loan. Cypar. Decat V. ^ .
quæ excidere non poflmDeus autèm, qfii eft per feperfe-
<ftfo, perfe bhoniim effeófcor eft, turn perfe&ionjs, 8 cui
^ ^ R p t * Tunc multæ pérfeéfcionçs perfepérfeÖdoriis
o m nis scqualitatis effedfcricem. Ac rulfos idem cap.i $ .Per-
fe&um rurfus dicitur, quod non poteftaugeri , & fempK,
perfedfcum eft, & minui non poteft, itemqfiod omnia in
fe conrinet, & tedundat fecundum vnam numqiiamin-
, quæ late paree , adimitarionem enim exemjdarium
termittentem , & eandem, & fopraquam pfenarii foppe- diuinorum,r
quæ fopra fubftanriam font, produxit
didkipnem, q u s minui non poteft , qua omnia perfedka 1 fecit, quae hicafifolatedfouncur, vnitasautem, q u x in o -
confommat, 8c eonuenientiperfe&ione implet. Etiter | mmbusobambulat, diuino nomine vnitaasdecoratur,
rum idem: Nec enim eft mulritudp> quae afiquo m od o operans infinitasvnitates ingeneribusiinipede,jnindt-
non participet vn um ; in*mo quae font multa partibus,
font vnum toto, quae font multa accidentibu$font vnum J mum va let, 8c poriffimum eft, in omnia fe multiplicat,
fobiedlo; Scquae multa numero, aut facultacibus, font i nos ad imitationem vnitatisDei,qu<j eftfopraquam ignq-
vnum foeciej & quaefont multa mulripUcilpecie, funt , ta^adynitatesreuocanSjVtinmultitudinevnjtatiim.qua:
vnum genere i & quae'font multa emanationibus, font | abipfoprodubfc« font, efficiatvt nos d multis ad vnum
vnum prineipio j- & nihil quidquam eft quin quoquo virtute diuinae vnitatis qonuerfi, fadti vnum, Jaudemus
modp ynum participet; illud d ico , quodinfe fecundum totam, & vnam diuinitatem, vnam omnium caufem,hpc
omnia fingulari, omnia, 4 & to ta omnia, & contfaria an- j p e r fevnum,quod ijs quae fimt,annumeratur,principmq\
tidpauit. Amphusadhucidem :Oportfo,Vtnpsamultis j efficitureius quod per fe e ft, quarenus yifumeft, quod
virtnte diuinae vnitatis ad vnum conuerfi, ynite laude- 1 cft,lice t non fopet fe,9 ledyt aeddens, hpc etiam
mus totam beatamdiuinitatem, ynariileificet omnium
ca'pfem, quae eft ante omne vnum, 8c ante omnem mul-
titudinem,& omnem partem,& omne totum>& omnem
terminum 8c incircumfcriptionem, omnem finem, Sc o-
mnem infinitatem; Vnum» inquam, quod omnia qua:
font, &ipfomefle 5 definite & efototorumomnium, &
fimul, & ante omnia, & fopra omnia caulafingulariter,
& eft fopra <£.ipfiimvnumens,&ipfutn vnum qns deft- t
, nit: fiquidem quod eft vnum in rebus,annumerabile eft,'
numerus autem fobftahtiam 7^ a r tic ip a t; vnum v e to ,
quod eft fopraquam fobftantia ,■ quod eft vn um , & 6 -
mnem numefom definit, Scipfom eft vnius,.&numeri, &
omnium quae font,principium, & c a u f^ & n timer us ,
ordo. H«c'autcm adnotansS .Maximus: Aduerte,inquit,
qfiodmerito ante vnum dieit efle Deum* quandoqui-
denf omnibus antecellit: vnde numerieft ef^dkor, & in-
uentor. E t rurfus, Ob ferua,inquit, quodanhumerabile
fignifibat declarationem numeri, quarein ijs quaefont,
id eft in creaturis , cum vnam dicitur , fecundum numeri
notionemdidtur. Exquibuspatet, quod Deus, «juiipfe
eftfecundum fe per fexqualitas, & per fe p e r fed io ,& per
fe vnitas, h i e iibi tribuit quae eft ipfe|latquik.aec quae ipfe
eft, inteiligere nequaquam poilumjis, nec expromere fas
eft. Theo lo gi verb deper fe aequalitate, 8c per fe perfe-
ft io n e , & per fe vnitate in rerum natura produ<^s .lo-,
quuntur, explicantj&intelligunt.Eft igiruraequalicas x-
qualisdiftfibutto vniuerfi, partim aliquidcommune ha-
bens enm eodem , & cum iuikitia; partim aliquid pro-
prium, abundatenim varijsyocibus,, nottvteasin vnum
condlians, fed ve principium quoddam 8c extrqmunfin
vnumfonumdefinens, omnianamquequaeintertecon-
cinunt, diuerfitatem habent eorum , ex quibus co.nlfont;
8c iimilitudinem fonorum fecundum plefikti iSodiyn»
quafitasautem fimilitudinis vocum plus cdn«encus_;ha-;.
Eet^moderatur enim hunctamquam caufefochoans, &
fimens , & veluti a fe incipiehs, 8c per coricihentfc j & inter
feteip oadentia circumiens ? in fe riitfos d e lic t . Ab
efficitur eius _
per fe eft, licet npn fit per ie, 9
in vnaquaque emanatione vnum fit ; 8c vnum item com-
muni ter in omnibus emanationibus, fiue gertera fin t, fi-
mili ter ; fiue fpecies, eodem modo j fiiie incuuid.ua, num-
quamdeficit vbique vnum, & huiuspet fe vriius proprie-
tas eft,in quibus ineft,multa ad fe conuertere. A t veto pro
expofitione matenaria contenti fomua ijs q u s magnus
Dionyfius expofoit, C[uodfiinquibu^Jam,eum earccen-
feremus,aliquid variauimus, nonfuit nobis proppfitum
■ magis ordinate quamiile, recenferè, abfordumenim erat
tarn magnum lolem exaduerfo incuéri ,'v t in hoc etiam
verbis eiiÄ vtar. Decern capita contexuimus , quia hoc | g n . Bd0J
fuit à prineipio ptopofitum : proprietäres exiundkis, & | jn exttenn
continuätis collegimus, propter facilitatem » quaedam
contraximus •, aliain aliumlocum tranftulimüs propter
clarioremdiftin<ai«nem.Infcriptaveroeftdecas,pepro-
priftatibus, n o n quàfi nobis aliquid abundeduppetat,
qüod magno Diony fio d é fit, fedpofius ex ijs quæcopio-
fe didka funtab e o , folum explanamus ybi pporteat pro-
prietatem confideraxe. Propofitum vero eft planum fa-
cere per omnia, folû eife caufem vniiierfi diuinam trium
perîpnarum naturam,quae eft fopra fobftantiam, & fopra
natura tn,al ia veropmniâ,fiue quaedicunturprimumexi--
ftçntia,fiue partidpàtiones, fiue prouidentix, 8c dona diuina,
[uia propter caufem prodqÂa font ,4n effèdkis nu-
mèranni^umtque ftcut effedka.generata 8c creata.Omnis
enim e fte â io ( ait magnus Bafilius ) par fit fins efFetftis j &
magna quidem effedkio magnofum effedkorum eftj parua
veto pa ruo r.m .
• .
Scholia.
mixtione verfatur hntufmodi *
#^ualitas,quç fi nUiierfet.nbn fietentgenératïÔnej in niundo, fi énlm-ïili-
cjuodex eletnencis exuperec 9c icdundetcotriiîiipitar quod geUetatur,
vt quodque 2 a ptum en. St pro dignitatc;) Hoc d;cit propter^qualiratcm
pioportionis, f i u emm natura fiant, fiue per.grauam : y t non omnes
zqùalicer illuminantur à foie; nec omnesatqualiter ianâincantur, led
propoitione, vt apti funt, aut digni habentur, omnem » aqualitatem).
•or,ths & ntfët, ideft, intelleftiles, Scintelligentes yocat angelos. quia
habent infra feàquibus intelLigantur ; & îpfi inuclligunt, amm* autem
non folent vocati jfylßpi lieft inteUeftiles ,;qiûa non habent infta fe.à
quibus int«*i5ntut,fed dffimtoc ratiocinantes,
telligentes.fea nonpropiie,« angeli.lenttémtem îpqUalifatem*©^at, qu*
in animmibus reperiçui; fubftaiitialcm,'qu* in fubftantîalibus (fic.vocat
qusfunbfinefenfii& raotu)natutalem, quæ in natuialibusûllainteUigit,
quae qualemcumque motionem habent, natura enim eft princJp)ÿtn motus
ynaigitur ration?atqualitatis fomenda eft &alio rurara - •
t io , in quibus sequalitas verferi cbnfoeuit^equale enim .
eft", q uo d eft eorundetn menfora^ quorum igitur e®deqi
font menfutae, jequalitas etiam eadem eft. Quare diuina
aequalitas aequaliter operatur ftmilem omnium ger ipfe
inter fe incemitr»; & aequalerti participationcill, vt quod-
queaptumeft, & aequalem in omnia pro cuiufquedigni-
tate diftributionem , p e r fed io autem in ijs q ux font,
quodineis e ftm in us& p lus, eijcit j £equalemautem pet"
fedkionem reddit partibus, & eft perfeiSfcum in numeris;
quidem, totUm ^quale partibus j in affedkis vero qualita-
te, perfe cfcus habitus ebrum qui adhunc vfom affedfci font
qualitate, natura qujedameftipfis perfedke propter mul-
tam experientiamingenita, :&nequeplus, neque minus
hab enS,quamredaf^d ^fecundufo|p fotnY fomrequi-; _______________r ................J .
rit:infobftantiis vero perfedkavita, &imfoottalis; 8c v tv - [mens, u u u iu u iw j -r . . „ c __quodautemenxa sin.Meraaxt.u ftuibnfctraenautaamns>:parsnaHieneft,&nuineraturiniis
no verbofocam,omnenimium & perrectionem q^-funtfuafpeciei,yelgeneris,velordinis/Stfimili
corrafopit.iEqualitasergo, & vifonondeflexa&re<ftoin j buscomenfej^fo<v>
Sequietis, vdluntariam, in fisquivoluiicare pradiiiiûnt, qui volunt
iufteviuere. luftitia enimeft quzdam *
''habet Deus anticipatum «Te ipfo fimpli
■quality fis,
amquanfin ideis Scexem
plaribus.zternifq; fuis notionibus.ex S MaximbjOmnu ^- Sctota omnia)
Omnia dicuntut, «juah<fo;funt fpecies, &parC«;s; be diffetentiarm dimfiO|
nibus; totum, ^aairfopaites colleft; vnumconfticuunt vel fpecien»} yel
eenusivel eonttatiamxipEofita inivnum cbnfenfione quadaih«onfpjuraijt,
vt aqua fimqbSc tArafJc aer.ex S. Max.& ipfuiff^effe/Illud pet fe effe di-
cit.quod eft per feprihcipjnm.& primum 7d «©'«ti icS s **«»,id eft, quia
ratione habitudinis ramquam ex forma ex ipfo per fe efie exiftuqt 5 »cut
vita ex pit fe Vita, Sc eft fupra 6 ipfum vnum) illud dicit- quod eft > vt ait S.
Maximus, ® a s iy o w d id eft, perfe ptihcipium,
Se prim urn habitudinc ad aljquid, inducit enm, *nqu 11, notionem
multorum ex fe rpfo,b;c:aut«m longc abfuntLDeo.i quo iiint aliena.qui
fecundum naturain fuam non poteftcum ajio ?oniungi,ficut ynuir ’
. 1 • - o n- I quod autem numeratur in crearuns, pars numeii en, «•
MO verbo dfcam, omnenimmm isC parum perrectionem. qq^-funt fua fpeciei.velgeneris, vel ordinis,'8tfimiliter in aliis', cum qui-
rnmirtinit.jtaualitasergo, &viranondcfle!caiiedl:oin j,iiktonaeoaj.^Mivicia.dempt«fmimiii.peifeaioi«..=ap«&-
' itelleftuml totd,:8c a.partejh*c enim mulris.pct-
1UDreant 1)S quiucm j»ci.j.cui»«j ih -i i* c iu w i, , I feamnibus caret, perlefob vero abftra&a, 8c abfolute confiderata late
ro totum «quale partibus •, in qualitate praeditis, feientia j patet, quia non eft icfttifta ad totum, aut adgattem, vt vita abfolute
■ vi ~ ~y~ i "• :"J '- •• • y T - - - 1' : s" c o n f i d e - .
À»
De Jppar it. Diut. Lumin.
confiderata, quz dicitur pet fe vita, hu« nulla peifeftio adimitus, ficut
adimitui vit* in genete, yt animalis} 8t vit* in parte genecis, id eft,in fpe-'
cie,vt hominis.aut angeli,8c rnulto màgis huius hominis,aut huius angelt,
qu* funt ihdiuidua. JÇer fe ® effeificut per fc vita, & pet ie vniiOrSSä^1
milia,eft ens )pct accidens, quia folq'm pci abftraftionem exiftit in mente.
D E C A S S t ’ X T A ,
DÉ A P P A R I T IO N ! -
bus.diuiniiuminis. , :
C A P V X . I.
gupd omne lumen fub fenfitm eadem ex Deo ell , &quod fol imago
t , eilbonitatüipßus.
I o N Y s IV s capite quarto de diuinis no-
mmibus.Sed quod in medio præcerlapfom
nos effugeräc; cæfeftium principiorum, 1 &
fobcerminationumcaufe eftbonum, item
fobftanciæ huiuscæleftis, quæ non auge-
tur, ncque minuicur, & penicus non variitur,& motuum
cæleftis curricuii vaftilfiminpn fonan’tium, fiitaloquio-
portec, & ordinum ftcllarum i & pulchritudinum , 6d u-
minum, 8c infixionum carum, 8c multipliciscurfos va-
gancis quorundan^fiderum,& duorum luminarium,quæ
Fcriptura vocat magna, circuitus, & eodem, vnde profe-
ika func, reuerfioriis, quibusapudnosdies&noókes di-
ftinguuntur ; 8c menfes atque anni defiriiti.ipibs motus
temporis, &coium quæ in tempore funr» cirJulo cönfe-
â o s diftinguunt, numcranc , ordinant, & cqndnenc.
Quid autem dicatur de ipfomet radio folis? A fommo
fenirn bono lumen proficifeitur j & imago bohitatis eft:
quamobrem nominé luminis bonui» laudatur,tanquâm
appareaoprimum exemplar in imagine. Sicutenin^jo-
nitasdiuinitatis quæ fopra omnia eft, àfopremis&pro-
ueékilîimis fobftàntiisvfque ad extremas peruadi c ,& adhuc
fopra omnes eft, ita vt neque foperiores vfqj ad illius
exeellentiam percingant, necinfcrioresnonab ilia con-
tineantur y quin pötius omnia quæilluminaripoflùnt, illuminât,
& créât, & yitam d à t, & condnet, &perficit} 8c
menfora efteorum quæ fonts & æuum,& numerus, 8c ordo
, 8ç complexus, & c au fa , atque finis :fiçetiamingèns
ifte , & totus fplepdidus, a c femper lucens lo i imago ex-
preffeeftdjLuinæ bonitaris,quatenustenuilfimum 2 quid
cotait,& in figuram globi folis contulic,præfinicns ei çir-
^«ïtus & orbes annuos. Idem oftendic magnus Bafiiidlïn
Hexaeracro.
Pimcipimum 1 & fnbterminationum) Non fignificat b oc loco Dionv-
üus, yt quidam interpretati fu n t, corpow-caleftia efie principik aeentia
eotum qu* ortum 8c interituro c ajiunt, 8c difcérni fcsfecimduta ladcm
corpora 5. non loquitur h « de hmufmodi ptinçipiis. fed de principiis 8c
terminationibus orbiumxzleftium, quos fccic Deus^bonitate lua rflobo
los, m quafigura idem eft principium & terminus, fiue'finis, non dixit
Cft* tern? '" ationcs' fed id eft, fubterminationes.
vt S.Maximus obferuauit, quia motus corporis glôbofi non ha-
bet mopne termumm, led veluti rtrmmum habet moueri ab aliqub prin
cipio ad id « i tanquam ad terminum, verbi g atia, ab oriente ad eundem
orientem, tenuilfimum * tefonat j Gr*ce eft v«A0S-à,, nUOd Lucretius
poeta Romanus üb) yi. vertit uiultefimum ea forma. qua dicitur centefi-
mu, tmllefimum. Significat renuiffimühic ext.emi foni}vtfi'quis, induit
S.Maximus, magnavociferationealiquiddicat, quiadftant,8cbenecla-
morem .&quodfü&um eft.percipiunt} qui autem diûant ,quo maeis di-
ftant,minus audiun^qui veto longe funt. tc’nuiffimum fonum aUdiunt fi
ne fignificatyone voeu: ficcogitandum eft, inquit, de lumine folis, fi cum
diuino confeiatur.effe fcilicct diuinum lumen infinitum,8e conftrri cum
r chm8«..& dKi&n» ,« d , cüm tcouifiimo
8ç obfcuriflimo fono collât*.
C a p v t i l .
Qmiignüfubfenfum cafas non folum imagines angelorum, qui
Jimilitudmem Deigeruntjxhibet^fed tpfius etiam Deiy
iiliusjboniineo procul rtdbnat, & om nia quæ eum parr
tiçipare po(font,illuftrat,&lumetihabctfopra extenfom,
quod in vniuerfum mundum qui cèwiicur, t u ® foperio-
rem, tum inferiorem, iplendofe radiorum foorum multiplicat:
& f i quid eum non participât, non eft in caiflS
imbecüiitas aut tenuitas faculfatis illuminandi, fed po-
tîas bon eflè expeditùm adparcicipatiqnem lüminis,quij?
uonficidoneumad ad mi tt.endum illud, Àc reuera multa
fie font,quæ radius folisprætei'greflus, ilia quæ vitra funt,
illuminât; & nihfi eft eorum quæ cerhi poflunt , quo non
pçrtingaf fo l, vc eft ingens Vis ipfendoris foi. (^ fin eokm
ad ortum corporùm fobfenfom cadenaum confe rt/&eâ
mouet, ad vitam,nutrit, äuget,perfi?it,&pur|ah acieno-
uat; & menfiiràeft aè numerus horarum, & dicruifi; 8c o-
mnis noftri temporis ( hoc enim eft illud lumen , jametfi
tunc non erat figuratum, quod dixit diuinus Moyfes di-
ftinxiile illud primllm dierum noftroium trîduum) vnde
id eftjfofedidkuseft, quod onmia fecit oiAifsideft,*
omniaferuatfelua, & congregat diiperfe, 8c qmniaquæ
fenriendivimhabeht,eumgpperuhcsvel k videant,vel vt
moueantur, & illur^nentur , & calerc^tqlStdenique vt
çontineantur&conferuenturdfole : nonnocdicpjVtan-
tiquitas exiftimabàt, quô4folficpéüs,&auékbrvniuerfi,
qui hune mundum quem eernimus,, pfopfie.gubernet,
fed potius quoc?inuifibiliaDei a creatura mundi per ea
quæ feéfca fiint,intèlfe([ka cbh^iciùncur, fempitçrna quo -
q u e eius virtus & diuiniras.Ex quibus patet,omné lumen,
quod cernitur,dDeofe<fturhéftè;&folem eflè multis mo-
dis &c ratio n ib us imaginem boniratis Dei: fi tÿ ul etiam dc-
mpnftiacutoéft, quemadmodum cum Défis dixit jÄimo
die î Fiat lu x , lucemilliustridui fine figura,, 8c diffiifem
r \ Ionyfius cap, x v ,c e ft is hierarch. Aggrediendum,
inquit, eft dieerc, & inueftigandum in prima expla-
natione figurarum, quare fenéka fcriptura in figurants
sglgelisimaginiftnigneamferepræcæterisimaginibushonorare
reperitur. Reperies itaque eam non folum rotas
igneas effangentem, fed animaliaexigne, & virosinftar
ignis ru lg oij collucentes y cum aceruos carbonum ignis
circa cæleftes fobftanriasponentem,& fluuips igni arden-
tes, impetu ,ui eohiberi non poific, profluentes :imnjo
ocledes ait igneas.elfe; & ipfos fopremos Seraphinos v-
rentes rcpræfen ta ty t nomen déclarât,. ac proprietatem
r j 11 n L . c'en“ am dlis tribuit idenique fupra, & infra
(ideft, vbiqi) igneæ imaginis formaripnem:pfædpue I10-
nQ« y g ner arbitror, defignat maximam in
mentihfis cæleftibfis Dei fimilirudiriem: fecri enimTheo-
logi fubftanriam, quæ fopra, fobftanriamcf t , & fine form
a , multisinipcisih ignpdelineant, qubd ignis multas
habçatimagines (fifes eftdicerejdiuinç'propnecaris.uua-
renus iniisquæ cernuntur,habere poteft. Ignisenim, qui
lenlupercipitur, eftquidemin omnibus} v t ita d ic ah i,&
pftompia nonpermixte p eruadic,&ab omnibus direm-
ptus e ft,& cum fit alioq m totus lucens,fimuleft tanquam
latens,;incognitusper fe, nonpropofitamateria, in qua
iuâipÿim 3c aâionem oftendat, neque teneri, neque\i-
m ^ omniaipperat; & ca in quibus fuerit irige-
ad foâm facultatcm trahit : habet vimimriiutandi,
impartitndi fe omnibus qui ad eum vteufique appropin-
quanyrenouandi caîôre vitali, illuminandi fplendonbus
non obredkisjnônpûteft çbliîbcri,eft ai^nixtionis expers, '
habet yimfe^rnen di, eft irnmutabilis, fertur in fublimé,
ejkmotuscçleris, eftaltus, nonpatiturvtvnquamappe-
tatdeorfom fe ra , eft per fe mpbilis, femper, mobilis ,alia
m o u e ^ ; habet vim conrinendi, & ànullo conrineripor
teft; non inlliget alio ^auger fe occulte, 8t in materiis fob-
le6kls déclarât magnitudinem foafo : eftefficax, potgns,
coram omnibus adeft inafpebkabilis; finegligitur, vide-
tudiorieflè; çollifione feéfca, veluti quæfitus, naturaliter
& cognate rep_enceapparet,& rurfos auolac incomprehé-
fe ;inomnibus fui cojHoßmmis diftriburiqnibus non mi-
nuitur. Multas ignisproprietates poterit quis inuenire
diiiinæopjerationi cognatas, quatenusin Ænfiiibus ima-
ginibuselfe poflunt. Hoçagitur cümIndiuifiisliterise*,
ruairi didicerint, cæleftès fubftanrias ex.ignecffingunt,
vtumilitHdinem Dei , quæ in illis ineft , &.imitarionemi-
tem Dei quantumillæ capere poflunt,reprælentent.Ror-
fos idem Dionyfius in epiftola adTitum ï Ecenim non
folumiumiha^quæfont fopra fobftantiam,&ipenté oon ■
'templamur, & vt femeldicam, diuina, fymbolis ad figu-
. » u 4 randum
Matth t l, £tui6~s.
Eze h..t.