minifterium quod punire repsfuos plenius debeat. Nam
coofcientiaaccufat,ratio iudicat,timor ligat,dolor excruciat.
Qjiodiudiciumeoeertius punit, quointerius f*uit,
quia videlicet ab^cxtciibribqs içion. accedit. Quia ergo
nuficinpoteftaté eftinterftum mentis hoftr* cönera nos
iubire indicium,refognofeendo accu (emus nofmetipfos
qualesfuitrtus,pcenitendo torqueamus,nô ceflemusdum
licet iiiSicaM quod fecimus. Audi'amus caute quod d ick
xnv.'Nequienim vitra in hominispotejlateefi vt vent At ad ÎXujn in
indicium. Sequitur;
Content multos & imumerabiki, & flarefaciet alios pro alijs.
Poftquammultanarratafunede poena malorum,fubito
infcrturoccultum indicium, quodpiefuper mis iufteque
difppnitur, quomodo alij perdunt quod tenere videban-
turj#alij accipiunt quod alij ex meritis perdunt. Cunéfcis
autem liquet, quod in ilia extrema jrequifitione examen
publicurp fa&urus eft omnipOtens^Pcus, vralios ad tor-
men ta delerat, alios .ad participarionem regni cceleftisadimttat.
Scd hoc nuotfecretoiudicioqûotidieagitur,quod'
runcpublicedcraonftratur. Namiufte ac milericOrditer
'jp.ngulorumiebrda', velexaminaris, vél difponens, alios in
exteriofareqmit, alios ad eaq fqnt intrinfecus trahit. Hos
accenditinternaappetere, ilîosprp y ohiptatibusfuis defeat
exteriora cogitare.Horum mencem ad fuperna erigit,
illorum fuperbiaminin^misdefiderijs mergit,&qui viT
denturhamanoiudicio , iamincónfpeófcu æterni iudicis
ftent. Quis ènim hominum sftimare potui (let Iudam yi-
uepdi fortemetiam poft minifterium Apoftolatus amitte-
re? Etqpis è contra lacroné ere de ret caufam vitæëtinipfo
mortis'trticulo inuenire ? Conteruntur etiam qui reliâis
cçèleftibusterram quçrunt. Quç autem maiorpoteritefTc
contritio, q defertacreatore creaturam quæiere ? déferas
(upernis gaudijs.in infimisrebusinhiare ? Vndebeneper
s Ffal.i^6.6. Prophetam dicitur. Humiliât autem peccatoresvflfcadterram.
, Quod autem dices.Co/iferif multos, ilico adiunxit, innume-
j r4&j/«,mukitudinemexprimereftuduit reproborum,qu*
C human* rationis numerum tranfit. V el certe indicare voj
luit oe omnes qui pèteunc intra ele&orum numerum non
habentur, vt eo (int innumerabilesp quo extra numerum
curruut.Vnde Propheta intuens t^ to s hoc ecclefi* tem- I pore (pecie tenu? credere,quantos nimirum certutpefte-“
pf«l. 39.6. le&orum numerumfummamque tranïire, ait.Multiplicati
funffuper numerum. Sequitur.
2.5. î - flîouit enim opera eorum,& idcirco inducit nottem & conteren-
* fttr.Scftndum fummopereeft,quod iniquus quifque duo-
j busmodis in node conteritur, vel cuméxteriorisiudiçij
: cribulatione percutitur,vcl cum occulta fententiainterius
f cæcatur.In node corruit,cum per extremum iudicium,vi-
\ ^ ^ uendimmen in perpetuum amittit.ynde feriptum eft.Jâ-
' } gateeipedes & matins, & mittite cumin tenebras extenores.Rur-
; linn in node iniquus cotejituiycum peccatorumpceden-
tium confufione damnatus, veritatis lumen non inuenit,
& quid déinceps agere debeat,no agnofeit. Omne quïppé
! peccatum quod tarnen citiüs poeniféndo non tegitur, aut
^ peccatum eft & caula peccati,aut peccatum & poena peccati.
Peccatum namque quod poenitétia non diluit ,ipfo
füopondéré moxadaliudtrahit. Vndefit,vtnonfolum
peccatum (ît,red peccatum & eau fa peccati.Ex illo quippe
vitio culpa (ûbiequensoritur,ex quqc*fata mens ducitut
adpeius dcaboligetur. Sèd peccatu^|juod ex peçcato d-
I rieur,noniam peccatum tantummoa^ied peccatum cfi
! & poenapeccati,quiaiuftoiudicio omnipotens Deus cor
I peccantis obnubilât, vtpræce^enrîspeccatimerito etiam
P/.tS.jS. [ in aujs cadat.Hinc Dauid ait .Apporte iniquitatemfuper iniqui-,
tatemeorum,&non.intrentin iufiitiatua. Igiturquiapceden-
tibus peccatis cæcatus oculus cordis,iplacæcitas quæ pec- :
cantisanimumexanteadæ culpæ damnatione côfundit,
meritonox vocatur, quia per liane ab oculisdelinquentis
lumen veritatis ablconditurJuducére autem nodem dicitur
Do minus,non quod ipie tenebras inférât, fed quod
obfcura cord^ peccanrium mifericorditer non illuftret,vt
hoc ipfüm in n od g^ cad è fit, à cæcitatis te nebris liberate
noluifle. Sequitur. v
Quafiimpiospereufit epsinloco vidkntium. InScripturafa-
eragifrfjfaliquando pro fimilitudine, aîiquando pro veri-j
täte poni confiieuit. Pro fimilitudine enim quafipon^yxt,
ficut Àpoftolus dicit .ÔuafitrifieSifemper autèmgaudctes.Vto
veritate autem ponitur, fiçuijIoahnes ait; Vidmus^loriqm
eiuSfgloriamquajivnïgenitittpatre. Hôcantemlbconihil'dif-.
fert vtrum pro fimilitudine,an pro veritate fit p<3fitufp,qa
quolibetdicaturordine, apertç prauamalotü yitafigna
tur.Impios vetoSçripturafacra propfié infidèles appellat.
Hat namque diftantia peccatoresab iropijs difternuntur,
quiacumomnisimpiüsfitpeccator,nohtamëomnispec-
cator eft im piusj peccatör çnim dici etiam qui in fidepius
èft potéft. Vnde Ioannes aït^Sidixeritnusquiapeccatum non
babemut,veritas innobisnon eft.Impius veto preprie dicitur,
q à religionis pietate leparatur.j3e ^aljbus enim Propheta
ait. Nonrefurgunt impijiniudïcio. Locus autem videntmm
fanéta Ecclefia vocatur, in ipfaeninjtre£fcë confiftitur, vt
lumen verum qqodDeu^ vjdeatur'.' Vnde ad Moy fera dicitur.
Eiï locus penes me, &fiabiffupra petram cutn trapfiet mea
maiefi,ù.htpofi paululum. À uferam manüm meam, &yidebis
pofleriora mw.Multi quippe intra fandam Eccïéfiàm pofiti:
piafoecie extra Ecclefiam inuenti funt, impia conuer(a-
dqne. De quibus bene alias feriptum eft. Vidi impiosfepul-
tosfqui cum adüiuerent in locofanäo er ant,& landab ant ur in citii-
tatequafi iußoruntopera.Scqüiinr, ,
Sùiquafide induflria recejferunt ab eo. Sciendum quippe eft
quodpeccatumtribusmodis admittitur. NamautignO-,
rantiä, aurinfirmkate, aut ftudio perpetratur, & grauius
quidem infirmifate quam ignorantiä, fed multo grauius
Audio quam infirmitate peccatur. Ignorantia Paulus pqe-
caueratjcum dicebat. Quipriusfui blajpbemus &perfecutor,8c
reliqua.'Petrus veroinfirmitatepecCauit. Induftria vero
peccaueranthi,dequibusdicebat,ipfemagifter. Sinonve-
niffem, & locum eisfuijfem,peccatum non haberent yeliqua.
Sunt ergo nohnulli in Ecdefia, qui non folum bona non
faciunt, fed. etiam perfequuntur, & qu* ipfinegligunt fa-
cere', etiam iq alijs deteftantur. Horum peccatum fcilicet
non ex infirmitate Vel ignorantia, (êd ex folp ftudio petr
petratur, quia videlicet fi vellent implere bona, nec; tarnen
pbïlènt, eaquæinfe hegligunty faltemin alijsama-
rent. Sequitur. Et omnesvias eius intellïgêrènoluerUnt. Non
enim infirmitate non inrelligunt, fed intelligere noluerunt,
quia f*pe qu* fa cere defpiciunt etiam feire contemnun t.
Quiaenim fcriptumeft.Sfr«w nefeiensvoluntatem dominifui
I&non,faciensdigna,plagisyapulabit paucis, & feruus fciens W-
luntatem domini fui,&non faciens iuxta earn, vapulabitmul-
\tis. Impuhitatem peccandi exiftimant remedium nefciqnr
di. Qjiinimirum folafuperbi* caligine tenebrefeunt, at-
que idco non dilcernunt, quia aliiid nefeiffe, aliud (tire
ooiûiÔe. Nefcire enim ignorantia eft> feire noluiffe, fu-
perbia. Via quippe eft incarnat* omnis aótio quam
temporaiiter geffit, y i* eius funt viuehdi ordines,quos
ad fe venientibus ftrauit. Tot. itaqùe ad fe venientibus
vias præbqit , quot bene viuendi exempla monftrauit.
Humilitatis eiusPropheta vias alpexerat, cum fufpirabat
diçens. I n mandat is tuts me exercebor, & confiderahoy ias tuas.
Quia ergo fupeibi quiq*, humilitatis Dominicas fa.Cta^ concern
nqnt, rede dicitur,vias eius inteUigpçe noluerunpïYias itâ-
que eius intelligere eft,&humiliter tolerare tratifitoria,&
perfcueîànterexpedare manfura, vt exemploDominiço,
sterna qu*ratur gloria opprobrijs temporalib.compara-
ca. Sequitur.
Etperuenmfacerentadeum clamoremegeniP & audirevocem
pauperum. Cum enim iftifuperbiunt, clauiant ad Domi-
nunrhiquiipfis fuperbientibus opprimtintur. Velcette
idcirco dicitur quod adDeum fecerunt clamorem paupe-
rum peruenire, quia iftis cadétibus in eoru loco pauperes,
id eft humiles (pintu fubrogätur. Et quia hoc eorum cafu
fadum eft,ipfifçciftè referuntqr, eo videlicetioCutipttis
genere quo pugnare cafträ dicimus,quiapugnatur ex illis.
Vel certe, quià cunda qu* fu perius dida fout, îéferw é.t-
iamadjedoresEcclefiafticos poflunt, qui relfdopr*di-
cationis ftudio, fub occalioife regiminis terrenis negotiis
inttoluutur,apte [uhj^ngitm.VtperuCmrefaceret ad eum clamor
eegeni, & au dire vocem pauper ü. Quia nimiiüdûipfi c ur i S'
fecularib. occupati pr*dicationis. officium deferunt,gve-
gem fubdit û in querelarum prorumpére clamore compellOAtl.
X,
W-H
Exodu.
zi.
tyid- ij,
■ F
<Luc,11,
'4*-,
H
pf. ns
quod fieri ptphibet iralcendo Jermittit metire. Vnde U
regisiEgypti cpr fe obdurareaireruit,quia videlicet obdu-
raripermfit. Miro mpdohypocritas.Dominus regnare fa-
cit"& nefeit: faCit finendo j nefeit reprobando.
S.ODONIS A BB ATI S
: CLVNI AC ENSIS II.
_ M O R A L 1 VM IN IOB
4 L IB EH XXVI.
lunüvt quafi iure vnufqulfq-, (u|)iedus dé vita fidf^afto- 1
risimmurmurctjCurtenetmagiftii locurh quino exercet
officium, quamuisfottaflè melius per tumorem potehti^
fuperbia ïud*otum,& per clamorem pauperum defideria
gentium figurantuivficutatteftante Veritatejper epulan-
tem fplendide diuitèm Iudaicus populus defignatur., Et
pervulnerätum Labarum, quiinterpretaturadiutusi'for-
ma Gcntilis populi expritnitur.Illis ergo peccantibus pauperum
clamor auditUr, quia dum Iud*i contraDeum fuperbiunt,
adDeumvota;Gentilium peruenerunt.^Sequi-
tur. »
Ipfoenitn concedente pacem quis eftqui c’ondemnet ? Exquóqb-
fconderitvultum f turn,quis eft quicontempletur eum} Nemo ergo
difeutiät cur ftanteludaico populo dudumininfideli-
tate Gfntilitas iacuit, & cur ad (idem Gentiljtate furgënte
Iudaicüpopulu iiffidelitatisculpajpftraüit. Nemodifcu-
tiat cur alius rrahatur ex dono, alius repellamr ex merito.
SienimGeiftilitatemmirarisairumptam,/y/ófo«fei(eMfey4-
cem,quis eftquiCondemnettSi Iud*am obftupefcis perditam,
ex quo abfcqnderitvultum fuum,quis eft qui contempletur
eum?Itaq*, confilium fumm* & occult* virttitisiatis-
V ia ergo locutus fum ad Deum , te quoque nonpro-
hibeo. Si erraui,tu doce me. Si iniquitatem locum
[umyltranonaddam. Sicut (*pe contingir v.t
bonaloquantur & mali, multa Heliu fortia
paulo (uperius fe dixifle.qiemqi:at, & fecu^
turus idcirco nefortafleerrau erit, requirebdt. Neqj enim
requireret,fi fe errafle credidiffet.Eft namque,vt dixi,propria
arrogantium fraus, vt tunc de errore requirere ftud e-
fadio fit apertelätionis. Vnde in Euägelio Dominus cum
ant,quando fe nouerint non errafle. Qui rurfum requireanimam,
^e^uius rei’caufa loqueretur,äit.Ci>»JifeortibipominePater |tevelarguideeiToreiéfpiciunt,fiqu^do^
cttli&terrfyquiabfcondiftihacafapientibus&prudentibuSi&re-l citer cognofcunt. Sequitur.
uelaßiedpdrtiulis. Seq. ttßuperGeiites.&fuperomnesbomines. J$U7nqtüddteDewexpetiteam,qi{iadi(plicuuttb'r:Acüdicei
Acfiéperte admoneanturadtendére, quiahociudicium 1 ret. Égocoram Deo rationes pofiturus fum. Cur modo
qfupérvnarhGecenidefc^ etiamfuperomnesho-, ihiquitasmeaatereprehenditur?Qusconftatquiaquod
triinesinuifibiliexaminationecelebratur,ytaliusrepella- jiniudicioatenonreqüiratur ? R ed i viri ciiin ipiufteab
tur,alius eligatur occulte, fed nullus iniufte. Hoc ergo q> l hominibusimpetuntur, ad fupernum iudicium réCurrü r.
inmaximis fieri cernimus, etiam in nobis fingulis 'caute Vnde&abeoüemlob dicitur. Ecce in Casio tefiis meus, & cop-
timeamus. Sic enim in tenduntur diuina iudicia fiuper vn aj fciüs meus inexcelfis.)Et quia ei fummopere placere cupiunt,
ficut fuper vnam vrbcm,ficut fuper.vnagentem,
ficutfupervniuerfam generis humani multitudinë. Quia
&ficintenditDominus fingulis,acfiyacet à euh dis,& fic
fimul in tendit omnibus,acli vacet à fingulis. Qui enim o-
mnià admini ftrando implet,reget implendo ; hec vniuer-
fodeeft cum difponit vnum,nec vni deeft,cum diiponit v-
niuerfum, cundæ fcilicetnatur* fua potentia vetus ope-
iatur. Sequitur. '
Qui regnare fecit homirtem bjpocritam proptèr peccata populi.
Quia igitur de fpceié traqfiuir ad genus,nunc de genere fe
conuertit ad fpeciem. Verum namq; regem fuperfe Iudça
regnare «oluit, & idcirco exgentibus meritis nypocritam
accepit,ficut quoq; Veritas in Euangelio dicit. Egovern in
nomine Eutrismei,& non accepiflis me-, alius veniet in nomine Cuo,
buiif accipietis. Poteft etia per hypberitam, caput Antichri-
ftus* defignari, fedudor quippe ille tunc fanditatem fi^
mulat,vt ad iniqUitatem trahat,fed propter peecatapopU-
li regriare permittitur,quia nimirum tunc ipfi fiib illius re-
gimine pr*ordinantur,quiadignieiusDomino ante fecu-
la prsfciiintur qui peccatftfubfeqaentibös exiguni^vt Tub
illo iudieijs prçcarrentibus difponantur.Quod ergo tunc
Antichriftus fuper impios régnât, noneftexiniuftitiaiu-
dicis, fed ex culpa patientis ; quamuis^plerique & prlnci-
patum illius non viderunt, & tarnen èius principatui pec-
catorum ffiorum condi tione defcEuiunt,quia&quem dominantem
fibi minime confpiciunt^ éum proculdubio
peruerfeviiièndo venerântur. An non eius membra funt
qui per affedàt* fanditatis fpeciem appetunt videri quod
non funt? Ille namqj principaliter hypocrifin fitmet, quia
cumiit damnatus homo & nequam fpiritus, Deum (c efie
mentitur, fed proculdubio ex eius nunc corpore prodeut j-
quiiniquitatesfuas fub tegmineiâcri honoris abfeodunt,
vtprofeffione videri appetant, quod eflè operibus recu-
fant,quia enim feriptum eft. Omnis qui factipeccatum, feruus
eftpeccati. Quanto nuncliberius peragunt perueda qu*
volunt,tantoeiUs(eruitio obnoxij obligantur. Sedquæri
poteft rationabiliter quomodo hocin loco dicitur, quod
regnare hypocritam Dominus facit,cum hac de re fpecialiter
quentur per Prpphetam diceijs. Ipfiregnauerunt, & non ex
me .principesextiterunt &noncognoui. Quis enim rede fen-
tiens dicat , quia facit Dominus quod minime cögnofeit;;
fed quia feire Dei approbare eft, nefcire,reprobare. Vnde
quibufdam quos reprobatdicit, Nefciovos vndeßtisjifcedite
àmeomnesoperarijïniquitatis. Et aîiquando façere Dei eft,id
Bibliotb. Vet. Pat.Tom. 10.
eiusfolius teftimonium requirunt. Peruerfi quoque quia
iuftorum vitam de(èrunt,(ediîonnumquam eloquia (cru-
tantur,cum de fuis male geftis increpantur, hoc allumunt
in argumento defenfionis,quod iufti proferunt cum tefti-
, monio puritatis. Vndeêis& confuetudo iamfkdaeft,ytfi;
quiseos de fadis fuisarguat, Dei magis iudicium quam
hominum qu*rant. A Deo enim & cum fe damnandos
nouerint,iuaicari mettiunt,iudicari ab hominibuä^rubc-,
fcunt.Prop.onunt ergo magisqupd metufit, vt hoe minus
declinare valeant quod erubefeunt. Scriptum quippe eft.
Vnufqutffa noftrum proferationemreddet Deo^ Quia veroefle
culpabiliores folent hi qui loqui in contentioneinchoatf
quam quirefponderint,fubdidit dicens. Tuenim cocpifti,loqui,&
non ego. Eo fe innocentem credidit, quo pulfttus er
rupit,nimirum nefeiens quia innocentia non tempore de*
fenditur,ftd ratione. Quid enim ciusdefepfionib.admi-
niculatur ? Quod fifacenti nullaintülit, rede tarnen in-,
choanti praua refpoçdit. Quodfiquid noftimelius, loquere.
Quamuis dum non ait, quia melius nofti, fed quid melius
nofti,loquere?nirais hoc ipfum fuperbiffe e ft,demèlio-
ris fdentia dubitafle. < Eccc dum quafi humiliter B. lob
löqui tribuit, quod intrinfecus geftaret, oftendir. Sequitur.
Viriïnteüigentes loquantur mihi. Dedignatus videlicet ft
B.Iob loqui prxfumeret, quiTjiiafi eiuS intelligcte verba
non poflet. Et quia non folum ad loquedum.fedetiam ad
aùdiendum B. lob indignum fuilïèiùdicauit. Sequitur.
Vtrfapiensaudiat me.Âp fi dieeret. Huic loqui iniufte con-
ceditur,quictiam’âudire verba fapientiiiïn non meretur.
Atque m ox aperte quam defpeda de illo (èntiat, manif e-
ftat dicens.
lob autemßultelocütuseft, & verba illiusnon fonant difcipli-
nam.Sine dilciplina locutum B. Iob credidit , quiaiuftum
ft i n fuis operibusfuifle memorauit. Verum fortafle Heliu
dieeret,fi ea qu* B.Iob de ftipfó narrauerat, non deil-
lo h*c eadem ipft difciplinæaudor *ftima(ftt. Innocentent
enim lob ft affieritnagellatum,quemDeus etiam per-
hibuitfruftra percuftum. Quod ergoyoxpercuffifupcr-
bumfonuit,quæd fententia ferientis nullaténuçdiftre-
pauit ? Incaute funt humiles,qui fe raendacio'ill^queant,
dum arrogantiam vitan t,imo mentienao(uperbiunt,qui :
contrayeriratemTe érigunt quam relinquunt. Qui enim
neceilîtate cogente,verà^efe bona loquitur,tanto magis
humilitatiiungitunquanto Sc verirati fociatur.Sequitur. .