentiam redeunt , portam ad aquilonem habent :
-'quia eis etiam poft peccati fui frigora ,4fégni aditus per mi-<
fericordiam patet. Eaigiturhabère dicitur porta ad aqûi-
lonem, quaehabetportaadorienterff; quiaconuerfipeeeatores
fie plertimque ditantur yirtùtibusificut illi funtdi-
uites,qui cadere in peceatis vitauerqnt.Diratui:ergp:Ç^ro--
que immolaient eupiin loco v.hi folet metftariholocuuftum côram
Domino,quiapro peccato eft. £>Ion.cinirn fiiper peeçatis noftri^
hum an a tan tum in dignatio;) quantum diuinatim.enida eft.’
Idcirco quicunque pro péccàtis fpis obxulefit^coram Dp^
mina offerat : vt fcilicét Deum potius/quam homipes,fpiT
ritus conttibulati fàcrificio prôpitiareintçndat. Cumlgi-i
,tur itumolauerit princeps hircum ip. ioçp.holocaufti,fi«^F
facerdosdigitum in fanguine hûftiâpropec cat 0, tangpns cor hua alta-
ris holocauftii&reliquumfundensadbafimeius. . . . , , , -
Sacerdos j aut Chrifti, aut pràepofiti cuiufpiaim tfputrt
habet. Sangùisvetohoftiaè pro peccato',1 lachtÿm® luné
peçcatoris., &macçratio petnitenti*.,Papa Grpgorius in
homiHjs : Çer fpinam ,• inquic ^■fignati fiinbdoûrinàe Ipi-,
ritualis viri : qui dum de. peceatis ,a& virtutibus differ un t ,
corda audientium punguny ficque me^item doïore çom-
pundlionisperforant, 1 vt ab eorum ocülis quafi quidam
languisanimæv kclnynia;decurrant. Item, ^^naqU^tpï
pro peccato fiio aliquis fuftinet, . fine inférât eam iplc 11 b i,
hue per iudicium diuinum quoquo modoÆam patiatur,
languis voçatut. Vnde habês in Plalmq.- Matabiiur iûftus
ctim vident vindiélàm, manié ftfas lauabit in fafguitiêpeccat0-
ris. Tyne enim iùftus cor.rigitur, pum peccàtoretn vident
flagellari. Et in hçc eodem ïibrmL St quis dprmierit cum
nuru f u a v ter que mofiantur,, quia fçetus operati'funt, fanguis
eorum fit fuper eos, id eft,- ppcnanv recipient quam meriie-
runf. Altare qu oque holoc^ufti quod fit, iam fupra 4h
ximus,præfensfcilicçtecclefià;xuiuscornua,’ermnè,ntio-
tes qupfque popu^orpm,videlicet re^pteSj&quicunqi in
ealaniftitatis merit0 ex eellunt, & quafi fingu.làres.funt^iq^
telligimus. Bafis veto quæ àitàre portât,. iple Deuseft :qui
portât omniaverbo virtutis fiu, quiqy de elecftis|uis perlfaiahr
icpïomitm^iQçns\Egofefi,&egoflrain:ego,ppptabo&-f0luabo.
Geneßij.
Pfedtfr. itj
QSid fie
Boeniten-
ti am ager
Gregor.
Pßl.S7.
Heb.i.»
w m
A
ïoaiïH 5. -
PfaLuo.
SiigiturrecordcmürChnftàtndiéç^èpi.Âme wiënifel/fotéflUfMm,
Sc<iwzcmSeßto&mdfrtfcm n io fu tim :h om m& \ tMùDimimingJitquepnw&dimuietorei » ■ ’
nobis piémtenabus.fî congrue pro pcccàtisnoftrisfetisfa- , Eadcip in animæoblMionerepetita Ain't au* de firin-
iérevolumus, vtin fengume hoftiæ hoftraé if fedigimm | cipîs b eowt prætBiÈ. Hoc felom fbfett Jond
mittat,ideftipergratiam rpintus bu qui disicus eius ëRiio- huiccaDta.illib.Wde,,,,,.,,.,^«. r-..:... 1 S 3 ît ?
Ivb. 41;.
-Acl: 10.r
?■ -
Ëcclef.ij.
Eulfc:
mittatjid eftjper gtatiamfpiri|us iyi digitus eft,no-
bis cooperetur; Quid enim oremusfl'cutoportet-, nefcimiis: fed i-
pfe iBiricuipoftulacpro nobis gemitibus inenarrabilibUs^
Nulllis naihque digne poteft plangere quod praue coni-1
mifit,nifi fpiri tus Chrifti eum adiuuent. Neqiie ttegligen-
tercogitandum eft, quod fanguine ifto prius cornua alta-
ris tanguntiir: deinde, quod relidfuum eft, ad bafim ipfius
refunditur. Docemurquippeper hahe fanguinis particio-
nem, luiftu & afflidtione noftra primum dodtoribus fatis-
faciendum: deinde pet eorum abfolutionemi nimirum
quibuSclaiies tcgnicommiflaefunt)adudiuinamindulgen- j
tiam pertingendum. Do£toribul quipfie didum eft: Qua-
cunqueligautrifisfuperierram, ligataerunt&incotlo: & qua-
cunquefolueritis fuper terram,foluta erunt & in ccelo. Sed & qui-
cundue flinteledii fiianditatis gratia prteditifunt, Deb
eosfamiliareseflenondubium eft. Accedendum itaque
ad illbs,vUlnem pfetdconfelfionempandenda, dendum co-
tameis,vtaltariscorrthafanguinenoftrotangantur, prae-
pofitifcilicct hoftri,feu etiam quiqhereligiofi,fletibuS no-
ftris ad compalfioncmfledantur: ficque commiffanoftra
& mentis leiient, & poteftatc relaxent. Decet enim pecca-
torem h*c humilitas,vt fine mediatore aliqyo iuftb petbre
indulgentiam nonprtefumat. Sic namque amici lob, per
ipfuminquern peCcauerant,reconciliatifunt. Cornelius
quoque per Petrlim,fed & Saulus per Ananiam ad Chrifti
gratiam accedere merlierufit. Sed fufficer£ not! debet hu-
mana gratia.Illaenim maxime,iila totaintentione pbfeen-
daeft,fine qua falutishuman* nulla Ipes die poteft. Cuni
ergo iam homines tibi ignoftunt, tunc ad Deum gemitum
tiium coniierte,& adeptis landorum patrocinijs,quod re-
li quu eft fanguinis j ad bafim altaris funde: vt fcilice t apud
Deum piro te quod potes agas,gemas coram ilib,&fpititus
Contribulatifacrificiumilli bfferas.V nde feriptum fell: Precare
ante faciem Dei, &mimeoffendicuia. Hoc ahtem lacerdos
hcere dicitur, digitum fuum in fanguine tirtgens: quia.
ChriftuSfpiritusfuiintindu nos & docefc quid agere de^
beamus,& iuuatvfexplere poflimus.Si Vero lacerdos qui-
libet do dor hie accipitur$ iple quoque in fanguine noftrb
digitum tingere debet j pqeriitentiaefdlicet noftrsecoope-
rari per aodrinanifuam: & fanguine eodem primum eor-
nua altaris tangere; deinde quod reliquum eft, ad bafim
altaris fundere: vtadmonitioneeifis inftrugmur, qua hu-
militate & homines iuftos placare,&Detim nobisrepropi-
ciarepoffxmus.Sequitur:
Adipem ‘vero adolebitfupra,ficut in viftimispacificorumfierifolet.
Rogabitque pro eo &propeccatoeius,dcdimitteturei.
Omnis qui de prseteritis mails fuis pceniten tiarri agit, fi
earn prodeflefibi6xoptat: caueatomnimodis necefleeft,
neeademnirfumtjbmmittat. S criptum eft enim: Qmdili-
gitDominum,exoratitpropetidtis;& ConimbitfedbiUis. Item:
QmbapiizAturdmortuo,&iterum tdngitmdrtuiim, quidprofleit
lauatioeiutlSic homo qui ieiunat in peccatis fuist, & iterum
eadem faciens,quid proficit humiliando fe? Orationem il-
lius quis audiet ? Qjjod fi memoria retinemus, per adipum
concremationeminpacificis,affeduUmcarnaliumtempe-
rantiam & moderacionem defignatam elle: manifeftum
eft, eandem poenitentibus neCeflariam fore, ne proprijs
concupifcentijsfuperati, .quod deferuerant coganturre- I
petere,-
De capra quapro peccato offerebatur.
C a p. IT
B Vodfipeccauerit anim a per ignorantiam depopulo terra, vt
faciatquicquam ex his qua Domini legeprohtbentur, atque
delitiquat, &cognouempeccatumfuunf: offeretcapram imma-
culatam, ponetque manum fuper caput hoftia quapro peccato eftL
& immolabit eam in loco bolocdufti. Tolletquefacerdosdcfangui-
\4te in digitofuo: &tangens cornua altaris holocaufti, reliquum
f undet ad bafim eius. Omnem autem auferens adipem, Jicutauferri
Biblioih.Vet.Patr. Tobt.io:
huic capra, illihifcus dépura tus eft. Guius different?*
no ram fuperiusred4itaeft.t»rincipis enim nomine, fandus
qu^rbèt i quimotibusGarnisfuæpræeffe rationis
trenum împonêre didicir, d,efignaturf De quibus Salomon:
Vmferuos m ètfuis , & principes atnbuldntes qua, fi feruos
fuper terram, Anima autem, quilibet popularis ob morum
înhcmitatçm,vocàtur. CuiusfragilitatiinfS'nturn compa-
Uf ur lèx. vt fi peccauerit, non acrioremk nec fvtlradicara )
viTilem pcenitentiam ei impbnar, fed remiffiorem & qua-
htcemmeam, quâmproftatu imbecilllcatis fiiæpofficlu-
mnere: ne fcihcetpondere eius abfte^featur> & viamfa-
• tls r^ ,g*at* Hoc eft itaqu^qiiod dieftur tjipeccditfritani-
ma, offeretcapram mmaculatdnt. Noil eft autem prætereun-
dum ,..quodin Græcqfècundum feptuaginta prohirco &
capra 4 chimarms & chimârra legitun Chimarrüs vero &
chimarrai foetus caprarum funt chirheriri'ij id eft, qui circa
hyemistempusnafcuntiit; Nam bis per annum capris pa-
nentibus, quidam foetus tempore hyemis, quidam vero
^ftatis generantur.Perhyernem itaqué, poenitentia? trifti-
tia latis patenter Videtur exmeffa.^ r ; ‘ ;
Deouepropeccdto. * •
C ap . ill.
Q In autem & depecoribus obtuleritviâimàm pro peccato, ouem
\Jjcûicet immacul'atam ; ponet manum fuper caput eius, '& im-
molabiteaminlocd v.bifoleni holocauftorum hoftia cadk^Sumet-
que facer dosdefanguine eius digitofuo': & tangens cornuifiltaris
holocaufti, reliquum fundepad bafim eius. Omnem quoqUedufe-
rens ddipem,ficutauferrifolet adepsarietis qui immlaturpro pa-
tificis,cremabitfuper altare in incenfum Domim.Bogalitquipro eo
&propecçato é'm,&4mittgtur ei. >
Pbft bird feu capr* oblatibncnr, etiam ouém cbnuer-
los ofrerre præcepir. Necefleeftertim, ytfi veramdema-
! lis noftris poenitehtiam agimus , vit* d^cætero inno-
ceritiampeoconfeefemus. Vnde Pfalmifta Dbmrqolo-
qiiitur, dicens • ludicium & iuftitiam in lacob tufecifti. Iu-
dicium feilicet, VDeledipfo^malis Ibis' feipfos iudicent
iuftitiam Vero, yt mala eadem in reliquum emendent.
Ilaias- quoque per vit* cbrredionem péccata aboleri b-
ftenaitriktçns;Lauamini,iriÜndieftoteiMufertem4lutnj;ogi!ta-
tionum vefirarumab oeulis mets, quiefeite agere peruerfe. dtfeite
benefacéré. Sifuerintpeccatavefiravtcoccimm, quafi nixdeal-
bdbuntur : & fifuerintrubraquafiverjniculus , veliitlana alba
erunt. Cum veto in hac legislatione eadem qu* fupra ,
rePtetitarmt-‘lloc foIum^9tandum exiftimo, quodficut
hirH&oapræ, fîéeriambiiislànguine cornua altaris tangit
& bâfis illius infundi pr*cipiuntur. Hinc enim colligi-
mtiS;, quia & ipfainnocentia poft pe^cati abrenunciatio-
hem, fi nonpro pr*fentibu^ tamen pro pr^terids lu-
dum habere debet 8c aftlid-ionem , pçr quam Debt &
miniftri eius ad compaffiqmem ftedantufP Non enim
fufiicitpeccatadefemiffe,tuficofigrUaIatisfadione,quod
inique perpetratum eft, ab oleatur. Licec£.rgo iam in bonis
adibus conftitutffimas,adhücqüiamali fuimus,plan-
gere debemus. Vnde mbnetfcqptura: Depropitiatopeccato
tiolieffefinemetu. Beatus Apoftolus poftquam iam Chrifto
crediderat, cum iam de magnitudine diledionis fu* ,
qüaergaeum flagrabat, fideriterp’rotelhretur: Certusfilm
quia nique mors, tuque vit a poterit nosfeparare d charitate Dei,
qua ell in Chrifto lefu Domino noftro : quod tamen carnali à-
more difttadus primitùseireftiterat, ve'hérnéntiusplan-
gébac, dicens : Veritatem dico in chrifto, non ment'utr ^tefti-
monium mibiperbibente confeientiaptea Hi Spirita fan&o, qiio-
nidm trifiitid^eftmihi magna,dreoniimus dolor cordimeo. Opta-
bam enim egotpfeanathema ejfed Chrifto pro ftdtribus meisY qui
-flint cognatimeifecundum carntm. Dauid quoqùé qui ar-
guente fe propheta, ïniquitâtem iuam humilité^ confeC-
fus eft dicçns, Peccaui, continuo audiuit : Trdnflitlit'Do-
Pfid.p 2.
Ifai.l.
Ecd. 5.