J fai, u ,
Matth, il.
Hebr. 7.
A S. 10. , c,
I. Fit. z.
14 0 • Rttdttèphi Fkuiàccnfis
45.4.
+Dcinde.
D
& feiui formam accepit. Quiquoniam lapis angularis eft
in ædifiçio fuo, & vtriufquc populilaiuator » fcripturâ tÿtn
Iudæos quafn gentes huius præcepci lege conftringit, dice
ns : NuUumfacietis opte, fiuetnàigena ,fiue aduena qui peregrin
natur inter viw.Sequitur:
, In bac die expiât went veftriatque mundatio.
Expiatio ad Chriftumpertiuet, mundatio ad nos. ïpfe
enim expiât nos fanguine fuo, cuius afperfione munda-
mut.V nde ôç (ubditur :
Ab omnibuspèccatis vßftrkcoram Domino mundabimini.
CoramDomino, inquic. Multi enim coram hominibus
mundi videDtur,quorumimmundaeftconfcientia. Sifitn-
guü (ait Apoftolus ) bircorum & taurorum&cinis vitul&after-
fus, mquinatosftnâificat ad emundationem carnts : quanto magis.
fanguis Cbrißi, quiperSptntumfanüum femetipjumobtulitim-
maculatum Deo , epiundauit confctentiam noftram ab operibus.
mortuïs,ad feruiendum Deo vtuenti ? Hæceft mundatio coram
Domino : vbi mundatur confcientia. Deinde fublüngi-
tur; Sabbatum enim requietionis eft :&affligetis animas veftras reli-
gione perpétua.
Verumillud labbatumeft, cumquiefcimusageyeper-
uerfe : cum obaudimus.Ghrifto dicenti, Veniteadnteomnes
quilaboratis &oneratiefiis,&ego vosrequiefcerefaciam. Sequi-
tux :
Expiabtt autetn Sacerdos qui Pnüusjuerit,& cuius initiât afunt
manus,v tƒacer do tiofungatur pro pâtre fuo.
Quia religio ifta perpetua ianciebatur» videlicet qnam-
diu in populo illocultus anti quus perfeueraredimpoffibi-
le autem erat,vt vnus homo tantum temporis expleret:ne-
cciïe fui t, v t in hoc officioSacçrdotes fibi i uccedere n t,iicu t
Apoftolus ait 1Flures faßt funt Sacerdotes, idcirco quoi morte
prohiberenturpermanere. Redte autero, quicunque ad com-
plendam fucce ifionem locum patds fortitur,vngi præcipi-
tur,arque iniriantur ( hoc eft, confecrantur) manus iilius,
vt magni pontificis typum teneat, quem vnxit Deus Sptritu :
fan fio ér virtute : cuius etiam lanétificatæ funt manus, quia
peccatûm nottfeçitpfnàt ôc folusinuentus eft dignus,qüi pec-
catores expiarct,& peccatûm mundi auferret. Deinde tra-
dit fucce floribus legislator,quod fupraAaron præceperat,
dicens:
Indueturqueftolalinea&veflibusfanäis,. & expiabttfanttua-
rium&tabernaculum tefttmpnq, at que altare, Sacer dotes quoque
&vniuerfumpopulum. •
Delan&uario & tabernaculo &altari, vtper p o n t é e
éxpiâreniur,iam fuperius decretum fuerat : nuriç verdad-
duntur facerdotes & populus,puto ad comptimenda contumaciam
incredulorum: qui uib praefentia vejfi pontificis
ceruicem contra eum erexerunt, de iuftitia fuapræfumen-
tes,&gratiam iilius abijcientes. Contra eos itaque diritujr,
quia & Sacer do tes ôcpopulus per hune pontificem expian-
tur : vt audiant rebelles &intelligant, quo d non eftaUudm-
tnen datumfib coelo hominibus , in quo pgorpeat nos faluos fieri.
*Deniquecomplenslegislator omnia quæ de diei huius
celebrirate præmifla fuerant,ita fu biunxit :
Erittfoboc y obis legitiniumfempitemumjrt oretùprofiltjslftaelj
&pro cunctispeccatis eorumfemel in anno. Fecit igiuirficutpr&U-
per at Dominus * Moyfes.
R A D VLPHI F LAVIA
CE N SI S IN LE VIT î-
C V M M O Y - S I ,
, L I B E R D E C IM V S T E R T lV S . #
! VtnuÜMhoßiashßeratß'tfiadoßliimtabePPfoctilr.
C a p . I. i
Vm de iàcrifiçijs maxime hucufquc traôta-
ueritlegislator, tarn facerdotuny quampo-
puli : expofuit nobis, à quibus, vel qu0
tempore offefri ôpoyrçret. Locum etiam iæ-r
pe çxpreflxt, coranÿ tajbecnacùlo praecipiens
1 ho (lias immolatii N une verohôcfortius aftringtf, ptoHr-
bens omnino ne alibi'i'mmdîé'ntur: &fîqui's hbc féfcetit/
reum'fanguïtîisfeiFe:teftatur.Ffbc‘èft:qübdïeqüitnr- ■ ’ ’
Etloquutus efiDominus ad‘M.ôyfenjdicens î Loqttere Âdron&fi-
lijs eius, &- cunflfafilijs ifirâel & dices ad eos : iftetft ferMtrquein
mandauit Dominas, dicens : Homo qïlilibet de domo ifrdel, f i occi- '
derit bouem aut ouemfiuecapramjù cajiris vil extra cdfl&aj&nùn
obtulerit ad ofitum tabernaculi éblaiionem Domino ,fadgiiüiis rèùs
erit.QuafifanguinemfuderitficpWibitdemediopoptilifui. >
A d coercemdampDpuliidblblàtriamdftaprjèeipitfhtüf.
Neque enim de illis animalibùs loquitur lex,quÔrüm carnes
ad vfiis parabantur quotidianos, lèd qüêfc ttflrgionis '
c.iufa occidebantur. Præcipitbrgb rie extrà'lô'ériÀa prædi-
6tum,qui DomirioconfècrâtdSmerat,,èüiqtikm li'ceàt itri-
molare: ne forte plebs ad hue carnalis, diuerfa fîblàd facti-
ficandum loca eli gcns,nouos qüo q ; Débs pto afblrtib'fibi
adinueniret. Hoc nam que i n populb illo tirèbrb ^bfteà fa-
6tum fuifle, Prop hetae qui MoÿfiAicceUèru n t ,& prbhàc
prçuaricatione conttibules füos aCtiüs obiurgâüerUriÉ',nobis
funt in teftinioriium. Habe^irilctëtriia: Feccdttiïnîuda,
inqtiit, feriptum eftftyloferreo, in vngaeadàmaritiM,exaratuin
fuper iatitudinem cordiseorumi& inoornibusararumeorutn, cum
recordatifuenntfilii eorum ararum fuarüm & Üut&ftmligno-
rumquefrondentïum in montibusexeelfis,fitcrificantèsiridgfo. Pèr
Iezechielem Prophetam quoque : Cotttplebd^it DortViniis,
indignationem meam in eis , &fcie(isquia ego DomïniU \ tumflte-
rint interfecti veftri in medio idolorum vtftrorum 5 irtcircuitu ara-
rumveftrarum i in omni colle excelfo $ & in cunftisfummitdtibus
montium, &fttbtusomM lignum nemorofum, é'fubtüSVniuer-
fam quercumfrondofam, locum vbiàccenderuni tbûrâ reàMèntïa
vniuerfisidolisfuis. Perfcrutarccæteros, 8c multa fimiliare-
peries. Prohiberitur itaque alibi faecificare v ni fi àd bftium
tabernaculi : vt & facri lôd L'eüérentia, & àliôr'ùm (beieta-
te qui infblennibus viékifriis piètatem férüabànt, Deo pp1-
tius quam idolis facrificate èôriiüëfeei'ent.JQuia'tamc!â
iuxta PCilmilhevoëemfDomfnieftterra&plènifùdd^iuiJn o-
mnilocopoteft tilt offer ri oblatio munda. Vnde etiam an te gra-
tiæCeuelationetni dumadhuc illæ Vëteféà vigebânt vm-
bræ, Elias Prophetain montèCârmeli holbcaüftühi legi*-
tur obtulifle; Sed St Samuel an te teiripli coriftrü&ioriem,
nunc iri excelfo qtJodam qtiando vitxit Saül : rtun c autem
inBethleem, cum ad vrigeridtith Dariîd profeiftus efléir,
Deopræcipibnte j iritiferiitîttffkbrificaflè. Licetâutémarcà
feedttis à taberttaciilofëpàrata éflbc,ex quo tépore â Phili*»
ffcàeis capta eft^ipfurri tàmeri tabëfri'acülumvfq;àdSàlorrio-
nem permâtifit. Æ>difieatbhariiquétemplo,ihdlèlfolehni
dedicatiooisilUriseümarcà irifèffè'ttrr in orâtülürëmpli,
legimus e^latïl de tabétrtàcrilôv qûiàferebàrit Sâbëtdotès
cum area tahérriacüium foedëriS i Ôcoriiriia vâla&ri^üarij
! quæerant in tabernaculo. SiigftutPi,ôpheïa;fpàli lège &
popultttj lBgifqbdituSelfeti âütàd tabérriabrilrim irè dè-t
buerat immolaturusyvbicttri qvfüiuk:âüt:dfactmc-iîsi abfth-,
nere, fieu t adhuc ifti légis æmulatdresfacitirit;: q&i-fèdibus
antiques expulfi/aciificare nbft pfifiirriuric.Sedea quæ bb
cautiorem plebis obferuantia, aut {kCfàméfttri àlicirifùs gtà^
tiaJpræcipiébi£fltur,inquibusn6èratveritast’éligibmSjfed
fimulacrampieÈatis;magriiViti qddrü métitlbiîàE^ctts præ-*-
ftdebac,peculiari poteftate foluebant,non fine nutü Spiri’-*
tus fanân s■ ■ cuius magiftétiU#ttiflhriiufmodi'lëqriëbamur.
Inde eft'qubdDèmimis fâhb^Mtft fblriéns-,fe^te;heïlIôlrlL
bus poteftatem fuanv 6bi}dt;,-Domiri'Ô fàbbàt-i (é âdfttiiés:
difeipulos'qboqaoexcbfatiqtti aritbricate ilkrikadèè^ta,;iri
die fabbdtrfpicas^ellebarit'ôCiriaridricabarVtfitn briihfrriodi
ergq præCeptis, quæ & fieri ^tb tfempdfë pbffühtyôë bïriiiti
adarbitrium græcipientis: qitifqùis èà tfarifgrédiÉtti-,fiô arguicurerihîihis^
ancmnfifàttorëi^fibiÿdefleftrièiatpiçëè-1
péorisi: Ift I acri fican do itaqlt ë etim mutab at tir locus j Prb*1
phetæ quidem fua vtebantur poteftate , populb^ aüteifi
præuaricationis arguebatür. Iwdéhabés irihinoti qôbd
toties de regikms cumfôprehenfibrie repetitüt,ilfbVel iÜe
excelfa no n abftulit ,& qu ia àdhüc populus facrifi eabat in
excelfis/.Iniqtiibus tamen plurimum intêrètae cttSfacrifi-
catent,dæmonijsanDeo. Namfi.DeO,t©ltrabiliserâtin-
obedientia, quedad oftium tabernaculi, proue lex difta-
uerat, non déferrent hoftias fuas : fi veroDæmoniis, exe-
Lcuitici!
cap. XVII
F
lertm. 17.
Ä i,
M/utiw. 1
G
•}.R«g.i8.
Regio.
.Reg'16.
3 .^ 8 .
Marc, z,
ibidem.
4-Reg }■
é*Hin
LeUiticum , L ib . XT7Ï.
Pfalm. i )i .
f
lob. 18.
C
Matth, t
Marc. 7,
Th.i.
crabilisâpoftafia. Hot eft namqtlg^ vh dbrei fengriiriis iri
hbcloCôdicunturiquiaculturDæfnoriumFemancipantes,
animabus fuis mortcm'#fercbanc. îdôlolacriam itaque,
vtfupra diximus, maxime hac fententiaprohibet l'ex : ne
fcilicpt à tabernaculo recedentés, perderentpietatem^ &
alienorum Deorum culturamfufdpetenti Hoc fequentia
ceitius manifeftant.Namfabditur: :
ideo offerre debentfacerdotiftlij ifraelhoftiasfuas, qudsoccidmt
in agro ÿ vt fanétificentur Domino ante oftium tabernaculi tefti*
monij, & immolent eos boftiaspacificas Domino^fuhdetque Sacer
dosfanguinem fuper altare Domini ad oftium tabernaculi teftimo-
nij, .& adolebitadipemin edorem fuauitatis Domino : ty n equ^
quam vitra immolabunt hoftiasfuasDamonibuscum quibus for-.-
nicatifunt. • , v
Patetigitur quia ob euitan'dâ Dæmorittm fâcrifieia, tabernaculi
cultnm commendat, & ttufquam aliasfafcrifi
candieis poteftatem relaxat. Defânguine verohoftiarum
fiindendo, de adipe concremarido, in princfpio bperis
iftius, curn iplàs hoftiaîin manibus hâberemus i fufficien-
terpropbirenoftro tfadtauim'us. HoCloIüm hic notàn-
dum intélligOj'quodcum vel holocàùftaî vélpro peccatis, |
adoftium tabernaculi foleant.offerti .■ •tameri quafi de o-
mnibùs agens,Immolent, inqùit, eos hoftiaspacificai Domino,
tan quam non nifi pacificæpoflintimmolari.Sicergo paci-
ficas communiter diôtas accipioV tanquam è contrario
nobisinnuatiiF, quia fi alibi Domino prohiberite oblacæ
mefint j necilli placerez neceum offerenti conciliare vale-
bunr< In hoc autem loco pacificæ erünt, & homini cum
Deo pacem generabunt. Sed nec hoftra irir hoc capitulo
ptætercundalunt. 'Ecclefiaquippe tabernaculum eft, ta-
betnaculu m Dei Iacob. Ipla enimîuxtâ-vocem Pial mi audita
eftin Ephrata, id'eft, in'Ipeculo Prpphetiæ ; & inuenta
incampisfaltuumjinlaticudinegencium.Inhaclocnsfa-
crificandi eft3 &præter ëamnon eft alius, yndehabesin
lob : AuroMc[mt,locus eft,in quo confletur.N&m iuxta'Patrum
fentenriim quilquisëxtraecrclcfiæ vnicatcm patitnr, pce-
nas pàti poteft,martyr fieri non poteft.Vnaeft enim ecele
fia : iu qua quifquis con flati valuerit, ab Omni etiam pote-
rit peccatorum forde purgari. Quilquisigiturvel-malapa-
tiendo,vel boni aliquid agerido Icipfum Deo làcrificat, ad
hoctabernaculumaecedat, vtpacifieum pofficeftèquod
ofFerat.Gotriplctàutem legislator, confuetam claufulam
fubdens,&poenam tranfgteftpribusiritentaris: -
' Legitimumlmeqaitifempiternumeritillis &pofteris eorHtm. Et
ad ipfos dices : Homo de domo lfraU,&deaduenü quiperegrinantur
apudvos, quiobtalerithôlocaûftumfiueviétimam, &adoftium
I tabernaculi teftihionii non adduxerit earn vt offeratur Domino, in-
'.-teribitdepopulofuo, - >
Vt nullus fanguinem comedat.
Ç a p . I L
B Ômo quitibet de domo ifrael, &deaduenisquiperegrinan -
tur inter vos, ft comederit fanguinem : obfirmabo faciem
meantcintra animani iilius f&dijperdamearn depopulo fuo , quia
anima camisinfanguine eft: & ego dediillum vobis,vtfuper altare'
meoexpietispro animabus veftris , & fanguis pro anima piaculo
M J » ? * ■
Vehemcnrer rerruit, fiquis ad tantum tônicruum fur-
dns nonfliit. obfirmabo. inquic, faciem meam contra ani-
■mam'illiut. Intérim concedaratu nonincelligère nos, quæ
fit fanguinis cbmeftio. Hoéfolo tamen gtauc crimen cb-
gnofcirûrV quod ranta difttiftione diuina iuftitiaeontra
iliüdfncccndiruf. Qciod ft occurratiudæus, &iitefæfuæ
patrociniurtiTufeipiens', in fanguinis huius feniibüis co-
meftione, tanri reams’ pöiidus conftituat : obtiiabo illi
béàràvoce Domini mei,dicefiris .-Non^Hödiarrar(B os, hoc
coinqninat hominem. Et quia omsua mundamundii, quantum
adreiigionisduntaxat pertinetintegritatem, nonadvfùs
quotidiani coramoditatem, Cijuædam namqne’iünci quæ
vel Taluti velhoneftaci com muni minus connu oda viden-
tur: fitamenTuriiptafueribt, nuil'ufn peecati contagium
-interrepfobantiir. Quod'iifobsnoftriradioSpcoptercæ-,
citatem foam nonlucete contendat, de automates tamæ
pendus nbli fehtîàtï ad Movién ipiuni (iàmùlus allida- ^
tut',cuiusdiïcipuium refatccnrdniprorCpétlamviidÉcon-
Uineatar. rtdie.inqnit, Tseieiciinltaqiêaféàrat, & e ran tvM 'c esuf.i
IcomcS» igitur Dctis bçnà cimiaa créanit, «bä««« JiJe ris;
rKteqaa/ccit.-cum corpusarumantisopuceins lit , vt quid baf.à, |
t\m feue'» intertninatione'd cibo noilro fanguincm cx-
çluditi -en m in eorporibns noftris 01 igitiaii ieiVditibne$
plum inciuferit ï-i'cem, pâfdo ante legimus faugumem àrîi- r
manuminfotriiniàhélaâaltarisaitrei^orjiibusinlponïtii^ •'
a%ergiturexeofanauarium,tabernaenIüm, altibcholo'i
canto, Sacerdotes&pbpuitisi&eaarpeMbnStibniVhæc
mim'dacidicuhtüroSienimifaciefaiigniniiÿqüiinpôfti- .........
büsdorttörumpöfitusfaetat ; fngit exterminator: fi fahù |
gltnepaffen^fvtfupra legimus) etiam ledÜ nratidäturj ^Lenit.^
qnid eft quqdin fanguine fiôtatutimrtinnditiaÿcbiiisfan. I
diiiatîs tanta decIaiaturpotentiarPerfiiitreiraque Iudæe,
ÿebinnideasVfiMoÿ(entuumpr6ueh at61iâ P h â ï Id u f t ® l 'F j
inregios'cenfusedncet, quern m tanqiiam paruutuuiab- \
leafti.&continüombtitutumexpofuifti.Vemamnsèfèo
ad rem ,3£piæceptidiuini rationem'ihueftigcmusi Éîabet
enim-foriitan in mednllis fuis vnde nos pafeat, qiibd in
comçefnpetficieifuæqaafiÊitnnm feinat. Peins igiturfau
ctamîtiipfinsexcetlentiamcommendb: N a n iin E o c ip fe s.
volutmné tarn femel & % e rüm % is la fb i efdtti'fäiguffiis '
tnrerdi-xit, &nnnetertiôfp ecialem dc'hatre fententïam i
pofoit.- A prin cipibqöö que cüm egrederêtift N à e de area
poftdilnnium:, nmnibnsanïmântibnsinef^tn e ic o n c îS i '1;
fis.feôg’uisfolnseitclqditur. Omne.itt^akDMinüs. tliioi G«»-9. ’
mouetur&nmt.eritvobiimcibiimiexcefto, quoicarriemcim ,
/aBg«iwnoB«»iédefàaHociplumâ£idnbfi’cttefta(ifèntôiÆu
petiès. -Namcumiani alia legisfacramenïàfidemagcipe-.
rent, hisquiexgentibns crediderant, ab Apotoifis hoc
trâditiim' eft: ficutde eorum-indicat epittola) contincns
bxcvApofttU&SinioresknquißntAmiomia.ftitribmexniii aOnmnlJ
cibus.falutem : Qaomam asidiuimas quia quidam ex nobis txtiisii
Ces, turbduerunt bos'; quibus non mahdauimutmtfimi viras mi
&ipfibobuo>eferenteaitm: ‘r i fm t f t e n im s p n f a n â o & - \ ‘ -
bis.nthtlvltraimp'onmvolworieris.quumhecntttjfarià.vtabfii- j G ‘
neatKvosahimmolatufmüUcrorum,&faneui}ie,'&fitffocato,&
fbbniearionii&eaquavobiitfierbnonviAtk.aliùhèfeceriâfitao
aKjs(vtdixiiriuslcerembnijsfemotisibocqaäfip«cipua
eligitar„quodob legiScommehdatibhein etiam'inÂcfe-i
fiaaliqnanto t em p o r s fe tu ir c tn ff Quid itaqne fibi vefit
hæc figura; dilcutiamus. Figura eftim eft, vt fupra dft&dh
tnüssfiipetficie fua nihil afFerehïædificatiQnis: fi tamepitii
télligamr,multnm cbnférèbs’vnlitatfs. Nàtanlfim verôf
pries, (ingninem yniiierfâliier'ih hoé-lbcondh'àbotteil
intélligi. EfténinifangifiVd'e.qtio diciffer : ■ SifiiiiandûcauerkUcarnemfiliihamittiss
&biberitisemfdhgmm^onti'xbebis11’ “” ' %
tBviMBiiBVotB.Nififovfeqttisadéodbfipiat,vtdïdatfçge:mj
ptôhibuiiïè, ne comedatnr iàngtiis'': ne autetn bibatur I
'rtbnprobibuiife.'cum nihilinterul^qupdreipuetidum |
vtrum edendoan bibendoin corpus npftrumHraiiciarufi •
Sanguinis itaque differentiababcndaçft. Aüuscftenim 1
qui guftatus, vitam ptæftat K de. qiib nime dicifun qui
Comederit iinguitiem, diipefdam animarnillius depqpu-r: H ,
lo fuo. Q^sigitnriftëfic.eàipfiusl'eiâibnis cnçumftantia
capiamus indicium. Sic namquedieitutujgffiéffBiedtrifÿaBU1
guinem, obfirntabtfaciemmeamcomraahimam iilius, & differs- !
damcamdepopulofuo,quiaammamcamisfangimecfi. Vbi pri- !
mumiuxtalitetaffl profonda britnr qüæftioi-vtriim ani- !
mæ pecbrnni'cdrporcæ finir; vt de 'eis äiri pbÄit qniajn !
fanguinb'funt i maxime cüm dicatur, anima càrnisin fan'- I
guin’eeftj etiam ad hominem hoci?idetiirpertinere,)qne-
niam&ipiè car nein habet, quævëgetaurr animafua. Ers !
go Sc animahumànain fanguine cbmpn tanda eft ; Abfitji
Alfoqui corn fanguine corrnmperetùr !&:-diaifo fan gn iit
; ne> paltireturi’ifit quidem de anima ritidnöi tb'nfidentet
dico,non tàm de ptopiiofenfu præfomens’; quam patr’uin
veftigiafeqnens, quiaimmbrtaliseft& incorporeal quæ
côtpomdefic ientenondèficîarj&eadertinpàrtesdiuifo',
draifipnemnènfentiar. Deipiritfousverobrntdtqmanb
mantium;ytrnmcorporeifinp, anprôpriim’babeanrfub^
ftanti5,vtrn cum Corpore déficientes: ficcnimnobis iradit
âutoritas, qma cum corpcyemoriiintur : vmim ergo poli