7o4 C A S T I G .
Poculo
Ibidem C. Mutandö , aut
Frequenter
Ibidem V. Non fuis
Odium éorum inter quos .. accendit
Utiles
Ibidem E . Ut quietus ad fola piæ vit£t
Minora majoribus
Qui a ab
Col. z. A . Aut quia non
Seu vero
Ibidem B. Sollicitudini Sc àmoris dele&ationï
Perficit
Urfus
Ibidem C. Subripere
E P I S T O L A X X X I I I .
j *4g, f 2.4. col. i. A. Infcriptio. Domino Gondulpao,
^ Fràtcr Anfelmus.
E P I S T O L A X X X V I I .
la g . 3*5. col. 1 . C. Effettum
Ibidem E . Secundùm eandem
Omit, admonitione
Veneranda
E P I S T O L A C IV . L I B R I it f .
Tag. 43z. col. I, E. Omit. Semper
Me tarnen
Vobis aliquid exhortando
Quia in
Col. z. A . Ad hoc quod propofuiftis , vultiè
Aâionibus
Omit. Ut
Tendere
Aliquid ibi
Ibidem B . Semper illüd cogitetis w
Quid enim paulatim
Vos videre poffit, violetis j & fie fandtis
Oro ut pro me
T I O N E S
%
3 oft hoc verbum : indigere. A ddit: Tam male
ïiim fum in Archiepifcopatu , ut certè, fi fine culpa
dicere pofïum, malim de hac vita exire * quäm
lie vivere.
EP IS TOL A S. ANS EL M I.
Anfelmus gratia Dei Archiepifeopus Can*
tuarienfis 3 quamvis exul, vero & dilecfo
amico Hugoni Archidiacono : falutenr
& benedi&ionem Dei , & fuam , fi qyjj
valer.
Fïdelis Dei diledtio non dormit neque dormitat
neque ulla fiecüli perturbatio aut ullus cafus iU
lam'fatigat 3 & femper ejus qüem difigit prsfentiam
defiderat. Et quoniam de dile&ione tua cettus, fum
quod abfens per mei pra;fentiam non pofium , fal.
tem per litteras quid mihi fit aliquatenus fignifico.
Dei gratiä difponente Sc orationibus fervor urn Dei
qui in multis Iocis lohgè latéque fuä gratiä propter
Deum me diligunt, me profequentibus , ex quo de
Anglia, quomodo Deus feit nee oblivifeitur, exivi,
nullam fenfi temporalis rei in iis qua; necefiaria mihi
fuerunt, indigentiam ; néc ullius malivolentia rän-
tt\m mihi nocere potuit, qüantdm benivplentia Dei
me juvare voluit. Tantam enim gratiam fuam pie-
tate mihi Deus largitur apud multos , quorum nu*
merum roodó nèfeiö, Epifcopos , Abbates 3 Principes
, & divites hujus fxculi, minoris ordinis a mari
Barenfi ufque ad mare Bononienfe ; ut plus timeam
multos offendere me abfenrando, quam eos frequen-
tando. Ihter quos venerabilis Archiepifeopus JLug»
dunenfis gaudet ad prxfens fe fuam mihi munificen-
tiam copiosc & honörificè exhibere , & defiderat
me femper fecum quamdiu exul ero ab Ecclefia nof-
tra manere. Quod non tam Deus meis meritis facit
, quam fux bonitatis abundantia. Quid autem
de me futurum fit. . . . . . . . . . . . . .
1
TR AC TATÜS
BEATI ANSE LMI
DE PAGE ET CONCORDIA
C A P l T T 1.
Quomodo cum proximo Pacsm fervaYe debemut.
NE c es s a r i t t m valde eft cum fratribus
pacem habere & concordiam , Prælato o-
bedire, Deô munditiam cordis exhibere.
Cum proximis namque idipfum debemus fentire, ut
unatâmes unô ore honorifitemus Deum. Prælatô
convenir obedire , dicehte Apoftolo ; Obedite pr&po-
fitis veftri% & fubjacete eis. Ipfi enim tjuafi rationem
reddituri pro animabus veftrie vigilant, ut cum gatt-
dio hoc faciant non gementes. .Non enim expedit vo-
bis. Deo munditiam cordis oportet prxparare, quia
beati mundo corde , quoniam ipfi Deum videbunt.
Qualiter itaque hac cria» ferveritur videamus. Ut
concordiam cum proximis fervemüs , ftudeamus honore
illos pravenire. Tunc fi quidem fratrerti fuum*
quis honore pravenit, quando fuam voluntatem ejus*
iupponit voluntati. Solent homines faculo dediti
propriam voluntatem diligere-, facere ut- Sc omnes
alii fibi obtempèrent defiderare. Hoc unufquifque
concupifcit > hoc verbo & opéré clamat. Qui non
bene quid velint confideraverint, nunquam profec-
tô voluntas eorum côncors erit. In hoc tamen quan-
dam concordiam habent, quod omnes honorari dé-
fiderant, omnes amâri volunt, omnes fua voluntati •
ut alii concordent appetunt. In hoc verb quod qu:*
que qua fua funt quarunt , & nullus qua alterius
fint quarat , multis modis difeordant. Quippe in
hoc quod ifte fubjeiftionem & horforem fibi exhiberi
cupit ^ & ille hoc idem non mindri ftudio fibi quant
; nec ifte illi , nec ille hilic confentire poterit.
Dicit ifte , Hoc vel illud mihi fieri volo : dicit ille ,
Nequaquam fic efle volo. Taliter difeordando pads
& concordia diftolvuntur vincula. Vcrùm ii qui
in pacis charitatifque cuftôdia Deo placere defide-
rant, talem fibi Vivendi regularo conftituaot , ut
quicquid proximis fuis placere perpenderint, hoc Sc
ipfi fieri velint. Et quia teftante B. Apoftolo, Bea-
t 'm eft dare ejuam aicipere , honorare ejaam honorari *
ftrvire ejuam fer<oiri. Non majus aequirit ille qui ex
chatitate fervit, quàm faciat cui fervitur. Dehiquô
^ui alteri officium charitatis exhibet, jam hoc unde
illi Deus fit gratus habet. Ille verb qui fervitium
fufcipic ÿ non fie. Quas enim mihi gratias 'debet
Deus 3 fi tu vel quilibet alius me amat ? Cum itaque
majus .fit habere unde, Deus bonam retributio-
nen\ redditurus eft, quàm id unde nullam ; confiât
quia is qui ex charitate mihiftFat, majus quid habet *
quàm ille cui mihiftratur. Adhuc ille , cui' alterius
charitas fervit, munus perfun&orium aliquod acci-
pit inde -j videlicet , honorem , prandium , vel aliud
quodlibet beneficium. Alter qui ex charitate fervi-
, fibi non foliYm charitatem retinuit, fed etiam
»rnpliorem quàm fuerac, illam participando efficit.
ReS quippe minuunrUr difpertita charitas autem
quantb magis fpargitur , tantb magis amplificatur-.
Ex cujus adminiftrâtione fummè circa te, qui illam
exhibuifti, dile€Uo crevit, cui hoc ipfum utique ad
cumulum meriti erit} eo qubd pet te ipfa in me tui
dileÊtio excrevit. Et licet me ideo ipfum charitatis
officium pertranfierit ; ibi tamen remuneratio tucè
charitatis , ^ua hünquam excidit, femper manebit.
Unde Sc illud poteft cölligi , praftantius effe fer-
vire quàm ferviri. Et ita ergo ip omnibus jofliriam
Dei magis appetaiic dare quàm accipere, Sc plus
alterius quàm propSa ftudeant voluntati parère.
Qui fic fe habere voluerit, voluntati alrerius con-
fors erit. Idipfum fentiens unanimis exiftens, alio-
quin concordiam habere non poterit. Quomodo
enim illam habebit, nifi diligenter earn quafierit ?
Quarere ut habeat aliter non poterit j hoc modo
quarens habebit.
C À P Ü T ï I.
î)e obedientia Prdato exhibendäi
PRælato noftro fubjeétionem Sc obedientiahi ex
corde fervàre debemus ; aliter enim normarn
quam profitemur non tenemus. Siqgidem ille verè
fubjeAus Sc Monachus vel Cahonicus eft * qui gau-
dét fe fuum non efte propter DeMm. Qui enim non
ex corde fed folâ fubje&iortis lege obedit, nifi fe
correxerit, mercedem obedientia non habebit : E-
teriïm non eft bonum nifi voluntariüm. Oportet
etgo ut ex amore legem obeditionis teneat, ne mercedem
fua profeffionis amittat. Quandiu ex volun-
tate non paruerit, quantùm ad fe in propria volun-
tate perfiftit : quam inqüantum habuerit, fuus eft,
non "alterius. Et fi fuus eft * videat qua poteftate,
quibils atmis j quibus viribus ab impugnantibus fe
defendat î Mirum eft quomodo adverfarius qui cir^
cuit quarens quern devoret, ilium Sc ilium non in-
vadit, invadehdo déglutit, deglutiendo incenmit j
qui viam vadit qua à latronibus invenitur, fi non
agnofeitur exemple invaditur , tunditur, exfpolia-
tur. Porro fi cognofcitur , fed Dominum & advo^
caturh non habuerit , cojus reverentia fie timoré la-
tronum manus evadat, veluti ilium amant Sc ap-
pretiantur fe habent circa eum. Si Rex aut filius
Regis eft, aut prapotens aliquis , ex timoré role-i
ratur reverenter falutatut Jlla fu s cepto itinere pro-
ficifeitur i fin autem denudatur Sc tunditur. Sic , Fratres
, fic fine dubio fit in animabus noftris. Deus
omrtipotens paravit nobis regnurn fuum , cui fi obedire
völuerimus , non fervi fed amici ejus & filii di^
cemur & erimus. Obediemus ergo ei fi. quiequam
eum veile feire poterimus ex bona voluntate noftra
fatagemus exequi. Boha & obêdiens erit voluntas
noftra , fi ejus voluntati eam fuppofuerimus, & ei
V u ttu