^ ■ y - -l-;
Hæc amici advirginem dicunt »leduli fpOnfipulchri--
tudinem explicames,quo màgîs fuçcéndant: fponfæ defi-
derium.Tcryevo mihiad hdrum expofitionem diligenter
attende. Lectulusjalomonis eft eo rura , qiii faluanmr lo c
u s : fexagintâautem fortes qui ilium ambiuiit, lu ntilli H
pfi pr<ftèdo,qui fal üati (unt.S èxaginta vero dicuntur qui-
r r _____^mnnnm.nuioe:
Sicut funiculus coccinm labia tua,&eloquium tutm decorum.
Sponfeiabia rurfus commehdat.Tu v e to perfuniculum
filentij dotem accipe: peteloquiumvetodecorum,dminum
ptjeiicationem. Turn gratia tacitumitatisjfic, inquit,ex-
cellis,vt nihil fuperfluum,nihil abfurdum exeidat e labris
ofiDrdteiko qiiifalh'ariliint.SexrfgiiiM verodicuntutqui- q & ^ ^ e ^ d ^ d o - v k l o ^ e i w a d f i d e i p t o .
cunauediuina eratia verepra5ftahtes,d£Emorium,qui^)er j mulgationand01tanamquepeAinent, loquens. Su e
nodkes homihwoppiigtiaht, agroida forinidine repletie- pulcraciprop'mqua «. Gemmam hie quoque
nine O uemadindahm gladio firatcitidfcu:s,inibellesho- protulitlaudem pulchncudmis- Gems enunyulms eiusd
mines^ein prieliis minus exerci'tkos perterrefacic. f g j purpurcomoddha: dfecofc cpllau^ans , annpaBquoqnn
nimfi^noCmcis,tanquamgladloancipitiarnaadiaduer- ,com|pendatpulchriaidmem,i vttaceam,mqidcnsinlendisnrincinacus
, K c b n t r a mun dtSiEnebilromprmc i- tijdccusanimietu*. Hacenimextrinfecusquldemmcu-
pem fitanam coiiftitemnr. H c c qflidem a noljispeji viri- dum fpedfaculum preheat,mtus aurem pr^ftannam con-
b .ji i i . - l n , . . ; ! P rtrannnisfei'ieshaudicacontinua tinebtdngnlareiil.
pernlarauauu.«»*^«-«'“ *“ « t AT. , ^ " •
bu sd id a funt. Q u od fiorationis fenes haud ita continua
videatur, ne admiferis, b Princess, neue commoucaris.
SicenimpieiAquefuntferiptaProphetica.
Fercultmftcïtftb’iRex Sa lomon y& c ." -
propöfttus Canticoram feplentiflime
Anm'innllir R PY fill 111 Salo—
tinehtfingulareiti.
Sicut ttirris Dauid collum tuit,qua adificata eß in Thalphioth.
E t hæcWuliebti more cumlpoofe loquitur. Çutn e-
nim vellet collum eins vehementer laudare , turriillud
celfiflimæ co parauit,quæ à diuino Sermo propohtus Gantici Canticorum lapienmume ceumim^ copdr«tuii,qu*«i uiuiuu Dauide in Thalphioth
F ccleli am ex Gentibus colledamlnnuit.Re x enim Salo - ftieratexxdificataadcurruumomnium dpfenfionem,cu
mnn ideftfponfta.quieftgcntiumollfcreieaarum.Li- exteinisbellisfinem impofnilTet. Tu vetomihi.Impeta-
banns etialn eft-i venerandifs & lan&ns, de qno Plalmomm
conditor Dauid meminit, lufttu, inquieris v vtpalma qui Capnt omnium Cbriftnm^eftanK, & f i qnps alios ill.
^ftbrehitficutcedrusLibamiJiultiplicabitur. Eft-autemrurfum limdesdi^ieifli. Exhis enimlufpenufuntorqipcscprpo-
■ Iibinmrebuaiatus'inomhibus,cnii*i'qoid=moptatDa-.. risdxpertluin^uosliicmifei/^ewvocSt. Nequcvetocnt
.„id epdros c o n fn h e i.l’ cr colnmnas&taifestumihiAi. wiSedixent, ^ultras.. SoktcmmScripaiiraeo vpcabulo
obdoldsdcP.rophe'kaihtelligejquiChriftiEcclefiamfu- &e(pmmm. Sicat,:Uxoristmfupirmlluattrt,&4rgmti.
f ftninemnt &oaritatem auxemne; humanammque ani- Et ^ |
inaiiiiblqiiæreiedkæefant, {auriséierOciftudiobnimi.
K.ebigiiiii ipön^cle fe iptà îoeutaeft. . ^
Deinde ornne? bblninüm aiïillKis adKoitatnr vt a
mundi fcandalis.& permlbationibus d ifc *lant, 8ifc0n-«
fiiniium ip fin on iun é iim $ e â ém . Sic emm Iponfa præ
l^tnia lilas alloquitiir. /
Eorcd-.mini&videte,0 filiaS'ton. $
InquitTpohfa,quöhiamego ,quæpnus inuilameram
ilu r i cM a fuà'iuciindïffimum ÿ o n f i fctculnm ■. cnpio
vos leem vmueïlas exba c vita fpgere.S: puns oculis lp °n -
(um diademate ex puiis' lapidibus contexco redimjutn
! c^iiE ^ p ra iC qpiÆnidEre{ùaitâoôroi^msmebodieub>
delpoiiiauit:ma^er vero illius, pàtris caritas iui».
I . C a p v t I V . •
Ecce pulcra esprofmqua bieai'Eccepulcraes, Oculituicolumba
'praterfilentiumtuutn.
Hïs fponfçverliùaùditijTponfusineiuspûlïHrîmdi-
!nes laudes exd»tut.îtté,miluiens,p»f(M ts propos«'
OT«Juiciàpro£éiàoés>inciuit,prclpinquamca,cnmhôminumcunctmumànimasrakuemafîequicupÿs.
Dcip-
’de cum vellet finguiaseiuspartés la u d ïr c , ad tp'&m£cic'edamnimimmloquéSïOcil/
idùquitdaiwliuii&flQtielTiadmodub?
inïiôiniôiscOrpôteinultæfütitpàrtes,jtpedes>
Çcmanus,&Vbera,&peauS,8evêncer:iidetia(rifunt
in làn &o diuinx Ecelelià: eorp orè, cUiuScapittefl^hrir
Ouïs, qui Sc rpôflfe»ab MÔfcWSfre cotonàm cbntéxéfe.
TuECÊldîipiiduecM/rfiintelligelcriptaPrôphffarumacu-
îtiflimeinraentiiim. Cumauoemvelletinteiioreselnsci-,
1 culos collaudatc .hie etiamptdtvilitvetba,vt:in ipûfetie«
reperies. ' - . * .
pmerfiléntiumtÊim. . . .
Ocplos, induit, tiios exteriorés-comniendamiintenorumenim
laudes n alla afleqllipoteftotario.^
CapiUï tui funt fiait griga capmrnn, qui nkuute [tint ic G|-
Hec'tanquamcumrtiùlietecitnilpôfaloqtiitut.Qüod
fi-vis al tins rem iiidagate, Colm'Jponft ViEginis,hbc'êildiuïnæEcctefieomamentaexGênufli.
gregeeftmi*tirudo.
■ t. ' . . . . i « .ftanJuviitif py laii/tr.rn. n-
Dtto vbera tuajunt duo hinnuli capreagemeüi, quïpafcuntur inter
lilia.
E t l|occonuenienterad muliens decorem extrin fecus
di&umeft. Intrinfeêusvenerabilem continetexpofitiô-
ne_m,&gratiam. Gegiipa enim diuina Ecclefisèyberain-
teiïige fanguinem, & aqüam illani làndam V e r t^& S ah
uatpns)ex quibus animæ fidelium falutemhauriunt.
Donee afpiret dies, & moueantur vmbra,v#dam mihi ipßadmon-
. tem myrrha,& ad coUem thurts. N ^ <
In his innuit cruciatusôc mortem Saldätoris. H o se - ,
nim tqper myrrhs. montemioteWi^e. A t per-cöll^m thuris
intellige gloriam i jfhus,qua pater defuper eùm, & fdlum
illuftrauit. To tum jjoc igimr , quod loquitur Virgini,fe-
dume ft. Agé tu mecum,qui cruci affixüs fùm,crucifige-
re,vt magna item à Pâtre gloria mecum afficiare. Sponte
enim vo lo ego fene morté%oppetere , vtfidelibus diêm
iàluqs a(pirem,& vmbras diifeuciÄiiimpiet'atis. Mihi, iq-
cpia.m,ipßvadam,hoc eft, volens & libens.Verum q u ^ fe it f
ipfàm fecum eflè crucifixâm., & omnibus prçceptis fûis
o b y mpetaffè,rurfus earn commendatüis verbis,
]Teni de Libànofponfa mea.verii de Libano. Ventes, &tranfibis h
^pnncïpwfidei.&^capiteSanir.&Hemôn.
9 Titln ad maiörerh hancgloriam muitat. Vent de Libano
: fponfa. Age ,deLibahövenies. Quando,inquit,veniftiad
mÿrrhæmontem*&: ad collem thuds mecum conicendi-
fti:hoceft,metum paffà e s ,& fimul gloriam âçcepifti,age,
de Libano ad fubliraiora quædamperfedionis loça cele-
riterafeende. Ne^mecum deßnasprogredilongius, de-
clinatis paÂlorum leo^umque cuhilihus.Hocautem re i-
pfa & fifeâs c u p eflèt explètum,, & fponfa cum Chrifto
puro fpgnfo fimul èxaltata effet , amici progreflîohe
Virgmis obftupelàdi , fie eam canentes fiint allo-
cuti. ^
* Vulneraßicornoßrumforornoflra fponfa.
D eDcô nos quiddatji amplius docuifti;, dum oculum
animæ tùæ,ô^)o#fa, afdenterin Verbo & ippnfo defixü,
dumque anima? c(rflum leni Chrifti Ä g o fiibditum con-
tùemür. Vere cor noftram.inquiunt, cxcitafti pofte^qua
'extedidicimus Verbi incamationerh. Atque ad.hunc
uïnæEcclèfîeotnamentaeicGëtiürii.gtegeeitmwticiiao. quidémtnddnmamiciyir^némcollanda|unt,
n Z 3 t i . t r . S i « diliilios D od o te s fiem lîn -
dlam^dtó^c^tUtdm^ftterptetaritëSïipïidecbnifSrèie-.j'lciplinaramincterneiwuni. Cum enim, yttnaterllbetoffifnue
cafnis follicitndiriibus, Se côrtfdentik linac to x m n ^ n f f i w ^ l u ^ i t o l à l u  B G e n t i b oe . e n B -
mundad^um àniiud i turn ccitporis putitâtem quaiigé- i tiitum,ad<biu^^®iatistnenluram videatpetuemlïè|nec
m ë lü f c t u s habere d icu n tu r / ^ " 1 amplmsiuSauftafidebalbnnte , auljlarfitare, pro lafte
m ix Hom. X.
inCantica
ÿjieg. Nyt '
vinum effundit quotidie, altiora îllis fiiggerens ihftitu-
ca.Priusenim, vtriidipresdQcebareos,&Patg|m, & Fi-
lium,& Spiritum fan dum Déum vnum adorarén^.Quod
quidem erat veluti dodvinæ lac. Nuric autem mone:s% vt
Modeftiam, Caftitatem, Temperantiam-ampledantür,
vtluftitiam diligant. Qwe quideiç funt velutidodrinæ
vinum.
£t odorvejlimentorum tuorum fuper omnia aromata. ' 1
Quem enim ex te veftimentorum amidum gero , ex
ijs, inquam, facrificijs quæ mihi-lx ttiofferuntur, illud ar-
bitror omnibus aromatibuspræftare.
Famrn dïjlillant labia tua , Jponfa. *
D o drina enim, qua nutrit filios tuos, fauo 8c melle
dulcioreft.
Mel & lac fub lingua tua.
Neq'ue enim eadèm orànes ratione a li s , fed pso fua
quemque natura atque ætaté. Nàm imbecilliores lad e
pafeis, melle autem perfediores.
Odor veftimentorum tuorum ,ftcut odor thuris.
CumEcclefiæ veftimentorum odorem fiiperius cun-
d i s aromatibusantepofiieric, nupc thuri fîmilem & p a -
rem efièpronuntiat. Thus autem eft omnium aromatüm
prællantiifimum. ; ; . .t
Hortus conclufus foror mea,fponfa, borpis conclu fus ,fons fi-
gnatus. ti>
Varijslponiàm Iaudibus fponfiis extollit. Hortus enim
es, inquit ô[fponfa, conclufus. . Arborum omnium in te ipla
continens décus, & oleam frudiferain, & dulcem fi-
cum. fonsitem ,in q u it,esfignatus. Nequeer.imaquas jè - l
mere ptofundis tuas, fed fideles,felutis fitientes,potas.
Emiftiones tua paradifus malorum punicorum cumfruftihisnu-
cum.
His verbisealponfiis complediAu: omnia, quæadfi-
dei nofelæintegerrimæ dod-rinam {pedant, cuius âjmo-
rem, decorem, fragrantiam jdiuinitatem os Ecçlefiæ nun--
. quamnon prædicac. Emiftionef en|m, inquit, tuaparadifus
exiftunt malorum punicorum,8c omnigratiafunt plenæ.Fo/w
honor uni : nam lafices tuos haud fruftrafpargis, feddiui-
nasplantas, fidelesnimirum, rigas.
F ut eus aqua viuentis, qua fuit imp itu de Libano.
A d eo , in q uit, virtutibus infigniseffeda e s , vtidem
quod ego cognomen fis confecuta. Ego enim omnino
viuentis aqua fumputeUs,tpii de coelo ficutpluuia in vellus,tzn-
quam^ex a lto , 8c mirabili monte Libano defeendi.
Surge Aquilo,&venÏAufter, & perfla hortum meum.
PofteaqUam Eçclefia poteftatem accepit omnino, vt
hortus illiusnominata, plantarum omnidmiilecus in fe
xontinehs, &peflïmum Aquilonisflatum, glacie flor^m
pulchricudinem extinguentem expelleret;-Auftrumau-
tem {àluberrimum ac ciret, qui fpirans in Sion Apofto^
lisolim verborum fluxus inftillauit : fandiffimum ^lum
fpiritum vocat qui iq hortum fuum felutis auras infun-
a a t , vtomnesfilij lui frudum ferant, 8c Chriftum Ver-
bum ac Iponfiim lætitià wficiant. Cum igitur, quod iulïc-
rat,re ipiàperfedum effet, Aquilonemque filentem.Vir-
go perlpjceret pofiiiiïe , ,pulcherrim Jinque omnino ac
diuinimi Auftrum perflare, filios omnes fuoJfiudiferos
ottertdcntem : admirabijem fponfum fiium oblLfcrat, vt
in hortum fiium fertilera celeritetycfefeendat, arborum-'
iquê fiiàrum fiu d u s carpat: Hoc eAjVt bonis filiorum fiio-
Irum operibus obledetur. Nifi e jÿm ad nos humiles Sc
abiedo s ita defeendat, manfuetosjufcipiens, vt inquit Dauid
, fieri nullo modo poteft, vtnos injjcehjui confeen-
damus. His {ponfe precibus ^jonfiim .du^cauit. Atille,
qui im plet vniuer>3, quiqiie adeftvbiqde, & d ic it , Ecce
adfum, inuocantibus, antequamlponfafupplicationem
expleret illam,exaudiens,defçendit in hortum eius,
vtip fe yp lu itj& iT u d u s arborumipfius de-
cerpfit.Sicehim {ponlâm al-
; •• loquitur.
^çso» y
C A P V T 1 V .
Vent in hortum meum, foror mea,fponfa, meffui myr.rham meant
cum aromatibus mets, comedt panent meum cum melle
meo.bibi vinum meum cum.latte meo. .
D lEfcendi egoijuidem,inquit,in hortum tuum,virgo,
& pulcris frudibus tüis cupiditatem meam prorfiis :
expieui, atque ex ardenti filiorum tuorum fide acpoeni-
tentia magnam lætitiampercepi. To tum autem ho efa-
dum eft, meffis myrrhæ, efiis mellis, & la d i s potus. Hæc
cum dixifletÖhriftus,idem & {ponfiis,vtpr6 mellitcK:on-
uiuio quafi gradam aliquam referret, ipfis Virginis fi lijs
dat corpus fiium. Sic enim illos., fed dignos tantum,quos
& propinqUos fuos ita eftè dixit, alloquitur.
'Cqm.edite propin qui met, & bibite, & inebriaminiftatres met.
Quicunqüe eftis, inquit, operibus ftatres mei, corpus
meum çomedite,& fenguinem bibice meum. Deinde in-
ebriamini, inquit, præ Ütitia ,& propter ebrieratem ftu-
poreperculfi, orpnino mundi iollicitudinem obliuifci-
mini.
Ego dormio,& cor meum vigilat.
Cum purus Dominus, 8c {jponfus fe {poqtemôrti pro
nobis obieciflèdeiïmnftralfet,carnemque non autem di-
uinitatem om ija perpeflam eftè,hæc etiam ad illos,quos
propinquos vocauit,loquitur:E^o dormio,& cor meum vigilat.
Licet,inquit,carne, quam alïumpfi,mortem pertule-
rim, nihil tarnen o m ^ io Diuiniras paftà eft.
Apert mihi,inquit, foror mea,propinqUamea, columba mea,per-
fettamea. Quia caput meumplenum eft rare, &çincinnimei
guttis noâis.i
Per noftem quidem figifificat Iudæorum impetum,quo
ilium n o d e adorti funt:perrorèm autçm, &gutta s trium
dierum mortem,quam cincinni capitis, 8c nonipfefufcepit.
Qupniam igitur, inquit,pro te mortemfuftinui, propter
te hæc incommodapaflus Cam,apert mihi,&fufcïpe me.
Diligo enim pulchrituclinem tuam, & invirtute peffe-
dioriem. Quamobrem & fororem meàm , & propin-
qua8imeam,& columbam meam,&perfedam meam te
nomino.,Serfeâam quidem quoniamïegè perferiptam tib
ia meperfedionempræftas.Egoenim di xi:Perfeftieftote,
ficUt Pater vefter cceleftisperfetlus eft. E f rurfüm, Si visperfe-
ftus ejfe, vende qua babes, & da pauperibus, & habebis thefaurum
inccelis,&tollenscrucemtuam,fequereme. Columbamvoco,
quia {piritalis effeda es,8c veterem hominem exuifti cum
vitijs 8c cupiditatibus, & (piritaliter potes intueri. Proptn-
quam meam appello ,.quia per yeftigia mea incedis, & ad
Ortfe ^ppropinquare concupifeis. Ego enim dixi : -Appropin-
quatemihi, & appropinquabo vobis. Slororem denique dico,
non folum propter'naturæ, quam fiifcepi, neceffitudi-
n ^ , verum etiam propter pietaiis coniundionem. Sed
jponfie (Santicarurms audiamus.
i Vox nepotis meipulfat ad oftium. Aperi mibi foror PfeÂ
Induit îponfus meus media de n o d e veniens. Cordis
oftium mihi, inquit, patefacito, y t in te mäfionem fâtiarrr
eumPatremeo. Virtutibus enim m ià ipro fèd o propin-
qua fad a^ j. Qu pd fi aperueris mihi, dabo tibi munus
magnum rorem capitis mei, & cincinnorum guttas ; hoc
^eftjlargiar dbi curandorum hpmimim facultatem.R os e-
nim » e u s eft hpnfinum medicina.
> Exffpoliauime tunica mea,quomodofÿduamillamî
Ego,inquit,iampridem fores aperui tibi.Tran{gremo-
nis enim craflitudinem exui, nee fentétiam vnquam mu-
tabo, vt eam iterum induam. Terrenas abfterfi foides pe-
oîbus meis,eofq; in felutis femitas direxi,ne vllo vnquam
tempore me retro conuerta,vc inquinem illos.Hæclpon-
{àe verba fponfus cum audifletin interiore veluti eius ta-
bernacaio voluithabitare,fed ilium,vt qui eomprehendi
non poteft,piinime capiebat. H ô c enim manu fponfi,ea-
quelola replebatur, vtexipfiuslponfie cantu/poffumus
inlelligere.
Nepos meus mißt manumfuamperforamen, & venter meus in-
tremuitadtaftum eius.
Etfi,inquit,totum oftium aperui^vt Chriftum Ve'hum
& fponfiim meum fuftiperem, tarnen vix manus eius, ea-
* ' B b b queVoi
.
Ex Horn- •*
Nyflem m
Cantic. Itan.l4.ij'
H
Bibtiûth.Vet.Pqtr. Tom.u.