busquibufilamDebcogniriscaufisexigentibqs, flamfrïa i nebfi ,quiapeccaui ei. Tuttcpritferëahonïncidatnpbisillüd
purgauërit. DifcUtiaht potius quidnam fit quod ab origine
muridimalapraeuaieant ? Cur impio Cain iuftum Abel i
■ fubruereDeus pertaiferit ? Et eur lob incomparabiliter
tunctemporis iuftum £ vfque ad fterquilinium 8c vermes
Satanas corapulerit ? Curloannes , quo nemo rnaior inteer
natos mulierüm, rogatu faltatricis puellae deeollatus
fit f Certèfiifti Chriffom in crucc vidiffent, non ficutla-
tro , regnum eireftare credetent» Qui etiam fiApoftolos
cæfbspubliçe vidiffent, &Stephanum forte noófce& die
beftijs expofitum confpicerent, fidem Chrifti inanem pu-
taflënt, Sedpbftquam ëx fide'mundusviüere coepit, cpn-
filium diuinæ dilpofitioms, fi reuerenter attendit, intel^
Jjgitj qüjarregnum Iefunoneftdehoc mundo, &San<fti
ëiüs nonhabeht hïc manentem ciuitatem, 8c idcirco hïc
non quærunt gloriàm, quam in futuro (pefant, nee lignum
aliquód vnquam hïc pro Ytilitate próximorum
quaerünt» •' Hinc Propheta non propter ie » fed proptër
inimicös(uo‘s pratfaluari,. dicens, Proptèr inimicosmos eri-
feme. Id eft, per meam ereptionem intelligentes poten-
tiam raam conuetrantur ad te» Sciences enfin quia ne-
quaquainpoirunt hanevitam fine peccato tranfcurrere.o-
ptantpotius vthic ad fuiemendationem affligantur. Nath
Pfopheta rogat, Probame,Domine, &tentame. Item alius,
Dmediatur putredo in ojfa men. .Quam fibi ytilitatem indé
fperauerit, manifèftat, iubdens, vtrequiefcam in die trihula-
tionis. Affliótus quoque lo b , H<ec,inquit, eritmibiconfola-
tw ,vt afiügens me dolore,non parent. Nam & Apoftolus noit
gloriatur, quodinparadifum, & etiam vfque adtertium
ccèlumraptusfit, nee quod ineftabile Arcanum inibiau-
diefit j fed potius gaudet quod ter naufragiu fecerit > quod
ter virgis cæfus, quod femel lapidants fit. S ed i(ti queruli,
qui miraculà Témper querunt,hanc difpenfationem at ten •
derpriefciuht, Nam fuperbi & vani nociemper fieri ge-
ftiünt, vnde rumor popularis 8c inatïis gloriacrefcat. Sed
quicumque fimorati funt, hoe magis defiderant,vnde vel
purgatiopeccatprum fiat',' & mensàfuperbiadefendatur.
Nam fi Martinus fibi potentia confueta Hammam depulif-
fct, vtique vltio peeçatis débita reftaçet, 8c impietas quali
impunita forte fiiççrëiceret. Sin autemex hocquod
Sanótocuilibctin præfentiaçcidit, virtus ëius penfanda
eft, iam non vnus, led omnes fanéti; non mediocres, fed,
fummidehóneftabuntur.
i Sanótüs namqueBenediétus Monafterium aedificaue-
rat, religibfe vidëlïcetacpie,ficut vtiquebenediëfcus. Cui’
tarnen reuelatum eft, quodhoftibus. eflèt diuino iudicio
tradendum .* hoe fibi tantum conceifo, nequælibevex a-
nimabus periret. Parum fanèdixerim quod 8c forinfecus,
& Confèubri quamuis magno accident. Sed credo non
parum 8c infipiens cenfebit, quod fupradiâus Bapdfta
pbtensille in miraçùlis, Vtero Chriftum Dominum fen-
tiens, fanóliflimam viram ducëns, pro teftimonio^veri-
t at is occumbens, ille in com parab ili ter magnus in lèmeti-
pfo ÿ h.pc eft in fuis fanâis ofiibus talia pcrtulit,qu£e ingen-
tem audientibus horrorem incutiant. Nam vt Eufebius
in XI.Niftoriarumlibro narrat, San&umeius fepulchrum
apud Sebaftem pofitum pagani confregerunt > tune ofià
combufteru n t, quæ terreo pulueri immifcuerunt; 8c ita per
campospalfimdifperferunt. Sed Monachi quidam fiiper*-
uenientes > éadem hpra&nóticofporisfrulbadiuinonütu
reperta col lege runt. ^»d fepulchrum quoque Domini-
cum per multos annos idolum ftatotum eft} vt quifquis fe
illucinclinafiet , idolum adoralfe videretur. IpfaCrux
Domini diuludæorum cefata fraude, tandem mirabiliter
reperta poftmodum à Prophano Rcge afportaripermifta
eft. Viderint ifti fecrecorum difculTores y qua Domini di*
(penfatione 8c talia, Ôchisfimilia fieri finantur. . Nobis
hoc vnum conuenire videtur, vt à diuinis iudieijs timea-
m us, 8c videntes hoc qtiod accidit,quiique noftrum dicat,
Domine audiui audit um tuum,&timui■ Domine; confiderauiope*
ta tua, & expaui.Et item. Confitebor tibi Domine, quoniam iradiabolicum
fufpicari , quod ilia virtus domjni Martini de-
fcCerit. Ilia pro fui màgnjtudine tôto orbe mirabilis ; ilia*
Vt ita dicam, probata Ugnis. Quin potius credendum eft>
quod ilia ciuS caritas, quae Temper etiam erga cius æmu los
propenfa & benefica fuit, ita ilium adegèric, vt hoc à Dno j
impetraret. Namquorundam fan&orum, quicaufa alio-
rum iniuriari maluerunt.faëta confiderantes; in hanc opi-
nionem non absre venimus. Siquidem Moyfcs rogabat
Dominum Dcum fuum, vt noxam populo dimittetet ! fin
ali£s, deleret eum de libro Vitæ. Dauid quoque videns
Angelum caedentem populum, poftulat vt (ubcrfej&do-
mum patris fuigladius vercatur. Qui & interfeélo patrici-
da filio lugebat, dicens i Quis tnibi det, vtego mortar pro tel
Sed& Ieremiascuittex ore Dei populumin Ægyptumde-
fcendere prohiberet , 8t ille cOntemncret j nec lie eum de-
ferere potuit, fed cum ipfo populo defeendit, à quo 8c
interfeâusëft. Paulus etiam Apoftolus vas éle&tôniso*
ptat anathemaelTepro fratribus fuis. SaneScephanus o-
rare non poterat, vt pro lapidatoribus môreretüf, quoniam
ipfi hunc in mortem vrgebant : vnum tamen ëis
quod lupererat impendens, inquit, ilUshocpeecatum.
. 'Sed quid de ferais dicimus, quandoquidëmiplc
Dominus omnium pro impijs, vt ait Apoftolus, mortiius
eft. Vnde & Propheta d icit, quod alienum opus lu-
fcepërit, vt faceret opus fuum» Paci enim , &irriaen, &
mori alienum eft à Deo ; (aluare autem , eius opus eft»
Sed illud quod alienum eft 1 Deo * peccant! homini dè-
bebatur. Ec. tamen alienum opus fufeepit , vt opus
fuum &ceret > quia mori dignatus çft , vt morte dignos
faluaret. Vidëamus autem an in Martino tale àliquid
füerit. An non ifta charitas hune vrgebat , quando
ehlamydem pauperi diuifit ï De duabus quippe tunicis
præceptum éft * vt harum altéra non habenti donetur.
Sed ifte non folum Pharifaicam iuftitiam , (ed: etiàm
Chriftianam longe fupergreflits , ipfam vnam cum fua
nuditate partiras eft. Nam à latrone vinculatus , (è eflç
prorfus aflerebat fecurum , illique magis dolere , qui la*
trocinia exercens , Ghrifti milericordia effet indignus»
Tune nihilominus hac dileiftione , quia plurimum fla-
grabat, cumfçirec, quod ante diem mortis tion poflet
reuerti »,, pro pace tamen inter clericos reftituenda prb-1
ficifci lohgius non dubitauic. Et tunc quilibet alius et“
iam præfentes poterat obliuifei» Nam eadem charitas in
fine, quod eft deCentiifimum » praçcipue (èruabar,d im
ccëlefte regnum quod ab infantia fülpitauerac , & infu-»
per ip (am Chrifti præfentiam-, quoad ip(e Vëllëtj dif*
ferri fibi pro amore dilcipulorum non recufabat» An
modica eftin illa caritas ? authominera quando heglige-
rë t, qui brutis etiam animalibus compatiendi a ^ d um
frequenter- induifit ? Vnde quidam » qui Gramaticus
cognominabatur,.nupergarriebat, quod in eius vitkfii-
perfluo pofitum fit de Lepore » quem à canibus exemit,
Sedquicunque tales fumus, qui nullum genus comm'en-
dationis apud ilium ex noftra'iuftitia habemus, rion plus
nobisaliud miraculum , quamuis grande, placiturif vidP*^ac‘ti:
detur quoniam fi in alijs maiorem potentiam, in ilftb
tamen monftrat propenfiorem miftrendiaffedum» Sed
quid debilitatis f animalibus dicimus cum abipfisquo?j;+|c libi
que hsereticis Maximigladiumfummouerit? Infuperipfi-fïati5.
dæmonio, fiab hominum infeftatione celfaret, veniamî
pollicitus f i t } Quod equidem idcirco dixit, vt quofilam
fratres ^quorum vicia daemon ille exponebat,a defpera-
tione retfaheret. Itaque haec & huiufmodi alia rpcolen-
tes, ineundantercredimus. quoddomutnfùamnon pro
inopia virtutis , . (èd piæ dilpenfationis caufa permfferit
aduri. Siquæritur, quae fit ifta difpeniatio-, hoc irerum
menti occurrit, quod illi, qui in eiufdem domus con*
ftrudionepridemlaborauerant, nihil dp fua mercede per*
diderunt , quoniam etfi opus petijt, q>ij tamen operis
reftat i ficutfermo diuinus quibufdam pièlabotusesthihi,
8cexter*. Etquiaperjnaterialeitemplum dedit rantibusaffeuerat, dicens Erit merces operi veftr'o.. Quin
fpintualibus figniftcationem , vtfugiant a facie arcus, id potius fi qua & leuis culpa (quod frequenter f it ) in efj-
quodiUicprxmittitur, fupplicemus , vt quoniam iratus I demlaboiefeimmifcuerat , credimus hanc cfle purea-
eft, fit etiam milertns,dicehtes: Increpationem Dominifufti* | cam. Nam in ipfis bonis operibus aut per elationem, aut
m
pertëporëm fiepe delidum fe(é immifcôt. Et idcirco iu-
behtür facèrdotés holocaiifta fualàuare j videlicet vtin i-
pfobono opere quifquetimeat, & velut hoftiam lauans,
lachrÿmâsfondât. Eft & alia difpénfationis caufa. î?leri*
que enim & pro iniiiria fandiviri dolèndo ^ & ad rë.ftàu-
ratiorîem locorum, (andumftudium, fiue res (uâs imper-
tientes i cælèftc fibi præmium fiint mercatL QuifciliCet,
fi bafilica in fnd ftatu perfifteret , nihil tale feciflènt » fed
bidufis inhiantes forceîififfènt. Adhuc ënim hïaitis * fi
hdn tern ere dixerirm, perh^ceUenire confidimus. Narti
depeccatisillis, qifibus exlgentlblisidadumeft, fidein-
Ceps ab ijs c.effatum faerit, irtdttlgehtiam fperamus veni*
te , quia Detis non diiudicat bis in idipfiim. Er Vetüm éft
iff ùd lob dicentis, Quiaffliftwfuerit, trit in gloria. Et item
inïeretnia, poffdeftmdionem templi loqüensDcusad
reliquias captiuotum, Nolite, inqüit, tithere. Iam enimplaca-
tusfttm Jupermalo quod intulivobis..Qnodta.mcn dicenteSjtio
confuimuspuluillos, fupërqüos, vt Ezechiel rêdarguit,
pêccàtores moilitèrquiefcunt , qüinimirum hoc deillis
peceatis àffèrimiis , qua: àpud Apoftolum per foenumac
ftipulam dëfignantur,non deillis quae per fçtrüm ac pluih-
bum \ qùæ igriis cqftfumëfe tton poteft. Cæterum , cui
profit, 8c cui officiât, nbueritille, quihihilfine ëaufa fieri
petmittic,Nobis illud Scriptürè confiderandum eft,qüod
omnitim operurn Deinullam poffitinuenirehomo ratio-
hem , fed ficut itemferiptuth e ft, cum dénobis iudicatUr,
fperamuS miferiSordiarn. VerumtârtVen memoriae non
excidat.quod Area D ei, qu£ primo permifla ëft ab alio-1
philisàfportari, pofthocintantareüërentiâ, tamque pa-
tiénda fuis pôftreUerfionëm fuetic,vt cum hancvulgns in*
diferetè afpexit, (eptuagintâ defenioribils , &quinqüa-
gintamillia de plèbe perierunt. Quapropter fummopéré
cauendurri eft , ne domum, quamuis flam mis traditam
qüilibet contetnnendam putet , qüiâ licet paüperculâ,
tempéftate commiffà videàtur, 8c cui Dominus faciem
fiiahi parumper abfconderit j tamen in miferâtionibüS
mulcis confolabitur ëâm , Vt fecundum mültitudiném
dolorum eius , confolationes quoque laetificént eam»
Quæftiofane, quæillbsmbüet, quidicunt, cut in eo loco
vbi plus bona, & minus ttialafiunt, vltio frequëntius
fæuitjà mültis (aépe vènficulataeft, fed à tiullb pénitus ex*
bofita. Nam quandomalisbeneeft, 8cbonis male » ob
hbefortafle fit, vtbona niâli ptaefentia qUaè càpiuiit perci-
piabt, &perenni felicitate, eXciudantur i bohi Vero qui hîé
felices eflenbn cürant, propter quaedàm peécâta » fine
qüibushânc viram,ducerë néqüeünt, hîcffagellentür, vt
pofthoc tnanlurisgâudijs inferantür. Tamen indiffereri*
ter 8t bonis bene, 8c malis malç eft; &tuncqüOque nefei-
turVfcrum bonis prorëniuiietatione boha réddantur, &
malis màla Vf Corrigantur. Cur autem haie varieras proüe*
riiat mortâlibus incertum eft. Ët hoceftpèflïmum , vt
ait Ëcclefiàftës, interômnia quaÉfiùntfubfole, quodea*
dèm cundisæqueeueniantjiufto 8t impio, bonb& malo.
j Sed » Vt paulo fùpëriüs pràmifi fomniainfuturum (ëruan*
j turiücetta. Maxime tamen in hocingeniiTcitur, quodim*
pij prienàtent, &irtnbcentesaffiiguntur.V nde eftillüd le*
te'misè, Qudre Via ïnipiorumpro^eratürMùeejl ôrhnibui^uipra-
itaricaritur, &Mquedgunt î Item ÀbàcuC, Q/4rg j inquit,
Domini, non rtyf/ïcisfuper iniquedgentés, é ’ tdcèt deuordntëiiü-
pio uiporemfe ; Qffi voce fdffërë'htium prirriiferat, Vfquë-
quo i Domine i vociferaborddte » vtnipdtiens, & non faludbis?
Hocîgittir mâkimçcoiitürbat, quod iuftis niulta proue*
niant,vtfçriptiiih eft, qtiàfi operaegétint impibtüm, &
impi j fuit fcéuri » qdafi habeâfit fada iuftotum » Sed altio*
ira té île qdÿfiëris, 8t in operibus Dei nbn us cunbms.Multos
énirti fupplantâdit (ufpitio.Qujé praècepit DedSjilla co*
gitafempei1, quoniam magfla pbtëntiaèiüs 8c àb humilib;
honorâturi id ëft» àb n'is qdi riori aüdent cbntemplarijqui
(cidht qiiia ml(ef icordiath 8c îudicium debet Ëcclefia can-
tàre, & ytraqucinfcrutabili^/cirei Nam iiidiciâ Deusabjffùs
mulfa.Êt quis fapiëns irttelligit tilifericordiàs Domini? Di-
eit A p o ftolus j; quam inferutabilei via bornini ! Vniuerft au-
‘tèMviaboiiïmmifericordidi &Véritas. QuasidémApofto*
Ids cum perfemtari vefuifiet, dixit, bhomôtuquisésquire-
ipohdés Deo ? Homo nanq; vocaturab humo i quod tiomen
adnocinterpofuit, vtinipfofiib nbtfiihé côgnolcàtho1
mo quod ad Dei iudiciàpërfctutâdarieqüaquamidbnëuS
fit. Si ergb, ait Auguftinus, noh vis ërrare, ttaï ita, Vel hon
itafitjhblidifcuterë. EfcitëmGregoridsitledulciloquus.
Nifiil èüënirepoteftjhbh quod Deus autiràraàpérmiferit,
aut placatus indulferit. Quod autem pàtimur ,,ëo ipfb iii-
ftutri eflèccjtiftat » quodnon fit non ordirianteDeo, qui
nihil poteftTaceire iniufté. Vis autem difpehfatiortis bids
ftequaquàm Vitari poteft , fed hànc fibi »nulturn leuigat,
qdifiibdito cordis numéro (ponte eâm portât. Pfalmifta
qüOqùé Videns pacem pëecàtorum, 8c quod in lâbote hô*
tninum non funt,fed öbtinënt-iniÇcül'b diüitias,pëne mb*
tos Cóiüraemofat greffùs fuos * Eo qüod ip(è fderit totâ
die flagellâtus& ill orum impie tas quafibx âdipe fluxerit*
Ët nàtibnemfiliorUm Dei fine caufaitiftificatam credéret,
hih in notiiflimis vtriu(que partis intelleXiflèt , Et hoc
illilàborfuerât* nohittpôtentiâs Domini, hoceftin fâ*
cram Scripturam, intrâns àddifcerét » quod iimenti Deuni
betieeritinnôuipmo : Ë t , VairOpio in malum. Retributioenini
tnanuum eiusfièt et. Ët, Quiiu(lusfuerit, non leuabit cdput ,fatu4
ratusaffliôtione & miferia. Qmautem impiusfuerit -, 'Ciciit îllic
prasmittitür, va illi, quoniam imago eorum ad nihilum in cïui-
tatebei redigetur: & ip quïmentefunt qudfi iumentum cum gloriafufeipiemur,
& erunt cumDëo. Quamuis èrgb dicant erro'
hei, populum ilium beatum, quorüm filij funt ficütho*
uellæ plantationes, & quorum pueri exultant lufibus,ift
j quorum plateis non eft clamor 8c estera qbæ illic dieuh*
tur; Beam tamen ille eft, vtait Pfalmifta, Cuius eft Dominus
! Deus eius. Et ficut alia feriptura dicit, Beatus homo qui Corfipi*
i tur a Domino. Multa* alia funt huiufm odi, quibüs oftëfo
! ditur, quodhîëd qusftio quamplurimos teneat , 8c qtiod
inueftigari qüidem non poffit. Sed tâmen àd hnem vtriuf-
qüe partis recUtrehdum fit , & indubitahtet fciendùm,
quodfiiuftus hîcrecipit, multo magis impius & peccaî
torrécipietinfotuto. Ëtfi ttuncëft Babyloii quafiduteii’S
calix inebriâns amatorës fuos , audiet tamen a fupernb
iudice, Quantum in delicijsfuit, tantum dateei lü£tiim&vai
Hiërufalem veto q u i nuiic eft pâupercula, & tetnpeftd*
teconuülG, audietVërbabona&cohfblàtoriâabAnge
lo » qui ftat ihtër myrteta, cum ei dixerit, Parumper ab*
fcorlii faciem medina te, fed nuncin mifefdtioriibus multü con-
folabor 'ti. Rationem igitur huius réi néquàquâm fed*
defe poffumus. Hoc tamen interim occiitrit j quod
•cum bonis male eft-, 8c mâlis befië, 8c citera Vt füpta;
Vndm expedit vt fèmper fub diüino iudicio timénees,
hullacenus altiora nobis quærere præfiimamus. Sæpè e-
nihi mëhtis noftræ aclës quo plus Cerhere nititür, obfcu-
ratuf, quia cuin importuné qüisrâdios (olis àfpicic, inde
nihil vidére compellitur ; vndeamplius Viderë cona*
tur. Si autem penes vos bona Opera fuperabundant,
hoc vêtus confuetudo eft , quia (èrtiper illiùs loci Înco*
Iæmentis beati Martiniadiuti, & ip(a eius claritudine at-
traéti, conuerfari deuote confueuerunt, quoniam eum
quem gentesetiamremoèioresglbrifiéaht, nimisimpium
eft in piæfenti habere , & non pie ac reuetënter venerari»
Tamen ipfa bona bpbranon adeo purafunt, vt penitus
culpæ fbrdibus careant. Scriptûm nanque êft,-No» ejliujlus
qui non peccetJ Maledittus omnis qui facit opus Dei fraudulent
ter, & defidiöfe fraudem facit priuatus amor, defidiam
vero cordis torpor. Fraudem in Dëi bpere facit, qui pro
I eo laudaflfecupit; Dèfidiam vero incurrit, quiàdeuo-
| tioniS fetuórë teppfeit, & opus bohum màgiS vfu exigent
te, qnam deuotione excitante, peragit. Quohiam ergo
Culpæ fturreptio Vixin ipfabonaaótione vincitur, fuper*
eft vtiniplo bono opere Temper timeafttusdAn leuis rea-
tus eft , facrofanótum mÿfterium fine ingenti m etü, &
(ollicitareucrentia,&conficere, velparticjpare ? Quan*
dèquidem iuxta Apoftolum, qui hoe non difcernit, öc ad
id agendum probatüs non eft, iùdiciiim fibi fu m it. Si e-
liim iii exordio nouellæ Chriftianitatismultiob hoc &im
becilles, 8c mottüi erant corpore ; quanto magis nunc,
cumiam manifeftioreft càufa.;, aninub perictilum incUtri*
tur ? Vténimirtdiâis Fatrum inöenitur, nullum pecca-
tümeft, pro quo tam frequenter in mundo aduêrficaces
crebrefcant» AnparumeftinPfalmodiacumDeolöqüi?
Bibliotb.Vet.Pat.Tom.îo.