C A P U T X . , .
Quomodo malum vide atur effe a liquid.
M a g i s i . ;
QUod dicis malum effe privationem boni» coh-
cedo j fed nihilomirms video ponum priyatio-
ncm efle mali. Ec ficut percipio in .privatione mali afi-
qufd aliud fieri, quod bonum dicitpus^ica animad-
verto in privatioiie boni aliquid ^aJiudjfieri, quod
malum * nominamus. Quapropter licet quibufdam arguments
malum nihil die probetur l quoniam.
lum non nifi vitium aut corruptio eft, qua? nullo
A hoc nomine., non eft n ih ilfed aliquid ;.( quem^d-
modum confequentia videtpr öftendere)* falsb 8c in- j.
congruè v.ocatur hoc nomine. At econtra, fi fecup-
dbm juditium * omnium , id'quod nomiiîàtur nihil, q
vere eft’ nihil, pequaquam eft alftjfiid j ufquamnc
videtur aliquid confèquentius , quàm ut hoc ipfum
nomen nihil^gnificet, * id eft, non fignificet aliquid ? */. j
QuicT itaque eft quia hoe'nomen , videlicet :,..* nihil «/.
non fignihcat nihil, fed aliquid; & nonfignificataliquid
, fe d nihil ? Mag. Forfit^n non repugnant,; fi-
jgnificare nihil ,& aliquid. Difc. Si non repugnant ;
aut ifta vox diversâ confideratione fignihcat nihil
* 8c al iquid ; àut invenienda res eftaliqua’, quae fit aliquid
?j k nihil, Mag. Quid fi utrunque inveniri po-,
do^fdnt nifi in aliqua dFentia, $ qpani£ magis ibig teft,;& diverfa,■ fcilicet, fignificationis cpnlideratio
funt,. tanto^ma"^ illam redigunt. in nihilum j & fi e a -° .n? hoc nomine , & eandemrem efse. aliquid,' & nihil ?
■ Difc. Utrunque vellem. cognofcere. .Mag. Conftat
quoniam ha?c vox , fcilicet, nihil, quantum ad ,fi-
gnificatiqfiem , nullatenus differtab eo quod * dico,
dem effentia omnino dfeveniati; ad nihil > yitium quo-
que & corjtiptio liiveniuntur nihil £ licet, inquam,
lie aut alio modet, probet,ur nihil efle malum; non
Ml. minus poteft *'animus metis, nifi fola fide, acquiefcere ;; fi
\a. ctiam. non illud mihi auferatur, quod mihi * econtra probat
malum non nifi aliquid. eile. Nam cbmauditur qo-
men mali; fr.uftfa horrent cop,4a noftra quod in hu-
jus npmiiiis fignificatiqne intelligunt, fi nijnl figni-
ficatur hoc nomine. Tern ; fi * vox ha?c , ‘ fcilicet ,
ai. vox,hoc malum , nomen eft j utique ’t.fignificalivum eft*--Si
*»/■ fignifica- autem * fignificadynm eft; fignificat: fed , non nifi
«um- * aliquid fignificat. Quombdo ergo malum eft nihil ;■
at. nomine, ß quod Agnicat * nomen ejus, eft aliquid Denique
cum manente juftitia, tanta videaturtranquillicas, tan-
t quies, ut ia mulcts nihil a^ju^ yideatur juftitia
*t. die:}
non aliquid. Nihil quoque hoc apertius, quàm quod
hæc vox, fcilicet, non aliquid, omnem rem penitus,
& omne quod eft aliquid , intelle&u removendum;
nec omniiio ullam t,em , aut penitus quod aliquid.fic
¥,in, intelleâu retinendum, fuâ fignificatione cdnfli- 1[ fit ^
tuit. Sed quoniam remotio. alicus rei fignificari nul- lcÔ1»
latenus ppteft, nifi cum fignificatione ejus ipfius, cu-
j llsJ(tgnificatur remotio : nullus- enim intelligit quid
fignificet non homo,' nifi intelligendo, quid fit homo
: neeefse * eft ut hæc vox quæ eft , 'non aliquid ,
deftruendo id , quod eft aliquid , fignificet aliquid.
Qqoniam verb auferendo pmne quod eft aliquid , nulquàm
quiefeere à (nalol^,ficut eft caftitas , patientia : G lam fignificat efsentiam , qilam in audientis intellediu
recedence autem juftitia , tam divejfu|,tam laborib-
fus*, tamqiie multiplex * Qccupet animum aftedfus,
qpi velut crudelis IDominus .mifpuim hpmunculum
cog^t tot turpium &. laborioforum operum * curS fob
licitum elle, & ipfis operfbus tarn graviter labor^re:
, mirum eft , fi poterit oftendi nihil hare omnia operari.
C A P U T XI.
JQuod malum & nihil non pojfint per nomen fuum
Jfrobari aliquid ejfe, fed quafi aliquid.
M A G I $ T. '
refinendam conftituat : idcirco. .vox. ^ non ,aliquid,
nullam rem, aut quod fit aliquid , fignificaty - Igitur t
hæc vox.j non aliquid, his diverfis rationibus aliq'ua- h
tenus figriificat rçra, & aliquid nullatenus fignifi-^"^
cat rem, .aut aliquid : fignificat enim removendô * &
non fignificât conftituendo. Hac ratione,nomen, ni-Sm S
hil-, quod perunit omne qubdçft aliquid, & deftruendo
non fignificat nihil, fed aliquid ; & conftituendo
non fignificat aliquid , fed nihil. Quapropter non eft
necefse, nihil efse aliquid , ideoquia nomen*ejus fignificat
aliquid 'quolibet modo ; led potins necefse eft
nihil efse nihil : quia nomen ejüi fignificat hoc modo
aliquid. Hbc itâque modô non répugnât malum ni-
hfi efse, & mali;nomen efse * fignificativum j fi ,fic »1- Cgcii
PUtotquia non ita es ipfanus, ptAdicas nihil cfle
qiiid perimendo fignificat., ut nullius rei1 fit confti- aliquid : cùm tamen non poffis negare, nihil. ef- r\ tutivum. Difc. * Nequeo negare nomen nihili, Ce- ^
teft’probu?* ^ Qomen* Q«a^ropter fi, nihil * non poteft probare U cUndùm prædiftam à .te rationem , alicjuo modo fi-
aliquicl elfe, per Hnom,en nihil ) quomodo æftimas
iVobare : prqbare mmaafluumm eellfiee aalli.q..u..i..d.. .,. .p..e.p. nomen mali. Difc.
Nihil agit ^xemplurn. , quoxl litem 1 ice refolvit., Nam
& hoc ipfum ,'ni^il, n^fcio quid fit,f., Quapropter
qifoniam in manibus qujeftio“ eft de malo, quod djeis
c^e ^ v*s n?e fi'oeele, quid * intelligam^elfe'ma-
liim ; doce me prius, qui4 * intelligam elfe nihil :
el. piaster, demde ad alia, quibus I propter nomen mali dixi, me
| moveri de eo, ut aliquid. efle vickatur, rcfpp'n^frbis.
Mag. Cum nequaquam differ ant nihil effe, 8c non
ai.u quod, aliquid c £Fe • quomodo dici ^oteft quid fit * quod
i eft aliquid ? Difc. Si non. eft aliquid,, quod hoc
gnificare aliquid : fed'fads notum eft quia illud aliquid
, quod iftp modo hoc nomine fignificatur, non
nominator nihil ; nec cum audimus hoc. nomen, ac-
cipimus illud pro ilia re, quam ita fignificat. Illud
* igitur quæro, pro quo fepc nomen ponitur; 8c * quod 4
inteliigimus, cùm ipfum * audimu$,': illud, inquam, *
quæro , quid f i t . Illud enim hoc * norpen propriè fi- ^‘{'n
gr>ificat;'& idcirco nomen eft, quia ejus * fignifica-
tivum eft-,, non quia fuprà di&o modo negando figni* tum
ficat aliquid : ejus quippe nomen eft, pro cujus fignificatione
Jinter nomina compptatur , & illud vocatur
nihil. Illud quæro, quomodo fit aliquid, fi propriè
nomine fignificatur ; non fignificat aliquid1: Si verb R vocatur» nihil : aut qualiter fit nihil, fi nomen * fi-
n«oAnW /fIig—nihcat «a1li:q ui: dj ; n on.7 e. fat** nomen1 :,f^e d uti• que __ : c SM . . . . . r.L ic______. . . . . t
•nomen eft : quanquam igitur nulh\$ dicat, nihi|, effe
1 atiquid; fed lemper, nihil, effe nihil cogamur fatew}
uftnem0p°' N'emo * tarnen poteft nomen nihili * fignificativum
«/..fignifica.-effe diffiteri. Yerum fi hoe ïpfum nomen nonfignifi-
lUln• cat nihil, fed aliquid; id quod fignificatur, videtur
non pofte effe nihil, fed magis aliquid. Si ergo quod
fignificatur non eft nihil, led aliquid ; qualiter ve-
«t ut fignifi- ruin exit J Ultof. nihil fignificetur per hoe nonien , quod
eft,^nihil ? Quippe fi verè nihil djeitur, yerè.nihil eft;
dridcirco non eft aliquid. Quare, fi quod fignificatur
gnificacivurii ejus fignificat aliquid i aut quomodo'^DihJ
idem (it aliquid, 8c nihil ? Illud i4em qtisro de nomine
mali j .8c de eo quod fignificat, & quod malum
nominatur. Mag. Rebte quarris : quia licet, fupra-
pofita ratione . .malum & nihil fignifieent jaliquid; "
tamen quod fignificatur * non eft malum aut nihil :
fed * eft alia ratio, qua fignificant aliquid^ & quod fi- «/. &11
gnificatur eft aliquid; fed non verb * aliquid, fed qua- *«/. Mi
fi aliquid. j Multa *■ quippe efse dicuntur fecundum «/.
formam , qux non funt fecundilm rem : u t, tini'ere.,
fecundftm formam vocis , dicitur adtivum , ciim fit
paflivum, fecupdum rem. Ita quoque carcitas dicitur
aliquid , fecundum formam loquendi; cum non
fit aliquid, fecundum rem. Sicut enim de aliquo
dicimus quia vifum habet , 8c vifiis eft in eo : ita
dicimus quia habet ca»citatem , 8c cascitas eft in eo:
A bo« ciim * hare non fit aliquid, fed potius non aliquid :
8c hanc habere, noil fit habere aliquid ; imb carere
eo, quojl eft aliquid. Caecitasnamque non eft aliud,
qubm non vifus, aut abfelitia vifus., ubi vifiis debet
elie : noi#vifus* verb, vel abfentia vifiis non magis eft
aliquid , ubi vifus debet elie, quhm ubi non debet
efte. Quare caecitas non magis eft in oculo aliquid quia
ibi debet efte vifus; quim non vifus, vel abfentia vifus
in iapide, ubi non debet elie vifus. Multa quoque
alia fimilitcr dicuntur aliquid , fecundum formam
loquendi, qua? non funt aliquid : quoniam fic loqui-
mur de illis, ficut de rebus exiftentibus. Hoc ergo
modo malum , & nihil, fignificant aliquid j & quod
fignificatur, eft aliquid, non fecundum rem, fed fe-
cundum formam loquendi. Nihil enim non aliud fignificat
, qukm non aliquid , aut abfentiam eorum qua?
lum aliquid : & malum non eft aliud, qukm non bo-
num, aut abfentia boni, ubi debet 8c expedit efte bonum.
Quod autem non eft aliud, qukm abfentia ejus
quod eft aliquid, utique non eft aliquid. Malum igitur
vere eft nihil, & nihil non eft aliquid; & tamen
quodammodafunt aliquid : quia fic loquimur de his,
jWiam«*, quafi lint aliquid, cum dicimus : nihil, vel ma-
lum fecit : aut, nihil aut malum eft, quod fecit: ficut
dicimus ; aliquid , vel bonum fecit: aut, aliquid,
vel bonum eft quod fecit. Hinc eft quod cum nega-
^ppreptiemus omn“ 1° elfe liquid quod dicit aliquis, ita dici-
Xtieitur, mus : hoc quod dicis, nihil eft. Nam * hoc & quod
ProPrfe non dicuntur nifi de eo quod eft aliquid: 8c
quid, did- cum ita dicuntur, ficut modb dixi, non dicuntur de
iMicitur™ co quod fit aliquid, fed quod quafi aliquid dicitur.
Difc. De ratione nomimis mali. qua me putabam
eBurTeo” p°lfe probare malum effe aliquid, fatisfecifti.
quod fic ali.
’ S ' 4 5 id C A P U T X I I .
didtut.
A Difc. Quomodo ? Mag. Ego quatro de nihil volcn-
te, 8c de poteftate qu/e prarcedic rem : 8c tu refpon-
des de * volente 8c de poteftate qua? fit cum re. Nam ^ Tolgfl,
omne quod eft, eo ipfo quia eft , poteft efle : non «»*«
autem omne quod eft, potuit eile, * antequam eilet.
Cüm ergo quxro utrum ille qui nihil vult, poflic veile
; quarro poteftatem ante voluntatem , qua fe poffic
movere ad voluntatem. Tu verb, cum refpondes quia
fi vult poteft , dicis poteftatem, qua? fit cum ipfa vo-
luntate. Necefïè enim eft fi vult, ut poffit veile. Difc.
Scio duas efle poteftates: unam, qu/e nondum eft in
re; aJteram, qua? jam eft in re. Sed8c hoc non poffum
nefeire, quia quicquid ita poteft efle, ut jam fit; fi
aliquando non fuit, potuit prifis efle. Si enim non po-
tuiflet, nunquam eilet. Bené ergo asftimo me refpon-
n diflè : quia qui ideo poteft veile, quia jam vult, ne-
D ceflc eft cum prius potuiflè, quäm vellet. Mag. Pu-
tas quia quod nihil eft, omnino nihil habet; & ideo
nullam habet poteftatem : & fine poteftate omnino
nihil poteft. Difc. Hoc non poffum negare. Mag,
.diftimo quia mundus, antequam fieret, nihil erat.
Difc. Verum dicis. Mag. Ergo omnino nihil potuit,
antequam effet. Difc. Ita fequitur. M>g. Non ergo
potuit efle, antequam effet. Difc Et ego dico : fi non
potuit efle; impoflibile fuit, ut cfset afiquando. Mag. 1,
Et poflibile; & impoflibile erat, antequam effet:
& quidem in cujus poteftate non erat ut eflèt, erat
impoflibile; fed Deo, in cujus poteftate erat ut
fieret poflibile erat : quia ergo Deus priüs mundura
* potuit facere, qukm fieret, ideo eft mundus; non «/. potent
G quia ipfe mundus pribs potuit efle. Difc. Rationi non
pofliim contradicere ; fed ufus loquendi non confen-
tit. Mag. Non eft mirum. Multa namque in com-
muni locutione dicuntur impropriè: fed * cüm oportet 41. umea
medullam veritatis inquiercre neceffe eft
Quod jingelus. a fe non potuit habere voluntatem pri-
mam : & quod multa dicuntur poffe aliéna pote-
ßate, & non poße aliéna impotentid.
REftat nunc ut me ad alia, quæ mihi malum efîe
aliquid perfuadere nituntur, quid refpondede-
■l..enudearc re valèam edoceas. Mag. Ut veritatem rei * eno-
dare pofïimus, longiùs aliquantulùm exordiri nos
oportet : fed & opus eft ut tu ea, quæ dicam, hon fis
contenais fîngula tantum intelligere ; fed omnia fi-
mul memoriâ, quafi fub uno * intuitu, colligere. Difc.
Ego quidem intentus ero, quantum potero : verun-
tamen fi in aliquo tardior, quàm velis, extitero ; non
terne expeûare pigeât, prout videris tarditatem meam
expetere. Mag. Ponamus ergo Deum nunc facere
Angelum, quem velit façere beatum ; & non fimul
totum, fed per partes, & hadtenus jam effe faâum ,
*Jt jam fit aptus ad habendam voluntatem, fed nondum
velit aliquid. Difc. Pone quod vis, 8c expone
quod quæro. Mag. An ergo putas quod * ifte Angelus
per fè poffit velle.aliquid î Difc. Non bene video
quod dicis per fe. Quod enim ( ficut fupra jam di-
xifti de omni creatura ) nihil habet, quod non acce-
pit; nihfl poteft per fe. M-ig. Per fe dico, per hoc
quod jàm habet : ut qui habet pedes, & quæ * lùffi-
eiuntad potentiam ambulandi, poteft ambulareper fe;
qui autem habet pedes, & non habet incolumitatem
pedum non poteft ambulare per fe. Hoc itaque modo
quæro an ille Angelus, qui jam aptus eft ad vo-
Aendum, 8c nondum quicquam vult poffit per fe
Velle aliquid ? Difc. Puto quia poteft , fi aliquando
Vult. Mag. Non refpondes ad interrogation«!! meam.
prietatem perturbantem , quantum res expetic &
poflibile eft, fecemere. Ex qua improprietate loquendi
fit ut fiepiflimar dicamus rem poffe; non quod
ilia poffic, fed quoniam alia res potclV: & rem, qu«
poteft, non polle; quoniam alia res non poteft: ut, fi
dico : liber poteft ä nie feribi: utique liber nihil poteft
j fed ego poffum feribere librum. Ec cbm diet*
mus : ifte non poteft vinci ab illo : non aliud inteliigimus
, quam, ille non poteft vincere iftum. Hinc eft:
quod dicimus Deum non poffe aliquid fibi adver-
fum, aut perverfum; quoniam fic eft potens in
beatitudine & juftitia, immb, quoniam beatitudo
8c juftitia non funt illo diverfa , fed unum bonum
, fic eft omnipotens in fimplici bono, ut nulla
res poffit* quod noceat fummo bono; ideo * namque «/. qua
non poteft corrumpi vel mentiri. Ita ergo quicquid
non eft., antequam * fit fuä poteftate efle non poteft: «/. eft
fed, fi poteft alia res facere ut fic ; hoc modo, a-
licnä poteftate poteft effe. Quam vis autem pluribus
mod is dividi poffit potentia , vel impotentia : hoc f**>
tantbm nunc tibi fufticiat , quia multa dicuntur
poffe, non fu& , fed aliena poteftate; 8c multa non
poffe * non fiia fed aliena impotentia. Dc propria «/. poffe fa*
igitur poteftate loquor, cbm qusero de Angelo,
quem novum pofuimus fieri, & ha&enus jam effe
Efaiftum, ut jam aptus fit ad habendam voluntatem ,
fed nihil adhuc velic j an ipfc poffit per fe velle aliquid
8c de ipfa mihi refponde. Difc. Si jam *fic aptus eft «/. st
ad voluntatem, ut nihil illialiuddefit quäm velle}.non
video cur per fe non poffit:quicunque enim aptus eft ad
videndum, & clauus oculis in luce pofitus nihil videt;
poteft tamen videre per fe : quarc ergo non volcns
* fimiliter non velit per fe ; ficut non videns poteft per «/.a*plWca*
fe videre ? Mag: Quia ille non videns habet vifum
, 8c voluntat6, qua poteft movere vifum : * nunc )tl. nas
verb de illo, qui nullam habet voluntatem , loquimur.
Quare, refponde mihi , fi qua res feipfam mo-
vet de non velle ad velle,# utrum ueipfa velic movere. M