* t t v
Participai
s Dèi ef-
ifeiSta;
f22 loa». Cyptr. Tftcas VUiio
ifes , id^th tooierationes carnisfgeocra%ga«Um,iB-
terpretxriones liqguarunv, tnaioracharilniata; tecunda
lecundura proportionem fidei. Ath jnafius Jibro
do contra AriarioS: Ilia igitur, t C teanit, fotmauie, cot*.
ilituit, quaieundemfenlum habent, non declarant -ini-*
rinmeilcnriatverbiDti, nequefubftanriameiiis cteatam
' e f t , fed renouariotiis cilis >atiae beneficium innos.
. & « en im idem: Sicuf n o s , inquit,ex Deo geniri, non ex
ventre pcrfona: eius geniti fumusy'fic & fpitftus ex Deo
Iprocedentesnon fqntexpetfonaeins, 8t beams Cjniilus
. utMbrodefpiritulan&a: Siexpatre, inquit, buninmn
1 vatia chatifinatum largitio manat, Paulus veto aitfe Hz c
autem omnia operaturSJititiis, diuidens vnicuiq: priua-
tiin licurvult, quomodo nottelt-DeusexDco, St in Deb
funt, idem autemDotninus: Sc diuifioncs operadonua^
fo n t , idem autemDeus ; qut operatut omnia in omn i-
b u s /& rurfus: Omnia autèm hxc operatur vnus atque
idem fpiritus, diuidens fingulis prouc vu lt, 8c iterum:
/Ern^lamirii meliora charitmacA, item : S i Unguis ho-
minum loquai: 8c angelorum, charitatem autem non
habeara, fadusfum veluttes fonans., aut cymbalum tin-
niens. In quern locum incumbens beatus Chryfoftomus:
Vidifh, inquic, vbi gratiam linguaium extuUt, Sc vbi earn
euertic, & fregit i Sc rurfus idem in epift-ad Corinth. ho-
milia x x i x. De {piritnalibus, inquic, nolo vos ignorarefratres:
fpnitualia'voeatfignaiquiahaecoperaluritfoliusTpiritusfendi,
nihil humano ftudio affercnte adhunifinodimiraculaefficiendüm,
& rurfus idem in oratio- ;. m«» , , P P f lH B I
« d e ^ t ó t u O B ^ S p i t i t iB D r i^ r i tM e x D e o i^ i r i tB . j-fcititoi. 7
q u id p L e p to c e d it ,iL c fu n t& n to S d jn p o lluO e v n to -
tis hue poteftatts nomina, funt autem alia nomina non rijs Elate. ■
naturaffedoperationi conuenienq*. v t doniseips. D h ritusenim Donum i me e x * , t , qnomodo
coieitur cum fpiritus-fanStusvelmihi.'velalteriChri- declatauit.mqtuenstSpmmmomnemegofeciieftehim
ftianofmdlificationemdonaueritp&donuniaCcepetir,. -paterfpintuum, intolhgtmr qcudem, pontamquamex
ita v t corpus fanftum & animam-fanaam habeat, hoc j.proptianaturaficutfihum,
donum vocatur fpirittis lan Êfitaris, id eft s gratia fan&ita- neqtte p to ce llifteo s tiiott exfubflaniua^qtialitcr vt^piri-
tis- ii ciuis aceipiatab fpiritufanao: virtutem Sc donum turn fenttum, fed poems create ex Deo extfle, v ' ef t W".
eredeudi piDnuffioMfLftorumbSnorum, accepitfph ! affirmamus
” tUm?I:o^^' i°niSf-^uiS i^Q^^^^p^^^nfwu^umfubft^damlfe^vtver-
H i^ c l^ ir^ is^ibbfu^dteref^iEumchatitads.quan^ banvexituspgrabufionem fignificetfa&um.eft.pSvMadoaccipitcharifmatnartyrij,
dicaturhaberei^iritumfor-1 ximus cap^e x x x v t tl. 8c x x x jx . centunte t qumra
ririuftms* Guevirtutisr idcit; chatifina, Sc q^uiaquido- ait: Etr4iefceuttfupereumfeptemfp.ntus,- (pin»
na tifpiricusfattauseft.vocatuteriamdc^umhomo^!- faptenos , lpmtnsmtefleaus.femttiscogn M n ^ , p
me bodem nomine,qnovocatutqui doba t.A dhuc id e i* ntusfaentia:,fpmtusconfilu, IpmtusfottitudinB, (p
in ep i(b ad E p h e fio ;Lm ilia .* in 4 e xp dn eu sillud ,e te a . ritustimotisDen■ M a ^ p m p n u m - ^ r a m
tuminfenaLe:Vide;ipquit,Wc,quomodocreatutam tumfpintuatmm,fpmtu^mdemamomDej,^ftinenm
vocat creationem eftnritevitturis, q u x a e ftio v ir tu ris |;dm SM le cu u d um a aum :ipm tu sv e to fom tu d ^p ro
cumiiGn e f t t , & & L eft v c e f t t .& iu r fu s idèm , Ob ptus coriatux SemOtus a i o p e tau o u en u ^ e fe ^ o n em
hau'c caufem, vt dèmönftretur quodquteffnnditut, noti : mantiatorHmtfpincuscQtiCluriftbabreiis ifc r e t lp n t s ;^ -
eft fpirittis fanaus'Vfed gratia fpiritus fanffi-, ait Daiiid ritusautem,fcttntlKeftq:rta acnonAlla xnotraqmodo-
d e 'C hriflo : Effula eft gratia in labijs tuis j gratia a f iw - . mmquivetlantuririaaioneexvrmitetfpmtuscognitto-
dicut, non is qrii gratiam donat, Sd magnus Bafibus in i niscftcomptehcnfiQraiiomiminmandattsftititusm eh
tertio'confutmionum Eunomij ; Sicut dicimt pater df-
uidete ópetationes ijs qutdigtri'fuut vt Oas f u U i a u t ; |
& ffliusdiixidere miniïhationes ijs qui digai hint mn-
’^"Adiriterpietitioflcmaiüi
«
.’loci Pfo
,«p. 8.de
Ujiienti»
.forblt)isi
imptellis.
Sicut h:C
auâor lAi
nere miniftrandij ficlpiritus fan ftu sd ic itu ru id e re chk-
rirmata:ijs qiii 'digixt-lulit v t ohati'fid.ita ad^piant, riir-'-
fi^ideminhomiliaPla lini x x x ix . Ajpte, inquit,-ad.t?r-
ram refertur illu d : Ipfe dixit, $c fa6tafunc,'inrorrpatiohe
quidemhoftraexteaaconuenitilludiFaftumeftyihcrqfturaveroadimaginemDeicfeataGonuenit,
Creat#ieft.
Qma vero heperiumerd dicitfit in renouando , & reddendo
melius, vt illud : SiquainGhddoriou»creati«r2j
& illud, V’tduos crearet inyuum hd,jninem: fortafitsil-
lud,,; E t fa£ta fiint ,.<Je pi;hna GEeacione eilentiarhorhif
.nisdieitur;iUudautem, Eccreatafunt , deiecun^a rege-
neratidnein.Chnito , ■ quanto autem prxftat mandatum
Deiy.exboiimplii^, canto praftat rqgeneracio! genfiratio-
ni, &iterumidemih epift. adGregdriumfxatrem: Q ikb-
rentes autem, vtrumex folo fpiiitu fan<3:o lft-giti6 bonofine
initio. Gregorius T h e ólogus in librô.de fpiiitiilah-
«äö: DiciturjinquitifpiritusadoptiohisdibertatiSjipin-
tus iht^Iligenri^,'ikpiertrîæ, cdhfili), fórtifudinis, cogni-
-öOft^,^w&V ahid^s ;t)e i.r Haie enim ciin«Staeffifcir, Sc
iterum idem : SpMtus' quidem vrius, ' gratiæ véroÂon
fimtaequälesj , âlij datur
per ipiritum rermoiapïentiæ , vel con te'mplatiohis ; ali;
verondesfirmà, Sc hn'evlk dubitatione; alij operatio- •
nes vHtucüm, &miraicölörumiublimiörum-, alijgratia:
finitatum; opitulariones,id eft, prefecture ; gubernafead
caulam r atidnum magis fpliitualium in mandatis,&
cum ca caufa copulari,& rurfum idem ineifdein:Siait in -
quit , alius accipit iermon em fapiéntiæ, alius re^nonem
fcietkiæ, alius autem fide i, & alius aliud chatifina exijs
quæmagnus Apoftolusenumerauici fic alius quidemac- '
cipit per Vpiritum chaiifiha chaiitatisperfedæ & fine
«aermedioergaDeùm, nihilque terrenum habentis fe-
cundüih proportionem fide i, alius veto per eundem £pi-
Écumaccipit charifina charitatis eigaprOximurn:on^nem
namque habitum mandati in ad jone pofitum diciteflè
chariim'aTpintus. In commentatiis quiferunrutin lob :
Fuerurlt, inquit^ illifepremfiliH ôchliqe |M | ca.talogus
filiorum honoratus eft apud (cripturam, Sc cumniyfticis
racicnibus cohfentiens, numerusenim feptem fignificat
in ænigmat%feptem ^îarifmatum concuaiimj numerus
vero taum ad pertedius &diuin ius fpeâ^t | vfintelliga-
rumonginemducat,arqueicaadueniancdignis, rurfifst ' m u s ;^demTtiniratiseffe6tocemc^feptem^atiaaiin.
fan&afaipturadedùeimùradprincipém&auiftôremjar-1 EtdiuiRu^ApoftoluS&Euanp liftaLu^as iuAdti^ylu -
gitionis bonomm, qu^fpirimsfanaus opei^tuÂiofcis. t a , in q uit,p e rmânus Apoftoloruna fiebantligna& p rp -
omnia enim pçr*ipfuni faétaelïè, & in ipfo cohfifterq, , à rfligia in populo , Sc fu n is idem sE t virtutes pon.vp ga-
£taékk fcripturad&icimus. (W e cum ad illajn cogita- res fàciebat Deus per manusPauh , &mfian do Euanger-
donem euehimilr, rurfus fcriptttræ fan6bc duéfcu elèÜàV-11 io : Et non ^ c ic , inquit, fihqfigqamu t^prpptean^ e
t i, docemur omnia per ill am virCiitem fiue poteftatfan- dülitaÉem eorum, Sc pro p fieta. ah»_ m _ ,ni° cen e.
produci,vrquænoneranr,fine: non àutcmprodüeiejcilla
^ ___fHfiimtin1. & «qüitate *■ idem'Ml^Pf%lmp.quinquagpfai?qp;
C o r mundiiminmécréaDeus,&ft)ïritum:redum inno-
ua in vifeeribus-meis. Ex quibiis fit ma^fe ftum, quod
fen&aTririicaS’& p e t fc gratia, per-lMxijs;qi|æ npnfiint,
produeit'Sc créât ad pârticipationem noftrampfie^am
& eréatam diuinorum charifinatum diftributipnem, ipfeenim
cumfit omnium càufe (folunVenim quod eft lu-
prà ftVîftâtiàiTiy priricipiuro Sc cau^efteflenti* ofemium)'
per^iritum eiurdém naturæ, Sefiiprâ rubftantiam, ope-,
ratur diftribuens vnicuiqùc çharifinav, fiue gracias, lieue
p i f ^ .• ^ \ "" Vultifî
H
\A9.U
\Ad.if-
. Matth, ij.
;jfilm.no,
9 r j £ _
De Diuina Particip.
D
vu lt: lïaqtém funthv^cojï^Luo'me iscius, liquet pit i , * c f t , quodcftautiquiustlonuih, quamcstetï.pattlcipbr
»b4i» ffiï- ■ » r (h ^ b c n th ( lflfA .* .fir .n iu ^ - ii..ilt / « u _ i' ■ tiqné4V^ÏFa?Iw S^m »t,uc< ^Ê“ t^ ^w '
tam, neojioium limilia vlljus rei cauiamcfle: quin porius
quomodqcunque vocata fimt üfa magis generalia, hue!
v^ t ? ^ lirP^ lnume^ ^ c^ ^ a>-,W I S fe parncipatioiies/
.iiiie dona p e i ;? iuié prouidentiie, iiaè cbmthunicationcs
diuiiide^i^uni énira eftde liis aThedlqgis)nónegabiinÈ
neque diffiiebuntur opera e|lè eius qui onania in omni-
fyuf'opèraturyt yulrjDei patjris lciiicet,prö4u(fi:a ad mini-»
fteriuih $c faniftificatiohem creaturarutii per b e u n i fi-
lium,&diuinuqi;èius Ipirltuid. Diuifionesautemgratia-
ru.rti,DipoyfqiS , qui h a s i magno; Apoftpló Paulo didi-
c i^ ad lAidanduinabëfFeiftisproüidentiam qua? eftprin-
cipiüm Vt boni efficiainpr & dèificcmur, pertinere, open»
té expofiiitj, vQcanseffedtus i pias participationes parcici-
tttras e flè , & efteda ex nihilo^Öcipiè Deus eift., quixipera-
turomnia in omnibus, i j
C a ? v T SVL
Quo A buncapojiolicam Thedggiamfequens DïonjJitts, qute magis
gemralia funt, effsitus &partuipationesmagis particula-
riumdixit, vt lam omnia,quorum Deus eft crea-
I tor, in pfirtitipata & participants j
difiributajint. , : •
\ / Agnus DionyfiuS capite quinto de diuinis notnini«
i V l bus air nonéflè aliud, bqntun'v& aliud, exiftens,j &
aliud v i t am v e l fiibieritiam, heque multas eflè caufas, &
aliorum alias dkiinkateseffedrices,fuperio?es &inferiot
. . . I PanOlhn expolic^. ad partieipatipnem donorum Dei^
■»
fes: quo in lo co landus Maximus., Q u ia , inquit, p a u lo . fiqüibqs participaris^ dicimur diuini & b e a ti& fepientes Öc
antevifusfuerat quodammodo die,ere fiiperius, & ip fé4 j potentes. R e a ad a tv e ro p p fte ah x c , e4ifièrensqubmo-
rius, cum dix it, bonuth eflè caufem exiftentiae, vitae, Sèïfc | do Hicfe Irabeant collata cutó eo qui tribuit; nulia enfin
milker in aliis; ne qui impriidcnter legunt, occafionem j fimilicudo perfetftaeft c.ui famm; ggeo rfiqi iy cttc fta fii n r;
repréhendendireperirenc, aitnoiieflèaliudybonum j Sc j lèd poquseffedaqnidem habent imasines& fimilitudk
aliud, exiftentiam; Si rurfus aliud vitam I vel fepientiamj j nes quanta* eflèpölfun^paiifarumppii vero caiilèc abftta-
vnam enimeffè omnium caufa.m,&non m ulta s j& cp n - d s fivnt ab e i f e d i s ’& fupra locate, iecundurh rationèm
lentanee vnam diuinitacembmnia tpi;odu,céteni fendam propri j.principij..: In ko e verp ipfuni incpmbensdiuinus
& beatam Trinkdism, Sc non mukas diuinitates creatri- Maximus , Eöedaeire di’xïr , qu£e produda funt in rr.m nk
fupraquj
^uina Tip.
"itli dicices.
H'oc'autemnonfiiperuacaneedixicjhfedvtlapientes
gentilium ,8c harecicos Simonis difcipulos'perftringeretv
quideosporiebänt effedoresmundk, & q u o inferiores
cfletit, eo infirmiores creaturas producere vÄjue ad fe -
cetn, v t aiunt, id eft,.vfque ad materiam. Nomen boni ait
compledi omnem prouidentiam; reliqua vero nomina
partesprouidenriaii vc vita,m,?! fepienciam, racipnem: o-
mnia enim quae fu n t , propter bomfatem Dei produda
funt,vt exiftanp& fiuncbona.id eft,valde pulchrä,noft tarnen
ömmaparcicipaut vitä,vel fapieiitiam^rel rationem.
Generaliores fcilicet prouidentiasy ocat,quas in pluribus
eontemplamur, vevita peruaditin ftirpps j.&animances
nacura, fuie in cælo, fine in terra; caulàs vero qite produ-
cunt, id c ft, tros perfonas fan d « Trinitatis, Liqiierigicur
c au%&effe;düs nuUaitinterfe fixnilitudihem haberc.Et
adhuediuipus Dïônyfiuiineumbenspotiflîrhum inhiec;
Eldemjinqiflrj&fimflia&diflimiliaDeo dicyntur^fimi?!
.ka quidfem lècundum iniitationem, quæ efle po teft eiuS
quem nihilpoteftimicari; diifimilia v e ro , quatenuseffc-
d u s infracaufernfinie, &infinicismenfiiris,, & q u ^ c o ii-
ferri non p^fluntjäb eädiftant. Eandemexçellehtfem fii*
praeffeduspofuic, Sc fiipraperiè participationes: Q uan-
to,ihquit,pteftant landa, yèl diuina,vèl dpminantia,vei
regia iisqu^nonftint calia,&rurfus per feparcicipationes
tum rationis participes, turn non participes ; fapiencia ve- | partiçipantibus ; tanto eft oxpnibus fiiblimior, qjxi eft lu*
ro ,& ra tio paueiorum funtîbæeenim folurninratione v - praornnia, &omnium participantium, S^partkipajtio-i
tentibuscernuntur. Idem adhuccapitelècundo de diui- numandc^imparticipabilis.Qupdipfiim explaiians f 111
nishbmimbus-inexpIanadonibusfiiisinDionyflum,ex-r ^
ponens quod ait Dionÿfius : Scacurientem , 8c nunquam
deheientem caufem,atque diftnbutione m donorum,quç
bonumdecenti Diduin^eft, inquit,in PMniis,,Qupniiam
apud te eft foil's vite : E t in Hieremia: Me dereliquerunt
fontem aquae viuæ. Deus igitut diciturfonç vvelut quidam
parens, ôè'principiiim atque c^ufa eorum ontniumquae
apparuerunt, & deiienerunc ad eflèntiam.: quæenim
dam voeare confueuerurit vniuerfidià, id e ft, genera, vel
to ta , vcl continentia, vtpote ^uæçpmpledanturpane^
emanationum eius jhoruiïifc|ipturæ fàndæ dicunteflè
caufem & fontem : prppcèr effedibnem igitur inexhati-
ftam eorum quae per fpirituitr fendum exiftit, .& quia fpi-
ricus fendus eft caufe omnium ,v t in Sapientia didum eft,
cohlèntaneeipfamperfecaufem fontem eflediuinephir
ibloffliâtut. Illud àutem, non.exh^uiifi creaç.onç;m, indp
intellige, vbi ait : Pater m eusv fque mp d p o pe A t ur ,& e -
go operor,fimiiiter {pifitas fan d a s cutii pacre^ 0 i o fine
intermiflione operatur; ait eninifcrtptura:Eniit*es fpiri-
tum tuttm,&acabuncur.Et rurfus magnus Dioi^yfius ca-
pite vhidecifnode diuinis nominib;^>: Npn eniin mbfta.u-
tiam quandam dipinam aüf Angelica m eflè-diçimus illuci
per fèeflè;caufem ëflèntiæomnium:folum,cnimquodeft
fiipra fubftantiam, priheipium 5£ fiibftaiftia%c caufeeftvt
lint omnia qrte fiin^& i'pfiiui.pet lè.efltf n?c aliam diuini-
tatem, quae vitam pariat,, praecerquam vitam fiipvaquam i
diuinath omniumqitecunque yiuUntj.ôtipflusperfe.ysitæ
caufem ponim^sfnec, vtlummatim dicam ; alias caufes
principiales, & créante.»; 8i hypoftafes, qu^s quidam &
deos, Sc eftedores Ferum.eflè temere cffuciuerunt t ,qu,oS
verè & propf iedicère non^^.elfenec iph, nee pprum pâtres
Ôcmaiores Iciuerunt. Ha:c4Tbeplo§ls prPP®J'f:al4nt, yc
lciamusdemonftratunvefle,;quod antea^^lblujp ftilicet
quod eftfupfa fubftantiamj be^ram & t fupraquam^iui-
nam Trinitatem b jn n i u.m.eau fe me flè j & ri ecip fii m per lè
d usMax imus, Quantum, iriquit, ante cellir natura pura
& caufe qualitati & e fied o ( hoccnim cft en s , conqjai a?-
nim cüip co quod non proprie eft) & quantum anteccliit
partiripanriid quod participatur; tantum diffère DeuS,
quihæc dicitur,abiis qujjfta participant. Igitur flçutcau1-
læeffedibiisanteeellunt infinitis menfurisj, d ^ q iis co n -
^ rr i non polluntjficfijlusaudor Deus,idemqueimparti1-
cipa^jdiSjpartici pantib us, Sc ipfis perle participationibus,
antecellit. D idun i eftautem deJiisdTheologisiri quinta
Sc guart^iecade ihitiariæ.èxpôfitionis diüinôrum nomi-
nuiifc, Excipiatur aiiteni hinc , quod in filio & fpiritu
. fand p ic^ifem habet •: hoc enim yniiioce dicicur de iis
quæ funt càufe 5 qua; veto caiifein habent fecund urn Ve>^'
-luntatîm , homonyme dicumur; vtpote opera Dei o-
ninitiin omnibüs operantisl Pteterea illud caufem ha>
bens omnium caiife e ft,h ie autem ab ipfo caufem haben-
tia fingularifcr&lblui'nmodo e x ip lo , be non ex alia càü-:
ij^fimt : folum enim quod eft fiipra lubftantiam, princi-
pinm &fiubftanfia& caufe eft vt fîntomnia. À d hæc, in
T^inifete fiupraq uaiii dipina eaufe, & cau6m hab en s;d i-
ftlndiondhi à mixtibne,maxime liberal^ exhibée,&in eo-
deni vnionem fupraqiiam vnitain , quia k i ea exhibetur
prima diftind io,& prima vmo : primo autem, y teft axion^,
noneftaltquidçpntràrium,fedvéradÏÏtiniftio,dtvera
vtiio : neq, diftindio mu,tarivnqiiam poteftin.vnionemj
neque rurfus vnio in diftïndioném tferuahr ùr autem ha:c
non confufeproptefyti'umq'ue; ideft, 4 iftiudiö propter
Vpionen#, Sc vtiio propter atftindioneni , f rine fimul &
vnie’e ënimriâta ; atmçtieatufa ,cuiùs càufeeftfetidaTri-
nitÿs, vnroquidem èftfeciindum eaufem tantünif-diftin-
èfio vero creatiiraruni îmmenfls menfîiris infra caiifeni
rel inquir ëà quæ fad a fiint: &: vnio antecedk, valentlôrqj
cfthuiufmodi diftindiOnibus ; ,yc v n a& ea4em quideni
jrt viituerfqrtim caufej.çreatura veto numefofe, àpflmis
^ ^ ^ ^ ! ^ M ^ r i 4a& ;t e r tiA & :th u ^
; ' Xx 4' gredieni..
I É
mr/ücut di-
citurDeui '
iupia Deü, .
Hue fupra
quam Deus
j propter cos
: lur dij, lieue
feriptum eft
Pfal.Si. Ego
t ó i !
i.Cto.ti.
j la diuinis j ■
eft c .ufa fi- j
l:j, & pater •
ac filius cai«
mlanâgi; mde in i
, his caulk,ét}"
. qui ca u fa m
habende- \\
qualesluna,
hocefte- |
faita haben«!
ti us.id e(^
de caulktis.