appedtus refiftat, fed ut bonus malum fibi Temper Tub-
iiciat. Quicquid poftremb exterius oftendit in hart/.
veiînipfa oitu, vel in confuetudine > * ftudeat etiam.interius
pto c ione habere. Alioquin, nihil fibi corona,Gve tonfura pro-
«•/* »mit. «défie, ullufve habitus * vel confuetudo monachalis.
Ac Iune plerique qui fa&icio ordini imputant, qubd
naturalem non fei vant. Dicunt enim bono animo fe
pati non pofle qubd eisimponantur confuetudines tanta:.
Qucruntur eciatn qubd in ficculo meliores fiierin t,
eofque monnehatus détériorés effecerit. Verùm quif-
quis hoc dicit, denario falfo eft fimilis.
C A P U T X C V .
Similitude inter Aionachatum, & ignem.
FAlfus quippe dcnariiis, bonus plerumque efle vi-
detur j at fi in ignem fuerit miflus, protinus falfus
efle probatur. Sic plerumque malè morigeratus ho-
«/. yetùm fi mo, bonis efle moribus videtur in fæcülo} 4 at fi mo-
rîpuériT all- nachus fuerit effebtus, culpifque poftmodumexigenti-
quo inftînâu bus regulariter fuerit increpatus , protinus probatur
culpifque *non die quod videbatur. Qui enim humilis videbatur
& patiens, mpx fuperbus invenitur & impatiens.
Quod fi hoc imputaveric Ordini > tale eft ac fi denarius
dicat igni, tit me falfum feciftir Non enim fal-
fum eum fecit j fed quod erat, oftendit. Sic denique
iftum non Ordo male morigeratum effecit, fed quia
hoc jam diet, deçlaravit. Non igitur Ordinem fed
feipfum accufet, morefque perverfos in bonos com-
mutet. Nifi enim elle bonis moribus videatur j bona,
fi quæ exterius agit, parvipenduntur. (
C A P U T X C V I .
19e interiori virtute , & exteriori.
DUo quippe virtutis funt genera , quæ inter fe
fic difterunt t ut corpus & anima. Unum enim
interius & invifibile : aliud verb exterius eft, atque
vifibile. Interius namqueeft chadtas , humilitas, pa-
tientia, benignitas , cæteraque fimilia : Exterius verb,
jejunare , eleemofynas dare , in orationibus vigilare,
Jachrymari , aliaque hujufmodi. At ficut corpus fine
anima non diu fubfiftere valet, anima verb fine cor-
pore poteft ; fic exterius. genus fine interiori non diu
fiibfiftit, cbm hoc interius faciat fine exteriori. Diu ,
enim charitatem habere quis poteft, etiamfi non. je- *
junet j cum diu pro Deo jejunare non poffit, fi eum
non amet. _Ut tamen plerumque fpiritus malignus
corpus aflumit, illudque vegetando fubfiftere facit :
fie inanis gloria cor hominis intrat, illudque virtutis
genus exterius fimulat. Sicut enim charicas jejunare,
fic & inanis gloria facie. At ficut corpus exanimatum
citb feetet, & contemnitur ; fic exterius genus fine
êi. Deo & interiori * defpicitur. Cum enim quifpiam jejunio
pUc«1* 1 quidem intentus, fed irafei facile videtur : fide jejunio
laudetur ab aliquo, confeftim refpondetur ab al-
tero : Quis, inquit, de illius curet jejunio, qui fic
jfe,oflttur . * inflammatur pro nihilo ? Si autem frequentiits man-
^*deî«,iea' ducaret » humilis & patiens* efle videatur : fi quia
sed fi, qui non jejunat, ab aliquo reprehendatur > illicb ab altero
noo refpondetur : Bene utique, ut manducet, promere-
tur, quia adeo patiens eft & benignus.
C A P U T X C V I I .
Similitndo inter Monachum, Cr hortulanum.
SCiendum eft ad virtutes tendenti, qubd agere debeat
more hortulani. Hortulanus quippe qui
éi. »mit. plantare appétit herbas, prius terræ *.& earum natu-
& earum ram conflcjerac a ubi eas planter. Nifi enfin terræ * Sc
A earum natura convenerit, crefcere vel frudfcificare
millatcnus poterunt. Sic qui virtutum facere vult
plantarium , quo in loco fui plantet eas, fibi eft præ-
videndum. Si enim locus fuerit vitiofus, & ipfæ virtutes
in vitia redigentur.
C A P U T X C V I I f .
De adificante domum.
RUrfus fic eum agere decet, velut qui domum
ædificare debet. Qui enim ædificium facere vult
ftabile, foliditatem prius confiderat terræ, qub fei-
licet fundamentum firmum fupponere, parietem eri-
gere, teéhim fuperimponere , tutufque»* poffit in-
habitare. Sic qui virtutum vult facere ædificium,qub
fècurus inhabitée ab infidiis dæmonum > quo in loco
fui conftruat illud, fibi eft prævidendum. Si enim locus
4 non fuerit firmus , nec ædificium diu fubfiftere 4/*,0«u*cjm
poterit.’Hoc itaque folum vel terra bona, eft humilitas
} cujus cunÆtis virtutibus congruit natura, eafquc
velut firmum fundamentum fuftentat.
C A P U T X C IX .
Quod fuperbia fit vallis maxima be fits
' vitiorum plena.
NOn eft in altum elevata fuperbia , ficut quidam
putant j fed demifla eft, & vallis maxima
beftiis vitiorum plena, & caligine tenebrarum denfif- '
fima. Nam quantb ampliùs quis fiiperbiâ involvitur,
tantb lucem veritatis minus intuetur. Nec clarè ju-
ftum ab injufto, quandiu in tenebris, id eft, in cæ-
citate cordis furjacet, difeernere fuperbus poteft ; fed
quæ funt diftorta æquè fedlatur ut retfta. Unde fit
ut in valle ifta tenébrofà vitiorum, fit copia quafi be-
ftiarum crude! ium multitudo magna. Nam leones cru-
delitatis, vulpes calliditatis, ferpentes quoque vene-
nofæ invidiæ, ranæ garrulitatis & iracundiæ, cætera
etia.m vitiorum animalia folent ibi abundare. Quæ
quantb plus cuique familiäres habentur, tantb minus,
quàm fint crudeles, videntur. Confuetudo enim vitii
eft, ut non facilè videatur ab illo qui eo premitur :
fed moxut ceflaverit, & ab eo fe alienaverit, tune
demum confiderat in quanta foeditate & mifèria ja-
cuerat, & quàm graves morfus malarüm beftiarum
toleraverat.
C A P U T C. -*• capitis
9)-
De Monte hnmilitatis, & feptem gra dibits ejus.
HUmilitas autem mons magnuseft, in cujus fum-
mitate lux eft non modica, & honeftarum per-
fonarum, id eft, fanélarum virtutum pulcherrima tur-
ba. Sed quicunque ad huncpervenire defiderat, ne-
cefle eft ut per gradus quofdam afeendat, fi hune
montem agnofeere & inhabitare affedlat.
C A P U T C I . 4/. cap. to*’
Primus gradus hnmilitatis.
PRimus itaque gradus in monte humilitatis, eft
cognitio fui. Hune unufquifque fie debet habere
, ut fe inferiorem omnibus judicet j imitans Apo-
ftolum, qui fe omnium fuorum coapoftolorum dixit
elle minimum. Nam fi effet aliquis homo, qui ita
peccaflet, ut Dominus ejus fibi juftojudicio. pedes &
manus amputare, oculos eruere, Sc totum corpus di-
laniare pofîet, nec tamen faceret, fed ex fua miferi-
cordia ilium toleraret, vehementer fe Domini fui debieorera
cognofeere dcberet, & magi, humiliari. A multoque majorcm pdràitemûm agunt qulm fi confi.
tcrcncur, eifque iiijungcret aliquis facerdotum. Ve-
rùm in hac re peniuls decipiuntur, quia nullus Deö
quicquam confirai poteft, quod ipfc ignorer. Omni*
tnm « y,U* fkn, & *pma. Vult itaque Deus uc
quicunque et peccaverit, ac fi ipfc nefeiret, ïta fuo loco
alu nefcienti confirai nediflimûlet I qnatenus hou
judicio mamfefte comprobec qui fi Dcus hoc ignora-
rct> <P‘e veraciter ci tnanifeftaret. Ad hoc : fi is qui
majorcm pcenitentiam ex proprio arbitrio non contenus
vult agere, quàm aliquis, fi cônfiteretur, vellel
Cl împoncre : putat majus quid fe feciiTe ex propria vo-
itintate > quàm fi cônfiteretur : penfetapud fequid fibi
plus corifttterit, an^confiteri & parvam pcenitentiam
quo fe minus perpenderet meruilfe à Domino fic to-
lerari. Nos igicur Dominum noftrnm in muftisoffen-
dimus omnes l ôc ln tantum, Ut nos ex vindiéla iu-
ftitiæ (uæ membtatim poftec diianiare, autjugi htn-
guore i in præfenti affligere, aut poenis poftmodum
æternis tradcrC.
C A P U T C I L
Qu'od tjui-.in De um peccat, omhem creaturam contra
fe excitai.
T J X qüa offenfiorie non folùm iram Dei bromefil
il'IllmiK _(pA l : s gS^«hrs8ro.mE aBS-B J..„B..fi.i i_ _W b f i
tempore poemtere. Cumque magis digit pcenitentiam
gratis protelare, quàm reatum fijum percoiifdEoncm
manfteftare, agnofeat pro.ccrto quta nondum verü
CortfeOEom îllairi fuam fporitaneam' ptrniientiâm
quamirbet gravis fuerit, adæquavi'c.1 Ôuoniam qui-
aem needum fibitancùm conftitit graviter clam pcé-
nituifle, quantftm confeffionem; cuieam facere de-
burt, fecifle. Quaré minus eft/femper quemlibee
B«*™ g
excitavimus. Etenim fi fervus alicujus 4 Domino fuo
reccderet, & inimico Domini fui adh.atrcret > non
folum ipfum Dominum exacerbaret, fed & totam
Cjus familiam juftiflime irritaret. Cilm igitur Domi-
num creatorem cunbtorum offenderimus, adverfiini
bos omnem erfiaturam, quantitni fpeiftat ad meritum
noftrum, in iram commovimus. Poceft ergo nobis ju-
fta confiderat ione terra dieere; Non debeo vos Fufti-
nere, fed potius abforberc i quoniam 4 creatore meo
non timuiftis peccando recedere, & inimico ejiis, dia-
• feivire bolo * fcilicet, adhxrere. Poteft etiam cibus dicere,
& potus : Non meruiftis ut vos pafeere debeamus*
immb potius ut confufionem & necem vobis pra:pa-
remus. Ab illo enim peccando recefliftis, per qnem
nec ales efurit. Sol quoque: Vobis ad falutem non de-' C
beo lucere, fed ad vindictam Domini rtiei, qui eft lux
lucis Sc fons luminis, penitus cocrcere. Sic & fingula
quaeque creata contra nos poflunt furgerc irrefragabili
ratione. Proindeexpedit nobis humiliari, ne diu di/ata
vindi&a, tantb acritis adveniendomala noftra puniat
quantb diutius toleravfcrit 4 quod punire poterat. Ut
g i j j vcl erg° humiliemur, quid limus, quid * nati fuerimus,
vel quid fecerimus, mente pertrablemus, & nos Viles
peccatoires, mu!toque fupplicio digniflimos fore co-
gnofeemus. Qui le ergo ta'em judicat, jam in primo
gradu humilitatis flat.
c a p u t c t ;
Quart us gradus humilitatis.
CUm itaque tres gradus in.monte humilitatis ha-
beam us, fequimr perfuafiq qu^ unicuique ha^
benda eft , quartiis videlicet jam pralibat»-vircucii'
gradiis. Cum enim necefFarium fit ut ponfitcamur,
lciendum eft qubd ita confiteri debemus, ut hoc ip-
fum qUod confitemur, ita efle perfuadeamusw -Tunc
etenim pura eft confeflio, fi*eam Fequitur volunta^
ria perfuafioi
C A P U T C I I Ï ;
Secundks gradus humilitatis.
SEcundus gradus eft dolor; Nam Funt norinulli
qui. fè peccatores elfe cognofcunt Sc fatentur, fed
nullum inde dolorem habere dignofeunturj qiiibusne-
* cefle eft ut doleant, fi veniam mereri defiderant :
Quia non valet ad falutem ut fe cognofcat quis pec-
catorem, nifi inde habeat & dolorem. Nam fi Domino
Fuo aliquis peccaret, & inde dolorem non haberet,
quid putas Dominus ejus de eo diceret ? Quomodo ei
offen fa m poflet dimi.tere, quandiu eum deoffenfione
Fua nequaquam Fciret dolorem, habere ? Ridicuiura
Poth,s» quàm aliud, videretur, fi veniam peteret de
U l E r hoc> unde ^ * non dolere fateretur. NecefFeeftenitrt
ut dolpfem habeat, quifquis de perpetratis culpis
veniam confequi defiderat.
,,e- ,0,• C A P U T CIV.
• . Tertius gradus humilitatis.
DEinde fequitur confeffio j * qua qualiter fe pec-
cator cognofcat, Sc doleat, confiteri ftudeat.
Multi enim Funt qui Fe peccaflc cognoFcunt & dolent
, & tamen celant, quoniam quidem hoc confiteri
erubcfcenccs non audent. Et quia Fciunt confefi
fionem ad falutem necefFiriam fore, ita in cordibtfs
fuis coram Deo pcenitent, Sc illi confiteri proponunt-,
C A P t j T C V I . ^
Quintus gradus humilitatis.
\Uinto igitur gradiiconfeffioappondtur, ut fcili-
£ c e t, qualem fe quis cognofeit dolet, confitctur
îuadet, talem quoque Fe ab aliis cqncedat judicaru
* ^ Sunt enim plerique Fads Femetipfos judicantes j fed nequaquam
poflunt ab aliis pad judicarl, vituperari :
Qui ut ad montem veræ humilitatis afeendam, iis ne-
celle eft ut ficut femedpfbs defpiçiendos judicaat-s
fic etiam alios, fi Fe judicando defpexerint, tolerare
fciant. Qua in re opus eft patientiâ, quæ fèxtoloco
eft apponenda.
C A P U T C V I I . • \di. c. iotf-.
Sextus gradus humilitatis.
Hi£C itaque uriicuique familiaris fic efle debet
uC*quandocunqu6ci aliqua "injuria fit; ita,Mnanra^
earn lulcipiat patienter quafi commodum fibi ma- eunq“e
gnum fieret. Profedlb fi aliquis fervorum alicujus
difereti hominis peccaflet, Sc dum fibi exinde fierent
multa; moleftix, non reclamaret, fed potiüs jufte
' talia pati fc diceret, citiüs apud Dominum miFrt-i-
cordiam inveniret. Nos itaque qui multa contra
creatorem noftrum commifimus , tantb ftudiofids
humiliari debemus, quantb magis induJgcntia ejus
nos indigere videmus. / I
£ k .