A
Afat.11.7i'
W -w
B
1 7*1
|ya.34-i4.
G
*nomen. j
loan.\\.\.
PJal.1^6.1. •
Pfal.109.-j.
i 18 .
D
i.Ioan. 1.4.
Mat.\6.z\.
S.Odo'ftM
vtillud. Quid exifiis vider e ? Arundinemvento agit at am î Ali--
quando nfergloriaetemporalis accipitar,vcdlaclSapien-'|
tiæ. Fulgcbunt iufii&tamquam fcintiMijn arundineto difcurret. j
Vbi arandinetum vitam recu^riumappellÿ. Hoc ergOj
Jocoapppllatione calami, mentesfeeakrium defignan-j
turj quoruni cordatacitusteriet^ dum eos ad appetlcum
temporalis nitoris.atque altitudini| cqmmoûet, &quafi
ibiipfe quietus déritaitvbfèos'qfcoi poffiâèt pqùièfce-
re non peÿiftittit. fIn hoceniih qüod^îpfiinteritus more
calami vacui remanent, locum Behémothifti vbi apudie
requiéffietèdebeat,præbènt. Sequitur. Intocis humentibus..
Locariamq; humenda.fpnt terrenorum hominiimmcnT
réséquas humorcarnahs.concupifçentiæ, quia replet,flui-
das tacit. Locàquippe humentia, funtoçerà voluptuo-
fa. I»hisitaquelocis humentibusdormit,<\vd&inrcprôbotum
hominumlubricaoperatiotierequiefcit. Aliter. PoffUnt
loca humentia, membra genitalia, id eftluxutiadefigna-
ri ,yt &,p;er calamum gloria fuperbiæ, & per locà hutrieh-
.tia, luxuria corporis exprimatur.; Dqo quippe haeC funt
vitia quæ humano gçneri immanitér dopiinantur, vnum_
videlicet rpiritus,atquealiud tamis. Antiquus itaque ho-
,ftis humanum genus vel per elat i one mpræci pita t, vel per
ldxuriam premir, quofdam verb etiaro in ytroquepolît-
.dct.Seqüitur» ' . . v .
Protegunt vmbravmbram eius. ,Vmbræ quippe funt Dia-
^boli omnes iniqui; qui dum imitation! iniquitatis eius in-*
fetuiunt, quafi ab eius ç orpqre imaginis fpeciem trahunt.
Vmbræ itaque ymbram prôtegunt, quia peccatotesqui-
que in quo ûbi male funtconlcij, ineoôç aliüm peccàn-
tem dura corripiunt,de£endunt. Quodadhocnimirum
ftndiofaciunt, ne dum culpain quaScipfiobligatifunt,
in alijs cordgitur,adipfo$ quandoque veniatür.HincPrp-
pheta ait. Oriuntur in domibusJpiru, & vrtiu, & paliutus in
munïtionibus/m. Vbipervrticascogitacionum pcutigines*
per fpinas vitiorumpundiones accipi mus $ per paiiurum
vero,quæfpinaeftdenfifïïma,nèqpifiîmorumtuitionem
intelligi mus.Ctrcimdab tint earnfalices fèrrentis. In facto elo-
quio falicum* nominealiquandoprp viriditateboni po-
nitur, vtillud Prophets. Germinabuntinberbisficut falices
iuxtafiuentes aquas. Aliquando pro fterilitatereprobi de-
fignantur», ytii\\id.lnfalicibusinmedioeius,8ctàli(\\iz.T o ttens
vti que mortal is vitæ cur fum defignat,vt illud. De tôt-
rente in via bibit. Circumdabunt eumfalices tortentis. Qui a.-
matorès vitæ mortalis, à bonis adibus quafi frqdibus a-
lieni, tanto antiquo hoftiarâius inhætent, quantoeos
largiusdeleélatiotranfitoriævoluptatisinfundit.Hoset-*
iam quafi in radicibus torrens rigat,dum in fuis .cogitation
nibusamorvitæcarnalisinebriat. Habenthoneftatis ih-
terdum verba quafi folia, fed ntillum vits pondus ex b o-
nis opcribus oftendunt^equitur.'
Abforbebitfliïuium&nonmirabitur , & habetfiduciamquod
influât lordanisin os eius.' Q^dhbclpcp'fluuij nomine,hiff
h uma ni generis decurfio defignatur? Q u s velut à fui fon-
tis_prigine nafccndo furgit, fedquafiadima defluens mp-
riendo pertranfit. Qqid autem fignatutappeilatipne îor-
danis, rtifi qui iam imbuti funt (acramento baptifmatis?
Quia enim Redémptor noftei in hoc flumine baptizari
dignat9eft, eius nomine débet baptizati omnèsexprimi,
quo hocipfum contigit facramctum Baptifmatis inchoa-,
re. Ac fîergodiceret. Ante redemptorem mundi rUun-
dum nô mirât us abforbuit, fed qupdeftacrius etiam poil
Redemptoris aduentum quofdatn quibaptifmatis Tacra-
mento fignati funt deglutire fe polie confidit : alios enim
fidei errore fupplantat, alios vfu praus operationis inclinât.
De talibus didlum e(l. Confitentur nojfe Deumfaclis autem
negànt.'Et.Qui dicit fe nojfe Deunt,&mandata eius non çufto-
dit,mendaxefl. Aliter. Qqps per Iord^nem didmus expri-
mi, pofTunt per fluuium defignari ; quique enim fide iam
veritatis agnouerufat, fed viuere fideliter negligunt, redle
fluuius dici poflunt,quia videlicet deorfum fluunt .lorda-
nis Verb Hcbraico vocabulo defeenfio eorum dicitur. Et
funt nonnulli qui vias veritatis appetentes lemeipfos ab-
ijciunt, atqueàvitsveteriselaupifiedifceduntfcumque
sterna cupiunt, valde fe ab hoc mühdo alienos reddu nt.
Hinc dicitur. Quivult pojlmeventreabneget femètipfum. Séd
antiquus hoflishôcpro iuag'no noii habet, cvtmfubiurê
füçT'yraiinidis terrenà qu^;rehtestenet;Prppheta qttipp.e
teftante cognouimus , ;quiâ èfea emeleftfa Màgnqpere
enim illosrapere nititur, quosdelpe<5tostertenîs ftudijs,
iungiiam coeleftibus contêmplatur.Hinc perPiophêtâm
dicitur. Vocauit pominus iüiictwn ad ignemy&deuùrauit abjf-
fum multam,&CQtneditpdrtem d,omus.Se<\m tpr.
ïnoculisftus quafi bamocapiet eum. Quis nefeiat quod. in
hamo efca ôftenditur,àculeus oçcultaturJ Efcâenim pro- !
uocatjVtaculeuspungat. Ifcminusitaquenpfteradhn-
mahi generis redemptionem veniens * velut quendam de
fein necemDiaboli hamum fecit. Affumpfitenim corpus,
vt ineoBchèmoth ifte quafi éfcâm fuâ mortem carnis
appeteret *, quam mortem dUm in illo iriiufte appétit* nos
quos quafi iufte tehebat, amifit. Ibi quippe inerathuma-
nitas3quae ad fc deUoratore duceret,ibi diuinitgs,quç per-
foraret.tn oculisquippe habere dicimus,quod coram no-
bis pofitumvidemus. Antiquus verohbftishumanigeneris
redemptoremante fe pofitiim vidit, quMju:ognofcen-
do confeffus, cbnfiten<Kj pertimuit àïcens^idnobis&tir
bifiliDeiî| Vent/liante tempus torquerenos ? quemÔc nouit &
Hiomordit.Sequitur. Fr in fudibusperforabis nareseius. Quid
aliud fades,id eft pàlos âccipimus, qui. videlicet exacuun-
tur vt figantùr, nifi acuta fandorüm Cbn filia î Quæ hjiius
Behemoth nares perforant,dum fagaciffinaas eius infidiâs
&vigiiandocirCumfpiciunt,& fuperando trâsfigunt. Per
najes odor trahitur.Haribusergp Beherrlothcallidæeius
infidiæ defignantur,per quas fagâciffime nititur,& occulta
cordis noflribqnacqgnofcere, & hæcpeffima petfua-
fione.difiîpare.In fudibusritaqueÔominuS nares eius pet*
forât, quia caltidas eius infidiâs acutis fanétorüm fenfibus
penetrans eneruât.p0ffuntperfudesacutas,peripfius car*
nem mânifeftæfapientiæVetbafignari.Etquianaribuso-
-dor trahitur , per Behemoth pares ilia antiqui hoftis ex-
ploratio figuratur 3 quicumpeum incarnatum efl^dübi-
taretihuncmiraculisvoluitcognofceredicens.Si^liwsD«
&reliqua;Sed dum ei pr'otinus réfpondetur.Ns»in[0-
lo pane viuit homo,6c reliqua* Et.No» tentabisDominum Deum
tuttm ) quafi'fententiarumfuarum acuminibus indagatio*
n,fe m antiqui hoflis veritas perculit, quafi nares eius füdi-
busperforauit. Sequitut.
Anextrahefe poterisLeuiathanpamoiSubiiüâisvte'go.'Le-
Uiathan quippe additamétum eorum dicitur. Hominum
I yideîicetj quibus femel culpam præuaricationis intulir,5c
hancvfqueadætetnanimortem quotidie pelfimisfugge-
ftiônibus extépdit. Poteft qUoqUe per irrifipncm Leuia-
çhan Vocati.Primo quippe homini perfuafione callida'dir
uinitâtem feaddituriim perhibuit, fedimmortalitatem
tulit. Sed Leuiathan ifte hamo çaptus eft,quia in Redem-
ptore noftrodumper Stellites.fuosefeam corporis mo-
morditjdiuinitatis Hlüm aculeus perfotauit. Huius haml
linea, Chriftieft Genéâlogia. Ham cum dicituf. Abraham
genuitlfaac, ifaacgenuitlacob (vfque ad Mariam Virginem)
quafi quædam linea torquetur, in cuius extremo incarhar
tus DominüSjid efl hamus ligaretur ,quein his âquis hu-
mani generis dependentem apertp ore iileçetus appete-*;
ret. Sequitur. itfunelïgabis linguameiUs}$xi\>z\idis » VC ego»
Scriptura ehfm lacrafunisnbmine aliquando dimcnlio*
ne fords defignat vtillud. Funesceçiderut rnih't iri.ptaclaris,6£
reliqua. Aliquado peccata,vtillud PcQphetx.Vaquittabia
tis iniquitates infuniculisvanitatis. Aliquando autem fidem
defigrtare çonlueuit.Salomone actellante qüiait* ïutoku-
lus triplex difficilerumpitur. Hoc itaquç loco funis nomine;
fipe peccatum , flue fidem nil obflat intelligi, ïncatnatus.
verb Donupus fane linguam Leuiathân ligâuit, quia infi-
militudine carnis peccati apparuit, & omnia etrotum eiUS
prædicamentadamnauit/vt Apoftolus ait*: Vtdepeccato da-
mnauitpeccatum. Vnde bene per Erophetam dicitur. ttde
folabit Dominas linguam maru Aegjpti Si autem rune fideS fin
gnacur,,Leuiathan lingua fupe ftringitur, quia extenfa fidei
Trinitatis 4o6fcrina,errqrom prædicamenta filuerupt.
Hinç enim feripturn eft.T» diripuifti fontes & tqrrentes, &c reliqua.
Sequitur.
Numqutd pones circultim in naribus eius ? Subaudis, vt ego.
SicUt per hares infidiæ, ita per circulum diuinæ virtucis
“!T^ï^tënciadefigàatur.lJïtculus<rgoeiiîinaEibilspo-
tur dum circumdudaproteâàonk fupernæ formidine
n. f gaciaretinetur, nccContra îhfirmitates hbminum
tanmmpræùaleat, quantum perditionis ârgumetalatcn-
ter explorât. Poteft etiam circuli nomine occülti iudicij
adiutorium defignari-Leuiathan itaque innaribus à Dno
eirculüs ponitur, quia iudicij eius potentiain infidijs tuis
ne quantum vult præualeat,coartatur. Vnde RegiBaby-
lom* dicitur. Ponamcirculum innaribus tuis. Sequitur. Aut
armiüa perforabü maxïüam eius ’ S.ubaudis, vt ego. Perar-
millam occulti eius iudicij èçga nos protedio impéfa de-
fignatur. Maxillaitaque Leuiathan perforatur, quiainef-
fabili mifericordiæ potentia fie malitiæ aptiquihoftis ob-
uiat, vt aliquando eos etiam quos iam coepit, amittat: &
quafi abore illius cadunt;qui poft perpetratas culpas ad
innocentiam rèdeunt. Aliter. In ô^e tenere Leuiathan
dicitur, nbhqubs pèrfede peccatoïmpliçat, fed quos ad-,
hucpcccatiperfuâfionibus tentât , fedmiro difpenfatio-
nis otdine, dum tentantur, humiliantur ; dum humilianquafi
etcara, fedlaqueüm diuinitatis abfeondit. Sequi ^*
tut. Autligabïseumancillisiuisi. Subaudis,vtego. Inier*
üis etfi defpedaeft conditio, virilitas viget, in ancillis au*
tem cum conditione pariterfexus aic. AncillisVrgo fuis
Leuiathan huiusfortitudinem Dominus ligauit,quiaat-
teflante Paulo. Infirma mundi elegit Deus , vt confundat for->
tia. Vnde Salomon ait. Sapientia adificauitfibt domum, fy
fcidit columnasfeptem, immolauitviftimas, mifeuit vinum ,pro-
pofuit menfgm, mifitapciüasfuas vtvocareniadarcem& admoe-
nia ciuitatis. Infirmos enim prasdicatores mundo exhi-
buit, 6c potentes 'tpïofque qui eius corpus fuerunt fub
.terrotis fui vinclareftrinxir , & in femeipfo Leuiathan ifte
ancillis ligatur, cum infirihfe prsedicantibus .veritatis lu-
mine clarefcente contra eledorum mences antiquusho-
ftis aon qpantum vuh, feuirq permittirur. Sed nc fub in-
fidelitatis captiuitate cüdos quos appctit,teneat,fignis 8c
virtutibus coardatur. Sequitur. ,, •
Concident eumamici, diuidentiüum negotiatores. Tonens
Cor.t. 1
....j v,,,,-;-!__, enim conciditur Leuiathan ifte , quotiens diuini verbi
tur,eius effe iam definunt..Mandendum quidem.fed non J gladip fua ab illo membra feparantur. Iniquienim cum
deglutiendum acceperat Paulum, quando ilium poft tot j vcritatem audiunt, & fando timoré perculfi ab antiqui
reuelationum fublimia.ftimulis carnis ägitabät.Vnde pc- j hoftis fe itnitatione fufpendunr, ipfein corpore fuo diui-
cUltisDeidifpenlatidnibusferuiens,fandosadinteritum ditur, cuihi quipraue inferuieranc, fubtrahuntur. San*
tentât volens, fed ad rcgnum tentando feruatinuitus.Se- d i enim prædicatorcspriusanciUæfuntper formidinem
quitur. I De quibusdicitur. Nolitetimerepufillusgrex. Amici per fi- ^
tfumqutd multiplicatad tepreces, vt loquatUr tibi mollial dem. Vtillud. Vos autem dixi amt cos,6c reliqua. Adextre-1
Subaudis,vt mihi.^Si enim ad perfonamfilij Dei hæc ver- mum quoque negotiatores per adionem. Vt illud. E«n-
bareferantur, incarnatb Domino ei iwoÖMloquebätur, | tes in mundumvniuerfumpradicäteEuangelium omni creatura,1 IfC x
cum diczïetrScioquiafis Sanclus Dei. Prcces muluplicat, cü
nèilegionei dicçxët. Si eijcis nos,mitte nos ingregemporcorum.
QUamiiis intelligi aptius poteft,quia ad Deü prcces mul-
tiplicat, cumin judicio corpus eius fibi parci deprecantur
dicëntes. Domine, Domine, aperi nobis. Quibus refpondetur,
Nefeiovos. Mollia etiam permembraiua tune loquetur,
ciim dixexini,Domine,Domine nonne innomme tuo prôphetaui-
w«î?&tcliqua. Sed mox aùdient ÜJefcio qüiefiis.Scqüitnt.
Numquidferiettecumpattum i Subaudis, vtmccum. Sequitur
» f
' Etaccipteseumferuumfempiternum}Subaudis,vtego. Antiquus
itaque hoftis, & à finceritatediuinæ innocentiæ,
malitiæ fuæ fuccenfus face difeordat, fed ab eius iudicio
In praedicatione quippe fidci jquafi quoddam negotium
geritur, dum verbumdatur, & fides ab auditoribustumi* i
tur. Hinc enim Pfalmifta ait. Sumite Pfalmum & dateljm-
panumJLt turfum Salomon exvocéfand^Écclefi^ ait. Sin-
donemfecit&vendidit,& cingulu tradidit CajMrfeo.Qniaenim
per pr^dicatoresDei valde laudabilicerLcuiathSulius res
pofleffadiuiditur. Veritatis vox per Prophetam pollice-
tu r dicens. Etfifeparauerispreciofum d vili, quafi os meum eris.
Sequitur.
Numquid implebisfagenaspelleeius, autgurgufiium pifeium
capifeillius ? Quid per iagenas, aut gurguilium pifeium, ni-
fi Ecclefiae fidclium,qu£e,vnam Catholicam^ciunt,defi-
gftantur?Vnde in Euangelip fcri ptum eft. Simile efi regnum
etiam difeordando non diferepat. Nam viros iuftos fern- 1 ccelorum fagena mijfein mare, &ex omiugenprepifeium fongie*-
per maliuole tentari appetic, led tarnen hoc Domino vel - ganti.ln pelie vero Leuiathan iftius, ftuhos ems corporis;
nnfericorditerfieri,vel iuftepermittit.Hjecergoipfaten- 1 incapiteautemprudentesaccipimus. Velcertepclle qu*
tationis licentiapaClum vocatur, in qua & defiderium eftexterius, fuhditi ad hsc extrema feruientes, capiteau-
tentatoris agitur, & tarnen per eam miro modo voluntas tem prspofiti defignantur.Prius itaque intra fandam Ec-
ïuftidifpénfatorisimpletur. Inpadlo namquedifeordan- • clefiam fideiiumquafipellemDiaboli,extremosatqfin*
tium iurgia fine defidetato concluduntur. Ec bene ex hoc firmos, id eftindödos pifeatores colligit, &poftmodum
T fa l.i o.;.
jk re .tj.ifk
G
pa6fco feruus accipi perhibetùr, quia i nde obtempérât nu-
tibus fupernæ gratiæ, vnde exercet iramnequiflîmæ vo-
lpntatis fuæ. Seruus ergo^ex paiSto eft, qui dum vplunta-
tem fiiam implere permitfiÉÙr, à fuperni confili j voluntar
caput illius, id eft Philofophos 6c prudentes fibiaduerfa-
rios fubdidit.Sequitur.
Portesfuper eum manum f«*iwj?ld eft,vt ego, qui forti ilium
potentiareprimens,uon plufqua expedit fçuire permittp.
te Iigatur.Hocaütem in loco i Domino non folum ex pa- • V el certe fuper cü manu ponere eft, virtutis poteftate fu-
â o feruus , fed fempiternus feruus accipitur. Neque t - perare. Sequitur* Memento belli necvltra addas loqui. Ac fi a-
nim iuftos iam in foelicitatc. pollentes tentare permitti- perte diceretur. Si occulti hoftis contra te bellum confirm,
fed cum fuo corpore, feprobisfcilicetflammis vl- deras,quicquid âme pateris non açcufas. Altaquippe di-
tricibus tradetur, quibus fine fine crucietur ; qnos feili- fpenfatio iudiciorum Dei idciçcç fæpe bene merentes fàcet
cruciatusdum iufti confpiciunt, in Dei laudibus cre®
Ifcunt. Igitur, fivtilitateiuftorum , &hictentatio, & il-
lic damnatio proficit, fempicernus feruus èft. Sequitur.
Numquid illudes ei quafi aui ? Quid eft quod aduerfarius
nofter prius Behemoth ,'poftmodum Leuiathan dicitut,
nunc vèro aui perditionis fuxillufionetn comparat? Behemoth
quippe belliia interpretatur, quxquadrüpesq-
ftenditur, dumficut ftwfcenüm comedere pernibetur. Leuiathan
vero quia hamo Capitur, proculdubio ferpens
in aquis innotefeitur. Irrationale vtique & quadrupes
animal eft peraótionis immundxfatuitatem , draco per
nocendi mälitiam, auis perfiibtilis naturaeleuitatem. In
eis quippe quosadftultitiam luxurixexcicat, iumentum
eft; in eis quesad nocendi malitiam inflammac, draco
èft; in eis autem quos in ftatu fuperbiae quafi alta fapien-
teseieuat, auiseft.SedhuicVidelicet quafiaui Dominus
illufit, dum eiin paffione vnigenitifilijoftendic carnem
mulosVel minis impetit,vel flagellispremit.quiamirapo-
tentia præuidit. Quqdfiquietiacliberi in tranquilhta-
te præfifterent, tentationes ferre aduerfàrij non vafentes,
mente proftrativulneribusiacerent. Sequitur.
Eccefyeseiusfrufirabitureum. Quid fic de eo debet intelligi,
vt referri etiam ad corpus il Iius ppffir, qui&iniqui om-
n es qui diftridlionem iuftitiç diuinæ non metuunt, in caf-
fum fibi de mifericordia b landiuntur.Sequitur. Et videnti-
buscunftis pracipitabitur.' Quia æcetnotunciudice terribili-
ter apparente,adftantibus legionibus Angelorum, atque
eledis omnibus ad hoc fpe,daculum dedudis, ifta bellua
crudelis 6c fords in medium captiua cfeducèrur, &cum
fuo cprpore, id eft cum reprobis omnibus æternægehen-
næinccdijs mancipatur.Cum dicitur.D ifeedttea memaledt-
cli, 6c reliqua. Sequitur. Nonquaficrudelisfufcirabo eum. Et
yelut fi moxà nobis rationis caufa quæterecur, quom od o
eum non quafi crudelis fufeitas, quern feimus quia tancos
inuadere& deuorarepermittas ?_Stadmfubdicurdicens.
Atat.i$. 4I1
C a p . 4
XLL