Ä p t :
Gm tm unii A rch ief. A tu rf
\3S4-
Àn„. rmdit = it&infirmis camalibnsoculis conm fanai^
meätisoculos, deip&medicinaintenor.shminlsiuai
cantibuSinemohiliinfaiiasconfentiEiNainS?c«hxcpan^
taeftjVl infirmo vifc non p k a t «0p«Wen(li,& fidt noftia
contra vifum carnis in hoc tä ne ceflarmSacrmociq agitmö
dUcarausVifljiliatranfccndere,admmfiblliafcftinare,8i:
Kncrecertius occultas,quænUnqnâflientiensventâsdocuit
q uam qu£ com nobis fallax o cuius pandit. Q^a propter
quoniatmibi oftenfum cft, idc tfle in paru euhs vnnis
î o. - nn3>fimul ceiebrantui»
Diaerfi-
is pala-
totum.
hoc non carnis oculo, fed ihtuitü fidei conuenit contëm-
plari t Nam ficüt fandiffinuis ait Gregorius, non habet t «
des mèritum : ciîihumana ratio ptæbet experimentum. Si
inturde fällacia earnalium ferilùümiqui nee de rebus par-
ruis, & quæipfis patère fèniibùs folént, nêdum de maximis
& ocultis contra rationem crèdendi fußt, eûidentcr atee-
pifti f fi fpiritùales ferifuS ad Ipiritualiâ S acramenea apenp <
carnales verb claudi opotteré didicrfti, fi dehiquo tibi de
myftërïo fidei ficinfidelibüs oçbultàridb, fidelibus autem
proexferatiotàoiinèrito crefcentis fidet-pluriinum protu-
pter quoniamabi o ^ ' ^ ^ ^ ^ ^ ^ r ^ ^ i brantur» I t urb,latisfaétum eftmullis vt arbitror,hic amplius tenebris
improb^tergiupriàtionisteinuoluicfecet. Adluthmam,
de quibus fatis4eelaratum effe dixifti, nec i e c u amsPô® «<f i velmenté captere ^quantaetiam noftræ
né oculorq carqalinm i^qn^pOft refirrrcâionem futurafît ^kjria^'qnanrapoten'
plU^ranônemonibatueft.vnulau^dhucdtbmar . tiaïImmutabinmrenims&corfWpfil'iiriMfi«'iiiw*Mfl^ P rï0'
ræfidcivcncaKmcqngraaproleqniraOo m j J mkn â t,m 4urüAuimnnecmcnhcmmafce7iiit.\
iUnd,quodmeallquonrpao ! C^unjigiturvelextrcmidiiuûrbethoiminculicâro, quanpcriu5qnippedmib,
qniafacMdosv;det_ q ^ I J ! ^ t teuVa'potentiaÂ'riulKnnncpofttcomprclienhoftiam
propter my.fterium,<pod ira célébrai p ratio : tu de corpore Sàluatoris impudenter & carqa*
ergo videtem quodiiolUa poftquaeft confccrat . J, _ f c b j g lw j l difimras.qiioii præ fe incffabiliter omnes
poilèt ampliasdiuidi, niil ob myjtemgranam, q Anoeli veneranrur V Certe eniriiuero qüicquid hqmano
tuæfericminconcuflaverifcateratat&^o^erM-Sedquo- I ^Ygy^yQ^^orriuntur^ôbisXumigiturnosaeceptu-
?ros eflè çredimüs , quod nUnc fcirFquôhiodq point hen,
nifi qi uà Deo omnia pöffibiliäfuht non valemhs s ni de o-
mnipotehris Dei corpore, puoniamquæcunqüeaguntur
præ o eu lis beftialibu$ p onhabes, infenrilite'r gamré non
- çelîàbis ? Proindc confideratius fupradiéta retraita, 8c n-
dençer ten^s âut DominumQëfim noftrum earner« fuàm
fine vllo cius incommodé per partes ineffabilirer poflè
diftribuere,aùtfi id ei non placet, Sacrameritafuæmenfae
yel lècundummtione&quasdiximuS, vellècundumâlias,
fi Dcus tib|,dederiï forfitan méliores , , lice^oculorum
earnalium infirmitati aliter vïdeatü^, tamenindiuifa ma-
nere. At fi illudqnodpriusdixiDominoplacet i fas
eftergo non pef viol^ntiam quidem noftram^> fed per
dTwnSbnem fuâ& Chiäfium lecunduitt earner« denti-
'bus âtteri , & per pàrtesçorpus eifis fidélibus miniftrari
Rivero non placet , nihil riobis inéoiiujeniens de diuifio
ï e SaCramentorum & diffipâtionè dfebetobiici, qfiâépof-
funt, vt diximus, rationabiliter ifidiuifibilià & iffidiflepa-1
ra b ilia îc o rq p ro ^ ^ GER-Ita fateor,cunais quæoppo-
fui tuaçompet^Kr bccurriferatio,viper ômniagâÉüaeam,
5e nihil ex his reliquum vidéam in quo iuftum putem te
: debere ime ampliusfiitigari. ^ ' > ' .
'G.v i'T m v N D v s. Illu4; làne fcrupulum mouet ali-
, quibvis V^q uominus hanc^utationem poflç fieri crèdant:
quod çx Iqlitö natur^cufiu nulla fere ex toco fimillima
occarmmutatîo. NairiSfnm aliqui.dfubftâhriaiiter tranf-
mutacur in aliud,mid vtique tranme folet, quod non exi-
ftfebatprius. Verbiÿatiarrirg4 Moyfi mütatatâ inferpen-
ttjwvqui ante non eratiferpens fedlüncccépit eflè ferpens:
quando yero <Ü£imus mutàri panèm, non in cariiem qi|æ
nondüï||,fiierar caro, iê4î« ea.m erat Cfirififèaipi
'fine vllo :araisîpfius Dcfminicæ creméntb mut^i cbttfi-
temùr. Et nosequidem ad intelUgen^um nob|| in hoc fe*
cùlo difficilem mutatipriëm h^nenori negàmüs : non fa-
men aderedendum. w§ed quorfum id ? Non enimideirco
tuælerieminconcun<ivciiittu.i*M.«v...---- *
niamquiübecnulliïis confidératione myfteni prouevult,
libieam iiuidere poflè vidcçiu:adhucnefcio quashme cO-
eitatio mea tenebras fuftinef,quas&ex'petleregeftic>& ta-
men libéré omninp non vale^Gv fT.Siplene anim^lupra
diâà reuoluas nihil hinc cenebrarum, vtSaeftimo, tibirefi-
dere cognofces.Nam fenfus pèrfepe falli,cum veterupniy-
Ilofophôrum màltâ argumenta tu quotidiana expenmen-
ta pleniflïmé docent.Æque enim,vtair Boeaus,lcn |us,6c
fin maximis Ôc minimis confunduntur. Ynde fit>vr de his m
quibus confunduntur,merûfyncerumq-, iud|çium habere^
nonpoflînt. De mediocribus'quoq; rebus nô mxtarerum
veritatem9lcd pro affedfuiudicant femienps.Sarm oamq;
cuiuiscomedonfifimultum efuriac.etiam amàradulcia vi-
détur: Ægroto autem, apt multü faturo,etiam dulciaiunt
amara. Ité fiquis deforffiis^licuius feorriam'oredepereat,.
nonne ilia talis forma oculis eius funime grâtiflimaeft, eu
omnium peneintufehtium.quorü meps eademimleria ca-
priuaca non eft,hômediocritervifus offendatîRemuinli
aqua, li inr^rbgas ocülosjfraétum aflèrût,quenB mox^ * _
traâum maftfiflè integrum teftâtibus.Qqplis ratio prblgc.
Quid de iudicib auriumPqqandqquidé ïlla quçin %mibu;
iobrii abfiirdilîima refonat, lafciuiun quélibec mimü can-
ciiegamollis obleâât. Sedqmdih hisdiucii^immorqr? |
Q^ s enim mir^ri debeat fiXenfusexteri^tequenrerfal- :
litur: cü interior,àÉqÿpmnium iudex fenfiium animus,nifi,
huncDei gratia regat,rôties &tarirumpericlicetur?Ex quo
fit.yt'céntraxarionabilé-lânÊtaEEcclefîæfidépcrhocqpod
infirmiis & lipp9 oculüs le videre piitar,rtullatenus debeas*
impediri-.quandoquidëeos.quosinobedientiecibusoculos
apei uc rat. per hune inobedientiçabü oporccre claucu
ctedéiam retines : vt videlicet per Ipiritualé vital éqi cibû.
reftirutis fpirkualibus, quos carnaHs illeac mqrtirer clau-
ferat oculus.i^nnon fecundunTcarnemfapiamus ad mortem,
led retiejata £ici<i,quæ luntlpii itua]^ contemplemur
ad vitam æeèfnam. Arqueïtaqu^mcüu inagone fidçi certa-
mus, quamdiaperegrinamuràDomino,fidé noftralëdu-
Im îê&ÉMiiMtë&MàÊ crudiatur, eru-,
Muratio
fabftâtii
-in fublH
quis, quamduipéregtinam^^Domi^pdc no^tralcdu: | hocatqueValübernmum cVedére nondebëiims,
o c u llsp ^ fP ^Q a ? ®n vd l? fi^ ll“taÇ ° t^ u^^^^^ ! twfvtt&iqucvkiffimdctoaant, q^mvelaltciutn f t
r a d a l o racu lo^na^giqsqu uaamt pnroprmauutuact ^ e l ÿ Â o r f ^— cj
manifefta ît^acula non propter fidèles,lefi proptér infide-
les dicit A pofiolus ficriïhæcautSacramétanô fpnt infiqe-
liüjlèdfidelium. Vndenecmfiàclibusfascftilladiftribui,
lèdnccettar«pandi. Nonigiturinfidelibus perapcrca^i-
racula pateânt,foliverd;fideles non carpisintuitu hæc,led
mère cernant.Nam&ipfe Doipiniis hoftet Ielus Chriftus
Sacramenta hæc,myfterium fidei àppellaüit. V qquidergo
myfterium, nifi quia occültûm ? Yc quifi fidei hifiqqod
tmS vw.m u u u i.iu— » . , T*;— -------------------
'fe concèdent/ Nulla mehs hb'mihis poteft capere quo-
modoid,qnod iri vnoîoédtbtum|flf,eodemièmpore tjo» |
tum eflè polfitTn alcero;;, «*pm jp voce tarnen hominis,g
idomneS teneur : apimàm qüqque fingulisihelTèmem^ |
bris linuil tofam, bcatus Auguftinns ioexpugnabili ratio-
ne,confifmet- Eteccë omnium rerum ereatio creditur^ ;
cum tamehàb horiSne nô capiamr.Quisehimvt de Comj j
pendio loquar^valearcapere illud>quod primo fadlui«' eft,
qûando
Aug»11
Quando habuit fieri? Quod enim adhiic omnino nonefti :
norifit: fierienim iamid eflè pertinetî pbftquam ^utem,
eft, non fie : iam quippe eft* *Sednecinter eflè &_non eflè,
1 iUudquodprimum faétum fuit, pöteft eflè aliquid. Nam
j illudaliquidquodintereflèt-j primo faéfcumeflèt \ illud
I vero alcerum pofterius. Quando ergo id quod primo fa-
1 <ftum eft,habuitfieriîhabuittamcn.Quodenimnoncàret
initio,nullatenus effet,nifi fieret:Iplè quippe dixit & fada §
funt.O admirabile fieri quocl neceflàrib ereditur,& nullo
cogitatu comprehenditur. At fi quis hæc abfprde ratiqci-
nari me æflimat, eique,ha^ om«ia difplieeht i dicat vèl iplè
quod placet ; & inueniqt fe certe in omnibus verbis, in
euftétis etiam cogitationibus fuis , fi tamen.fubtiliter a'd-
uerterit, de rerum primis inltiis, defleièntem. Hæ,c itaque
ciim fidemneceflàrio exigant 'difcilflionem qmnimodo
non admittant: ad ipfiusa,ufHbrix corpus, nortne ratiopa-
biliter expetunc fimplicem créditôrem , arguuntimpro-
bum difeuflorem ? Hinc fane dilputationisquoquehuius
recolèredecet initium.Propoiueramus; nempe ita,vtcum
dicunt naturamnon poflèmut^ionem hancpati}vel ad-
dipatèrenturnifi Deus velit,i vel non.-.Sinon pâtiunt.ur
hoc addi, fed præter.exce|rionem aflèrütid nàturam nbn
poflè pari,etiam fi Deus vélitt. non ergo créâüntquiaôw-
iiuiqu&cunçfevoluitDominus , fait. Siautemnoncredunt
quoniam omnia quæcunqde voluit Dominus, fecit ^pri-
mum quidem feripturas canonicàs^ quasfrequentiflime
&ipfi recitant , imoeumcûiusfuntferipturæ p videlicet
Deum defpiciunt : deinde vero ipfümDeumnec omnipotentem
nec Deum credunt.Nori enim vere omnipotent,
autvereDeus eft, qui quod vult nbn poteft. Sed
quoniam hæc & a£>ud ipfos nefandiflima funt : fateantur
neceflè eft,quoniam omnia qüæcunque voluit Dominus,
fecit. Et ha«c igitur miltationem quamlibej: nobis difficilem,
li facere voluit Deus,ablque dubip fecit.Requireni
poflè
Jmni*,cx-'
Badie om
D
tbiarius.
Imbrofius;
myftc-
s initiai
|1S.C.J. I
fcoadnj-
I 1« homf
wgenev
virginc%irgo,deMaria vtique Saluator omnium Ghriftus
noftro feculo natus illuxit : Ex hisitaq; genërationibus il-
lam qua de viro & foemina viri nalcuntur & foeminæ,quia
quotidiano vfu tenerar, nerrto miratur, nemo ineredibil'é
iudicat.In qua tamenilliidquod extraeæteràsvalde mira-
bile eft i quod ex duobus corruptisnuriquânifi integrum,
nequeintegrum vnquam nifi ex dùobus nonintegris, tâ-
quam ex coptrario contràriumnafcipolfibileeft.illudve>
rd penitus inepmprehenfibile feituSalomonaflèrit, quo-
modo compinganmrfijfa in ventre pregnant is. ïllam quoq; qua
de non horainehomô, A dam videlicet de limp formatus
quæ&rn hoc caeteris loge videtur mirabilior,&illam qua
de virgine Adam virgo Eua produda eft : vix vnquam ali-
■ q;uisimpugnauit : vix aliquis acculàuit. Quando vero de
Virgine Maria virgo Ghriftus pràédlcatüs eft natus, to tus
mUndus innutneris contradidionibus contra infremuit:
&vi & dolo/bmnique genere malitne,hancgenerationem
de medio prorfus auferre conatuselh Sàtis certeiniufte,
cum reliquis omnibus hæç excellénrior fit atque vtilior:
.vtpotereliquarum omniurh non ffilum honor arque no-
bilitas,verum etiam medieina. Siqmdemhæcabaliisno-
ftri generis tantum naturapi trahens, nihil autem honoris
inde , imo vero infirmicatumactentationumpiurimum
fiimens : ad perfedam vndiq*, felicicatem per virtutem di-
uinam libi ipiâ ffifficerct. Cæteræ vero per hanc de fiib pe-
dibusinfeheiffimi omnium rerum diaboli, vfque ad con-
fortium Deiomnipoteiitis fub’limatæ, vtfimtu (vtait bea-
tiffimus Petrus hp>o&o\u$)dikinAconfortesnatur<£sd[i huius
ope arque medelâ vterehtiir,irrecuperabiliter omnes per-
ditum irent.Tum etiam pèripeda diligenter inter très fin-
gularcsjvfitatiffimæ generationis mulro vicinior mul toq;
umi^ior, ideoqj credibilibrihüenitür. Gui enim non lâtis
elueet, commùni generatiopi, quæde viro & foemina eft,
|$milrorem fore hanc quç de horum eft àlcero,quam illam
d^mérgo^tummodpeft^anidDeusvbluerit. Qtîbd quæ eft d»eneutro? Item fi contemplemur illam qua de vi-
cum voluiflè'Deum ièfo adiuuante pportuno loco mra- j ro lolo,foei«inaprodiit: valdeâ comuni vfu, &iîlaremo-
ïtrauerimus, fiuepoffit.inÉelligiqttpmodofiat , fiue iion tior.Familiariusqiüppe&açcommodariuscommudlna-
poflic, obrinebimùs tarnen ne.cef&riâ*mrione quoniam turæeftÇ vt foeminamarem^ham id quoridie fit) quam vt
fecitï Non enimlàtisargumentb eft, fi noftræinfirmitaris'j masfoeminài«pariât. Sed nequefbrtaffisEuægeneratio-
:ascitasid nunquam in haevita-capere valet, quominus
debeas credere, umanifefherarionis neceffitas, remitavt
diximus,prob aueric effe.Non enim prajeepit tibiGhriftus,
intellige,fed crede.Eiul eft curare quomPdo id quod fieri
vultjfiat: tuumeift autem nopjdilcutere^fed hiimiliter credere:
quia qukquid omninoheri vult, fiat. Non enim innem,
partum quilpiam dixerit.:ätq; ideo eriamà comrau-
ni vfii longinquioreft.Sed quid & flliid,quod de viri late*
redbrmienris, ilia, imocoftadequafadaeftilla, contra
cgnIüetAn naturæ curium repente prorupit-. hic vero fic-
ut'c*terihomi«es«imatris aluonoQem menfibuspaula-
rim crépit, communiquenalcéndilegeexiuit, hoeexcetelligehdum
prias eftv, vtp oftmodum credàs : fed prius. pro qûod mater in partu nob doluit, & quod matris iplè.
credendum vtpoftmodum intèlhgaS.NecProphetaElà- vttalem decebatfilium , virginplia integerrimaferaans,
ias dixit:Nifiinrellexens, nön credetis: fed nili credideri-j fingulariprærogàtiuà decorauic ? Neque enim fas erat, vr
iis,non intelligetis. Vtamurigitur verbis lancfti Auguftini quiacorruptareftauramrus, ac^ueiiihoneftahohoratu-
contraFeliciana:n diceniis:Hoehdes credar.inrelligenria | rus veniebatânregraviôlaret,honeftadehoneftaret,mul-
nonrequirat: ne auc nonimientumpurer inaedibile, aut toque decenriuserac , fi de viro virgine violaaua nnin-
repertiunnon credatfingiilarè*. IdeminlècundaEpiftola | dpmEuaprqduxit : vr de vifgine foemina rèftaurarurus
ad Yoluüanum: flic fîrano quæritur, non crit mirabik: fi j niundum GhriftiiSprocederet. Addo etiam quod omnes
,exemplupofcitur,nûneritlingulare.DèmüsDeoaliquid j diæ lèruorum fiinr,hæcÛ'bmini. Ex àliis homines, ex
pofle,quod nos fareamur inueftigare non pofle.In ralibus
hacDeuS. A lias omnes Deus fecitexlblo, vtitadixerim,
rebus coca ratio, la tfi, eft porentia facientis. Non eft,
præcepto î hanc quîafi ex magno Audio facicns, & verbis
quitbeatus HTlarius, humano autleculilenfiiinDeire-
, & rebus geftis, St miraculorum noùitate promittere ab
bus loquepduiri.^nde beams Ambrofius in librp db Sa-
; initio & præfigiàjare non deftirit. Vnde tanquam de opéré
cramentis de hac ipla quiliione agens: Quid, ait, argu^
Ipedali feripmm eft î Saptentu tdijkduitfihi domain. Quibus
mentis vtimuf ? fuis vtamur exemplis,incarnarionilque e-
omnibusaliilque permulris digne coniidcratis : laris
xemploaftrUamus myfterij vericate. Quidhipqurerisna-
hæc credibilior charjorque quam primæ duæ,debuit iudi-
turxordinem in Chrifti corpore^cumprajrernAturam fir
cari. Sed quid atcineant hæc ad tern de qua loquimurdi-
ipfe Chfiftus partus ex virgine ? Quoniam ergo nos ad irt-
gnumeftintueri. Quaruorenim nihilominusreram mu-
carnationis feu virginalis partus ihuitat exempli^m, ope-,
tadôneslùbftancipas iineefficientias nobis Icnpnira diui-
rseptetiumreor,; padlfperhanceltfeidare fimihtudiiiem
naScommendat*,. Vnarn de qua omnino nihil inidquod
padlo qucalriusTincip^ndum. Quaqrifarftm narii.q tie in
funt, faétafuncomnia. Alteram hoiccPnrrariam, quam
feripmris fand:ishominum generationem accipimusi; Y-
tamëtfi experimentp non ira feimus, rarione tamen côlli-
naeft fingularis viri, neque dfeviro, neque de feemina, fed
gimus : qua videlicet deeo quodfunt, quanmmin ipfis
4elimo cerrjE, quse eft Ad«. ^ Alteira huicquodammodo
eft, redire in nihilum poflimb Nam fi hoclblo, quia vult
fcontraria,de viro &ifffintina,ex qua Sc viri Sc fcemin*:qu?
Deus, omnia lunt: fi voluntatem fiiam qua præftat vt fint,
omnium fere folennis ?fti Alia mrfus abfq; exemplo, qua,
vel modieefiibftrahat, ilieo in nihilum fuum omnia re-
de virgine viro.prodiit virgo feemina: de A dam videlicet
méabunf. ItadehiqueB. AiiguftiiiuscontraFelicianum,
Eua. QUartamhilominus fingularis JitqUe vhiea,pfp relh
(Greatura, iriqùit;ex nihilo prolata eft: & probtèreâ qtian-
quis omnibus faifta,omnibulc[-; melior,<Sevtilior reliquis.
tunvadfepertinet,*exebquodeft in id quod nbn eft, id
eohtraria 5e ipfa quodammödö tertiæ : qila vir dè foemina éft in nihiluni nifi perpétua gratia fècerit, naturæ fuæ qua-
G e
Moflùsgc
neratioais
Cbrrfti.
Quatuor
gênera
mutatib- j
bóm'.
Ang-c.Jr:
HI H