n A V O C E T T E . A X O L O T L . A Z E D A E : A Z ER B O - A Z IA . AZÜÜR.
A V O C E Ï T E 4 éen watervogel die de
groote van een duif h e e ftw e lk e r s bek, die
omtrent vier, o f .v y f vingers breed lengte
heeft, zwart en fcherp is , en aan het einde
ooigebogen- Zyn pooten zyn lang, en zyn
tpenen zyn met vliezen aaneengehecht. Door
de: geheele Natuur,. ziet men in alles de gedaante
naar de- behoefcens gefchikt. Deze
vogel onthoud zich in Italicn, vooral in de
omleggende ftreken van Ferrare. Men geeft
dezen vogel mede de naam van Krombek. In
bet Kabinet van den Tuin des Konings van
Vrankryk ziet men verfcheide van deze vogels.
A V O N D S C H E M E R I N G , zie
S. C H E, M E RIN CA
X O L O T I , een zonderlinge vifch, die
Wel waardig zyn zou. dat men hem,beter kenden
, indien het waar is ’t geen men van hem
verhaalt. Men vangt dezen vifch in het
Meer van Mexiko : ay zou vier pooten als
een hagedis hebben, geen. fchubbcn-, een
lyfmoeder gelyk aaar die der vrouwen, en dezelve
maandelykfche ontlafling. Zyn vleefch
koomt in fmaak met dat van den Aal avereen,
A Z E D A R A C H , een. heefter * , die.
door eenige Indiaanfche' Seringa genaamt
wort, Hy bloeit in. Juny : zyne rooswyze
bloemen, waflen troswys: gelyk die der- Seringa
; hy is oorfpronkelyk uit Provence;
doch kam alleen in onze oranjeryen aangekweekt
worden. Op de bloemen1 volgt een
vleezige vrucht -, die een noot 'bevat welke
vy-f-ribben heeft -: mén maafe van dezelve
roozenkranfen o f zoogenaamde paternofters ;
het afkookzel der bladeren is openende., Men
zecht dat zyne. vrucht gevaarlyk is om te
eeten,
A Z E R B O , een fóort van wild paart,,
dat -men in neder Ethiopiën vint, en de gedaante
van een muilezel heeft, Deszelfs buit
is , zwart en wit gefpikkelt,. en heeft e'enr
kïeiu- die op het rood en blaauw trekt, -Deze
dieren loopen zeer fnel;. en behalven dat zy
niet lichtelyk levendig gevangen konnen
worden, kan men oen niet tam makenals met
veel moeite. Echter heeft een Portugees ’er
vier weten te bekomen: hy bracht dezelve-
naar Lilfabon, en fchonk hen aan den Ko-'
ning, die hen tot een fpan voor zyne koets
gebruikte. Men heeft redenen om te denken
dat dit fra-ije viervoetig dier e.en, foort
van Zebra is. Zie Z e b r a ..
A Z I A o f A a t s i a , een foort van rotting
, die groen zynde in- azyn, met peper
en andere fpeceryen ingelecht w o r t ; het
heeft omtrent de groote en zelfftandigheit
van onze agurretjes , is bleek geel en be-
ftaat uit een zamenweefzel van vezelen: de
Hollanders brengen het in aarde patten uit
Ooft-Indiën, ■ -
A Z U U R , Deze naam, die-de gewoonste
gewyd heeft om algemeen een fchoone
blauwe kleur te beteekenen , wiert voor-
maals aan den.Lapis-Lazuïi gegeven, welke
men Azuur-fteen noemden, en aan de blauwe
. verf die men uit deiizelven bereiden*
Zedert dat men ontdekt heeft om een
fchoon blauw uit den Cobah te trekken,
zoo heeft men byzonder de naam van Azuur
aan deze laatfte gegeven,, die ’ er echter in-
verfcheide opzichten van verfchjlt, vermits
hy tot dezelve gebruiken met dienen kan,
en vooral niet tot het fchilderen met olie.
Deze azuur is in zekervoegen door konft
gemaakt, en aan fcheikundige bewerkingen
verfchüldigt. Men kan. in het 'Woordenboek
der'Scheikunde, öp een düidelyke wyzé be-
fchreven vinden, hoe mén dezelve uit den
Cobah trekken kan.
W y zullen hier maar alleen -zeggen , dat
dezen azuur tot waterverf én brand fchildë-
ren gebruikt wort,; Vermits de Hollanders
veel van dezen azuur bereiden , zoö wert
het Hottandfehe Uhrarnarin ö f gemeene Ül~
tramarin genoemt, om het van het ëigènt-
I-yke Uhrarnarin te onderfcheiden, o f Uhra-
marin Blauw , welke naam byzondér aan het
poeder van den Lapis-Lazuli gegeven wört,
die eetten natuurlykea fteen is, Zie-L a p i s -
L a z u l i .
Men heeft opgemerkt dat zedert de Chi-
neezen gebruik van het azuur o f gemeene
Uhrarnarin gemaakt hebben , ooi hun porce—
Itein te- befchilderen , hunne blauwe kleur
vei?
In de Nederduitfche vertaling van het Woordenboek der Enkele Drogerypn ^ze^aracb ais een groote boom befchreven. D van Leutert, werd Gelyk dat het een heefter is». qdoneus zecht dit mede;, doch B om.are. dub
AZYN-WORMPJES»
te r beneden die is welke men op het oude
tfmrcelein z ie t, en uit poeder-van een Lapis-
Lazuli wiert zamengeftelt , doch waar van
d$ myn uitgeput is.
A Z U U R S T E E N , zie L a p i s-L a z u l i .
A Z Y N -W O R M P J E S o f A a l t j e s .
In de Lente., en vooral in Mey en Juny,
wert men in den Azyn , door behulp van
•een Microscoop , en zelfs met het bloote
oog, zeer kleine wormpjes gewaar , die .de
.gedaante van kleine flangetjes hebben ; zy
bewegen zich met een verbazende fnelheit,
€n hunne ho.oftjes fchynen tot aan de oppervlakte
van het vacht verheven te zyn , even
4ls o f de lucht tot voedzel voor deze in-
feélen verftrekte. Wanneer men dezen azyn
in een b.eflooten plaats zonder dezelve te bewegen
laat ftaan, zoo dat de lucht gemeenschap
met derzelver oppervlakte heeft, groeit
^er een fchuimachtig vliesje op dezelve,
’ t geen voor deze wormpjes een voedzel is
dat meer zelfflandigheit behelft.
Wanneer z y hunne volkomen groote verkregen
hebben, komen zy uit het vocht te
v-oorfchyn,, en hechten zich aan de wanden
-en dekzels der vaten vaft., en veranderen
hier in tonnetjes o f ^popjes, welkers groote
nauw.elyks .die van_een moftaartzaadje even-
AZYN-WORMPJES. ?$,
aart. Plet is in de maanden July en Au-
guftus, dat uit deze popjes vliegen te voor-
ichyn komen , o f liever de allerkleinfle mugjes
die men kent. De oogen van deze klei*
ne infeéten zyn vuurkleurig, hunnen rug is
geelachtig, en over hun achterfle gedeelte
loopen zes zwarte ftrepen, gelykvormig aan
die der Wespen. Hunne vleugelen , die
langer zyn als hunne lichamen fchynen te
ver.eifchen, zyn volmaakt doorfchynent, en
met veranderlyke kleuren bedekt, die de
kleuren van den .regenboog vertoonen. Deze
vliegjes hebben geen fnuit, maar in deszelfs
plaats een klein fponsachtig lichaam,
dat, wanneer het zich opent, vry wel naar
den mond van een Lamprei gelykt. Het is
door middel van dit werktuig, dat zy zich
aan de zyden van’ het vat vaugekleeft hour
den, van welke z y door middel van dit werktuig,
de zuure vochtigheit afzuigen die zich
langs dezelve opheft.
Deze vliegjes vliegen met de grootfle vlug*'
heit, maar zonder geluit te maken; z y zweven
geduurende eenigen tyd altoos om dezelve
vaten met azyn, in welke zy hunnen
Qorfprong verkregen hebben, en van welke
z y zich niet verwyderen’; zy keeren vervolgens
in de vaten met azyn weder , paaren
nier, brengen kleine wormpjes v o o r t , e&
ftervenbyna aanftonts.
b a a r s .