P/klm. t
1'
Capita ini-'!
m i c o r u m
Chrifti, Iu
dari& h * - ‘
t c t i c i u D t .
#de
•(•■de pro-
fundis..
Bafan»
I B «
jJjealcet.
•jr à tcmecn
g
Canes ex
iaioeicis.
iitin erat.
t itinera,
Ingreffu*
Chiiftus.
c
C Capita inimicorum, funtludæi, qui primo përfécuti;
fiïntEcclefiam, vel capita inimicorum func hæreticorum
dodores,qui in ipfamctiam (fi did phas eft) deitatem de- ■
fæuiunt. Vertex capillirfîgnificat&sveriutias inanium quç-
ftibnumeorum qûi vtilia defetunt,&non neceflària déte-
dabilidifpUtationçpç|quirünt, in deli&isdùis perdurantes
» vcManichaei&caÈterihæi^tici, taies enimealumnia- j
rummiuutias quærunçyVtipfosquQqueverrices çàpillo-,
çum p erambu 1 are éc perfcnitaripoflè videantur^
! 24 DixitDominùs 4 cxBaftnconucrtam:
jJPrjrceffe
rune can ta
cqres cos
qui poft
tergum
pfallcbanr.
f pacliarû.
In medio
ÿiuuencu- ;
luum.
D
F o n s . ,
jfparuulus
1 continent
‘eos.
Beniamin.
/Paulus.
A clor.).
t in purpu
ta l'ua.
4 Ncptali.
Conucttam j: in profundum maiis^^,.
C DixitDominus ,quæfamusquiddixerit,quiahe{cio
quam magnum ëft qUpdprémîfrt.Baran interpretàtur fîè-i
citas ,quæhumanumgenüspoflèderat ariditate peceati^
fedeâm E)ominiis confierçiÇad viriditàtein fiîfm, dum Bffi
flauios faîutis infodi& H Et item conüertit populos de
■ profiindis vicirs peccatifque maris, id eft, fæciili. A Con-
uérram igitur ftilicet rÿe vel meam mifericordiamïin pro-;
fiurdum maris, ideft ÿfæçuli vel pèeçatorum, vt liberem
exinde hpminès. Et ic^çonirçrcam;yt innngaturpes, ôcc.
25 V t S ifmngatur pes tuus in fanguine :
® Lingua.can üm tùorum ex immicis f abi-
pfo./
G Ihtingatur pestuus, ideft, adtio boniprbpofîti,vfqy
adfanguinem gloriofîmartyriipf rut niât. Iftî enim canes
pro Domino latrare nbi^definunt, qui canes dicuntur ex
inimicisjquiaprmsînimici fuerunt,qui poftea clamotofis
latratibu^çccleiiàin Dei defèndebant.Ab ipfo,vtiqy Deo,
qui amaOjmyertit in dulcedinem, ab ipfo & nullo alio,
lingua illacanumex inimicis: fada eft falubris.
2.6 Viderunt 5 ingrdïuscuos Deus :
j* Ingreffos Dei mei regis mei -4 qui eft :•
infando.^
C Viderunt ingreflùs tuos fiueaflumpti corporis for-|
mâm: fîuè veftigià prædicarionis, quibus in hoc mundo;;
fendfigreflïbus ambulàuit.Dei mei régi s,quia ip iè çftrex 4
qui in ticülô fcriptus eftrex iudæbrurhd)irit vero fetundo
irtgreflùsî quia ipfeinhoc mundo ipecialiter eft ingrèlftis.
H Vel ingreffus in ccglum viderunt in fàndp fcilicetïn,
homine4aeft,C hrifto fendo videront afcenfiim in ccelü.
27 4 Præuëherunt principes confandi plai-
-, lentibus:
în medio-fiuuencularum tympaniftriarum,
C Praeuenerunt principes, id eft, ap oftoli omnespræ-
ueneruntinïanditate dodrinæ, coniundamquediçitil-
liseflè multitiidihemplallenrium, quiiamlaüdésDbmi-1
i m non vocetanram,led bonis operibusperfonarcnT.A^-
dit inuenculamm, id eft, prima aerate florentium, quæ
> tympana ïua, hoc ëft corpora : ad' Domini laudes yerte-
] runt, macérantes feièiufiiis,carnifqueàfïlidionegaudëfl-
teSjfenfîories étiam corporis ad laudes Domini vertentes,
! martyrio confiimmàuerunr.
28 in eccldiis bénédicité Deo :
Dominé de fontibus > fra bel.
C Adfideles ait : iri e.cclëuis bénédicité Dèum, non în
peruerfis conüenti cülispaganorum vel haereticorum ,fed
• l in ecelefià cacholiea, vbi reda fides eft&yeraconfeflio.
De fonribiis, dedodrina ftilicet Chriftiana Aquamgenri-
bus apoftoliihfuderunt.Fons quippeàfouendfi diduseft,
eo çpnoftrâ corpora labore feiîa refopegt. Siue à funden-
do quiaeffiindir aquas, fpnsenim proprie eft qui manac.
29 Ibi Beniamin i adolefccntulus :
f I n mentis exceflu.
H C IbiBeniamin: Paulusapoftolus,quide tribu Beniamin,
dèfcendit. C Adôlelcentulus extitir inmentis ex-
ceffîi,qtîando Domini voce ebrruit , qui & miieratus iti-
tonuiç.^SauleSaule v adolefcens dicitur ab adolendo, id
eft, crefcendo.. H Didusetiamadolefcens, quia nouifli-
;tnfis omnium apoftolorum : conuerfus in exceffù quem
pertulit dum irétin Dama/cufti., - ,
j o Principes lu d a f duces eorum:
Principes Zabulon,principes * I^eptalim.
X V I I . ' " ; / , . " „ ___ i
G Principes Iuda»Dominum indiçat • qui de tribûluda
defeendit. H Apoftoli enimfuntprincipes, Iuda, ideft,
Dbmini l'aluatoris» vt Iuda fitgenitiuicafiis. Sicüt dixit
Iaçob Iuda te laudabunc ftatres tut. C Duces.çorum, jd
ëft,populorum : quierantinecclèfiâ ëon&tuti^^ulon
& Ffeptalimtribus^ierunt, ynde apoftoli traxerurit ori- a
ginem, Iudavëbnfelftodiciti^, Zabuloh, habicaculum
fortitudinis. Neptali’, dilatip niea,qu<s catholic^eçclefis
competenter aptlbis: fi diligenter infpicis. , ' >
v 3 1 i MandaD eusvircutitua ::
Confirma Deus hod quöd operatus es in
nobis,
C Virtusenimpatris Chriftüîeft, quidautem^fnande-
tur edicit. C9nfirma.hoc,Deus &ç. Magna petitio certe:
y t confirmed D.eus in nobis fidemfiiam quam dpnâre di-
gnatus eft. Opus Domini enim fuit: vt cæcagentilitas lu-
mine veritatis. afflata, verum Dominum làluatorern cp-
gnolcere poflèt. H Confirma donum baptifini » Ipiritus
ftndi infufione : & auxilium præbe, vt in virtutibus ince-
dere & permanere poflimus.
3 2 jr 4 tempio tuo in Hierufàlem :
i' 'X ibiofferen treges m unera.
C A tempio Hierafalemofteruntreges munera, quiin
ëcclefia Dei reftë viuentës, fui cordis offeruiitpuritatem.
H Mènera Chrifti,virtutes fuht fendorum: & qui feinetipCos
rëgnnt,reges funr. Templum igitur corpus eft cuius-
libéc fanâü, qùodbenë viuendo fandlum fit, ab illq offe-
tuntfanda opéra. * '■ . /
33 in crep a i fe rasharundinis,congregatio
f taurorumin vaccis populorum :
- rV t :• excludant eos qui probatl font argent
©.
C Increpa feras,id. eft, arguë fùperbos & fc#oces, qui in
praua voluntate confiftuntj, & vacillant velüt harundo.
G pncilium taurôrurn ' id eft, hæreticorum irtdomitbriim:
quieredaberuiceieducunt anïmasinnocentes. HVaccç
fignificant ftultas animas pq puli fequétes täürös. Idèo v e-
f b dicit eos arguendbsy vt non excludftut à fegno Dei,qui
probati inuentifiint iufti,verurriïfta expofitioHierbnymi
mnititur trärtslätioniRomanrerquae habet, ytnonexcludahtur,
fimilitérCàflibdori expofirib.$èd Auguftinus,èxponens
noftram translationemait,vt excludantiidëft>ap_
parère faciant eos qui latebant, qui.probati font argento,
lie ft, Deieloquio.Oportet enim(vt ait Apoftolusjhæte-
fès elfe, vt probati manifeftifiantipter nos.
* 34 i D iflipagen tes quæbella volunt^j*venient
légat i ex Ægy pto :
Æ th ip p ia # precueriiet manus éius Deo.
G Diifipagentès,hoceft,hæreticôs quivolunt t«lla, id
cftjContentiones coûtra Ècclefiam. .Corambnet etiam
prophecagentium populos,vt offerant legati (idcft,ab erröte
conuerfi). munera, hoc eft,animas luas iamundana
fordepurgatas^icÆthiopiacômonetmyie le tardètDeo
tradere, fient le viëti proieâas axmis vidoribus per manus
tradunc, vt periçulum.rnortis euadant.- i^gyntus vero 6c
Æthiopi^mundumfighificant,vinealis grauibus ôç terie-
>.bri§peçcatorum pie nüpi; Idololatræergopræiienientludaeosjdare
mànus Deo.
3 y R é gn a terræ cantate D eo :
i PfallitèDomino. Diapfalma.
C B.egna terræ. Omne genus humanum fignificare voluit,
çantaoe: ad animærelpicit puritatem,p(allice:ad opera
quaeDornino probantüraccéda. :
3 é -rPfàllice D eo :• qui afeenditfoper coelum
coeli*
' j- Ad orientem.
C 'NamcuiDeopfalfidebeatôftenditdcilie.eiqùifuper
iCoïlüm aCceqdit,Dbmihuseiïim rerus, qui priùs défeendit
de ëdèlo ad Iiberandum irlfirmitatis noftræ^tutam,
ipfe étiam afeendit, qui fedet addexteramPatris. «Ado-
rientem, Hierqfoly^öätu euidenter oftendit,qu3e ëftin o-
- ' ; • rieutali
Iuda,-
ÉZjbwiiij l
&
éh«-*
Dcas*
défont
confoiiil
0«
muDta"
i btff-
calami.
•}■ fortiunj
retidVö
CX,pic!)»;
G 1
i
populos.
gm'ÿ i feto«
dare»»-
aus D»
$ c»oi*J
fàprin^
i10’
Ad 000"
Mpff
érribi ;
B
jDeusdç
fâuària
om aliéner
Pfiîm. L Ï V I Ï I m
juame
, o « ü c
jieritSîpatte colloéàta. Vhde Dbminus yidentibùsïapô-*
ftolis afcendit'âd coelôs. H Vel ad briéntentifcikquia ipfe
oriënseft'jfiuequiapereumomhèsadvitampriutitur/eiv
; tUretiammons oliiieri,vnde Dominus afceridit,eflèiad orientemipfi
Hlerufalem.
37 fcçcedabicvoci foxvôcem i virtucis» date
gloriam Deo foper Ifrael :
Magnificentiaeius,&ifvirtüs eius innu- \
bibus. _ , }
H C Dabit etiarft yQci mæ vqcem virtutis , <ma,ndo in
nouiffîmodie,vtrèiurgathumanumgenus dixënri Quia
fqrtias quam féuocare faufilas ad corpus. Date gloriam
Deo,nam qui Deo dat gloriam , fe f^cit ëflè lâüdabilém î
H Super Ifiael,id eft,màgis honprateDeum quam carna-
lis Ifiael honorât,quia illë lâ'biis, vos corde. Ç Magnifi-
centia?quia femper magna faeit. Vi«us,qui impërio eius.
famulaturiopus fiue effedus. Nubes »apoftoli & prophet
®.. "
38 i Mirabilis Deus in fandis fois: . ^
Dçus Ifrael ipfe dabic i virtutem & forcitudinem
plebi-rfuæ :• benedidus Deus.
. C Mirabilis fiuein angelis,feuinhominibusfandis.Da-c
bit Dominus fidelibus luis virtutem pâtcntiaé,& fîdei for-;
titudinem,vtpoiÏÏtad®ternapræmia'peruenire. Benedidus
D.eus, illë poteft dare qua? fiipçriüi dixit,id eft, qui o-
mnium ore femperpro beneficiis débet benedici, vt ficiit
femper bénéficia præftat, ita benedidiones femper acci-
piat.-
Fitautem benedidio ifta: multipliciter. Nam &qui-
feripturas iandas mediratur,benedicit Deum; & qui eius
iulucompleuèrit,benedicit:& qui ei confitetur, benedi-
cit Deum.
O ratio cxPfalm. L X V I I .
DOminator Domine,qui iuftisJpiritaleepulunt tribuens, facts
eos in latitia delettarisconcedegregituo,mortem tuant intel-
ligere, tefe triumph atoretu mortis fedentem a i patris dexter am
confiteri.gui cum eodem Pâtre, &c.
Argumètitum H H L X>V I I I.
C Chrijiusdeprecatunvifaluusfiatapatre,quoniam
gratis est a. IucLais odio habitus ;pojlulatefcnedeci-
piatur Jpes fidelium, in eius rejùrreïïtone confifa-,
petenj^fe à luto humsfzculi liberari ,pronunciat
qu£ inimicis conttngere nouerdt,
TT. i In finem pro his quæ commutabun-
tur-^Pfalmus ipfi Dauid.
C Pro his qui coiïimutàbuntur. Ifta igitur commutatio
lîgnificatpopulos Chriftianos»qui vetérishominis praui-
tite depofita, in nous regeneratiohis fiznt munere commutât!.
Quod âütem diciturpxohi?,oftenditprohis,id
eft, cundis fidelibus Chrifti paflionèm fadam. Dauid
qùOquefubiundiimeft,vtfinis&initiiim"tituli Domino
Chrifto congrueret,quieft A & 0 ,id eft,principium & fi-
èis.In finem enim (vt fæpiflîmç didum eft ) Cnriftum fi-
ghificat,& Dauideundem Chriftum dénotât,
i f C Aluurii me fac Deus,quoniam i intra-
^ uerunt aquæ -•
V fque ad animarri meam. #
C Poftukbat hümanitas à pâtre apxilium rffiirredib-
his. Aquàs pro fedicionmusplebis modiquepopuloruiii
debéie fufeipi, ffepins diuihatèftaturfcriptura, Vtibi. For-
fitan aquæ aolôrbuiftènt nos. Vnde &^hiciudæbnim po-
pulusintràffè vfque ad animant fiduatbris dicitur, quan-
do e u m cruciHgereicelerattniente præiîimpfit.
z Infixusfomin limo profundi:
Et non j-eft fobftantia.
I C Fàdimnlhomineslimüsprofundi, quando&brigf- ,
bali"idianis peccatis cenentifibbnoxii.Per huric li-
I I
HomiD.cS
prolundi.
^proïun-.:
d a m s q i
r a m , & B a '
m e n o , p c
£ e x p e d ites'Deum
mum infixus eft Ghriftus, quando démënfiumturbà cia-
mabat ertf rifige.Limus,didliseft quafiligans humum.H
Non eftfubftantiaeuadeijdi vnifirufaluès pater, quiain-
fixusfumin veteribus peccatis huiuspopuli fceleraca cal-
lidirâtéiæüientis. >;
3 Vêni in-i altitiidinem maris:
/ Et tëmpeftàsdimerfit me.
» G Hiealritudo maris ^Copiofe populimfa'nïa. Eadem
rempeft^eftconçitëtademëntiqrnfeditiq.Ipfademerfit
Donfinuitt,qxiandô eumyeniréfêcit ad crutfem»
^ me'æ: ... .>
Pefecerunt oeuli mei i dum foero in De-
< ummeum.
G Labqrabat ergo damans, quando dicebat. Væ vobis
fcribæ & pharifid. Did t etiam eflè raucas fàuces fuas, quia
dida eiusnequaqfiam iàcrileguspbpulus audiebat. Ocu-
los iftos, carnalesrintelligamus, qui in,!'morte paflionis
claufifunr. Sperauit ineum,id eft,in pattern. Npca-vefo
rededicijlabqrauijqüodipauditumfignificacçlambternl.
Laborare enim illuin diçimus , qui votunydamoris non
eftaffècutusjid eft,vbiaudiri récufàtur./< .
y Multiplieati font foper çapillos capitis mei :
Quioderunt me gratis, 1 |
C Ergo vt oftenderet plus eÛp numeram infidéliuttii
quam deuotorum,didt mul tipficatos perfidosiudços fii-
perhumerum capillorum,ideft,crédëntium: Gratis enim • ôdiflè
odiffè didmur,quando quæpiam fine àliquibus offenfio - gratis,
nibusexecramür, ficut iudæi Chrifto fecerunt. 1
6 Confortati font qui perfecuti font me inimicimeiiniufte:
Quæ non i rapui tune exoluebam. j
C Gbhfortari funt iudæi, quando idquod conâbantur debam. "
efficéi’e,implebant.Iniüfti,reuefainiuftumfuit:vtqui vénérât
adiudaiebs populos fàluandqs, eos potius inuenif-
fet ihiïfticqs. Chriftus pëccata non rapuit, qui dëlidaiho-
ftra.abluit i tàmen crucem excepit, & foluit pro nobis,
quod pró fe itifte non pertulit.
7 Deus «y fois finfipientiammeam;
: Et delida mea à tenon font abfcondita.
Ç Dum dicit Deus tufeisinfipientiam meam, loquitur
pro parte membrorum,:infipiens enim non poteft eflè
Ghriftus: cum Dei fepientia elfe dinofeitnr. G ofiùerfi igi-
tur ad fidem: anteerant infipien tes, nunè iifGhrifto làpÎT
entes, ifti enim firnt de quibiis dixit titulus,qüod coramu-
tabunturfcilicet de inlipienria infidelitatis vel peccato-
! rumad làpientiam Chrifti Jdem dicendum eft de dèlidis:
quæ non hint capitis fed membrorumChrifii.
8 Non i erubefeant in me.qui expedant te
Domine .*
j* Domine virtutum.
H Precaturergo Chriftus : nede feipfo erubëfeant, qui !
refiirrëdionemeiusmagno defiderioexpedab'ant. Cum
didt, Domine Domine virtutum , oftendit nihil impoflî-
bile effètunnipotenriæipfius.
9 Non confundantur i foper met
i Qui quærunt te Deus Ifrael. y
G Non confundantur, ideft,neeua'cuefqrlpes creden-
uumdepaflronemea:;fed cognofeant*, quia Vol tin tatem
tuam veni faceré J Ç Vel non humanas infukationës diu-
tiusdemeadormitionefuftinéant, quivquærunt te Deus
Ifiael»
10 Quoniampropterteffuftinuiopprobrium:
Operuitconfofio faciem meam.
C Suftinuitenim Chriftnsopprobrium:cumdicebatitr
àiutjæis , in Beelzebub eiidt dæmonia. H Operuit con-
fiifio faciem meam, quando negauer un t apoftoli» ■ ,
11 i Extraneus fadusfum fratribus meis :
Et peregrin u§ filiis matris meæ.
C Extraneus Chriftus fàdüs èftiudæi|,qiiahdb ei crede-
tenoluef
ftultiiùm:
T u fois in-
fipicnciam
meam.
4 confuD'
dancur. -
fDcascx-
ércicuum.
H
4in'
j f porraui.
èAliehUtt
N