'Itrem.y
Ifri. so.j
Galat. 4,
Iftud vul
garis edicafiam
exhiberé'Chftflo. De haciterüm inApocalypfi B.Ioan-
ni dicicutï Vent, ofttndam tWtJponfam vxorem agni. Et fuftulit
we.inquit,infpiritu ni montent magnuni &altum:&oftendtt mi*
biciuiratemfancfam lerufalem ,defcendentem decoclo. V iduam 8c
repudiatam nonaccipitChriftusin matrimoniunnquiafy*-
nagbgam.quæ prius eum virum habuerat, iam aie répulit,
dansillilibellum repudij4ficut etiam perPfophetas prædi-
xerac, contemnemis fe nuptias cbritempfit. Inde fcriptum
e&.Lttarefier dis quanon paris: quia multifiÙjdeferta,magis quam
eius qua habet v»r«tf*.Prohibetur legalis Potîtiféx,ne fordidä
8c mererricemitbi eoniungat : Chriftus in gentibus mere-
tricem adamâuit,&vt digne fibi earn côiungeret,virginem
Fecit.Nec mir um, cum in huptijseius vinum propineturjde
quo i^önfam ipfam laudans,Pröpheta teftatundicés : £ujd
enim bonum eius,&quidpulchrum eins, nififrumentum elector um,
& vinum germinansvirginesïHoc poculö inebriata gentilitäs
&perSpirftum famftumcharitate fuccenfa,poftc| lponfi fei
thalamumingreflaeft, mentemutata, pofuitfordesquas
■ habueratj&repentecoepiteflequod non erat.Quod longe
ante præuidens IeremiasPropheta.*G4«de, inquit, &Utarefilm
Edom, ad te quojjperûeniet calixi inebriaberis ati| nudaberis.
Pontifex ex præcepto legis de populo fuo matronam acci-
pit.-Chriftus vero ipfum populum fuum fpirituali fibi arao-
re coniungit. Cauet Pontifex legalis, ne coimmifceat ftirpé
generis fui vulgo gentis (uç,Chriftus autem eos quos in di-
uini generis nobilitate conferuat, difcernit ab his quos de^
generâre cÔliderat. Difccrnit autem intérim mente, poftea
retributione; difcernit nuncmoribus, pofteamanfioni-
bus. Vnde etiam Balaam prophetante fcriptum eft : Populus
folus habitabiti& intergentes non reputabitur. Quia ego,in quit,
Dominus qui fan&ifico eum.Sanâifieat fihum pater, ipfo
filioatteftantc, qui ait : Quem paterfanäificauit & mißt in
mundtun,vos dicitis quiablaß>bemas,quia dixifilius Deifum> San-
ékificat 8c feipfiim filius,pro eis en im, inquir, ego fanäifico me-
ipfum. Quia ergo à Deo l'anâificatus eft Summus Pontifex
notier,dignum eft vt fordidam &meretricem non accipiat
Vxorem, per quam generis fui npbilitas confundatur ; fed
virginem &fibi confimilem,quç conformes faniftitat i eius
filiospariat.His igitur quæ præmiflafent, & bonorum Sa-
cerdotum vita informatur : &.illius qui inter fratresfuos
maximus eft,excellentiacommendatur. Sed quoniam in
tanto officio conftituti, non folum dignifueranrinftruen-
di, fedindigniquoqueabeodemofficiorcpellendi, apte
fubiungitur:
Vtbomo defemine Aaron qui maculam habet, non
accedatadfanüa.
L Oquutus efi Dominus ad Uojfen, dicens ; Qui maculam habet,
non aecedatadfanäa.
Quia vero diftinguendum erat de qua macula loqua-
tur, &àquibusfan6fcisprohibeat hominem quieiufmodi
etbneqj enim quælibethic macula intelligenda eft, nec ab
omnibus fenftrsexcluditur, in quo huiufmodi macula re-
peritur; Sequltür,& difcernit.
Loqueread Aaron : Homo de femine tuoperfamiliasqui habuerit
maculam, non öfferet panes Deofuo, necaccedet adminißerium
Gregor.
rigat,nefcit.Claudus vero eft, qui quidem quo pergere de- |
beat,afpicit : fed per infirmitatem mentis, vicæviam perfe-
6tæ non valet tenere quam videt: quia ad virtutis ftatum
dum fluxa confuetudö non erigitur, quo dèfiderium inni-
titur, illuc greffes operis efficacitef-non fequuntur. Pamo:
autem nafo çft, qui ad tenendam menfucam diferetionis
idoneus non eft» Nafo quippe odores fcètorefq; diTcerni-
mus.Redteergo per nafum diferetio exprimitur.-per quam
virtuteseligimusi deliftareprobamusi Vnde & in laude
fponfæ dicicur: ÎÜafus tuusficut turrisqua efi inLibano: quia ni-
mirumfanétaecclefia, quæex caufis fingulistentamerita
prodeant, per diferetionem confpicit; 8c ventura vitiorum
bella,exalto deprehendit. Sed funt nonnulli, qui dum fe
æftimari hebetes nolu n t , fiepe fe in quibufdam inquifitio-
nibusplufquamneceflceftexercentes,exnimiafubtilitate
falluntur. V nde hic quoq; fubditur: Velgrandi.& totto nafo.
Nafusetenim grandis & tortus, eftdiferetionis (ubtilitas
immoderata : quæ dum plufquam decet exerfeuerit, adlio- -
nis fuç redtitudinem ipfa conhindit.Fraclo autem pede vel
manu eft,qui viam Domini pergere omnimodo non valer,
atqsàbonis adlib us funditus exors vacanquatenushxc no
vr claudus fairem cuinfirmitate teneat, fed ab his omnino
alienüs exiftat.Gibbus vero eft,quem terrenç folicicudinis
pondus deprimit,ne vnquam adfuperna refpiciattfedfolis
nis quçin infimis calcantur,intendat.Qui 8c fi quando ali-
quidex bonopatriæcoeleftis audierit,àdhoc,nimifüper-
uerfie confuetudinis pondéré prægrauatus, cordis faciem
non attollit: quia cogitationis ftatum erigere nô valet, que
terrenævfus tolicitudinis curuum tenet. Lippus vero eft,
cuius quidemingeniüad cognitioné veritatisemicat, fed
tarnen hoc carnalia opera obfeurant. In lippisquippe ocu-
lis pupillæ fans funttfed humore defluentiinfirmâtes palpe
bræ groflcfcunti Quarumquia infufione crebro atteri-
tur,etiam acies pupillæ vitiàtur. Lippus itaq} eft, cuius fén-
fum natura exacuit,fed conuerfationis prauitas confundit.
Albu-ginem vero habetin oculo,quiveritatislucem widere '
non fimtur : quiaarrogantia fapientiæ feu iuftitiæ csecatur.1
Pupilla namqj o culi nigra, videt ; albuginem tolerans, nil
videtrquia videlicet fenfus humanæ cogitationis, fife ftul-
tum peccatoremqj intelligit, cognitionem intimæ clarita-
tis apprehcndit.Si autem candorem fibi iuftitie feu fapientiæ
tri b uit ,à luce fe fupernæ cognitionis ex clu dit:5ce o cla-
ritatemveriluminisnequaquam pénétrât, quod fe apud
fe per arrogantiam exaltat. lugem vero habet fcabiem -, cui
carnis petulantia fine ceflatione dominatur. In fcabie ete-
nim feruor vifeerum ad cutem trahitur, per quam reifte luxuria
defignatur; quia fi cordis tentatio vfque ad operàtio-
nem profilit,nimirum feruor intimusvfqjad cutis fcabiem
protumpit.Impetiginemquoqjhabet in cörporejquifquis
auaritia vaftatur in mente. Quæfiinparuisnon compefei-
tur jnimirum fine menfura dilatatur. Impatigo quippe fine
dolore corpus occupât} &abfqueoccupatitædioëxcre-
feens, membrorum decorem feedat: quia8c auaritiacapti
animumdumquafidele(ftat,exhulcerat ; 8c dolorem in
vulnere non facit,quia æftuanti animo ex culpa abundan-
tiam promittit.Sed decor membrorum perditur,quia alia-
rum quoq; virtutû per hanc pulchritudo deprauatur.Pon-
derofus veroeft,qui turpitudinem non exercet qpere i fed
tarnen ab hac, cogicatione cötinua fine moderatioiie gra-
uaturin mente.Quinequaquamquidem via; ad opus ne-
farium rapiturded eius animus voluptateluxuriæ,fine vllo
repugnationis ftimulo>deleélatur.Vitium quippe eftpön-
derofisjCum humorvifeerum ad virilialabitur, quæprofe-
€to cum moleftia dedecoris intumefefit. Ponderoius ergo
,eft,qui totis eogitationibus ad lafeiuiam defluens,pondus
I
Çlabdus,
Elfe, nafo
ipariioi j
Hæc funt famftaaquibus atcetur, fimifta videlicet miniftetiaDei
ftti^quibushe feingerat deterreturiQuç quidem
quomodo fpiritualiter intelligantur,quçve fint eadem mi-
niftetia,fuo locodifcutietur» Nunc admaculædiftinâionemtranfeundumeft.
. . „ . .. , ...... -
Si coccusfuerit,fi claudtu ft velparuo vel grandi &tortonafo :ft j turpitudinis geftat in corde,- 8c quamuis praua no exerceal
fraftopedeji manu.figibbus'fi lippus,fi albugtnem habensin oculoji
tugern fcabiem,fi impetiginem in corpore,vel herniofus. .
Quem PapaGregorius ponderofum vocat.Ipfum quippe
in coto hoc capitulofequimur autorem:&cum tanti do-
iftoris explanationem hic tenelmus, cligimus cedere ma-
iori : & quodfupranos eft,nqftro filenrio venerari. Çæcus
( inqùit) eft,quifiipernæ lumen cbntemplatîonis ignorât:
qui præfcntis Vitæ teneb ris preftus, dum venturam lucem
ûequaquam dihgendo eonfpicit, quo greflum operis por-1
opere?ab his came non euellitur mente: nec ad vfura boni,
operis in aperto valet confurgere, quiagrauat hune in ab-
ditis pondus turpe;Haiftenus àlege,qua.s maculas in fecei>:
dotibus noter, accepimus : quæ etiam qualiter in moribus
intelligi debeant,nomaoftro difcu0imusingenio,fedpræ-
ditfti Dotftorisveftigiafecutifumus. Nunc itaqucquod
ante promifimus , videlicet à quibus officijs prolnbe-
antur, quihas maculashabuerint i fequentia docebunt
F
Nafiis grâ
dis&tort5;
Effcpcde
frafto aut
Lippus.
Jugis lêa-
bies>
Impétigo.
Omhis,
■ Hcfti*.
■ panes.
îedn. 6.
Róm. 8.
bwwwdnquitj qui habuerit macuïamdefeminè Aaron facérdé■
t is,non a:cc,èdet offene hofiiai Doniiho,nec panes Dço fuo.
Quæ fin t hoftiæquæ à fa cerdotibus ofteruntur -, müità
fuperius diffta fent:&ApoftoluS breuiter hoc innuit,dices:
'O^^^i^p^^eruwAVmpà., vMxh'Àeàtktorpom'i^ra Bi»-
fliam Piuëntépi,faniïam,beoplacentem.Ho{tiæ itaque funt, qui
carnis vitamDeôimmolantiVÇ dcinceps melius viuant.Pa-
nes veto « j dem ipfi fiint j fed iam.iuftifîcati & alienati à car*
ne ißc fan^jiineipoftquam illius iuftitiæ conformantur, qui
de feipfo teftatus eft,dicens: E^o fumpanis viuus qui de ccelo défendit.
Sicut enim quiincafnefunt, Pcoplicerenonpajfunti fiç
qui fpiritu Deiagunturjiam diuinæ menfieidonei,puritate
mentisfùæ,Deicibns efficiiintiinHas hoftias,hos panësilli
facerdotesDeo offerunt,qui 8c verbo &exemplô luo,prius
éos ab iniquitajjeconuertunt: & iam mut'ati qualiter in re-
ligionë proficiant j inftruere non defiftunt. A quo officio
iure ill| repelluntur, qui maculas habent: quia qùicunque
vfçijsfeisadhucdeferuiuntjinlocpemineptiore cpftituti,
præefle poffent/ed prodeffe vix poflunt. Nam 8ç fifortaf-
fis officio exigente,bonadocere cogantur :auditorcs (vt eft
humana.netüetfitas^4 Paluinpronajçititisîmitantur mores
alitfer Ioquentis, quam obaudiüt monitis ailiterfacien-
tis.Qui tarnen fi ambitionedvifftiilocum regiminis vfurpa-
re præfumanti plerumque ne perdant quod temporaliter
amant, omnifplicitudiné quæ ad ipfum officium pertiner,
implere conténdunt. Mercenarij itaq^ io domo Domini
conftiçutii jfine Dei reipe<âu aguntquæ ï>ei funt, nec tamé
hoftiasDeo vcl panes offerunt:quialicetper eos fiat,ipfi tarnen
quæ fuafuntquærentës, nonHoc façereintendunt.
Mercédem ergolaboris fui quam appetunt, aflèquuntur:
dum ecclefiæ feruientes -, ecclefiafticis honoribus fubli-
mantür,eéçlçfiafticisquoquè fumptibus fqftentantur.îhde
eftqupdfequitur:
Vefq^ifitân^pmibix,quii^emntuii ikfânâmiïo.
Magna (ficht ait B.Gregorius) legenrium débet efte dife
cretio , yt in lacro eloquio cum quilibet vnus fermo dici-
tur,non fern per vnam eandemqj rem fignificare credatur«
Ecce enimpaulo ante di6ium eft, vt qui maculam kabent
de femine Aaronmon offerant panesDeo fuo.Nuncautem
dicitur, vt de panibus edant qui in fanëluario oiferütur: &
quidetii ipfi funt panes quqs offerte prohibentur, & quos
edere petmictUnturiqUia ta.mcn.non dixit,vefcetur eifdem
panibusqui.offerunturin fan6luario,fed quafide aliislo-
cutus eft,aliud mihi per panes fignificare videtur Prius nä|
S anes in figuram iuftorumaccepimus-.nuncautempa*
ibfidium yitæ præientis intelligimus., VnfieJacob ad
Laban tiznf\tn$,odv.DomineDeus,ftdederi$mihipanem adeden-
d«w.Defan<ftuario ergo (vtdiximus) panes accipiunt; qui
laboris fui mercedem in præfenti recipiences,ôcnihil àliud
a Domino expeélantesi de oblationibusfidelium viuunt.
Sed cum timoré audiendum eft , qupd fçriptura fubiun-
.. ltä,\nc^tMniaxiiMm0ÄvAümMn ingrediatur, nec accéda
t ad altare : quia maculamifabet, & contaminate non debet fan-
âuariummeum.
DefpenpftraioqùehS Àpoftolusi quamficutanchoram,
S^ihfpjrituadoiahdum eïlcîapudfealtareinueninnrjrnrn
pPu)^fiiôsâdÔeumërigen'tes;intra.ÇohfciënriamcoEàm
fil)? feftàtuunt.Ibihoftiàs immolant,'c^ affeâùs jfubs cat
na}esmoriificànt.Thüràinçei?dunt,cüinihtrâiUudcubi- 1
culuih »Vbipatèr coejeftisvidëtin abfepnfp * vota precu m
fuarum Domino bfferunt.,À4 hôcau.tem altare non acççi
dunhqufeuhq- exterius fu£i,ôçcarnalibus adhuc defidèriii
irretitiiad eprfuum redire n'efciüt. Sic ehiip |falrnifta Do-
nfino loquituridicens: Mane afiabotibi & vtdebo, qUontam non
Deuç Polens iniquitatetn tues.Neque habitat iuxta te malignus, ne^
quepemqnebuntmufiianteoculostuos. Et Beatus lob : ‘jàont-
nim venietinconfpcâu eius omnis hypocrità.Iniqui nam q; o m n es
aut quod fepptum eft, Dixit infipiensin corde fuo, non efi
Deus: autfialiquatenusDeumelfe fufpicantur, exemplp
! primi parentis maie fibi confcij,afa.cieïlïius fe abfcoiidut;
inquit, babemusanimatutamaefimam: & ïnceâentemvffead
in(erioravelaminis,quqpracurforpro nobis intromit lefus. Hære-
ditasnaniqueilla* cuius promifforem tenemus conditore
noftrum,adhuc nobis ab éa peregrinantibus qua.fi poft ve-
lamen pofitaeft,ficut teftaturifaiasidiçens:0 «</itf wo« vidit
Peusubfque te,quapraparafti diligentibus te. Spes tarnennoftra
velum Eranfit-.quiaquod non videnaus,fperamus :8c vifuri
fumus, quod intérim non videntes fperamus. Vita enim
noftra nunc abfconditaeficum Chrifio in Deo : fed cum Cbriflus
appdruerifpita noûtZitunc &no‘sapparebimus cumillo ingloria.
QuiigiturDeopuracharicatedeferuiunCjingrediunturin-
tra veîumjprimum iperandoj poftea contemplando. Qui
autem in domo illius merceriarij funt, 8c præcer temporale
remunerarionem nihil ab eoexpeiftant, intr^ velum non
ingrediunturrquia vifibilia diligqptesiilla quç nondufe vi-
detur, hæreditatefiliorumlDeii.p æternum priuancur; Nec'
accédât ad altare. Altare locus eft, in quo Deo afliftitur.Qui
autem per Spiritum fanâumëdoëli funt, & intelligunt
qqod ait Dominus C hriftus, DeumfeiÜceEfpiritumeife,
quiânon vident, non;cogitahtfe videri :8c in ocülis
vifientistanquamlatéant» funtfeciin. Hqmôitàqaede
ftirpe.Âarpn, videlicet qui inüifibiliadmiriiiftrâtione fficçeflor
faiftus eft Aaron: fi maculam hat) uèrit,id eft,fi vitibfes
extiterit; ptfi panes de famftuîûipederit, vt de, écclefia
ternporales fru(ftuspercipiat,hpftia?tamen vel panes Deo
“ 0Â p.«e^t:^usia4^Wcnsfeisiricumbit,fùbditorümralu*
temnonquætit. Hicetiamintra vélum non ingredieturi
quia a regno Dei quod adhuc ipèratur,S^nondum videturj
çuiti yenerit, exciudetur. ffic ad aîtarehon accedit : quia
proyfiaæternat?gaturus,bominonon aflîftit. îfopergô
(iriquït) ingredieturintra veïüni, quianiacuUmbabet,&com.a-
mànare non debetfanétuarium meumMete admirprÔçifapieti-
tiam.- quæ quoniam çum pueris agit, qùodàmtnpqb lb^
quendopuerakiti Qjiis enim noftrum,fiifi fort^ipdens,
elaudoalicuidïcatautgibbb, neintres ec.clefian? ï quiafi
intrauerisjécclefiam contaminabis? Sub hoctamehintel-
le<5tu, carnalisillepopuluslegispræcëptafufeepit. O yetè
infipiens & non habens co r , qui vb;$pirirasifip&us
quitur, in verbis illius nihilakudintuetur. Nos enim (yt
kaétatum eftjm vitiis corporis,mentis vitia cbntemi
plan tes, reifte dicim us quia qüifquis maculam habet ,fiin*
tra velum ingrederetur,fan6iuarium cbnçamfriàret. Sode-
,tas namqueIaüiftotum,quafi, feedata eftiripræfenti, pet-
, mixtione maldrum. CumäutemäreaiÄafeeritventilataj
8cpaleisignitraditisSl folàgranainhofreutn cohgregata:
nulla in populo illo macula f epèrietur, pêr quâhi ciultaris
D^iclaritas obfufcetiir.Ipfa quippe ciuiias vtin Apocâlypfi,
le g itu r ,^ « ^ efi auto mundo,fimili vitro mundo | ne'cinttàbit ïti
earn aliquid coinquinatum, & fattens abominationem & nienda-
cium ,nifiquiferipttfuntin libro viiaagni. .Ne autëmfüperbi-
rent filij Aaron } ja quibus macula rcpëriri,ttoripbtërat;
quod fein feniftuäriumDeiyiaebant admitti, alibs vero
yelutimmündosexcludi,brëuifermöne compiimuuturi
cumfubdicur:
. Ego Dominus quifdnftifito vos.
Opis enim, ait Appftolus, te ffifeernit Quidhàbes quoi
noHaccepifii ? Quodfiaccepifti, quidgloriaris quafi non açceperis ?
EgoI in<imi, bominMquifanâificovoAi. Çoftremo iegisiâtbr
pertrafftatis pluribus, quæ fibi aDoguno tum fuperpbpüi
lo,tum fuper facerdotibus mandata fuerant,breuiter Çbri-
cludit,italubiungens :
, Loquutus efi ergo M.oyfes ad Aaron & filios eiüs, & ad oinnem
iff del,cunäaquajibifuerant imper ata.
Hæc claufula fequentis capituli commendat initium j
& quodam modo eminentiorem ei locum facit. Sequitur
enim : \
Vt omnis homo iH quo eft immunditia, noh accédât
adfancta.
C a p ; IV;
B Oquutds qiiöqueeftDominusadMoyfen, dicens: Loqueread
Aaron éradfiiips eius,vt caueant abhis quaconfecratafuntfi-
liorumlfraefér non contamirieninatyënfdnftificatorummiblsquà
ipfi offerunt.Ego Dominus.
Eorum quçàfiliislfraëiofferebanturôomino^oblata
cônfecrabancur,diu,erfiefpcciesreperiuntur.Quæda.n^nT
que hutnanis yfibus negabantur, liçutadipes hoftiarû quj
Leüicici
«P.XXII. :
•M i