A
loh arm-6.
Romani
i.Cor.io.
B
C
Luc a i .
'& ID
danöbls hodie. D. Qmdineaintelligitur. M. Hog loco
panis pro omnibus cibis aGcipirür', de collibus viuere.de?
beamüs: preeamur etiam prö aflumptione corporis Chri-
fti: petimus denique vc nobis, feiplum tribuat qui èft paths
viuus.
6 Erdimittéhobisdebicanoftra:
Slcuc & nos dimittimus debitöribusnoftris.
D. Qiue eft quinta ? M. Et dimittériobis debita noftra,
ficut 8c nos dimittimus debitpribus noftris. D.QuIdmil*,
lafentiehdumeft? M. Precarpur etiamvt be dimittat nobis
peccatanoftra3(icut&nosdimittimus debi toribus noftris.
. * ' ;
• 7 Etnenos inducasin tèticationèm.
D Qu*cftfexta?M. Étnenosinducasintentationêm.
D.Quomodö hoc intelligent ? M. Non petimus vt non
tentemur ( qida qüi non eft te’ntatus^ioneft probatus)fed
:precamürriënös in ducat in tentadonem, quam fofferre
nonpofliirttis, id eft, non finat nos in tentatione pcccare.
Inducere enim dicitur Deus: cujtriauxilium iubpahir. ■
8 S cd lib e ranosa fna lo,' Amen. 4
D. Quae eft fep tima? Uï. S edlibera nos dinalo. D, Qüo-
modoeft intplligéridum ? M. Id eft, £diabolo,apeccato,
,&ab omni malo tentamento. D. Amen quod in fineeft,
quomodointelligiturvel cttiuslirigua: dicitur? M. Amen
hebraice dicitur, quod in latinum verfum, vere & fidcli? ;
terintelligitur. a , ;
S Y M B O L V M A PO<
ftolorum.
i Redo in Deumpatrem omnipotentem:
^ * C re a to rem c ce li& terra,
D. Ifta fufeipio: fed quoniamficut nofti, omftes nos per
fidem feluari crediting rogoiftdicasmihi-, quomodofi-
deni tuam intelligasvel etiam in quëmcreda$. M* Ego>
credo inDeum patrem omnipotentetn, creatoreiti cmli
& terra. D. Quare dicitufomnipotens: & quare creator ?
M. Omnipotens dicitur, quia otnnia poteft quaecunque
vult: creator, eo quod omnia creauit, ccelum & terram &
mare & omnia.
z Etin Iefum Chriftum filium eius vrftcum:
Dominum noftrum,
D. Credis in lefum Chriftum ?M. Omnino credo in Ie-
fiim Chriftum filiuraeius vnicum , Dominunj noftrum:
qüiéft vcrusDeus&verus homo.
3 QEiconceptuseftdcfpintufanfto:
NatuseicM^riavirgine.
Di Quompdo Deus, & quomodo veras homo? M. Deus
veras eft, quia delpiritu^hdo conceptus eftt homo
veras, quiaex Maria virgine natus eft.
4 PalfusfubPontioPilato:
• Cruoifixus, mortilus,&fepult:us.
D. Ecce ilium natum: qüidpofteafaétumeft? M. Poft
fendam enfm eius nariuitatem state & fepientia crcfëeris,
triginta annos impleuit. In qua etia|i state Hoanheba-
ptifta dignatus eft bapriVari: & poft baprifinüm tribus an-
nis & dimidio döcuit ? Et prsdic^uftömnik qus'ad vitam
aetemam pertinent*. D. Poft hanc pradicationem quid
Fadumeft? M. Inipfe pradicarione comprehenfiis efta
Iudsis iniquis&perndis, i quit us propter inuidiamillo-
runv& propter peecaja noftra,'multas blafphemias mul-
tafijue paflione&fob Pontio Pilato ( qui Iudexferat illo;
tempore iriIudsa)ftiftirtUit. D. Vnde dicitur Ponrius?M.
A loco vbi natus fuit, hoc nomenapcepit. D. Quid ppft
hsc? Mi ftrb illo enim cruciftxüs eft : &iiïeadein crlice
mortuus:deihdefepultuseft. -
j D e rcen ditad infern a: r
Tertia die refurtexira tnortuis.
Etmanpnte cotporein fepulchro, anima eius ad infer1-
nadefcendic:-de qüo infeirno iandlospatriarchas feilicet,
Abraham, Ifaac <§c Iacob & ianiftos: prophetas Efeiam,
Hieremiam reiiquos , & esteiros omnes quos elegit,
mifericorditer,liberauit.Et tertia die vidtor.refitrféxit. D.
Poftquam reftirrexit quid Fecit. M Poft fióbiliiÏÏmam &
fancftiirimam eius refurre&ionëm , conuerfetus eft qua-
draginta äi.ebus & quadraginta no6libus çuih difeipulis
Fuis: & mandücauit cum illis,multa docens & loquens de
regnp Dei..
6 Afcen dit ad coelos : ^
Sedctad dcjtteram D ci patris omnipotenti.s.
D Quidpoftea ? M. Pofthæcverovidentibus îllis, af-
cenditin coelum : vbi quomodo vult & quaiiter vult, Fe-
dec ad dexteram patris ornnipotentis.
Inde venturus eft : ludicare viuos & mor-
^ . t; tuos. , '
D. QuidpofthæcFa<fturuserit? M.Finito munditermi-
nQjCuniiplo corpore, cum qùo afeenditincoelum, ven-
turuseft iudicare viuos &_mortuos. D. Quidftintviui &
quidfuntmomii? M. viui, iufti: mortui, peccatorcs.
8 C rp d o in lp in tum^n â ium.
S an d am EccleFiam eatholicam : San d o
ru m communion em.
D. Credis in ipiri turn fendtum? M. Credo iule dubio in
ipiritumlandum. D. Quid eft. M. Deus eft & in trinitatc
tertia perlonà: qiiia alia eftperFona patris, alia filü^lia Ipi-*
riras fenebi: in qua trinitatevnum Dèumomnino elfe credo
& conftteor. D. C redis in fan dam ecclefiam cathoU-
cam, 8 cfendorumcominunibnem ? M. Credo fen&am
ecclçfi^m.fed non in Slam credo,quia noriDéùs,fed con-
uocario vel eongregatio Gnïiftianorum & domusDeieft.
D. Ecclefia qualingua dicitur ? M. Grsca.D.Qiydinter-
pretarur latine. M. conüôcatiofeucongrëgatio Ghriftia-
nornmfîçut Fdperius dixi. D.Quideftcarholica? M. Vni-
uerlàlis,îd eft, pet totumorbem diftufe. Sandomm quo-
que cPirimuniortem^ id eft , cum Fan&is Fràiietatem &
communionem me habere ctedo,fî tidemftrmiter tenue*
ro & operibus feruauero. I
9 K emiflîoném pèceatorum,
D. CrédîSiri remiffionem peccàirorum: M.Non,fëdeflè
remifllonem bêecatorum credo : quia propter hoc dignatus
eftDei filins carnem aflumere,ytnos)qui propter péc-
cata noftra làluie flè non poceràmus)eius mifericordia fai-
uaremür.
io, Garnis tefurreddonem.
D. Credis-in earnis rèfiirredionem? M. Non Credo in il-
lam: fed carnem quam inhaç vita lu b m or tali condirionê
portamus, reFurrèdurameflèimfnortalemcredo: &pro
conforrio eius, animam ratiönem reddituram.
WtEtvitamçternam, Amen. '
Vitam æternam vero finedubio nos confecuturos cre-
dimiu ; fi ifta quæ.hücufquë expofiiimiis, firmiter tenea-
-mus^c operibus impleamus. ,
F I D E S Ç A T H O L I C Ä
l à n â iA t h a n a f i i E p ifc o p i .
1 O Vicunque vulcfaluusefTe:
A n te 6m nia opus e ft, vc teneat catholi
cam fidera.
. Hic beatus Athanafius liberum arbitrium poFuit : fi'cur
diçit in Plàlmo :Quis eft homo, qui yult vitam, « iteru.ijn
in Euangelio ipfave'ritas dicit:Quj vult poft mevenire.
Sitnihret&hiçt Quicunquevult (âluus elfe. Non dicit,
velis aùt non {âluus eri$,fed'quicunque vult:quia Dcus o-
mrypotens feullurri hominem inuitum aut coadü trahit
ad fidem. Sed quicuiique-jVulcJaluus aetcrnaliter e'flè in
corpore yelmatiima,neceftitasftii eft,Ve teneat catholi-
cam fidem. Qüja ante ómne opus necefle eft, yt fides præ-
cedat: ante omnem operatione, ante.pinnem inçhoatio-
nem,antç omne principium Vrircuique opus eft, vt tpneat
eath ol icam fidem, dicente Apoftolo,lîne fine irrippllîbile
eft placere Deo» Vndc Abàcuc Prophe ta ait : Iuftùs au-
tem ex fide vi ui t. Cat holica t græcus fermo eft, latine iri-
terpretarur generalis fiue vniuerfàlis : generalis , pertinet
adoraties
I ).
I Uub. i.
Tides Athmafii*
ad ptnnes homines: Vniuerfelis,quia petvniiierFumor
bem eftdiffuFa. Fidés credulitas eftquaFcil. veraciter ere-
dimps, id quod nequaquam videre valemus : vpde Àpo-
ftolus ait,fides eft {perandarym Fubftantia return,argiiraë-
tiimnonapparentiiùn. Diciturnamquefides,eôquodfit
inter Deum & homines. Iftarnfidera,iftàm creduîitatem
ante omnia optisëfthibere nobis (quia fides Fundamèn-
tiïra eft oràhiüm virtUtura)&ideo prius ædificafnus fide,
. quæ eft fundamentum,&ftiper earn cæteras yirtutes: quia
line fide^nullus Falûuseffepoteft. Diciturigiturfides,credulitas
fiue cr«^entia.Gatholica,vniuerfelis dicitiir,id eft
reâ:a,qôam vniuerla Ecclefia tenere debet. Ecclefia verp
eongregatio Chriftianorum fiue conuentu^populorum
dicitur.
z Qimm nifi quiTqueintegram inuiolatamque
feruauerit:
Ablquedubioinæcernum peribir.
Quam,{cilicet,fidem quiFqueiid eft vmi{qjiiFque.Inte-
gram,id eft,plenam &perFe<ftanj, vt eâm non feindat per
hærefim, neqj yllo fehifinate çotrampat. Inuiolatam, id;
eft, earn non violet maledicendo atqüe prædicando, &.fi
eamnon çuftodierit integram & inuiolatara^abfque dü-
bïo irï^ternadàmnationeperibit.
y F ides autem eatHo Ucahæceft:
Vtvnum DeummTrimtate,&Trinitatem
in vhitate veneremur.,
i N une maniFeftar quid eft fides, vel qualitervnu{qui{q;
cam credere debeat.V t vnumDeum in Trinitate &Trini-
tatem in vnitate venéremur,id eft, debemus credere trinü
&vnum : vntim in {ubftaritia.,trinufjiquè inperfonis: nec
propter Trinitatem debèmus dimitcere vnitate^ nec pro?
pter vnitatem dobemus dimittere Trinitatem. Vt ipfiim
quern coli^ius i vnutn Veneremur & ttihiim : vrium pró-
ptervnitatem fiibftantiæ,trinüm propter perFonàrùiri vó-
cabula,Venèremur,id eft,adoremüs atqüe colamus.
4 Neque confundentes perfonas :
Neque fobftanciam réparantes.
ConFundere eft comtnifeete, quia non debemus tantu
vnam perfeinam credere (ficut Sabellius hæreticus afière-
bat)'fed tres,ideft,patrem filium & (pificum {anóbum.
jnëc {ubftantiam feparare,vtÀrrius hæreticusaftèrebatïdi-
cebat enim,qiiod fi cuter ant tres pefFpriæ, itàfuiflènt ties
ïubftantiæ. Patrem dferebatmaioremfilio, filium mino-
rempatre, {piritum {àmStüm njiniftrum eorum dicebat.
Subftantia dicitur,eoquod ex femëtipfâ fübfiftitïfübftan-
tia verocomune eft nomenoriiniumrerùm quie fimt,coe
lum,{$l,iuna,terra,arboresihqmines etiam fubftantiædi-
cuntur.Deus igiturFubftàntiaeft,^^&^i,mmaFubftanria, &
prima & omnium fiibftantiarüm eau {à, quia omnium re-
ram creator eft.Ëflènriaigiturproprie de Deo dicitur: qui
feriiper eft quodeft,quia incommutabilis eft.,
5 Alia eft enim perfonapatris ; J
Aliafilii, aliafpiritus fan£t;.
Hic contraSabellium finit perfonæ diuifie, quas aftèrit
eflè vnam:quia parer in fiia perfona non eft filius, led tantum
pater: nec nlius in Fua perfona eft paret,fed tantum filius:
Ôdpiritusfànâus in FuaperFonanoneftpater, néefi-
lius, fed tantum {piritus fan£tus,ex vtroqj procedens.Per-
Fona didta eft,eo quod perfe fonat.
6 Sed patris & fil» & Fpiricus fandivnaeftdiuinitas
:
Æqualisgloria,coîeternamaiéftas. *
Sed patris 6 t filii & piritus fenéri vna eft cfîuinitas.'hoc
eftjVna fobftaïitia. Æiraalis gloria,coæteraa’maieftas ,id
eft,coæqualis fine initio$lfinc &gloria ôcpotëûas.
7 Qualis pater ta Hs filius:
i alis & {piricu*fandus.
Quja ficut pater ætçrnus eft vel p mriipotens,feu inuifî-
bilis, limiliter eft & filius & {piritus fiiiîCtiis.
£ Incrcatus pacer, increatus filius ;
Increatus fpiritusfandus.
*7*
Increatùspater. Inpræpofitio, eft in hoc locopro non
compoficâf incréaras pater, id eft, noncreatus; quiaipfe
eft omnium creator, 8c à nullo créants : ipfe eft omnium
Fa&or, & à nullo Faaus» Incréànis filius : increatus & fpi-
ritus fendus. Incréaras filius : non crearara, ficut Arrius
dicebat: quiaomnia'fimulcreauitçuinpâtre, fimilitet&
{piritus fe n d u s ,''' '
9 Irameriluspater, immen fusfilius;
rf.. .1 mmen.lus {piritus fan&us;
Itt^nenfiis patét: quiaciiKmaguitudinem velquanti*
: tatëni nullusdianforare poteft: qui coelo eft excelfior,te«-
raprofondior &tlatior mari: & eft incircumferiptùs, in-
corporeus, inlocàbiîisiVbique cptuÿ: & non eft locus vbi
non fit,ficut dicit in PFaJmq, Si afeendero in coelum, tu M
lie esifidefcen.det0 adinférnum ? ades : &fi iero âd extrema
maris, ibi médextera tua tenèbit. Tpfe eftintra omnia,
*&h^-conplu^extti'oinbia, Ôctioh excluFus. Similiter
& ^1ius’ <luiattiH^ t^ ne.v^ueàdfihémForrirer, dèquo .
{criptjimeft. \fefbo Domini coeli firmati Funt. Pari modo
&Fpiritus Fandus:vnde dicitur, {piritus Doinini repleuit
orbemterraram.
i o Æte rn us pater, ate rnus filius :
Ætern us (piritus Fandus:
"■Hie æternus pro fempiterno debemus intelligere. Æ-
temus dicitur Deus pater, quia fine initio & fine finie confiât,
fimiliter& filius & {piri|usTan<Stùs : quia ficutjnun-
quain non paterâta nunquam no filius ac lpiritus fendus,
i l Et tara en non très æterni :
Sed vnus æternus.
Et tamen noti très æterni, fed vnus æternus feilicet in
Fubftantia.
i z S icut non très inereati nec très immenfi .-
; Sed vnus increatus & vnus immenfus.
Quia vnusèft Deus infua Fubftan cia.
13 b imiliteromnipoten spater,«mnipotensfilius:
, ^
Omnipotens & fpiricus fandus.
Omnipotéris didtur pater:, quia pmnia poteft: nohà
patiendo, quod non vult:fed à faciendo omnia, quæcun*.
que yult,It ni hil illi impoflibile eft, Omnipotens& filius;
quia quicquid poteftpater, poteft& filius : nihilominus
& {piritus fendus, Ergo fi omnia poteft, quid eft quod
non poteft? hoc non poteft, quod non cpnuenit omnipp-
tenti poflè. Fallinon poteft, quiaveritas&fepienriaeft;
Ægrotareàutinfirmarinon poteft, quia fanftas eft : Mon
non poteft, quia immortalis eft: Finiri non poteft, quia
infinitus&perenniseft. •
14 E t tamen non très omnipotentes:
Sed vnus omnipotens. ' ,
Non très tamenbmnipotentes : quia omnipotfentiaeft
infubftantia, fed eorum vna eft Fubftantia. Paternitasve- i
ro in relatione ad alteram eft: vnde & nomina patris & fila
& {piritus fendi relatiua Funt, quia alia acftliareferun- .
tur, ftcutverbigrariaferuusad Domiuum, Dominusad
ferùum,raagifteraadiFcipulum,di{cipulusadmagiftrum, )
pater ad filium, filius ad patrem: quia nullus pater dicitur, {
nifi habeat filium cuiusfir pater : 8 c nullus filius nifi habe-
ac patrem cuiusfilius fit: quia fi non habuiffet filium,nun-
quamhabuiflètnPmen patris, fimiliter & {piritus fendus
non %fe, fed alicuius foiritus eft. Eft & aliud yocabulum,
vbi {piritus fendus rela tiue dicitur feilicet donum: dicitur
etiim donum donatoris, & donator doni: donatorem di-
coeflè patrerp,donum vero {piritum fendüm:donumve-
roreFertur ad ciqnatorem f 8c donator ad donum. Êcce
quaratione {piritus fendus relatiue dicitur, -
i f Ita Deus pater: Deus filius :
Deus & Fpiritus fondus,
Deus proprium nomen eft trinitatis, pérrinitns ad patrem
& hliiirà 8 c {piriturii fendum, translatum ex græ-
caàppellatiohe. Nam Deus græce theos dicitur , id eft,
timor: vnde tradum eft Deus,quod eum colentibus fit ti-
P/alm. 31. 1
F