kelykte verteeren is , en van een ieder mag gebruikt
worden, uitgezondert van lieden , die
aan de jicht onderhevig z y n , want men heeft
opgemerkt dat het deïzelver fmerten weder
doet verheffen. De hom van dezen vifch is-,
gelyk men weet, een uitmuntende fpyze, en
die een zoo zelfftandig voedzel vêrfchaft, dat
men uitgeteerde lieden gezien heeft, welke
alleen door het gebruik van deze hommen ge-
neezen zyn. Vermits de gal der Karpers ee-
nigzins fcherp, maar echter gematigt is , zoo
is zy góed om de vlekken weg te neemen, en
te verdryven , welke zich in de oogen vormen.
Schoon het water de eigentlyke hooftftof
der Viflchen fchynt te z yn , zoo kan de Karper
echter langen tyd in de lucht leeven. Dit
is beweezen door de wyze op welke men in
Holland en Engeland de Karpers meft. Men
hangt dezelve in een kelder o f andere koele
plaats aan de vinnen o f in een net met vochtige
mofch op , en fchikt den vifch in diervoegen
dat zynen kop buiten het net Heekt;
o p deze wyze houd men hen lang in het leven
om ze te meflen , met hen met kruim van
brood en melk te voeden.
W y zullen op het woord V i s c h , een andere
wyze befchryven^ om de Viflchen door
middel van de lubbing , vet te maken. Zie
V i s ch .
De Karpers werden met den hengel o f netten
gevangen , maar dit gefchied met meer gemak
in de kreken o f vyvers , die men droog
maken kan. In dat foort Van wateren die men
niet uit kan laaten loopen, gefchied zulks met
veel moeite, want dit is êênder listigfle, en
wantrouwenfle Viflchen. Wanneer hy het
net voelt naderen , zoo Heekt hy den kop in
de flyk, en laat het net over zynen Haart gly-
den , die hy naar zynen wil buigen kan : hy
houd zich dus zoo lang f t i l , tot dat hy geen.
beweeging meer gewaar word.
K A R P E R ( S t e k e n d e ). Dit Is een
foort van vifch die geheel naar de gemeene
Karper in gedaante gelykt, maar die ’erdoor
de blaauwe en roode kleur , en door de Hekels
die uit de groote fchubben voortkoomen
’’ er van onderfcheiden is ; dit zyn de eenigfle
kenmerken die ’er het onderfcheid van uitmaken.
Men noemt dezen Vifch in het Mila-
neefche P i go: men vangt dezelve in de Meeren
Como en Maggiore.
K A R E N N E o f K A R A N N E GOM,
K-UANNE.
K A R W E I , H o f k o m y n , Carvi Officfr*
narum♦ Dit is een plant die verfcheide Heerlen
uitfchiet, welke een en een halve voet
hoog , rond , getakt, vierkant en ledig zyn.
Haare bladeren koomen by paaren , langs een
rib voort, en zyn in zeer imalle flrookjes in-
gefneden. De bloemen die w i t , en op de
wyze van lelien gefchikt zyn , koomen op
zonnefchermen vo o r t, die op de toppen der
Heelen Haan: op deze bloemen, die van korten
duur z yn , volgen langwerpige zaden, die
aan de eene zyde ho l, en aan de andere zyde
bol zyn, zy zyn met driegroeven verziert , deze
zaden hebben een donkere groene kleur,
een venkel reuk , en een anys , komyn, en
pinflernakel fmaak. Dit zaad is een van de
vier groote verwarmende zaaden : het ko'omt
in hetzamenflel van de rofolis , o f water van
zeven zaaden. Het is een krachtig windbre-
kent middel, dat in groote meenigte in Lan-
guedoc en Provence w a f l: men wil dat des-
deszelfs naam van het Landfchap Carie , ia
klein Azia is voortgekoomen, in welk het
•door de Ouden gevonden is.
K A S S I E , Caffia. Dit is een harde peul ,
die omtrent e_en en een halve voet lang is ,
en een kegelvorm ige gedaante h e e ft, en iets
minder als een duim dik is , en uit een dunne
houtachtige zelfflandigheit beflaat, zy is met
een vliesje bekleed , dat eerH groenachtig, is,
en vervolgens donker kaflanje bruin word ,
zy fcheid zich , wanneer men haar met een
hamer flaat -, in twee deelen , en barH op de
plaats open, alwaar zy met Hreepen verziert
is. Het inwendige is in verfcheide kleine
celletjes verdeelt,die door boute plaatjes van
een gefcheiden worden , en met een mergachtig
vleefch, dat z o e t , en witachtig ; en
vervolgens geel , en eindelyk zwart word,
vervult is ; ieder celletje bevat een geelachtig
zaad , dat de gedaante van een platachtig
hart heeft. Deze vrucht o f Hok van de Kas-
fie , groeit niet alleen \ men telt ’er twaalf
o f vyftien , die als met el kan der en vereenigt
zyn,en in afzonderlyke troffen aan de takken
van den Kaffieboom , aan buigzaame Heelen
hangen , die haar een vrye beweeging laaten
wanneer het wa ait, waar door zy , met te-
gens een te fchommelen , een zeker gerucht
maaken, waar door zy afvallen.
De Kaffie koomt op een groote boom voort,
•dié zeer fchielyk groeit; men heeft hem in
Afrika , in Egypte , te Alexandrette , en in
alle warme landen van OoH-Jndië; van waar
hy volgens de Schry vers van de Mattere Medicaley
W M m m m . wêMêêêêêêéèM
dtcate, in Amerika , en byzonder op. de An-
tillifche Eilanden , in Brazil en Mexiko, is
overgebracht.; Men onderfcheid hierom twee
foorten van Kaffie; de Ooflerfche en de Wes-
terfche. De eerffie werd de befle gefehat. De
fchors van de laatHe is veel dikker, ruuwer,
meer. gerimpelt, en haar merg is fcherp , en
onaangenaam van fmaak : zoo veel invloed-
hebben de verfchillende luchtHreken op de
~ voortbrengzelen der Natuur. De Kaffie is des
te beeter, hoe meer zaden zy bevat, en hoe
vetter , zoeter , en zwarter haar vleefch- is.
Deze i\ affie van deszelfs peul en zaad afge-.
fcheiden en- door een zeef gedaan zynde ,
werd Bloem van Kaffie , Gezuiverde Kaffie,,
o f Merg vam Kaffie., Medulla Caffiue , ’ ge-
• naamt.
De boom', welke deze vrucht voortbrengt,
werd Kaffieboom genaamt: hy heeft eenige over-
eenkomfl met onze Nootenboom.. Zyne bla-
beren hebben de gedaante van het yzer van
een lans : zyne bloemen zyn rooswys , en
groenachtig geel : op de Amerikaanfche Eilanden
bloeit 'hy in April en Mey. 'Men
noemt de Kaffie-flokken o f peulen, in ’t La—
tyn , Cmificuniy wanneer zy noch geel, zagt
en groenachtig zyn. De Joden bezaten, voor
/ hunne verbanning uit Amerika , de konH om
deze Kaffie , wanneer zy noch groen is , te
confyten, en haar aangenaam , zelfs ■ vóór de
Europeanen te maken, ’ t Z y dat dit Volk '
dit geheim met zich gevoert h e e ft, o f dat
den grond verflecht i s , ’t geen veel invloed op
de planten en vruchten heeft , men lecht dezelve
thans zeldzaam in. De in gelegde Kas-
fle is goed om. den buik te zuiveren. In ’t algemeen
is de Kaffie een zeer zagt b'uikzuive-
rent middel , dat niet winderig is , wanneer
het wel. bereid is.- De IK affie, uitwendig gebruikt
, is zeer nuttig in de ontflekingeh der.
lever,, en tegpns de jicht.
B r a z i l i a a n s ch e K a s s ie . Dit is
.een peul die eenigzins platachtig, harder, en
veel dikker als die van de Kaffie-van Egypte
is. Z y is omtrent twee voeten lang, v y f duimen
dik, en een weinig gekromt; haar merg
o f vleefch is bitter, onaangenaam en zeer buikzuiverend
Men vint deze peulen in de winkels
der. Reukwerkers , en in de Kabinetten
der Weetgierigen. Hét fchynt dat dit foort'
van Kaffie , die vair de voorige verfchilt, na-
tuurlyk aan Brazil is , en ’ er niet uit de Oo s -
terfche Landen is voortgebracht.
HoUT ACHT IGE KASSIE o f C a s 'SIA^
Caffia Lignea. Men geeft dezen naam aan een
fchors .die- buiswys ?amengerolt is , en naar
de Kaneel gelykt; maar van welke zy echter
onderfcheiden is, door haar en flaauwen fp,e-
ceryachtige reuk , en lymachtigheit die men
aan dezelve ontdekt, wanneer menzekaauwt.
Me;n noemt den boom die haar voortbrengt,
Canella Malabarica jf:'avenfis ; hy wafcht mede
op de Philippynfche Eilanden. Deze
fchors is hart- en maagverfterkende: men
fchat hem hooger als de Kaneel, wanneer
men een zamentrekkent middel nodig heeft,
Eenige Natuurkundige Reizigers verzekeren
, dat den boom die de CaffiaLignea voort-
brengt , zeer groot i s ; dat zyn hout dat geene-
is , dat wy Indiaanfch hout noemen ; zyne
. bladeren , de Malahathmm o f Folium Indum,
zyn vrucht £ de Piment Royal o f Guineefche
-Peper; en eindelyk de tweede fchors van zy ne
takken, de Houtachtige Kaffie♦
Men gelooft dat de Caffia Lignea , de fpe—
ceryachtige fchors is , die de Jooden tot het za—
menftel- van hunnen Heiligen Olie , gebruik--
tenJ
K RUID NA GELACH TI GE K ASSIE, Cw-
tex Caryophyllatus. Dit is een fchors die naar
de Cascarilla g e ly k t; maar die een Herke en*
kruidnagel fmaak heeft. De boom waar van
men dezelve bekoomt, werd Caninga ge—
naamt: hy is op het Eiland Cuba , en in de
zuidelyke Hreken van Guyana gemeen. Lt-
mery fpreekt ’er onder den naam van Kruidnagelachtige
Kaneel van- Zie achter K an
e e l .
K A S S I E B O O M V A N P O I T O U ,
o f K a s s i s . Dit is een foort van Kruisbes—
feboom die zwarte vruchten voortbrengt. Z y —
ne bloemen hebben dezelve gedaante als die
van de gemeene kruisbeflen boomen, maar zy
hebben een Herke reuk ,, gelyk ook de bladeren
, welke naar die van den Wynflok gely—
ken. -Zyne vruchten zyn zwart, en blyven
zuur fchoon zy ryp zyn. De eigenfehappen
van dit boompje zyn eenigen tyd berucht geween.
Men fchatte' hetzelve nuttig tegens
de waterzucht, de Heen , de adders beet en
en dolheit. In het jaar 1712 , kwam ’er te
Bourdeaux een Verhandeling ia het licht \ met
den titel van iVotiderbaarlyke eigenfehappen-
van den Kaffis , in welke dit gewafch als een'
algemeen geneesmiddel wierd aangemerkt.
Edoch dit wonderbaare geneesmiddel,had de
gevolgen niet die men ’er van verwachte, eiv
is in de vergetelhc.it geraakt.' Deze plant groeit
f l