A
! Gregor.-
iezecb. j..
B
Leiiitici'
cap.X VIII j
'Galat. 3.
c
D
Marc. 1.
Prou. 4.
Ï4 4 Ra.au Ip b i Flduiaecnßs
'tyrum inue n i nmsî qu ia d(i n ut drive 1 teffui intellect« q«æ-
rimus,iuibertatc i n ternæ pinguedinis vngi niur. Quoaca-
menneenimie*neçfésmperagendumeft:-nedqmlaequæ-
ritur, ab hûberibus languis fequatutv Pkrumque etènim
quidamdum vetba lacriffloquij ^Flufquam debenédifeu-'
tiünt, in carnàletnintelljs6kum cadunt. Item fuperlcze-
chie}em:Sole<ht nontiu[ïi fcripcafacrie|oqüij legenreSi cü?
fiiblimioreseius fententia$ peiietra.fic, minora mandata
*qùâî infirmioribus,dac^ funt,tüm enti fei^fü defpicere, 6c ea
velle in' alio intelledtu perm utateiQui h re&ein eo alta in-
relligerçiiit,mandata quo"qUe minima defpeéîui non habe?
rent i^quk diuina præcépta fie in quibufdam loquuntur
magnis, vttamen in quibüfdatncongmant paruuiis, qui
perincrementaintelligentjæ quafi quibufdä paffifeiüsmé-
tisçrcfcaflt,atquead maioraintelligèndapetueniànt. V n-
dë^èzeehif li aiçitur : Pili hominis, quodeunqué inueneris cornet
«fe.Quicquid fcniirt i n facra^çripturainuenitur,edehdûèft )
quiaôceius parier fimplicem componunt vitam, ôc eius
mngna fubtilem ædificantintelligenriam. Quæ igitiirKic
feqüuntur,ficaccipiemiä finit, vt dicuhtur; quibus imbui-
' türplebs illaiam cultuidiùinodedit-a, vt ôc ipfaiuxta viriü
fiiatuni mediocricaten^bôni âliquid ftudeafexercerez née
fit contenta pondéré feruitudsfàcramétis fubdita, quibus
alicnà fignetur iuftitia t ;tanquam fi curfor alicuius prinéi-
g S ,- epiftolaS eins ad longinquas defetat æegiones: qui-
bus quæfacièhda fünt, alios doceat, ipfë tarnen ea non facial
^ ■■ ■ : m-.: - ■ . ’ ■ c. . • '« ;
Loquutuftjue eft Dominus ad Moÿfen,dicens; iMjuerefilijsîfrael,
& dices at eosiEgo Dominus Deut vefter. m
. Dominumiè fçpe nôminaturus ëft,vtfuçpoteftatis rrie-
tqrii illis incutiat,quôs filiocuna ïibertati ndindnm ido neos
elfe fçiebat. T*iinôreitaque‘illos ad fuorumpræceptorum
execürioheni compellic, qu|js fpirituâli dëüotione ribndu
fecuturos intelligit. Vnde Apbftolus gratiam houitefta-
tnenti difc.ernens a feruitutë veteris î Prias, in quit, quant ve-
tiiretftdesM legeeuftodicbamur : ‘.exquep&dagogus nofterfu.it. At
vHvenitpdes, iamttonfumusfubpaiagogo. Omnes enimfilijDei
éftüperfidèmnChrifto lefuMc ergo qucmDôminum audiui-
mus,etiam qüid præcipiat.audiat^ûi.
JUxtaconfuetudinem terra Aegypti in qua habit aft is, nonfacie-
tiS: & iuxta morem regie'nis Cbanaan, ad quant ego introduclu-
rusfumvos,nondgetis,nec inlegitimis eorum ambulabitis.
Difficile antiquusyfus deponitur,maximë fi illi ad quös
tranfimas,in eâdémpetU,erfitate inue'niàntur. Quafîënim
düplici aeie contra nos pagna confurgit ,cüm hinc recoli-
tous mal^qaëefecimUSiîÜinc Coramoculisqäotidie habe-
mus,quos àd peccand um imitari poffi tnüs. Ille itaque po-
|>ulus qui de vniuerfis nationibus folusèligebâturi vtDeo
fübdefeturSc elüslégibusdeferuirct: neceflTarîo vdq^ fué-
ta'f præftrueffd us, vt ffialida m vbiqüé àdhu c diSFufam > attendus
euiraret: ne aut pdftinafua éonfüetudîne trahere-
ttir^ authabitatOrum regionis ad qiiam poffideftdam vo-
catus füerat > péruejffitatem imitaretur. Vnde 6c fubdi-
tûrv» -4
Pacietùiudicia mea ,&pféceptaferüabitis, & ambulabitis in
iis.
îudidaad peCcâtofuiti pertinent vihdi&am jjfiue foa v-
nufquifque puniat, fiueCoerfceat aliéna,iihæc illi poteftas
conceflà ^.fraécepta veto id hisquîèagéRdafunt,nosim-
buunt j oc regulam nobis viuendi traduttt. F^d^yer^in-
quit^ iMktameäi &pr£ceptaferudbttis, & ambulabitis in éis.
QiiidcftambulâreiflpràÈceptisDei,rtifiprôficétej8cad Vit-
tutis âugmentumincefiantei- tendere ? Sic euidaïh ægto,
fed fattato âiûàm c fkttoftegrabbapum tuant & àmbula. ittfto*
r«wftamquë femitqquaftluxftlendens > ptokeâit&çrefeit tfqni
'àdperfeâumdiem. Rrèpetitautemquod dixèrat> ad maioi-
remreiipfius comfflebdàtionèm > fiibdftqué imercédémj ;
Bgo Domïnus Deusveftef . Seruatéptaceptà mea atque iudicia,
quit fattens hmo,viuet in eis.igo Dominus.
Vbi DominurnDeum ip'fotunifenortiinat,nonterrore
inteutatjfedexhibetpietatem.Magnàèftenimbeiergaeos
benignitas,cum ille qui Omnium creàtoteft,peculiâriter ïe
Déumiliorum appellat^&iltos vocatpopulum fuum.Ha-
beè hoc Sc in Exodo, ctimad monten^Sinai acceifiifent :
vocato adle Moyïè,ffi^ndàuit élàjdteénsîSi^i^iftsVoècW)
ineatn, & iuftodiétitispaâtm meant, eritismihiin p'ecüliu décati^
äispopulis. H oc 6c in Pfalmoïî/rrfe/^ inquit>yï audieris nie, non
trit iHte Deusrecens;egoenim[um Dominus Deus fttifó.PnecipienS
-ergo quàsageridafunt-i; Dominum Deum ipforütn le e'flè
tçftacur : vt abillo 6c in labore petantauxilium ,-6c pöft-la-
bbrem rttërcèdem' e^pedent. Cum ahtem fub dîetaUtüm,
ego Dominus, negligefttibus ôc contéiqptötibus fe titneftdö
infinuat. Quod veto obtèmperandbüS fibi Dominusvi-
twn promittit, ôcad praîfentem ôçad æternam referripo-
teu,licut ôcillud quod diôtum ett,honorafatrem tuum &ma*
treni tuant, vkfislongauusJiiper terrant fquàm Dominas Deus tiius
dabitmi.Qui ènim carnalitèrfâpiebant,fuper terramCha-
naan prômiflîonem hanc interpretabanturalij per fpfritü
édoélii,ad terramviuentiumhocreferebänt,fient ôcquida
ea ipfis ieftatus eft : Crido vidée bona Ddnttni in terra viuentia.
Sed 6cpatérTobias hac fpe captiuitatem Ôc cæcitàce fuam
confolabatur., dicéns : Filÿfanttorumfumus y & vitant iüam
expeäamus, quam Dens daturUs eft bis, qui ft dent fuam nunquam
mutantabeo. Huiufmodiergo pattes, _qUi in illb populo,
multi fuerunt, Cum fubditiiffi:ntDeo,5cuftodientestefti-
monia eius,ôc prâcepta quæ dédit filisi vitam abtllo fpera-
bantfuturam, con f t entes ( vtaitÀpÜftolus;) quiaperegrini &
bojpites funtfaper terram.'Stà iam de p r i ceptis ipfius quae fe-
quun tur,traófandum eft. Indpit àcontinehd.a i nee; tarnen
de virginitatè Vt Apoftolus poftea fecit, confilium dat:nec
ipfam eoniugalemcopulam vfqüe ad fepti mam.gfcneratio-
nem,ficur mine à parribus ftatutum eft, conlanguineis in*
terdicit i fed fecûndum quod lequens leótio docebit »tantum
inter parentes ôc filios Vel filias,inter fratrês ôc fororès»
ôdiuiufrnodi propinquiores confanguinitates,coniugium
illicitum effe decèrnit.Dicitergo:
Omnis homo adproximam fanguinis fui non accedet’j vtreuelet
tarpitudtnem èius.Ego DomiHus.
kè Neaiiqüid tnÿfticuminUeftigare,conèmür,vbidicit,vt
reuelet tiirpitudinem eius » B. Augùftinus in locutionibus
Leuitici nos inftruit^Hac jinquiens/ldcutionéconcubi-
tum vêtait cum hiS péirfonis.ProximitàtemVero non qua-
lenicunquehic âCcipère debeftiüSiièdeâm lolam qüamfe-
quensièrmodecerminabit.Seqüiturénim: • * ‘j> J
Tuiipitudinempdtristui, &turpituâinem matris tuanondifi
coopétesMater tua eft,non reuélàbïs turpïiüdinem élus.
A.duertendum eft, quiade,patrefiliæpræcipit» he quä
muliercümpatre concumbat, ficut fecifle memorantur
filiæ Loth : de matre veto, filio in terdicit. Deinde fubiün-
gitüri ' “" l i f e . I g J j f c ‘
Turpitudinem vieorispàtristuinonaifcooperies/Furpitudd enim
pattistuieft.
De nouërea loquitur.-ad quam poftquam pater acce (fit,
fae filiiis âccédat,prohibetur.ïtëm :
Türpitüàtnernfororts tua ex pâtre,fiueex matre,qu&domi vel faits
gernt a eft,non reuelabis.
QuædomijirtquitÿVel forisgenita eft. Doitii gighitUty
quæ ex lègitimo naîcitür coniugio-.foris âutem,quç ex pel-
lrcè aliqüaproèreatur.Qüomodocünque ergo nafeitur,fine
ex pâtre» fiue ex matre förór fit, legirimurtt Cum ilia ma-
1 trimoniumihirinonpbterit.îtëhi; $ ■ :
Turpitüdinemfilietfilij tuhvelnepotis-élcfilia^im reuelabis-.quid
turpitüdotuaeft.
Prohibuetât coniugiüm inter patres êcfiliostndnc ëtiatÂ
addit Ôc htpotes, filtosvidelicetfiliorüm, -fine maresfiue
fcèminæ fiht.Jtëm ;
Turpitudinem fill a VXorispatris tuï -, quantpeper itpatri tuo » &
tftforor iuà,non ïeueldbis.
■ (Hocôc padixrahceiam dixerat, omnem fororem fiuè ex
pâtre,fine ëk matre,fiue dottififiucforis genitàm, à coniu-
gio lecernens: fed nùnc de filia nouercæfingulatim expri-
mens,nepropcer alienam matrempoife retipiiudicarëtur:
qUiatarnenéxpâtreforûreft, abillaabftinendum eflete-
ftatur.ltem de amitaieUmaterrcradiocipfum decernic, di-
censf .
'turpitudinem fororispatris tùi non difcooperiesiquia caro eftpa- !
tristui,
Turpitudinem famismatristuAnon reueî-abis ,• eo quoi caro fit
matris tua.
Rurfiis
g É.
%xod. i j ; .
é * K
Exsd.10.
ffalm. a,
Tob. i. j
. F
I. Cor. ÿ, ;
Àtigufcin.
Gev.iÿ,
Dômi vel
fon t gi gui
? H
lugoft.
JtnLeuïttçhm\, L tb>X lII.
Rurffis vxorem pattui» fëu vxorem fili) ,fiibeademlêge
conftituit.
, turpitudinem, in quit ,'fratt^pktnstuinon reuelabis :iiec ac-
cedesàdvxmm eius qiuttbiaffinitate coniungirur.
. Hob quoddixerat, reue-
/46«.*expo&k,fiibdens:NecT4cceiie^vxdrfweittî.Hancquipr
pe,iVtaitAuguftinüsfturpitudinempatfuinominat, pu-
dendavxorispatrui.
T’M’piiUdMtem nurus tuanon reuelabis , quia vxor filij tui eft:
nec'difcooporiesignopniniam ei use & vxoremfrut risfut nullus acfi-
piat.
Hocautem quod dèvxore fratris nonaccipienda bre-
uiter fubiunxit, ^»eçiali deinde præcepto.prohibft, di-
cens: SP
Turpitudinem vxorisfratris tuition reuelabis,quiaturpitudofta -
triftuieft.
Quod tarnen defratre yiuente ibtelligendumeft, cüm
lèx alibi præcipiat,fi quis mqrtüus fiierit,n5 habens filios,
wducat fratereiuisvxorèm illias , ôefuîcitet (éffien fratri.
iuo. Vnde Ôcdoannes Baptiftaarguebat Héfodem, quod
viüehtifeatrituljlfëtvxbrem. Sequitur k de filia vXotis, h
forte eam èx àlio viro fuite pit. ,quam priuign am dicimus,
boft vxoris thorum adftliam eius nullus accédai;nec ad fi-
liam filiæ,id eft,ad neptem Vxbris^-
Turpitudinmvxàris tUA é fitid eius non reuehbit.
Id éftjfimulVtriufque: tanquam reddens rationem cur
ad filiam intrare non pollet »quod fcilicet prius adrnatrem
intraflèt. \
filiam filij eius &filiamfilueius non fumes, vt reueles ignomi-
rtiam eim^uuuaro illimfuht: & faits coitus ineeßus eft.
- Itemdeduabusfororibus, ne vm vironübant,interdi-
cituri quod tamen Patriarchælacob contigiflèlegimus,vt
Ràchel ôc Liamfipiul aCciperet: fè<ÿbcrcàntelégem faâu
eft,:yt præuaricatib illi pro humfffiodi nüpcijs imputari no
poflèt. Quod fiquis nobis bpponat, huiuûnodicôiugium;
àüt lege nomefle protóbendum , fi ante legem fanóturn'
fuitiauttahtum virumillud fine culpa non fiifcepifle, fiil-
licitum extitif |refpbndemus, huiufmoâi copulam primis
tëmporibus fuæfaniâitatis modumhàbuifTe;fed quiapro-
cedentétempore continentiæ vittus fuerat prouchcda, ôc
matitalis licèntiaftenis arClioribus reftringenda,ad hone-
ftatis àugmenfuin cales nuptias lex prohibait : nö qdodp-
tédcseàrutniniquitasappatèrët, led quod earum abftiné-
tiamàgis deceret. Poftdiuinum autem interditftum ÿquif-
quis huiufmodi nüptias inire prælumpfi^præuaricator fa-
âu s, crimen inceftus incurrit. Diçit itaque:
Sororem vxoris tiu mpellicatum illius non accipies: nec reuelabis
turpitudinem eius, adhuc illa viuente.
Quod fuperiusde duobusfratribus, ne vnam accipiant
dumad Viuuntvtrique, hoc nunc de duabus præcipic fororibus,
ne vni nubant, y traque viüente. Nec duorum ergo
fratrum?fi primus defunétus fuerit, vni mulieri : nee duarû
fororum, uprima obierit,yni viro nuptias contradicit.So-
roremigitur ( inquit ) vxoris tua inpellicatum illius non accipies.
Tanquam diceret : Poftquam vxorem duxeris, fi fbrorem
ilHus fuperindaxeris:,‘ pellexçlïèpoterit, vxor non erit.
Hucufque de confanguinitatc. Rurfüs myftica interferitj
diccns:
Ad mulierem quapatiturmenftrua , non accedes : nec reuelabis
Joeditatemeim.
Iam fuperius mulierem tempore fiuxus menftrui fèpa-
randam decreuerat:ftatuitquc, vt quicünque cum illacoi-
tët ,fèptém diebusimmunduseffet. Quæobferuatio quid
myftefij cbntineret r ibidem traâacum eft. Nunc igitur
quia deillicitis complexibus agere coepit, hune ctiamcîè-
fèris adiungit. Poft hæc omne generaliter adulterium prohibait,
dicens;
Cum vxoreproximitmnon coibis,necftminis commixtione ma-
fulaberis.
Cum cenfanguitieis aut cbnfànguineorum coniugibus
ficoeatquis , inceftusdieitur : cum vxore veto pioximi,
adulterium. Sed de marito viuente hob accipiendum eft?
Alióquißmortumfueritvirtinulierisftlutaeftalegeviru Curi-
gitur dé fratris vxore fpecialiter pauloan te præceptum dédit,
vt eo viuente nubere frattinon poflrt, cumhasc lex ge-
^Btblioth .Vet.Patr.Tom.x o.
peràlisfit cuiiislrbet mâtrimonij plviuenté màtïtovîî^mui- E
lier ad alterum cranfèat, non coniiigiutn illud dici poflit,
led adulterium ?Nam ab vxbre patris,aut patruikliorumq;
côkïlgiiin eorum i qubsfqpra enurnerauit, ipfiusetiam de-
funbtisabfti nendum éft.'Defràtte verb cum præcipituf>vt
fi mortuus fuerit, ducaf frater eius vxorem il% s , nullain-
ter ilium '^quemlibetproximum âpparet differentia,: hifi
dicamus quod ad vxbrem fratris, etiàro poft mbnem eïuî,
fifilios habuitjhon licéat accedercdiceat veroduntaxar, fi c
finè liberis obierir. Nam proximfyxor, defun dtp yiro fuo, 1 °T 7
.fiue mater fit,fine non fît| folutaeftà lege viri. Sequitur:
De femme tuo non àabis vt confecre'tur idolo Moloch :necpolluts
nomen Dei tui.Ego Dominus„
ÿ Moloch Dédis erat Amnïonitarum. Pctliocantemido-
lum vniuerlà idololatriainterdieitûr, Sparte totûm, ttqkj.
‘qui veroDeöfe fubdiderant, polluèrent nomen eius, fi i- !
pfocöntempröjfiliosfaosdijssgentium'toiifecrärentJN«/-
ldeftcmmfocietasluci#dtenebra5, nec cuirai diuino 'côfenfus }-For- *'
vllus cuiUidolis, Quia tamen Molbch interpretàturrex, ^
jpoteftquoq;adidololatriam noftricèmpons hociefeiri..’
Nifienim in populo qui fpeciem pietatis habet,multi ido-
lolatræeffent,non diceret Apoftolus de quibufdam,
venter Deus eft illorum : ôc quôniam auaritia idolorumfermtus Ethe' è
eft. Si igitur gaftrimagia auaritia pro idololatria reputa-
tur,cur non ôcfuperbia?QuiaenimDeus fumtjnum bonum !
eft, hpc vnufquifquc fibiDeum facit, quodlîbi fummiim
bonum conftùuir.Qui ergoaut ventris concupifcentiàm,
autamorem pfeuniæ, aut honoris appetitum,%iufnæ præ-
ferunt charitati:dum nbnverehtur criminalitét peccànd?o
àDeo fe alienate,tantum vt cupiditatis fuæ dçfidcrium vp-
leant adiroplerç, îfti inüifibiliter idola pro Deo colunt,qa:
(vt diximusquodifiimmaimentionelppetuntjhocJiDeo
fifii cbnftitiuint.MoIoch itaque de lemine fuodàre^den-
tur, qui fubintentionéacquirendi honoris tefrenijôcvt fe
fupèrcæterosvaleanteffènejboniaiiqüidopérâtur.Quod
qui facit,Dei fui nomen polluit:quiacontumëliaf/eo îrro-
gatur, fi pofthabita gratiîipfius, vana laus ôc fauorinutilis « ^
ab hominibus expeótetux. Deinde fiibiungitut: , **
Cum mafculononconmifceariscoitufaêmimo,quia abomtnatio
eft.Cum omnipecore non coibis, nec maculabens cum eo.Muller non
fuchmbetiumento,necmifcebitiirei:quiafceluseft.
Multi, cum inferipturis talia reperiunt,ah,ominantur,a-
uertunt auditum,6c pene,fi äudeant, legem diuinam quod
in ta talia fcriptàfint,reprehédcrenituntur.Sed meminiflè j j u n .
debem us quod fuperius legimus, cum i mmundbrum tra^,
iftatus habere tur,vafa othnia lignéa vel ficiilia, pelles ÔCci-" ±
licia, cibus potufve» quicquid illud fit fuper quod de im-
mundis aliquid cecideritipôlldifur:fontes.veif Ôc ciftërn^
ôcomnis aquarum congregatio mundadecernitur.Fontes j Pontes,
nanque vtibidiófeumeft,futj^tdoiftorumthences:in quibus I
propterfeientias abuödantiamfaäuseftfonsaquafqlientisin - * * * 4' ä
vitamAternam. Gifternà:verofuntaudiEores:quidoarinæ i r “ *“ “ '*
fluencaapcritioribus fufeepta, intramemoriæ apt thecam
6olligunt,atquecbnljeruant. Sedquia Doâc^èsnu^cde
virtutibus, nunc de vitijs feripto verhoqj difputant,laudat
illas,iftaredarguunt:auditores quoqueipforum, quod ab tj
eisdicitur, hocmente pertradant, & memoriae cuftbdien-
da com mendant ; fit, vt fiue in do&orum fontibus, fiue in
auditorum cifternisimmundaclaudantUr,quorum tarnen
pçæfentia non polluuntur,quia aliud eft vitia cogi tare, aut
d« vitijs loquilub deliberatione peccandi,aliud,fieaintc-
tiotte djfcutiantur, vtfubtiHusagnira , facilius euitentur.
Scriptura igitur facra mulca in fuis tratftatibus immunda
recipit, quorum tamen taâsu non contaminatur : quiaflu-
uiushicparadifi fordesabluere poteft,fbrdcs verb contra*
here nfiquam poteft.Inde eft quod edam Apoftolùs multa l\ Corf*
huiufmodi commémorât, dum nequeiórniea®ores, neqj
adulteros, neque molles, neqjmafculoEumiconcubitores,
regnum Dei pofièftùros eftè dennneiat. Nobis ergo potius
imputemus,qaiaudire taliadignifiamus,quam legem di-
uinam in aliquo reprehendcre præfumamus. Nam quafi
latisfaciens nobis fèrmo diuinus » ôccur talia 1 oquatur ra-
tionem exponent vt oftendat his ettm quibus agit, hoc
neceffarium fcre:fubiungit,dicens:
Ne poUuamini in omnibus his,quibus contaminatAfttftt vnuter-
" - ______________ ________ ftgen