57 6 KIKVORS CHVISCH. KINA-KINA*
uwietmlkea aeketn, egne ddeieel taea vnamne rhkaealryek avfgaenl edgedne vheurit
fbcahzielnt.d e Dgreo ovtoeonr bfteek pvaono tdenen , Kwikevlkoer fctoht dvieern- gtyindn oennd zeirc hh euti tvweel nvderigb ourigt etne gber weiedeefnt z, yenn, bheet
focmhkooleveednz e: l hweto rodv egreigftea dviagn ahcehtt elircwhaaaarmts , gdee- taecnh tezrifcthe paocohtteenr v, oelgne ndse vftaana rdti tz eolfms kolnetebdlzoeol-; theie, r wnaaa rv edromoirn ddee rpt odoet fetnaa trot egnefeteamdiegn v a, nt gorto hoy- eminandneelytjke gies h,e ezlo voe rhdewefytn ch.e tW tearn nweeedr ehrezty deeenn evna nd deenn dbueimk, adcehr tevro odref toeo gpeono,t eenen i sl ucghrot obteelr, dene dJivkikkevro raflcs hdei ep doepr ,w yofpj esh.e tZ ieei nwdae t vwany vhaent vboeonr.gaande artikel Kikvorfcb, gezecht hebK
IK V O R S C H E N -S C H O T , of
K ik v o r s c h e n - z a a .x> , zie het artikel
K ik v o r s c h .
KIK VORS CH VIS CH of V is ch- Kikvorsch. Juffrouw Merian enSebazeg- fieknv ,o rdfacth m geene fitn, Admie ezriickha idne zeeenn nvaiafcmh avaenr eaenn
tdeegret.n geZftoeold de itv wana ahre its g,e ezno og iesw doiot nheelty vkl aokmke
tdraetn tz yd ez ickhik voonrdfecrh edne zge egfcehdiaeadn t,e wveelrktoe ovnoeonr, vino rzfeckhe rvvaone gwene lvkieff cwheyn hgieewr efepfrte zeyknen. D, ei sK aiakn
ddee zvyladkekne ng egfeptiekkkeenltt,, zeynn edne abcuhikte rifst em peto orotenn
mgeepeanlmigtte. iMn edne zreicvhietr dvaatn m Senu r’inera meeen , girno odtee rCaos rznya twoitn hau-Knnree evko,l keono imndene Pgirvoioctae vgienkdo. omZoeon uzyitn h ,u nz olioc hgaraomei;t ’zeyr lvaenrglzieazmener hhaunndn ee epno ofttaeanr,t evnif cnhe eamaenn. vDo«lk oAommeerni kdaaen egned aeann tEe uvraonp eeaean- anaenn dweezlek ev ioffpc hdeenz ed ep lnaaaatsm wvoaonn eJna c,k jgeese, veenn hhouundneenn fhmeana kv okooro mete nm eata ndgiee ndaearm l amgeprréecijhetn; ohvuenrneee nk.l einHe uvninnne env invnerefnt rezkykne nk hraeank tboet epnoiog,
tgeinn.n e gDrea akulweu ren v avner dveozlgenen vsi bfcrhu inisa, cihnt idge. nM been
rziiaent oennd eSre dbae a, fdbieee lvdainn gdeen gveadna Jaunftfer-ovuerww Miffee
ling van deze dieren.
KINA -KINA. Dit is de beruchte kboeokrotosmbreenek: eznyd eis fzceheorr ds r,o owge ,l kgee wmayk ukietl yPke rtue vdeigr brrueeukwen, , ztowmetey dosf mdreiet leyenne nw idtiakc,h utiigtw menos
bacehdteikgt;, hianawree nkdliegu rg liasd a,l se nd iee envaignz ihnest hyazrefrt-- rtroeekfkt,e nhdaae,r eenn fhmaaaarken i sr ezueker n bieittt eorn aeann gzeanmaaemn-, zomtyds bekoomt men de Kina^-Kina in groottere
fntut klaknegn .,z ywn e,l keen ddriee ddiukitme evna ,n oefe nd avairnogmer
hzoebob egnif t: mweann ndeeart zzyy vnaient idne ne efnta gme rvoalnt zdyenn, bneo owme alkfge ednuono m, eenn z aylns ;k ilne inplea abtus isdjaets dziae agmeeen- ugietrgoelmt azayknt ,h edbeb efcnh: oorps avnadne rdee t ydduennn eb etkaokokment fmtreono khjaeasr , idn iez eienrw kenledinige gfteueklj,e se n, uoitfw deunndnige wvainta cdhet igw zoyrnt e:l emn eni sw; ild deazte diwt odred K idnoao-rK indae KSpinanaj-aKairndae nm zoeeetr nhieoto gl ygmeefrcihga ti:n ddee gmooendde zynD.e boom van welke men deze koprtsbre- rkaesn,d e fchors bekoomt,werd Palo de Calentu- SpanjCa daradt eins gtee nzoeegmgetn:h yk ogorrotesiht ouuitt )d ed nooatru duer idne Pbeerruge ,n ,e nw veolkoer adl enzaeb yft aLdo xoam roinf gEeonj a, doipe oHmeetrre nt zestig uuren van Quito lecht : De deringD vuafna yd e, hKeoenftin ignl yekeen A okpaednebmaaier ed evre Wrgaebteenf
cfchhraypvpineng vvaann P daerzyesn, inb ohoemt j avaoro 1rg7e3l8e,z eene n, mdiien eh etome gueizt oPnedreun dwooars. dUeni tH deeezre dbee flcah Cryovnidnag- zvioeotr tmberne n, gtd,a tn ideet nz ebeor ohmo ogd iies :d ez yKnien aft-aKmin ias umiitd: dzeylnmea btilga ddeirke n, zeny ng egelaftd v, enrifecth ienigdeef ntaekdkeenn, vhruyn nednik o,m terne kl iiasa gnl adte,g eenn heelkbabnend edreen g eodvaaenr:
tdeu imvaenn hberte eydz,e rd rviea nd ueimene np lieakn g: , zeyn zzyenn utwuwee- eaicnhdtiiggt: iiend eereen ttarko sv abnl odeemne knr ,u inw vealkne d veno obro odmat zdyie ovnatnlo odke elna vzeynnd ,e l ing eglyedkaeann :t ed eenz ek lbeulore mnaeanr awcehrtdigene erno opdlaatcthe tizga,d eonp , ddeizee levvee nv olaglse ng erbolas
deHrt ezty .nwas reeds een geruime tyd geleden , vdaant hdeet kgoeovratls baraenk dene dIen kdriaaacnhet nv adne doenztde efkckhionrgs ver-
K I N A - K I N A .
verfchafc had , voor dat de Europeaanen in
hun land kwaamen. De Spanjaarden vyaaren
de eerfte die haar in het jaar 1640 in Europa
brachten : tot die tyd was dit geneesmiddel,
fchoon van een gewiffeuitwerking, noch niet
veel in zwang; maar wanneer omtrent het jaar
1649 , de.Provinciaal der Jefuiten uit Amerika
, in Europa , te rug kwam , en zich naar
Rome begaf, zoo nodigde hy zyne geheele'
Order, om dit geneesmiddel in zwang te brengen
: ieder hunner genas de koorts even als
door betovering: toen noemden.men de.K ina-?
Kina, het Poeder der Vaderen: de Engelfchen
noemen dezelve Jefui'ten Poeder, T he J e-
s ü i t ’ s - P ow d e r . Eenige Geneesheeren,
welke geen grondige kennis van de kracht van
dit geneesmiddel hadden , kanten zich tegen
deszelfs"gebruik aan : behalven d it, had men
’ er een weerzin door deszelfs onmatige prys
tegens opgevat ; want de Jefuiten verkochten
het zelve zeer duur ; het was toen dat men in
Vrankeryk de boekjes zach uitkomen, welke
tot titel voerden : Lykfiatie van de Kina-Kina
pn Wederopftanding van de Kina-Kina♦ In het
jaar 1679, deed den Engelfchen Ridder Talbot
, door middel van de nuttigheit van dit
b.yzonder geneesmiddel aan te toonen , en
-zelfs ’ er de krachten te hoog van te verheffen
, het gebruik van de Kina-Kina in Vrankeryk,
herleven: men maakten ’er een nieuw
geheim van , dat men voor een groote geld-
zom aan L o d ew y k X IF , verkocht; dezen
Vorft maakten .het algemeen bekent, waar
door hy een grooten dienft aan het menfch-
dom bewees.
D e Kina-Kina,bevat veel minder harfta’ch-
tige als gomachtige ftoffe : zy word , gelyk
h^t grootfte gedeelte der bitteren , onder de
maagmiddelen geplaatft: zy verfterkt de maag,
Tierftelt den éetluft, bevordert de verteering,
en dood de wormen : maar , gelyk' wy reeds
gezecht^ hebben , haare voornaamfte kracht
beftaat in de afgaande koortzen te geneezen;
want , wanneer zy behoorelyk ingegeeven
word , zoo geneeft zy dezelve fpoedig , en
zeker : men geeft de Kina-Kina, o f in poeder,
o f in een afkookzel , vo f in een aftrekzel in;
’t zy met water , 't zy met wyn : maar wanneer
men haar in zelfftandigheitgebruikt,zoo
is haare uitwerking veel. zekerder, gelyk mede
het aftrekzel in wyn , krachtiger als dat in:
water is: vöor ’t overige zyn haare uitwerk-
zelen en wyze op welke men haar voorfchryft
al te wel aan de Geneesheeren bekent , dan
dat het nodig zyn zou om ’er verder over uit
te weiden. W y zullen ’er maar alleen bv-
I. D e ex,.
KINKH: KIN KI. K L E IA A R D E . 57?
voegen , dat zoo de Kina -Kina , niet altoos
alle foorten van boosaardige koortzen , rot-
koortzen, enz. geneeft, dit dikwyls veroorzaakt
word , om dat men verzuimt heeft
om de zieken hier voor af toe te bereiden, o f
by dit geneesmiddel de noodige byvoegzeleii
o f verbeterende middelen te voegen ; eindelyk
de Kina-Kina werkt met een wonderbaa-
ren uitflach’op het koudvuur, en uitwendig
heet vuur.
De Heer dè la Condamine maakt noch gewag
van een nieuw foort van Kina-Kina. Zie
zyne Rèize tiaar Peru.
K I N K H O O R N S , Fblutte. D i f zyn
eenichelpige fchelpen , welke fluitfchelpen
hebben, en tot het geilaeht 'der Tooten behoo-
reu, zie ~dit -woori. Dit fooft van fchelpen
zyn van de bevalligfte, en dierbaarfte; haare
gedaante, is kegel vormig en zy zyn. altoos
rykelyk met bevallige kleuren gefchakeért;
men heeft de geele Tyger , dat een fchoone
hoorn is , om zyne witte vlakken op een geele
grónd, de Guineefcbe Toot, de Amadus, de
Kuipers boor, de Nette Toot , de Admiraal, de
Fice Amiraal, de Oranje vlag, ' de Keizerskroon,
de GoudlakenfeTóot, de Duizend fchoone,
de Bruinet, enz.
K IN K I , dit is het Chineefchegoud Hoen;
het ontleent zynen naam wan de fchoonheit
van zyne vederen: men kent in Europa Veen
vogel die naar de Kinki gelykt. De mengeling
van rood en geel, die zyne hooftkleurea
zyn , de vederen die zich uit zyne kuif verheffen,
de kleuren van zynen ftaart, en de ryke
fchakering van*de kleuren van zyne vleugelen
, gevoegt by zyne bevallige geftalte, doen
hem boven alle andere vogelen uitmunten :
zyn vleefch werd meede voor noch uitmuntender
gehouden, als dat der Faifanten.
K L A P P E R S T E E N , zie A ren d-
STEEN,
K L A T E R G O U D , Auricbalcum. Dit
is geel kóper, da: zoo lang geflagen word tot
dat het bladen vormt, welke de dunte van
papier hebben. Deze bladen werden door de
Paffementwerkers gebruikt. Zie K o p e r .
K L A V E R , zie B e e m d k l a v e r .
K L E E R W O R M , zie M ot.
K L E I A A R D E , L e e m , Argïlla. Dit
is een zwaare aarde , die verfchillende o f ge-
D d d d meng