CMoßsBar-cephd SyriEpißopi,
B
Paradifum extabat: hancvero quam nos iamhabemus
terram, adidvfque tempu$ vaeuam prorfus hominum
fuiffcdefertamque •, illbfqueomnes diluuio obtutos pro-
peer vitaeimpuricacem perijffc,, vno Noa viro iufto cum
tribus Liberis atque Coniugibus fuperftite,vt rcliqui cum
fuerint foli o&omortales. Cjecerum Noam, Cedrbsin
ilia quae vltraOceanum eft terra feujffe, atque ex illis Ar-
camillicftruxiffe-, eaque ve&oio&oillos homines, cum
ä Diluuio feruarieffent, ex ilia Paradifi regione.in hanc
noftrafli perueniffe : non'autero pedibus, Maris vadum
tranfmififfe. Quihancfententiamcuentur, Ephraem äußerem
Chrifti
Crux défi-
x a in Cal
uariaAdar.
laudant, quiin fuis Commentarijs fieferiptum
reliqüit: Et eiecit eumex eo (Paradifum intellige J afll-
gnauitque ipfiribnprocul ab eo. Benignitaa atque gratia
fcopus eft perpetuus Deo; eius etiatri reiapud InferoS te-
ftigiaexftant-.habirationem dederatipfi in Paradifo: fed
praeuaricatus eft : rurfus ergo extruht Paradifo, fed in
propin quo collocauk. Sed 6c hicperditiffimihomincs
deliquerunt quiiuxta Paradifum habitarent > indigni
euaferunt: Arcaeiglturimperauit i eain ^.tn^niamillos
l portauit.Hadenus Ephraim,Quaefi fic fe habenr, verum-
que eft , AdaeGaluariamin Iebus (hoceft, Ierufalem)
fepultam, 6c Chrifti Crucem in earn defixam fuiffe: cerium
quoque erit, Noam afportaffe oflä Ädami ex altem
illatefrä,eumquc vbi in hanc noftram traieciflet, filio. fixo
primogenito Sem caput dedifle: huiufque poftc ritatem
illud, in Iebus ( vtputafuaipforurh poffeflione ) fepeli-
uifle. Haecigiturab illis dicuntur qüi opinantur Paradifum
vltra mare Oceanum exiftere: at jllorumquiputant
tales omninofuiffe, qualcshîcapud npsprogignunmr E
led longe his praecellentiores, elegantiores, maiores : jwbfy
Nam vt ita ftatuamushifee inducimur rationibus. P r i f j i
mum illi fru&us nonfuere exeerationi diuinae obnoxij
neque damnati.vt hi noftri : deindefi inhac noftradéte-
ilabili terraatque infelice, alialo.ca, aliis, praeftantiores
arbores &fru6tusmclioresfuerunt; quanto magisexifti-
mandumfueric, arbores fru<ftufque Paradifihis noftris
m ulto præcèUentiores meÜorefque fùiflè ? Et vero hanc
noftramfententiamapprobat etiam Philoxemis ea Ora-
cionè quam de arbore vitré (cfiptam reli quit ; nam de Pa-
radifo, eiufque plantis verba faciens ait : Ncquaqùam
fubieètæfunr exeerationi atque damnationi jhæ enim in
eam modo tèrfam pronunciatæfunt,quæextraParadifum
èft,gpft violatam ab Adaino legem, ita vt ab ipfis Patadi-
fusmaneretimmunis, ïicutinnanc vfque diem quoque
immunisliberqueeft,eoque&delicatiflimæ & fpecipfif-
fimæarborcs in ipfo etiam extant.
Paradifum intra O ccanum effe pofi^um ; neque nos man
led inuijs &haud penetrabilibiis moncibus abilloprohi-
beri, partim dicunt Adae nepbtes pedibus ex ilia regio^e
in hanc noftram edmmeaffe,partim vero ob errante Area
illinc eftehuc delacos.
«s diffi.
miles.
X V I I I .
Cui vel
nunc.Ycl
Kg
Qnam fit
amplum
[Paradifi
fpacium.
D I
Quid fit
Eden, &
cur '.Patdr
C A V V T X V i',
Siueaûtem Paradifusinregionemodo Orient ali po-
fituseft, vtdixereBafilius, Gregorius, SeuerusSc complûtes
alij.-neceffumeftlpaciolumadmodum atqueam-
plum fuiflé : Ei enimrei fidem facitingens illud flumen
quo rigabatur. Nam fi hoc, vbi Paradifum isatis àbluit,in
quatuor grandes flüuios dilTecatur, qui magnam Orbis
huiusquemnos colimus,partemfuoeurfualluunr: maximum
profeâio, ampliflimum arque profundiffimum
vt fit confentaneumeft, antequam in quatuor illos di-
dùâumatquè dilpenitum fit grandes fluuios. Iam verb
ex fluminismagnitudine cènficitur, Paradifum qui illo
rigatur,amplimmum quoque efle. Sinverof quæ Ephrse-
mi fententia eft) omnem vndique terram noftram cum
Oceano ambit Paradifus, ptoreâio, nihil prorfus dubi-
tatïonisreliquuméftquin fit ampliffimus paténtiffimuf-
que. .
' r C a p v t X V I .
Cæterum Ederi locus eft amplus ac fpatiofus, fié di-
6lus, quod delicatus,lç multisvarijfque arboribus ekor-
difus natusfit. Paradifus vero, appellatur Paradifus quod locct^
Para'i cusTit cultus plurimis pulcherrimifque plantis,cum odo-
difixs., J ratu tum guftatu iucundis,pkneque congruus,àppofitus,
Eden He- ; accommodatus, vt fît dómicilium fcdefque & amcenicas
hominum;Namhuiufcemodilocumconfueueruntmqr-
talesappellate Paradifum. Quarebeatus Mofcsquoque,
Iordanisetiam regionem, quia, amoenaarque fpe&abi-
lisêffet id temporis, Paradifum nominauit. Porro vere-r
brzis ,vo
luptatisfi
gnificatio
n e habet'
Sccrcdibi
leeft Grat- gio Eden cuntftas reli quas prscellit terras j ita& ea eius
cosfuum parsjn quafitus eft Paradifus , cætera omnia quai Eden
»«/M, in- compie(â itur loca,fuperàt; neque enim inEden vllunféft
e ormaL- pr^ftantius eo in quo Paradifus eft confitus.
Illud porro affirmamus quoque,neque arborés, neque
fruftus Paradifi ( etfi arbores fru&ufquc appellentur )
A nfu eriar
j arbores
Sedfolenr quidam difciplinarum ftudiofi quatrere,
quis fit vel iatn nunc Paradifivfus. vel quis olim fucurus,
poftquammortalescumcorpbfibusrèuixctint. His
aefpondemus, eo fuifle creacum primo confitumque aly
opifice Deo Paradifum/vt Adam cun^ fuisinipfo habi- |paradifus.
taret : qui vbi contra Conditoris fui imperium peccaipjCaueau.
feut, eliminati inde pulfique funt. Exillp porro cêmpor| |^w«n
vfqüé adChrifti aduentum verfati funt in ParadifoEnocu i1^ ^
atque Elias : at vero poft Chrifti R.egi#s*duentum, huip icor- ^
præterca rei feruit vt in ipfo habitent animas hpmihum 'mndam i
iuftorumpiorunique, atque eorum qui per corporis fiE impliàffl
cruciatus Chrifti fidetmeomprobarunt quique fidèl^v ,Sanflo™|
Deumamàrun^exucæ co^poribusvfq|ie|dRefurreÂiQç- anK ^
nis diem^ quod in eo Sermône oftendimife., • qn^n de 1^
Animafecimus.J^am Lacronis animam-eo fubûexit Do- in tarera
minuSj'dicebatenknadipfumi P^ofeßodic^ttH, hôdierne- PstaÆfoj
cum eris in Paradifo. Porro poft dierh I^e furreôtiqnis, nul-
lus prof fus eius futuruséft vfus, fetÿ'fuperuacaneus nur- g.atta ■
nebit &vacuus.Iamverb nequis per çonieôfcuram haecn Thom* 1
nobis didta purer,libet nonnullis idaffirmare ratiqnirt?iß. Mabiendçj
Primo conftatalia etiam Spiritus dicata loca : cuiufmo^
funt ea ex qùibus Diabolus cum fuis copijs'excidiç : vacua
adhuc manière atque fuperuaçanea: ad-*hocparscfEli my
midia èa quam iufti poftRefurre<ftionem>incolent,adhip ^aradifoi
vacua eft : prætereà ipfe terr^arum Orbis yniuerlus'tanri-r c.ja j fl
fper dumlinguædiuiderèntur, defolatus perfîominuni j G |
infrequentiam manebat, prætervnam Bâbyloni*régio- j
nemin quam multi eonuenerant:mortales:Infuperhac- i
ce etiam teitipeftate plurima funt in Orbe loca quæ fie- ‘mjnv ii ,
que abhominibus neque ab Angelis incôluntur., pluri- |xoû PM 1
maitémMariainnauigabilia. Denique'poftRefiifreâip-
nem nihil erit opixs au t Sole, ajitLuna, aut ftellis cæteris,
velvllisomninoanimantibuSjSerpentibus, Auibms.Po- ,
ftremo poft Refurreófcionem nullus iuftorum manfurus
eft in terris,quippe qui fupra fitmàmentüm confcentfcnt,
fed foliillicrelinquentur &c moraturifunt impjj. Vtergo
inhfc omnibus cumicä fefe habeanc, nihilabfurdum aut
difTentaneum ,nihilmutilumaut hian^eflè dicimus^ ita
neque in eo 4 quod Paradifus poft rcfurfeélionem nullis
vfibus feruiec, quidqüam deforme aut hiulcum inefle
ftatueris. InfupcrReges fæpe maximisflimptibus magna
exftruuUt æditic iaquæ poftquami ipforum vfui fecëre
fatis, vacua deinde relinqiiun tur, & ramen minime' réméré
, aut inconfiderate ilia ftru&a ëxiftimantur ; quis
igitucDeum prudentifiimum rcrum difpenfàtorem in-
confiderantiæ arguat, qui cum Paradifum condidiffet
Adàmigratta, eumqucinillocollocaflet, vtcumvolu-
ptate euni haberet, peccantem inde eiecit, vacuumque
ilium rcliquicî *
T , . C A. p v t X IX .
Beatus Mofes primo fiorp fçripfit in hanefententia^ :
Etprace fit Dominus Deus Ada, dixit que ei: De omnibus arboribus
I Paradifi
jcufaf®.0,
p •ft«1!
fArbot iöi
À
jtiç boni
diiili, .
na®
:rdi*eraf
leus &
Par&dißedtpllvffys'-**d^borefcienttabonfér malineedas-.ndm | cl^rius hóe ipfum per experientiam rei didicic hioffli-
o/jpercr.Hc paiiló poft; Ef *»«- ’ ’ ’ j f i
lier defH^ibUsarbóris, editque, qededit etiam viro fuo, qui & ipfe
e<fif:EIïctria;fe.offeruntdifquirenda,quorumprimiiiji.eft,
cur arbor ilia ap p el 1 ata fit fcie a tiae b.o ni & maxi: alterum,
quid fif bónuin.&quid malum:tertium, cuius generisfue-
ritillaarboE,igit.Uc qùqd ad pnmumattinet,. hoc eft, vo-
cab’uli rà.tionciii ^diçimus minime appellatam eflè arbp-
rem feientiæ boni Ôc mali, qupdipfa effet prædica cogni-
tionequainterJbanurn & malum ppflèc diiudicaréy ne-
queejtiamquodipfa.eius, rei^eiéneiam in Adamum co.n-
tulefit. Nam illiuftnodi çpgnicionis expertem poenitus
faille arbore m vel hinc intelligas,quod ne bruta quidem
/nedumràtîbnall) animafuërmpr®dita:namfibruta,n1a-
âiandaprimb^ fuiflèt vt estreraanirnantia, antequam de
ç^pofùiflèntedere primiParentes .Rationalxyproblnni-
np caruifle certifîlmum eft, cum nullafaculcatérebuspfo
arbitrio vtendfdotatafuerit,neque aliquam aÇonditore
legem accépéfit, qualem ijs ille impo.fî^tquæ rationedo-
naüit. Quare fiper neutram diëlarurn animarum yiuebat
arb.or ilia, ccdligitur rieque feientiamin fe, vllam habuif-
fo,qua bonum poffet à maio gjfpernere. Quod porro nullam
[Cu®
nunc ëorfi
uçdeter^j
fa oriun-,1
lut vires J
Int tnaïi-J
r j*fcde^
taciffiro?
tuerie ift v.
Lundi ejt-
'rdioeuiö
iurx tune
^incorm-'
„taseflejit;'
ftrbotis il-l
[lus fruAü
aendam,,
[uiflè qui
ielibatuSj
Vdamoco
micioné
jaturç fuç
idfcrrct, -,
iffitmat ...
[slemclïuj,
;a. lib.de
Natura, ;
bominis.
1 , c ‘
D ;
pbedieh-'i
|ia«aoeo'
pnafcitutl
ftrem.
CQghirionem A dam o dederic , cèrcum eft, quan-
doquidemillealioquiiam ante fîxeraf feientiaboni ma-
lique ornatus : compoficus enim erat ex anima rational^
quæ b o ni mal ique iudicio pollet. Ad hoc, lex imperaba-
tur Adamb, qualisnon nifiij^quiinter bonum & malum
noruntr diicri men, re die i mponitur : nam ali oqui ( qqpd
abfit) habuiffec ille quod de Deo quererecur, qui liegem
fibiomnis prorfus iudicij experçi præfcripfiffet. Infuper
nifi ïni^mpdi,(aeotià;iam tum fuiflèt imbutus Adam,
quîpiorüiiffet nomina antman.tibus inderp ? quî agnofèe-
I re Euam vxpreÀ fuam , atque dëeadicçrej Hoc tamos ex
ofiibysmeis, (fr caYoftexarne mea? &c.. Dépiqué diuinitatis
defitkrio tan£ebatur Adatn^atque eius adipffcendæ cau-
fadéarbdreilia guftàbat : quare neceflum fltbonimali-
que cognitioncmin ipfo fuifle j qui diuinitatis præftan-
tum dignitate m que in telligebat, eamque affetftabat. In-
I fu p et rco n fi deratJp fu m Deus ad imgginem fimilitudi-
nemquefuamj & pmriium qu£eViuerent,abfolutifnmum
fecçrat. Eum verô qüitalis à Deo'ffue'rat conditus , quis
negetfiudicio ( hoceft,-bonimalique cognirione ) dotkr
j tum fuifle? NamquQd Cacodæmonisfuit fraude fedu-
( étus, pou boni malique ignoratio.ne euenit j^èd quia fiiæ
i ipfe cupidirati/pelledtus, iridtilfic. Nam etiam' nunc qui
! p.ecca'htinequaq.uam vtomqis cogpitionis vacui peccànt>
cur enim taies condemnarentuf?fèd à fuo ipfof um affedh
feducuntur. |fpftremofîeri non pptu.it vt arbor eo Adamum
imbuerefi; quo ipf» carebatx Perficiturergbex ijs
qüié adhuc diifta funt, tîonideo Arborern feientiæ boniôc
mali vocatam efle, quod vel vllam ipfà boni à malo di-
ftjB^ùeôdi peritiâm habuerft} vel K da m o de fe edenti fei-
xntiam eiuimodi àccpmt^iodauerit. Sed cur démum id
f nomiais forcita firprius quamexpediamus,dicendutaefts
; quid boni,quidque mali vocabulis fitintelligenducmBo-
; numigiuuveftipfatffiedientiætmalumvcrp, contrarium
obedientig-virium, rebellio. Nam obedientiam.bonüm
çjflë often dunt ilia hegisüepba’}DiligeDomittuinDeum iuum\
examoreenim arquecharitatej obedienriamafcitup: eft
igitur bonum olîedientiàiRurfü^ malum eflèrebelliohem
probant ilia Dei verba, Duo mdla fecitpopulus meus, medere-
Uqufruntfontem aqua viuaïér profeéifodcruntfibifojfas effraftas
quanon pojfuntcontinere in fe aquas. Iain Vero dicimus, arbo-
rem fpienciæ boni &mali illam effe appellatamÿ quia per
cam., reipfaft&o pericula, Adamus agnouitbonUm,&
malum. At ehim dices, hinc colligi Adàmumf uiflë ca-
riturumboni & mali cp gn ition éh ifi de illà arboregu-
ftaflet. Sedrefpbndemus j fciuifle quidem Adamum o'^e-
dientiam flopurh eflc, 6c rebellionem-malupi^vt qUi effet
ad Deifimilitutjinem condicps, & rationje pollens, facnl-
tateque rerurn quas animo concepiflet, cfcü udi ca n datU m :
veruntamenidipfiuh, poft, per èxpcrienciam quoque rei
didiciflè, vhi ç,ontfgifkt arqué guffcâflët veticPs frutftûs j ■
flept & Cain non ignotabat quidem rem maldm e lle ,
homicidium, priufquam id perpetralfcr, verum deinde
cidib admiflb | cum fugaci mobilicate effet mülélatus. j
Quin & nos quoque nouimus ca quæ màl.à funt, ante,
quam mala defignemus; verum vbi iamipfapatrauimus,
turnreipfaintelfigimus malaeffe; & quidem multb cer-
tiustum, cum meritamob ilia pcenam peüdiraus. De-
niqUe quemadmodum {palurhefle moroum non nefei-
mus longe ante quam ægrotamus , ÔC tamen fa âo peri-
culo hoc ipfum propius pénitufque agnpfeimus cum
tâorbo vexamur; E t , vtfânitatem omnes norunc bonam
effe etiamOuandoeacarcnt, cæterum vbi fruuntur fani-
cate, iamcuiufmodi&quantum bonum fit, perexpe-
rientiam certius intelligunt : Ira & Adamus fciebàt qui-
dem' antequam de vêtira [arbore guftaffet, bonam effe
obedientiam, malamque rebellion era; verum cum re-
bellaffet, hocipfum experientia magiftrà rcdius àgnû-
uit. Qua enim fen ten cia de Paradifi bonis deie&u’s, arque
in hançdamnacam terram relegatuseft, eandemper
periculum didicit quantum: bonum effet obedientia -,
6c quantum contra malum, rebelljo. Igitur vocafa eft
a|bor feientiæ Boni 6c mali quia Adamus per ipfàm éx-
pertus eft qu|d effet botium Sc quid malum, atque reipfa
agnouit obedfëntiam eflè bonum , -malum vero rebel-
lionem. Sed enim, dlcet aliquis, demus Adamum per
illam arborem eflè éxpertum quid bonum 6c quid raa-
lumefïèr, non proindeiuftaratioeavidetur, ob quam
«arbor ipfa feientiæ b o n i fie mali yocarecur, quæ feientiam
in fè nullam naberet. Refp o n dem us eum eflè morem fà-
crarumlitterarum, vr &locis & temporibus earum fe-
rumaccommodentnomina, quærebusipfis in locis 6c
temporibus illis eüénientibus debenture Sic Putéum
quendam iurgij appellârunr, cum puteùs non iurgaffet
feddeputeo ipfo inter fe-contendifleric Paftores. Et-rurfus
alium Puteum iuramenti, non qüaûipfè iurat us ellet,
fed qüia de ipfo fadta f uerant iuramenta. Similiter Cu-
mulum quendam lapidum vocàrunt Cumulum tefti-
monij, qui nullum p ocuit dicere teftimonium j fed quia
apudipfum pera&afuçrat conteftatio inter Iacob &, La-
bam. Denique Iacob , Beth-el nominauit éxefcicum
D e i, cum locus ipfe Kaud eflèt exèreitus Dei ; verum
quiaineo loco exercitum Dei ille vidiffèt. Ad eundem
igitur modum arbor ilia cognominatà eft fdenriæ boni
& mali, non quod ipfà Vel in fe talem feientiam habuerit
aut eam ih Adamo effecerit, qua hic iâm ante pollebat -,
fed quia pet eam arborem eft ille reipfa expertus, atque
f vr ita dicam) efficienter edodtus quid eflèt bonum 6c
quid malum ; quippe in ea arbore pofitum èrat periculum
& ôbedientiæiSc rebellîbnis Adamî, atque per eam
clare agnouit ille boni malique rârionem ipfo reieffedu,
didicitque quantum eflèt boni in obfèruando Dei mandaté
pofitum, Sc quantum contra mali in præuaricando.
Parère enim præccpto bonum ; non parère, màlùm ap-
pellauir Scriptura. Hæc igitur de n^tpinis ratione di«ftà
fatisfunto j iamreliquum feft vt expendamus, cuius ilia
generis àrbor fuerir.. Sont quidam qui exiftiment non
fuifle arborem id de qüdguftauit Adam, fed venereum
àmplexum quo tum Vxorë ille corpus mifeuit ; eaniqùè
ob rem àiunc partum mulieris eflè per Dei fènténriam.
doloribusfaâum obnoxium : neque aliud fibi voltiifle
illud præceptum ; Ne edatis deillaarbore ; qiiam, Non
cocatis fed fan d e & abfquè omni Vénéré Viüàtis : Ef,
qüo die dè ilia édecis, mortem mbrièmini; id effe quo
die corpora mifeebitis. Verum hanc fentenciaiù minime
vèram effe vel id fàtis ârgUit quod integra virginitace
pulfi fine illi Paradifo. Cen lent ergo alij frumentum fùif-
feflanc-arborem parque ideo Chriftum quoque, fuura
corpüSin pane dedifle, Vt qua re contraâum effet dc-
bitum, eadem & exfolueretur. • Rurfùs àlij Vitem Fuiffe
conitendUnc, SC idcirco fanguinem fuum dediflè Chri-
ftum in vino, pro expianda primorum Parentum noxa.
Sed nos hæc vera non effe putàmus: frUmentum enim ,
feges,nonarbot dicicür,vt nçque viris. Igitur P hiloxenus
Mabugenfis, Oratione de Arbore vitæ, 6c mulrialijex-
iftimanc fiçum fuiffe cam arborcm;qua,cum effet Adamo j
incerdiâum, non abft i nui c. H u iefen te n ti æ nos quoque
H
Ip fe fpè- j
itéiinEu-
chàriftix .
facrameni !
ro »o'cao-
tur fepè . :
panls &vi- I
nùm âpud
ScripcôreS-
Ëccîefia*
fticèy.
vrvero