C E N S U R A
intime * EU m m , 8cc. & ex ifto opufculo toti excer-
pta eft:.-
mm mmmmmmmm sms
CE N SU R. A RESPONS IONI S
Pro infipiente.
C Um Proflogium in manus cujiifdam vcniflet, qui
hanc Anfelmi argumentation«!! , id quod majtis
cogit ari ne quit, eft fair cm in intelleftu , ergo & neceffa-
rio reipfa exiftet, non ratam efle pucans, earn refellere
geftiensferiptum illud edidit. utnarrat Edmerus lib. i.
de vica S. Anfelmi p. 6. 2. E- Hoc opus varias habet^
intitulationes , quas videre licet in variis hujufee li-
belli ledlionibus ad ealeem hujufee tomi pofitis. In hu-
jus refponfionis fine plurimum commendatur liberPro-
flologii.
Hujufee vero Refponfionis quis au&or efset Anfel-
mus adeo tacerevoluit, ut cum non efse infipientem ;
fed Caiholicum dixifsefatis efse duxerit in prologo fui
Apologetici,pag. 37. Unde hadtenus hujuiceRefpon-
dentis nomen auditum non fuerat, quod nos declaravi-
mus ex Mfs. fide quæ Gaunilonem Majôris Monafterii
Monachum hujus refponfionis audborem proclamant.
Vide varias hujufee & fequentis opufeuli ledtiones.
Abeat jam ergo procul Fraricifci Pici fententia hoc
opus tribuentis Roberto Olxot quern confiât ducentis
annis elle Anfelmo juniorem. Is quidem & cum eo alii
hanc S. Anfelmiratioeinationem , veluti qua? in Logi-
cam peccaret, exploferunt : fed aufim dicerequbd nec
earn intellexemnt. Alius forte' dabitur de ea differendi
locus.
C E N S U R A L I B R I
•.Contra Ga'unilonem refpondentem pro
infipience.
QUidam S. Anfelmi amicus ad eum mifit Gauni-
lonis-refponfionem, quam ut fanâus do<5tor eon-
lideravit, gavifus eft , & cam adjun&â confutatione
eidem amico remifit, ut teftatur Edmerus 1. 1 . de vita
S. Anfelmi p. 7 .1 . A. Hæc confutatio legitur in omnibus
S. Anfelmi tam exetifis quam Mis. codicibus. In
Mf. 14 2. bibliothecæ Domus S. Petri, tradb. 3. extat
fifb hoc titulo : Contra infipientes. In Mfs. Biblioth.
aulx Pembroch. tradt. 8. huncpræfert titulum:C0»ir<a.
refpondentem infipientem. In ea fpedtabilis eft Anfelmi
modeftia , qui, ut ftfert Edmerus loco cit. gratias agit
füo reprehenfori j quern non infipientem fed Catholi-
cum ipfe pronunciat in fuæ refponfionis prologo , &
quern non malevolentia fed benevolentia , quæ ipli infirma
vila funt, confutanda fufcepiflècenfuit ; ut ait in
hujufee apologetici claufulap. 4 0 .2 . B. hæc S. Anfelmum,
drum Becci Prior effet, ( circa an. 10 7 o. )
feripfifle difeimus ab Edmero citato loco.
C ENSUR A L I B R I ,
S 1 U Ê P l S T O l i t ,
De fide Trinitatis, & de Incarnatione
Verb!.
O P E R U M
liber de Incarnatione I^erbi contra ffudaos : ut fidera fa-
cit hujufee libellipræfatio in editioqibus Gothieisquæ
nec annum nec locum habent, Sc in quarum altera
omittuntur hæic verba '. contra Judaos ; quæ & in fub-
fequentibus poftca editionibus meritb expundta funt.
Irrepfejrant enim, utconjicfo, ex Tritheniio, qui in
I. de Eccl. fqript. cenfuit S. Anfelmum librum de Tri-
nïtate, & quidem ab eo opéré diftindtum , contra Ju-
dæo^ feripfifle : qui error ex variis hujus opufeuli in-
feriptionibus ortus eft. Nam in Mf. 336* bibliothecæ
Regiæ hic liber fie infciiptuslegitur, sinfelrnus de Tri-
nitate. Nec immerito : qnandoquidem Trinitatis fides
in eo maxime explicatur^ Ünde & nos integrum titu-»
lum reftituimus , de fide Trinitatis, &c. nee emméum
duximus omittendum' , qui magis operis argumentum
indie at.
Sandlus Anfelmus in c. 4. hujus operis commendat
Monologion & Prollogipn , quibus proinde pofterius
eft : at in cap. 17 . libri de proceffinne Spiritus fanPH
memini't iftius epiftolæ , quæ propterea ilium librum
præceflit.
HIc liber extat in omnibus five Mfs. five excufis
fandti Anfelmi exemplaribus : & quidem inventus
eft, fie prænocatus, Liber Jive epiftola de fide 3 feu
Edmerus 1. 2. de vita S. Anfelmi, & 1. 2. hiftor.
novor. feribit hoc opus ab Anfelmo initio lui Archie- ri.
pifçopatus fuiflè compofitum ftyloepiftolari& Urbano
II. Papæ deftinatum ; & ex eo S. Pontifieem in Ba-
renfi Concilio errorem Græcorum firmius confutafle.
Nihilbminus tarnen certiim eft 1. Anfelmum adhuc
Abbatem primam huic operimanum admpviflè, vide-
lifcet anno 10 9 2 . iplèeiïim in epiftola ad B^ldricum,
quæ eft. ƒ 1.1* 2 . fignificat fe hunc librum inchoaflean-
teqpam in Angliam transfretaret. Cantuariam autem
venit pridie Nativitatis B. V .& anço fequenti, qui ab
Edmero 105)3. notatur, in Archiepifcopum eledluseft:
juxta ipfiusmet E,dmeri hiftoriam. 1. 2. de vita fiindli
Anfelmi. Pridie , inquit, Nativitatis B. Dei Genitri- pa^, ij
cif & perpétua Vinginis Maria, Cantuariam venit. . . D'
Rapitur & violenter in Vietnam Ecdefiarn am Hymnis
portatür. Atla funt hac an. D. Incarnat. 105) 3. pridie
Non. A'fartit.
Id infuper ex eo probatur quod ut Anfelmus indi-’
cat in c. 1. hujufee operis, inceptum fit ante Concilium
Suelfionenfequod Raynaldo Remenfi.Archicpif-
copo præfide celebratum eft anno 1 o 5) 2. abeunte , vel
iheunte anno 10 5) 3.
Certum eft 2. manum ultimam huic operiS. Anfèl-
jnum dédifle anno 10 9 4 . videlicet poll S. Anfelmiin-
.augurationem anno 109,3. pridie non. Decemb. per-
adam , cum Rege in Normanniam tranfvedlo Anfelmus
ftudiis cceleftibus va caret ut tr'adit Edmerus. 1. 2.
de vita fandli Anfelmi : hæc autem, eodem tefte, anno pag. 1
10 9 4 . contigerunt. * •**
Hunc autem librum fanAusAnfelmus feripfit contra
quendam Clericum , qui aflerebat in Deo très perfb-
nas efle ..très res , fient très Angeli aut très animæ :
quem cum refipuifle audiiflet, & ipfe fuum opus di-
miferat, quod non perfecit nifi poftquam eum fidle
fiium errorem abjurafledidicerit. Hæç ipfè in c. 1. hujus
libri proloquitur.
Porro Clericus hic, contra-cujus blafphemias ca-
lamum S. Anfelmus exaeuit, Rofcelinus five Ruzeli-
nusvocatur iq Ms. 3. bibliothecæ Thuanæ, ut notant
variæ ledliones j &,in Mf. Monafterii Longi-pontis in
quo extat hic liber eo titulo : de Incarnatione Verbi
contra blafphemias Rucelini Compendienfis. Ifte Ruce-
linus fuit Abailardi præceptor, ut obfervat Horftius ad
S. Bernardi Epiftalas torn. 5. p- 37; Çpî.,i. lllius de-
nique errores notanturà S. Anfelmo 1. i . cp. j j . 41.,
& j i . ab Abailardo ep. 21. ablvone Carn. ep. 7. & ab
Annalium feriptoribus, ad an. 10 9 2. & 10 9 4 * Ea an-
tem ætate plurimi iftia difEcultate tenebaniur , ut ipfe.A4^
Anfelmus tradit. •
S A N C T I
C EN SU RA ‘ L I B R I
De proceffione Spiritus Sandli.
LEgitur hie liber in omnibus tum Mfs. tum excufis
op^rum fandli Anfelmi voluminibus. Cantabriga:
in Ms. 23/. Collegii fandli Benedidli tribuitur Augu-
ftinoj pet errorem haud dubie prioris litter®, A , qua;
Auguftmum pro Anfelmo fignifieavit.
Anfelmum autem hoc bpus edidifle licet non ex-
1. i.p.%'t. x. P*16“ ® tradat Edmetus in librisde ejus vita, Sc ibi fo-
ß- Iummodo dicat G t xco s ab Anfelmo Cathblica difputatione
fuifle confutatos: manifeflum tarnen fit ex eodem
LSI.*.?, in lib. 2. hi ftor. novor. ubi ait quod ipfe Anfelmus pofl
Barcnfe Concilium , quod anno 1098. coadlum eft,
mde diligentiusatque lubtiliuStradhns,egregium opus
, Lripfit, & per multa loca ab amicis fuis rogatus dire-
xit. Id etiam patet ex Anfelmi libro feu Epiftola de
\ fffjmo , in cujus cap. 1. docet fe ad Waler annum mi-
fifleopufculum quod de procefTioneSpiritus fand:iedi-
derac. Deeadem ifta dilputatione feribitur inep.j3 .
Sc o. 1. 3. & in epift. 1 1 . 1.4. hicliber in editionibus
Gotbicis Sc in Colonienfibus infcribitur t'Epißola Scc.
qtiod ex eofadlum conjicio quod Hildeberti inftantia
cönfcriptum Anfclmus ad eum tranfmiferit, ut ex ci-
tacis epiftol is iiqilet.
Hoc opus editum efle ante completum an. 110 1. quo
fchifma extindlum eft, colligitnr ex pr®fata epiftefla
qua V/aleranno in fcbifnyinellanti mifilfefe iftud opufx.
hijt.nov. culuna Anfclmus feribit. Praeaddubla quoque Edmeri
verbä certain fidem faciunt illud non elfe compofitum
nifi poll Concilium Barenfe , quod non anno
10 9 7 . ut Conciliorum colleblorcs falfo computant,
fed anno 10 9 8 . celebratum eft. Anfelmus enim an-
» 0 10 9 7 . feriä ƒ. qu® füit idus Oblobris ä Curia dif-
ceflic, Sc poftera die ex Anglia Romam profeblurus ad
portum Dofris venit. Lugduni motatus eft ufque ad
firriam tertiam ante Dominicam Palmarum ( anni pro-
inde 10 98. ) quodieLugdunoreceflit & pofl aliquot
dies Romam pervenit, Sc jfr® nimia ®ftate in viliam
Schlaviam divertjt: unde Barum Cum Urbano II. pe-
ciit, & Concilioadfuit. H®e fufe narrat Edmerus 1. 2.
hift. novor. ex quibus fitevidens Barenfe Concilium
anno 109 8. coa&nm efle , & librum de pro efftone
Spiritus fanth, non editum eile nifi pofl hujus anno
10 9 8 . decarfum. Mihi ergo'probatur I. ad id operis
excitatum Anfelmum ab Hildcberto Ccenomanenfi E-
. prfcopo anno h o o . poft men fern Auguftum, quo
Rex Willelmus regnum cum vita depofuit, hoc eft
ftadm atque k earcere quo inclufus fuerat , Hilde-
bertus liberatuseft, & quo Anfelmus in Angliam re-
yerfus eft : ibi enim tune fuifle Anfelmum non obfeure
inrvuit pr®fata Hildeberti ad Anfelmum epiftola qu®
eft i<Sp. 1. 3. his -Verbis: Feelicem rne , f i meruiffem vel
frajens inftrui. Hoc atttem mihi locus invidet, nec aliter
faintStionis indulfit obfequia, nifi prius orbis dimidium
confultarem: oportet enim marts & aeris explorare cle.
mentiam, &c. In qua etiam fe nondum in Angliam
transfertafle indicat \ unde Sc colligocam feriptam ante
annum 110 1. quo ineunte videlicet paulo ante ver-
num tempus in Angliäm Hildebertus tranfivit, ante-
quam Elias urbe capta Ccenomanenfe Caffrum obfe-
rfilfet: ut de H’ifdebeno obfervat D. de Bondonnec in
libro de vitis Cce'nom.Pontificum 2 .Mihi probaturhoc
öpusab Anfelmo compofitum ab anno rrai. rrieirhce
ad annum 1103 . quo iterunr ex Anglia Anfelirtus exi-
vit, Sc eo ipfo tempore Anfelmum illud Hildebfttp ac '
Waleranno mififle.
A N S E L M I.
C E N S U R A L I B R I
De voluntate Dei.
IN noffoci-hissinqnarinddi, Mfs/reptritcitifttlL
bellus. Cum tarnen in omnibus editis lenatüt fub
Anfelmi Cantuar. Archlep. nomine 3 *& in eo verba ac
fententia! S. Anfelmi deprebendantur,ilium ad appeil-
dicem nen duximus ablegandum. Equidcm. Icio An-
fclmum Lautfurtenfem de voluntate 0 ei eo fafeulo dif-
putalfe, & ejus h^c de re fenccntiam i Rupcrto Tui-
tienfi actiter iitipugnatam non verbis m o d o fed & In
fetiptis: utin Ruperti Apologiallate diflcrui. Verum
quid ni & Anfelmüs Cencuarienlis de eadem quarftio-
ne fimul. ac de Concordia präefeienti*, &t. udprtrk &
circa vitae finem, effervefeentibus tune animis circa
hanc de Dei. voluntate quarftionem : paucis videlicec
annis; antequam Rupettus cum Anfelmo Laudünenfi
Congrederetur. Nam advtrfus cum feripfit circa annum
m S . ut in ejus Apolögia aniffiadveiti: Anfelmus
verb deceflèrat anno ïio ^ . •
C E N S U R A L I B R I
De cafd dmboR
I Stfus Dialogi S. Anfelmnsipfe meminit in c. 17 . |.
1. Cur Deu: honu. Et in er ƒ. I. de CeMceftu n r r i .
uali, circa finem, St in c. 7 . 1. de CottcordU fMiieim.
•U, Scc.-Argumentum libri deefaratur in prolögo ad
Dialügüm- de veritute.
Hunc nt Sc alios tresS. AnfeteüS feripfit dum aef hue ut
Prior eilet Becci, ut tradit Ednh 1,1 . de ejus vit*: hoc |«
eft ab annölöifj. quo prrCpoliruseft.ad annum 10 7 7 .
quo Hi Abbatem eft eleilus*
Obfervandum hf‘c anum eft quod tradlat-us de malo
de quo ipfe-iferipfit ad Mauritfunt, non eft nifi excer^
ptum ex c. 11. dialog! iftius, remota formajnterfoeü-
Clonic, tft facile ad vertei quifqtiis epiftölam ad Mäuri-
tiam', qu® eft 8. h 2. eontuierid cum pfaffa^p eapice
ii. dl. io . Quaproptef fcriptiim illud fepa^atim non
edidimös ; ctim & in ea capite ,-•& in ifta epiftola ünö
contcxtu integrum habeatur.
CENSURA L I B RO RUM
Cur Deus homo.
H Öc opas-in Anglia ad Bofonis inftantram. 'S. Anfelmus
inchoavit j & in Capuana provincia an-
tequam cogeretufBärehfeGoncllrrim, perfecit: utiplc
teftatur in pr®fatione , & Edmerus refert 1. 2. de ejus
vica. Inde confèqui necefle; eft hoc opus prodiiflè ante pt
librqm de proceffione Spiritus fan PF: qui ut probavi-
nuri j ' non nifi poft Barmfc Concilkim fefiptas eft.
Anna iracjiic i 0 94 . poftquam librum d Incarnatione
V°rbi perfecit, hofèe fibres S. Anfelmtfsaggrefl’us eft ,
dmrf perRegisabfentiami ftudi-is fan <ffeis tot am fè dareb
jtfxta- Edhv. h de ejrfs- vita. 'ipfos autem. complevic pa£.
in villa Sehta-viam quo diverteta.^ anno r<3 9 ft. ^ ubi c. £>
remanere nimio calore compulfus eft?, donee mftaret
flatus dies Coneilii videlicet- Galt O&ob. iftius anni
to y 9. Sc nèn annf to p 7 . ut e» Edmero dcitionilra-
vimus in libri de proceffione Spiritus fanPH Cenfura.
Hos libros Eimerus ipfe Becceiifi Ecclefi®, cujus erac
filius, tranferipfit: ut teftatur S. Anfelmus inepiftol.
♦ * iij