geringe fchakeering van het lood ver wig violet
ontdekt. .Deze Hyacint is luifterryk, en
bekoomt door de polyfting een heldere glans:,
men geeft hem den naam van Scboone Hydcuit^
wanneer hy Sen oranje o f roosvcrwige kleur
h e e ft, die met rood gemengt is : men vint
hem in Arabië in ftukken, die de groote van
een erweet, en zomtyds die van een groote
hazelnoot hebben. Men ontmoet dezelve
meede naby Cananor , Calicut, en Cam-
baye. Dc Juweliers , en Beminnaaren der
Steenen , zoeken die geene , welkers kleur
eenigzins met de geele en. roode-vlammen
van het vuur overeenkoomen , welke zuiver
i s , en geen zwarte vlakken,heefu
De trefi.srfche Hyacint is zoo hart niet als
de voorgaande ; zyne kleur* is meer faffraan-
verwig o f oranjeachtig ; hy trekt een weinig
.op de kleur van de goudsbloemen o f hyacinten
: men bekoomt hen uit Portugal. .
In den koophandel heefu_men -’er die zoo
helder als den Barnfleen z y n , andere zyn
melkachachtig „ gelyk het fmeltglas y en .weder
andere geelachtig gekorrelt. gelyk. den honing
; -hierom noemen de Kooplieden hen ,
amberachtige^ honingachtige, en fmeltachtige
H ya cin ten z y Zyn zacht, onzuiver , en we-
derftaan niet lang het vuur. W y bekoom en
dezelve uit Silefië en Boheme : de Juweliers
flypen hen indiervoegen met ruiten , dat zy
v’ ervde gebreeken van bedekken-.
Die geéne, welke Jargons o f valfche Hyacinten
van Auvergne en Compofiella noemt,
.^yn-niet. anders als gekleurde én rüitswyze
. gefleepen kriftallen: men vint gemeerielyk de
Jargons in het Vivareefche naby. Puys , in
Vrankeryk.*
I)e Hyacint is eender koftbaare Fragmentenm.
Zie d it 'woort.
H Y A C I N T , Hiacinthus. De Hyacint
is een der geliefde bloemen van de Bemin-
nahren der fchoone natuur en zy verdient
zulks meede om verfcheide hoedanigheden.
Haare vroegtydige bloeijing in het begin van
de lente , welke men verhaatten o f vertraa-
gen'kan, om haar langer tyd. het fchouw-
toneel der bloemen..te doen verzieren ; haa-
ren Heffelyken en verfchillende reuk ; bet
voordeel dat z y heeft om een volmaakte ruiker
te vormen door,een eenige harer ftengen;
de ftandvaftigheit van haareir fta a t, welke
niet ontaart; de gemakkelyke wyze op welke
zy zich door haare bollen vermeedigvul-
d igt; de groote verfcheidenheit van haare
fiyraden ; cn ejndelyk haare eigenfehap, om
in het tvatcf zoó wel als in de aarde te groeit
jen ; zoo veel voordeelen met élkanderen ver-
eenigt ,-ko.nnen niët-vanders als haar zeer waardig.
maken.
De Hyacint is uit het Ooften oorfpronke*
lyk ,, en groeit natuurlyk in Indië. Haare
fchoonheii doet haar by alle volken gelieft
z y n d e Bloemminnaren kweeken haar thans
in Vrankeryk ,. Duitfchland , Vlaanderen.,
Engeland, en vooral in Holland, en wel by>
zonder in de Stad Haarlem,..aan; alwaar deze
bloem zeer hoog gefchat word ; hier ora
dryven- de Hollandiche Bloemmitten voörr .
na.mentlyk,.hunnen handel.met de bollen van
deze bloemen.,
De Hyacint bettaat uiteen b o l, wortelen-,
bladen , een fte e l, bloemen en zaaden.. De
bol is fchilverachtig, en bettaat,uit verfcheir
de omkleedzels o f fchellen , die elkanderen
om vangen. Wanneer de bol wortelen uitr
fehiet •, geeft hy meede uit zynen top bladeren
u it , die fchoon. verfcheide, volgens de
.foorten , echter in ’ t algemeen*lang, fmal,"
hlinkende , en gootswys gekromt zyn. Uit
, het midden van. deze bladeren verheft zich
een fteel , die ten naaften by rond | blinkende
, zonder knoopen , mergachtig | min o f
meer fterk is , en van de hoogte van drief tot
twaalf duimen opfehiet. Het opperfte gedeelte
van dezen, fteel ,... is met bloemen be-
. zet welke in groote. „ kleur en getal van elkanderen
j volgens de foorten , yerfchillen.
Deze bloemen zyn langwerpige buizen, welke
aan het boven einde uitgebreid,, en in zes
•deelen ingefneeden, en gelyktdie der Leliën
omgekromt zyn; dit-zyn.de enkele hyacinten.
Op iedere bloem volgt, een vrucht die byiia
rond i s , én aan drie hoeken uitfpringt; zy-
bevat zaaden welke naar de kernen van druiven
gelyken.
Men verdeelt de Hyacinten in enkele en
dubbele ; in de dubbele bevat iedere buis der
bloemen , meer o f min . bladen ,, volgens- de
fchoonheit der-.foort... Alle deze bladen werden
door de helmftyltjes gëvormt, welke
zich, uitbreiden en in-bloembladen veranderen.
Mem befpeurt een be minne tiswaardige-,
verfcheidenheit in déikleuren. der Hyacinten;
men heeft witte „.biaauwe, roosverwige, en
roode; de meer o f min fterkheit der kleuren,
o f halve kleuren vormen zoo veel verfchei-
denheden , van welke zich een oplettende
Bloemmift bedient, om zynen naamlyft te
vergrooten. Eenige kleuren zyn zeldzaamor
als andere in zommige bloemen; dit zyn deze
kleuren welke, .veroorzaakt dat .een bloem
door?
döórdèBIoemminnaaren fterk gezocht word.’
Men heeft zedert eenige jaaren geele kleuren
iai. eenige Hyacinten ontdekt; hierom maakt
men. veel werk van deeze foorten.
De groote van een bol , en de frisheit van
zyn huit, geeven meer aanzien aan een fchoone.
Hyacint,als dat de tegengeftelde gebreken
voldoende redenen zyn om haar te v e rw e r pen.
Een fchoone dubbele Hyacint moet
een genoegzaam getal bloemen aan haarei*
fteel_ vóórtbrengen,. dat is te zéggen, twintig„
vyftien; o f ten minften twaalf. De bloemeir
moeten groot, hart,, glad , breed:van bladeren
, o f ükgebreid , en wel aangevult z y n ;
die geene welke een foort van kwaft vormen
„ zyn. het. uitmuntëntfte. De enkele
Hyacinten hebben meede haare verdienften ;•
om dat zy ten minften drie wecken vroeger als
de dubbele bloeijen : de fchoonfte foorten.
vormen,.een. geheele ruiker, -yvélke een bevallige
gedaante -hebben , wanneer zy - met
veertig o f vyftig bloemen , in een bevallige
ichikking, bezet zyn : zy hebben behalven
dit nóch het voordeel, dat zy. een nuttig zaad
vóórtbrengen.
De voordeel-igfte plaats- om- Hyacinten te'
planten., is die geene.,. welke voor de opopgaande
o f zuiderzon, blootgeftck is : zy
genieten-dus den'invloed van de rechtftreek-
iche p f te rug' gekaatfte zonneftralen. De
uitwerkzelen, van. de zuider zon , zyn zoo
voordeelig ,.. dat. een lid van de Koninglyke •
Maatfchappy van Londen , voorgeftelt heeft
om de leiboomen tegens muuren teplaatzen,
welke met een-hoek van omtrent vier en dertig
graaden naar den gezichteinder, overge-
boogen zyn , om dat de vruchten , in dezen
ftand , den vollen invloed van-den heilzame
uitwerkzelen der zuider zon zouden kon;n en
genieten.;, in welk tydftip zy haar het g.uns-
tigfte is. . . . .
Dé Hyaeinten willen niet befproeit zyn,
Voor dat zy wezentlyk gebrek aan water hebben
; men moet haar altoos met ftrooment
water begieten; hetililftaande water is doo-
delyk voor haar... De .Schryvers over de Ho-
venierskonft geeven verfcheide voorfchrif-
ten van gemengde aarde op , die nuttig voor
de Hyacinten is .. Een eenvoudig en. goed za-
menftel, is, dat men drie deelen nieuwe aarde
, o f aarde van molshoopen , met twee
•deelen wel yergaane meft uit een broeibak-,
en een deel rivier zand onder elkanderen
mengt.
Het is een algemeene en wezentlykeaan-
merking voor de aankweking,van alle foorten
van bloemen , dat men naauwkeurig acht
geeft op de gefteltheit der lucht, in welke zy
voortgekoomen zyn ; want het is altoos.nuttig
om haar zoo veel men kan , doof byzon-
dere oplettenheden.’ , een gelykvormige te
yerfchaffen, voor zöo veel den fmaak , hoedanigheden
en eigenfehappen van het land.
zulks toelaat.
•• De rechte tyd om-de Hyacinte bollen te
planten , is de maand October ; men bedekte
lien gew.oonelyk met vier duimen aarde. Mem
plaatft de. vroege foorten dieper als de laate
foorten ,. om dat zy te ,gelyktydig zouden,
bloeijen.- Het is vooral uit de bevallige
fchikking.,. welke een Bloemmift aan zyne-
Hyacinten g e e ft, wanneer hy haar. plant,..
dat men zyne fmaak en- vernuftigheit ontdekt:
hy vermengt, op een.konftige w y ze , de ver—
Ichillende foorten yhy verwydert hen yan elkanderen,
plaatft hen byeen „ o f doet hen elkanderen
op eeif zekeren a-fftand naby ko o -
men, in diervoegen, dat alle de kleuren zich-.
doen opmerken , en in haar volkoomen lui-
fter praaien. Om de kleuren van de Hyacinten
te bewaaren „moet men haar voor de zon,,
door middel van een bloeme-tent befchutten;.
zonder deze voorzorg doet de.hitte der middagzon
, haar eensklaps, de fchoonheit van*
haare kleuren verliezen „ en de bloemen w e l.
ras verwelken..
Wanneer het ryke fchouw-fpel van: deze:
bloemen voorby is , en de bladen geel beginnen
te worden „. zoo neemt men de bollen uit
de aarde zondes *er de jonge bollen van af:
te fcheiden; men wacht hier mede tot de tyd-
wanneer men ze weder plant : men neemt ’er.
de verdorven fchellen a f ; en-zoo-in eenige
bollen verderf is „ zuivert men hen tot aam»
het gezonde. .
Vermits ik , zecht den Schryver van de.
Verhandeling over de Hyacinten, van welke wy
hier een uittrekzel geeven , door verfcheide.
proefnemingen ondervonden hebbe dat de.
Infeften de oorzaak van dit kwaad zyn-, of.
het zelve vermeerderen \ zoo laat ik deze bollen
in gqdifteieert water van tabak, wecken,,
o f in een fterk. afkookzel van wormkruid; ik.
laat hen omtrent een uur in dk heilzaam bad,,
’t geen genoeg is om de diertjes tedoen fter—
ven-; en ik laat deze bollen,..als meede die .
geene welke gezond zyn op-een luchtige,,
edoch overfchaduuwde plaats droegen. Vervolgens
fluit ik-ze in een .doos op. Deze
vooorzorgen zjm genoeg-tot de bewaariny.
van de bollen die men. in Oótober planten!
wit...
Q.00 3^ Zoo)