'4
MÄndaftis mihi in litteris veftris quodferminb
a me vobijconftituro, Deo auxfliante, Cantua-
ri* eritis IToportune pöteritis, fufcepturus & fadtu-
ms quod debebitis : rogäftis quoque ut fi id efEcere
non vaietis, concederem quaterius id mihi decem die-
bus ante renunciare pofletis. Sed Guillelmus Clericus
nuntius vefter' precatus eft nie ex veftra parte j ’qua-
tenus ego ipfum terrainum adventiis ve.ftrialiquantu-
lum cxtenderem, ut ad nos oportuniös pofTecis, venire.
Quod Sc ego causa veftri'amoris & opprtuni-
tatis libenter facio. Ne#itaque opus fit vos mihi
quidquam ante de veftroadvencu renuntiare,firmmo-
neo vos ut die Dominica , qui erit quinto Calend;
odfcob. Carituariai firis ad faciendum quod fadere de-
betis, 4c äd fufcipiehdajn confecrationem veftram.
Pr*terea quod dicitis in litteris veftris, vos pecuniam
qu*rere ut Roma mittatis pro Pallio Ecclefi* veftr*,
non concedb. Et puto qüia id fruftra faceretis j quo-
niammullus debet habere Pallium, antequam fit con-
fecratus. Litteras quas requiritis~in teftimonium per-
fon* & ele&ionis. yeftr*,cÖm mihilocutus fueritis, &
oftenderitis cui eas dirigere debeo,libenter faciam pro
vobis, ficut proamico facere debeo*
E P I S T O L A L X X X IX . , • ,
Domino & Patri Reverendo Archiepifco-
po Rotomagenli Guilielmo | Anfelmus
Servus Ecciefia: Cantuarienfis :fal.urem, 6c
fideies oraciones cum fervirio.
. . > E P I S T O L A X C I . .
Domina; 8c Macri in Deo chariffim.'e Ad;e
venerabili Comitiilïc , Anfelmus lervUj
Ecclefi« Cantuarienfis : quod melujs
» quod dülcius , quod. affeduoflhs potelj
lecundum Deum.
CUm veftra: volo fcribere Celfitudini, utique ne.
queo invenire vèrba quibus affeiftum , quenJ
fervac fempcr*cor meum coram Deo de vobis, pof
firn exprimere j nifi fprtè per hoc ilium melius expri,
mo,quia me faieor exprimere non pofte. Quippe cilm
mente pera&oiifFe&uoTam dik&iohem quam in vo.
bis proptet Dvüerga memultis^modis fum expertus-
nihil in me pofium cogitare quod ad ejus retribudo
nem} aut gcatiarum a&ionem, fecundüm voluntatem
meam poifit fiifKcere. Quoniam ergo melifts nec fcio
nec valeo, ad Deum me converto, oro ut ipfe dile.
'O'ótioni veftr*. (uam .pro me dile&ionem qua: fuperac
omnia merita hominum recribuat;Hoc quotidie bcio
hoc quamdili vivam Deo ännuente facere non deii-’
ftam. Noftis defiderium meum de vobis, quod'uti.
nam audiam antpquam moriar per gratiam Dei com-
pletum efle.' Verum dieo vobis, quia hetior exiret
anima de cprpore. Noftrum efte quod feite defidera-
tis, lator pr*fentium fatis vobis poreritedicere. Spiritus
fandtus lir Temper cuftos & dire<Sbor cordis veftri
& v i t * veftr*.. AmSfljB
M Ä Ä f Ä Ä S B H
E P I S T O L A X C I L .
M Ändaftis mihi in litteris veftris quia Guillelmus
Camerarius & uxor ejus dieunt me fibi dixilfe
quod ipfi poftent eleemofynis redimere peccatum fuu,
illud fcilicet quia ipfe Guillelmus in uXore habet eam
qu« fuit cognati fui. Quod feiat Sanbtitas veftra me
nünquam eis dixifle, fed potiits dico quia neuter il-
lorum , fi in hoc peccato mortuus fuerit, videbit glo-
riam Dei. Valete.' ' •
E P .IS T O L A X C .
Aftfelmüs Archiepifcopus Çantuariæ, Re-
vereqdo * Lundonis Ecclefiæ Archiepif-'
copo : at fero falutem 6c veram amicitiam
in Chnfto,
QUod me rogäftis de Don^no Alberico Cardinali
Romana: Ecclefiæ libenter feci,'tum propter
honorem Roman* Ecclefia:,tum'pröpt.er veftrum,pro
quo' libenter facere volo, fi quid quod pl veeae San-
éfitati veftr* intellexero. Gratias agimus Deo qui in
Régno Danorum veftram religiofam prudentiam, &
prüderem religionem ad Archiepifcopatü fublimavit.
■ Confidimus enim quia gracia Dei coopérante, ea qü*
corrigenda fünt, corrigeas j & quæ ædificanda atdifi-
cäbitis ; & qu*nutrienda,nutrietis# Audivimus nam-
que à praîfato Cardinali multa bona de vobis : unde
iftam habemus fiduciam, & oramus ut Deus qui hoc
incepitin vobis, ad bonum effeAum veftram Temper
Anfelmtis gratia Dei Arehiepifcopus Cantuarienfis
, Haconi Corniti'Orcadenfium :
/ . falutem, 6c beriediétionem Dei.
A Udio quia propter indigentiam docloriim, mi-
mis quàm expédie, pbpulus qui fub* veftra po-
teftate eft,cognofcat& colatChriftianam Religionetp.
Sed gaudeo quia referente Epifcopo quern nunc per
gratiam Dei habetis, didici quia prudentia veftra libenter
fufeipit verbüDei, & confilium quodpertinet
ad falutem. Hac igitur fiduciamitto ftrenuitati veftræ
litteras monitionis méæ;quatenus fe ftudiosè commit-
tat prædicationl & dodlrina: ejufdem Epifcopi ; &
’ quantum in vobis eft ftudeatis ut populus vefter ho<5
ipfiim faciat.Nihil enim facere poteftis unde magis re-
miftionem peccatorum, & vit* æternæ gloriam adi-
pifei valeatis, quàm fi populum veftrum adcultum
Chriftiànæ religionis monendo,& quibufeuntjue mo-
dis poteftis vobis eum attrahitis. Qyod efficaciter,
Deo dante, implere poteritis,fiquemadmodum fupra
dixi vobis, vos devotè & fanbta humilitatç Si purâ v0'
luntarte Epifcopo veftro fubditis.Si vos confilio noftro
& exhortationi De:o infpirante acquiefcere volueritis#
oro DeumPomnipotentem ut ipfa vos & totum populum
veftrum fuâ gratiâ dirigat & protegat, & fuarn
bene'di<3:ionem & abfolutionem & orationes hutni-
liçatis me* ex corde vobis rnando. Omnipotens Deus
fie vos faciat vivere in hoc fæculo, ut io futurojuu*
gamini beato Angelorum confortio. Amen.
£ PI S T O L A
E P 1 5 T O L A R UM, L I B . IV.
E P IS TO L A X C H I i
Henricus gratiâ Dei Rex Anglorum, Ani-
felmo Cantuarienfî Archiepifcopo, cha-
riflimo Patri fuo : falutem & diledia-
nem.
AGnofce, Pater mi, quia ego gratia Dei fanus
futn & incolumis , omnia mea falubria in-
cedunt &. profperc. Quod au tem dq te ac falute tua
per Aafridum Clericum tuum Sc per alibs accepi,
nee non de iis qua: circa te geruntur felicitate falutis
A habet, per Domnurn Baldeuvinüm fiddeni Sc dile-
«fcorern veftrum Sublihiitati veftrarviva voice fignifi-
co. Ad quam re’m veftrupn auxiliuni & fortitudineni
totb corde fupplico, ut dignitatem Ecclbfia: Camua-
rienfis ab Anteceftoribus veftris fervatamj quam DeuS
tuitioni veftræ corrimifit, & cujus honor vefter eft,
minorari non permittatis. De me certè dico vobis i
quia potius paratus fum mofi j ut ejus dignitas intégra
fervetur^ quàm ut meâ negligentiâ aliquatenus
violetur. Omnipotens I)eus vos & veftra Temper di-
ri'gàt & protegat. Amen.
m m
E P I S T O L A X C V.
& piofperitatis agitari, feito me cohgratulari non roi- ^ p a fr 1; n c ■ H
nimum. Nec verb confciçntiam benevolentiæ tnæ R , P o n confciendam benevolenti* tuas t ifia , cum diledlone
lateat, qilomodo contigerit nobis de colloquio noftro
inter me & Lodouvicum Franci* Regem : fdas quo-
niam ego cum pleraque copia militum meorum & ipfé
cum fortitudine ftia undique colle&a tenuimus colloquium*
Ego autem ftudens rationi & a:quitati cum
moderata humilitäte, obfervata tarnen Regia aufteri-
tate, tantftm «quo & jufto adquievi, donee ipfe fa-
ftu pra:füpfuofb nimia ac fuperba mihi fuperquaifivit.
Ei itadifponente Spiritus fanebi gratia collocudonem
iheam finiyi, ut Comidbus mihi exifténdbus ratione
Reverendo, & cum Reverenria dilio-en-
do AnleJmtis fervus Ecclefiæ Cantua-
rienfis j, debitam fubjebtionem cum ora-
• tionurh affiduitate.
O Uamyis ndn eic meritfs mëls, tamëh quidam
„ quia Viden.!t_ _m_e_ i n Ac rà ufïs hieis beni&vnitattn fttam temper habere prifemem.putant me apud Cel-
fitudinem Veftram in iis quæ iliam decent (icutfideleni
_ - - - - - - - - .......»...— MU. fittyum aliquid poilè. Quaproptér aliorum precibus
& (uftitia lecefletlm. Ita etiam ut lpfi quos ipfe Lo- coaûus Majeftati veftræ (applicate ' præluma ut
douvicus in conventlone noftta mihi hoitagios ex par- Clatotis ptæfemium caufam audite divnetut. & dé eâ
te fuapofiut, para caufæ meæ aiTentiant, «t caufam quodfapientiæ fuæ plaeebît, p.æcipete, Omnipotens
meamiueantur,&caulam Lodouvici infirmant & re- r»/»nc i« ___ r _ . r ^ ‘ ^ _
probant. Proptereà feias quoniam negotium quod inter
me & Imperatoren) Romanorum tradabàtur ,
gratiâ Dei ad honorera Dei & noftrum, & fan&æ Ecclefiæ
8c Chriftiani.populi, âd finçm pèrdüximus. De
cætero de iis quæ in Anglia funt, & quæ ibi traéban-
tur; volo ut voluntad tuæ pareant, & confilio tuo
difponantur : Quod etiam ego Jufticiariis noftris feci
eognitum. Filium meum & filiam dbi çommitto, ut
paterna dile^ione eos foveas , & de ils filiaftino
amore curam àgas. "feite Ranulfo Cançeliario apud
Rothomagüri).
- • J- 1 -------> I -------r '
Ueus m diutùrna ptofpetitate SauaitaterÔ vcfttam
nobis conlérvÊr. Amen.
E P I S T O L A X C V L
Anfelmus Archiepifcopus Cariruariæ, Sam-
ioni Epifcopo Vvigornenll : faldtem.
VOs Icitis quid Ecclefia Êboracenlis dëbeat Èc-
. - c-l-ef;i-æ CMa.-n...tUuUàr..iUe0n1f1 i,, & C(jj UutoJlmllVoJUdUo 1i1l1l1i 1fUuI>b]jefta
D ch“ uS °d l.U :
E P I S T O L A X C IV . I
Domino fuo chariffimö Henrico, gratia Dei
gloriofo Regi Anglorum , Anfelmtis Archiepifcopus
Cancüarienfis: fidele fervi-
dum cum orationibus, & benediétionem
Dei & fuam, (^uaritum valet.
( f ^r^aS on?nip°tcnti Deo ex intimo cordis
V J affeótu pro cunétis profperitatibus & fueceffibus
quos Deus per fuam gratiam erga vos benignè digna-
fAtUrra m°P a«dr a»ri ; i&L oTro eum • ut T^e mïp er. Cecl"fiutu da,inncem“ * vvce*- heut Ecclefiæ
«onnttiininiuuuaaammpi ttteeerrrrrreeenmn?i RRRmeeega nm10i rpD rroofffpoeearnti ttFaatt eemm poeerrddi uuccaartF aa«dd Enofttær . ut c.ontrr*a. i hra._n_c_ injutiamb. Jqruæ_ _n_o n«.. ef^t ta.n .-
® eins Regni felicitatcm. Gratias etiam ago digna-
°1?1 mihi,ficut fideli Sc verc diledori fuo,
\ it fr *ier <^ * c^rca ^unt> ^tter^s fignifica-
*. &^or raeum de l*titiä fua Sc profperitate latifi-
veftr* a“ terb me* cur* atqiie diledioni filium
Quo^^i^ fiHam cam commendatis, Sc
ßni v Vft ^.Untali Regnum veftrum Sc negotia Rev
l>a ad^11 c? cn.tn*tt‘^s: <iuamvis in me non fit fapien-
ftram '°C ^u® c*ens > tarnen quia benevolentiam ve-
anan. lmn?enfam » & gratiam erga me intelligo,
commUln- -n me 5^ gratanier fufeipio , & qua: mihi
comrJtn.tlS ’ Per <luem cundta bene difponuntur,
«nfifp i r ifpor,lioni.& auxi,io- De c,e<a° Ebora-
cclefi* Archiepifcopo, quemadrriodüm fe res
1 p , Mvi/un scuu ilC tC A-V-HJ1C—
crationem fuam , & profiteri obedientiarn quam debet
Archiepifcopus Eborac* Archiepifcopo & Ecclefi*
Cantuari*. Contempfit facere quod facere debuit. *
Ego tarnen ex abundantia charitatis invitavi eum bis
? er, hbftros, & tertib per duos Epifcopos\
ut veniret ad matrem fuam Cantuarienfem Ecclefiamj
& ad me cui minifterium ejus commiflum eft, Sc fa-
ceret Sc fufeiperet quod deberet. Qui quod debuit
faefcre neglexit, Sc refpondit fe mififie nuntios fuos
Romam, & in Nornianniam : qui ciim redirent, fa-
ceret quod confilio fuoruril acciperet. Quod reljjori-
fum in hocnegotio ihtelligimusnon efie lufcèptibile.
Mando ergo vobis ficut amico Sc prbfeffo Ecclefi*
tùm fiipér me, fed fuper omnes Fpifcopos Sc Ecçlé-
fias Archiépifcopatûs Çc Primatus noftri, fuper Re-
gntim etiam Angli* j fitis.mihi in auxilium ad com-
primendahi tam intolerabilem præfumptionem.Gerta
utique fit veftra Reverentia quia nihil qtiod facere
poffiùi, aùt apud Deum autapud homines diinirtam,
üt hæc ejus inprdihara prælùmptio annihiletur.Memi-
nifie deberet quia brdihes majores qùos habet in Àr-
chiepifeopatu med, & Sacerdotiuth meâ juffibne fuR
cepit, & meofavbre ejus ele&io fadta fuit. Qiiaprb-
pter fi re<ftè èonfideraret, non fë debèrec cam inordinate
contra me, imo fijper me erigere: de hac ré
veftrum exigo confilium. Et quoniam duos Epifcopos
Rofenfem Sc Tedfordiehlem confilio aliorum Epi&o-
porum ad quos pertinet h«c injuria ; mittam in pro*
JLli