tur, &r fuprà meminimus, claufq Icpulchro à mortuis A
furrexic, ac demum ad difcipulos obfcratis januis pal- ■
pandum introiit, nobifque in hoc libcrtatis futur* do*
cumentura grande reliquit.
C U p a
CjEt d.
C A P U T V.
De Impajfibilitate.
Uper hxc fanitatem amari ab hominibus diximus,
i3 Et de hac quid melius. dici poterie, quàm quod
f/.jtf.». 41 Pfalmifta canit, Salnsy inquiens , jujlorumk Domino
? Quibus autem fucrit à Domino vera fanitas ,>■quæ
fiibripere valebic infirmitas ? Verùm de Ifta fanitate,
quam in futuro fæculo habebimus, quod exemplum
adfcrre queam, ut qiue fie intelligatur, non*video:
quia nihil fanitatis,, quod ei comparare poflim , aut B
'Cgo in me, auc aliquis fub morçali carne degens fenfit
in Ce. Hic ccenim turn nobis fani videmur ,-xùm nihil
in nobis quod doleat leftcimus. .Fallimur tarnen non-
numquam in hoc. Nam frequenter in aliqua parce
corpons mfirmamur ,’ nec tarnen hoc ipfum nili aut'
motu corporis, aut ta&u aliquo ullo padto experi-
mue*; At de iis qui rfec ita infirmantur, fèd omni
ex parte fibi fani efle videntur, quid dicemus , ut
utrum fint, vel hou mît lani, probemus î Propone
tibi. aliquem fiiniffimum corpore, & de fanitate iilius
fçilcitare, fànuseft fuo judicio. Hic talis paulo du-
ruis. tangatur, aut in aliqua fui corporis parte àrdfiùs
çonftringatur, & ftatim videbis quia clamabit, Sine
, Ixdis me , vexas me* Qnjd eft hoc ? Nonne priùs
le elle lanum dicebat ? & tune modicè ta&us ,^ita do-
lenter fucclamat. Iftene tibi' fanus videcur ? Non
puto. Nequaquam ergo fàlus hujufmodi nobis da- :
bitur, quorum làlus à Domino futur a; efie fpeciali-
%Àp. it. *m- ter repromittitur. Nam abßerget Deus omriern lacry-
fuotum°rUm mam 0Cl*t*s * jaorum, & j*m non erit amp Hits ne-
(jne luElus , neejHc clamor, net]ne nllns dolor, «juoniam
Pr*or* tranfiernnt f & non efurient, neejue f.tient am-
plias, nec cadet fa per illos So l, neejue nllns afius •
% & * ^extera enim fHa Detts tei et ets > & brachio fantto
ir'*9. v.iQ.fU0' defendet illos. Quid itaque cis nocerc poterit,
S»p.^.v. i7. quibus dexterà Dei tegmentum erit î Qualis autem
fie fanitas ilia, certè fcio me nec meo, nec alicujus
Icnlu > yel experimento accepilfe. De Febrium vero, 8
& diverfarum infirmitatum qualitate fi cujufmodi
fint, quivis interrogaret j facile forfàn intelligendas
exponerem ; cùm quia ego illas in me, turn quoniam D
, ab eis adeepi, qui eçis quæ fint, experimento didi-
cerunt in le; at quod nec fenfu percepi, nec ab ullo
qui perceperit, ut dixi, accepij non eodem modo.
Credere tarnen & incundlanter, ,ut mea quidem ferc
opinio, adftruere licet fanitatem vit* futur* ita ju-
gem, & incommucabilem atque inviolabilerti fore ,
ut ineft^bili quadam atque leniibili fuavitatis dulce-
dine.totum hominem rqpleat, & omne quod alicujus
m fe vieillitudinis , mutabilitatis, aut læfionis fulpi-
cionern prxtendere ,qucat, procul arceat atque re-
pellat. Hxc de lànitate di&a fint.
I C A P U T V I .
M fenfuum De * JTolnptate,.
delegation* 1 j
H Inc eo ordine quo lingula de quibus inftitui-
mus^raâare , propofuimus, voluptatem fub-
. jqnximus ,#quam alio nomine corpbreorum fenfuum
delectationem appellamus. Et h*c quidem magno-
ciroo’,™*” ^Cre ^mari* quia fingulicorporis fenfus in iis,
P011 quæ.übi commoda judicant, deleftantur. Dcleda-
tixx quippe, ut, verbi gratiâ, pajucis dicatur, odoratus
edoribus varus, & guûus rerum diverfarum faporibusdiverfis
} nec ne finguli ^ alii fenfus his & illis, jux* «/.,mi,
ta quod cuique* fert naturalis adpetitus. 1(1* tarnen *>• %t
deledationes non femper deleâant, fed fuis qudque
«matoribus fui-nonnunquam tædium ingerunt : tran-
fitoriæ namque func, & beftialcs. Ill* verb, * qu* in 4,
futuro fieculo plenè juftis adminiftrabuntur, perpetes "
func, & rationabiles. Quare non video ut qualiter in-
telligantur , pôffit edici j præfcrtim cùm in deledla-
tionibus vitæ præfentis, quo eas defignemus exem-
Pl°'» nequeat inveniri. Deledlationibus etenim illis
quô magis quifque utetur, eb ferventiùs illas am-
pledletur -, quia ex earum faturitatc nullum faftidium
ulli creâtur. Qnas deledfcationes neminem in haemor-
talitate viventem elle puto, vel fuilfe, » qui fenferit, m. te
vel gufiaverit, utillarum faporem, vel habitudinein }
c*teris digerere pollit. Duasenim beatitudines, 8c
item miferias duas, majorem , videlicet, atque minorent
, die novimus. Majorem beatitudinem, regnum
Dei j minorem dicimus elle, in quo Adam primb po-
fitus fucrat, gaudium paradifi. Item majorem mife-
riam , æcernum ignem gehenn* minorem fatemur,
quas incellanter patimur ærumnas præfentis vit«*. Beaticudinem
autem neutram aliquando experti fumüs.
Qubd fi faltem illam parvam beatitüdinem , quam
Ad.am in paradifo pofitus habuit, experti efiemus-î
forte per hanc, illam majorem aliquo modo conje-
étando videre polfemus : ficut nunc in minori mife,
na naci, nutriti, & adulti, multa de majori miferia
quótiens völumus, edicere & ex planare valemus.,
Itaque cum deledlatio ,■ de qua agimus , confiée eflè
una portio magnæ bcacitudinis i quo illam modo ex-
plicemus, ut càpiatur, non video : nifî fortè id aga-
mus aliquâ. contraria fimilitudine magnæ miferiæ
quam ex minori conjedhmus. Sit igitur ante ocu-
los cordis pofitus, exempli causa, homo aliquis, qui
tam in iphs oculorum luorum pupillis,quàm & in
nngulis membris ferram ignitum & candens infixum
habeat; ita ut nec medullæ, nec inteftipa, nec omni-
no qmdquam in toto ïpfo cmciatùs iilius immanitate
vacet, vel cam leviils quàm in ocniis aliquatenus fenttat.
Quid dicam ; Anguftiatur. Quis hunc exiftimec
ianæ mentis, inter ifta ! Eodem modo, fed penitus
contrariâ confideratione, in iila futura vita ineffabilis
deleäatlo quædam bonos inebriabit, & dulcedine fui
totos cos inatftimabili cxundantiâ fatiabit. Qui dixi
totos?oculi, cures, nares,os, minus, pedes, guttnr
cor, jecur, puimo, olTa, mednliæ, extaetiam ip fa ’
& cunfla fingulatim, fingulaqne membra comm in
commune, tam mirabili deleâationis & dulcedinis
fenfu complebuntur ; ut verè totus homo torrente
voluptatis Dei potetur, & ab ubertate domus ejus
ïnebrietnr. | • r . /
C A P U T V I I .
D» * Viu turmunt. j Mo;,
atemicat
Q Ui ergo hare bona fuerit adeptus, non intelligo
ad quid pro commodo corporis * funs ulteriits 4,.m
porrigatur adfeâus. Solummodo adfit e i , quam
?ipn<^?s.atlpctere , diuturnitas vitæ. Sedifta
ilii minime décrit, quia p H in ferpnnum vivent Sn
bent Scnptnra diert. Sunt etiam alia, qnæ qnidem
us , * quai djgeffimus, non minis amantur ; fed ad s-/t- .
animam, ficut ilia ad corpus, referuntur. Quænihi- bta,tram
lominus in feptenario numero conftituta , non mo- m*™m
dicum placent menti | quæ ipforum fuerit fapo«
îmbuta. Sunt autem hæc, làpientia, amicitia, con- 1
cordia, poteftas, honor, feenritas, gaudium.
j iefaple«.
p, btaufum
„jmarum
jl, militer
C A P U T V
De fapientia *
A tui; immo qu^m multhm laudis 8c gratiarum , cogni-
SApientia igitur, quàm omnes & xin hac vita non
ta remiflio lui gencrabit. Ipfi etiam Angeli fi te focie-
• tätefui propter tua peccata indignum yellent judica-
re 5 * haberes qualiter contra eos jure te poffis defen-% h*bei
fare. Quonam, inquis, modo i Audi, Propone Ange-
lorutn aliquem , quafi taliatibi improperantem. Tu
homo de pulvere fa&us, tu pulvis quandoque fqcu-
rus, contra Deum te extulifti, contra prxeepta ejus.
te in ccenuin omnis peccati & immunditi* tumidus
dejecifti; 8c nunenoftri fimilis elfequxris, quos nun*
quam in, aliquo voluntati Dei contraiiffe ccrnis. A4
h*c licèt ita refpondeas : Si ergo, ut dicis, de pulvere
__ * vi_r_il_ite_r _a_m_a_n__t, Ÿanta 1 futur..a. .V...ita bonis ériti ut •
eorum qu* feire voluerint', nihil fit quod ignorent:
feient enim cunófca qu* feienda fecit Deus, tam ea _
qu* prxterita, quam qu* hujus fecüü funt futura.
Ibi & fingulis omnes, ibi ab omnibus finguli cognof-
centur > nec quemquam omnino latebit , qua patria ,
qua gente, qua fttrpc quis editus fuerit, vel quid in
.vita feceric. Hicfortaflis ait aliquis, quid eft hoc,
peccata qu* feci, feient omnes ? ad hoc ea confeifus
fum ut dderentur, ut obliyifcerentur, ut nulli am-
plius panderentur. Bcnet fed cum tu* in ilia gloria ab ^
omnicriminis forde purgatus vultui Dei pr*lens*ad-
ftitcris i ingratufne ei elfc potcris pro tanta mifericor- ’>
dia quam tibi fecit, remiflis iilis & illisdeli&is tuis ?
& unde gratias.ages} fi nihil eorum , unde Mys jure
debeas, iri tua memöria habes ? Ut igitur in iliius lau-
dibus xternaliter jucunderis, femper de quanta fis
miferia erutus# ut puto , coram habebis. Cum ergo
fingulorüm confcienti* fingulis patcant; fateri audeo>
ea quoquè cunéHs patere, pro quorum curationé tu
Deo jugiter gratipfus exiftes; non ad tuam confufio-
nem, fed ad magnam Dei glorificationem, tuamque
I congratulatiofiem. Nec enim tunc pro. peccatis tuis
te major cordis anguftia premet, fcelerumque tuorum
magè pudebit, qu^m aliquem magnis olim vulneri-
fa&us fum ; rortè non mirum , fi vento tentationis
impiilfus in fordes fum criminum iapfus. Vcr6m agni-
ta 8c credit^ mifencordi^ Chrifti, fpretis omnibus
qu* ilium nolle feire potui, in cundis qu* ilium vel-
le intelligebam , memet exercui. Unde tribuiationes
& anguftias in fame, fiti, vigiliis, verberibus, contu-
meliis, aliifque modis innumeris, ad honorem ejus
fuftinere non dubitavi ,* Sc quxquc mundanapro vi- M. •mit. te
ribus nihili pendens, ejus tantum folius gratis per
fingulareconciliari defideravi. Vos autem quid ho-
rum umquam fui causa fuftinuiftis ? Semper vos gloria,
femper jocunditas eft comitata, femper vos te-
nuit dextera Dei, atque defenejit ab impugnatione
omnfs peccati, ita ut nulla * vos fufearet macula ejus. *[•
Itaque fi i volpntate ejus non cecidiftis j ipfius donumr,peie
eft, a quo jugiter tend eftis. Sed quia hxc ratio illos
tantummodo refpicit, qui perditioni fus vim fc*
cerunt, 8c regnuin cslorum violenter rapuerunt;
bus faucium, jamqueomni ex parte fanatum aboliti ç alii qui in illud funt
î • __ i.n.:- . „ - 1 .nrnm niia» in * fiitia rarinnf* naritatem A l
fed alio modo intraturi, alia
languoris moleftia premit :vel eorum qu**cuna
pofitus infans egerat,, nunc.grandævum pudet. Tunc
quippe cùm integra fanitas, perfeda munditia, plena
remifiio, fecura omnium offenfionum iropunitas tibi
certb arriferit j cognitio eorum qui magis horrori
tibi elfe valebit, quàm eft modö beatillimo Apofto-
lorum PrihcipiPetro, quâ Chriftum negavit, abju-
ratio fua j beato Paulo, qua perfecutus eft, immani-
tas fua j beat* Mariae Magdalen*, peccata fua : &
multis aliis multa, qu* feiuntur jam donata, crinu-
na fua ? Veriim fuper hæc ; agnitis delidis, velut e-
normi ac feeda inhrmitate tua, pietas, virtus,ac fapientia
medici, qui te fànavit, fublimius à cundis i
admirabitur, laudabitur, magnificabitur : laus autem
ratione paritatem Angelorum fibi funt vendicaturi.
Si quæris, qua ? forfitan ifta. Dicent igitur iilis : qubd
in regno Dei veftrâ qusrimus xqualitate * beari, do-^beatidon*
no 8c grati* Chrifti Jefu Domini noftri id adferibi-
mus, qui ad hoc dignatus eft homo fieri, & pati, 8c
mori, ut nos ab omni delido in fanguine fuo juftifi-
catos ipfius regni fui confortes efficeret. Vos igitur
confideratean languis Chrifti , qui eft pro nobis effu-
fus, queat nobis efle perfeda caufa falutis. Quid ad
hæc Angeli', qui libenter , eb quod boni funt, rationi
adquiefeere volunt,* dicerent j nifi qu* dida funt, ra- dl«m
tione niti, & hujufmodi homines jure, fuâ xqualitate
debere potiri î Cùm itaque Angeli, atque homines,
quos magis te judicaveras innocentes, tibi confcn-
I *i. Deo gle-& magnificentia * gloria? Dei, tua, fi bene advertis, tibi in cundis rp-r~o verit.a te' r_ationis honorem
ri* lu‘ gloria eft. Sed dices : Et quidem confentio laudem D déférant i perpende, fi vales , quàm * grata fit lapien- «/• gratu
DDeeii gslloorfiiaamm .m...e.a..m elfe. Verùm cùm hinc inde tot tia ifta, qua tu fic ab omnibus, * lie omnes agnofeen* «/•*««. fi'
& tot, ad comparationem mei, innocentes prodeant,
qui confideratis vit* me* obfccenitatibus, me omnino,
* ficut æquum crxt, horrori habendum judicent;
quid dicam ? Juftitia nempe fuum, & fuum injuftitia
prxmium exigit. In his, Frater, nolo timeas} aliter erit
! .'rt-î T H . . J U ««-ni tu tibi com -
tur à te in vita ilia.
C A P U T IX.
De Amicitia.
quam exiftimas. Ilium liquidem, quem
paratum judicas penitus innocentem, non ibi repe-
- fies de te, quemadmodum xftimas, fentientem. Nam*
intelUgic que videiis te file, de quo agis, pl'ànè * intelliget te
. nequaquam fè:, fed Deum, quando peccafti, offen*
dille. Cùm ergo viderit Deum tibi fua débita fupdi-
deinde fys dimifilïe j nec in cor fibi afeendet , ut te * indi
aliquatenus judicet. In hoc enim ipfo Deum fe often-
dere cognofceret ; fi* te Deo per omnA reçonciliatum,
pro iis quæ olim feceras, ullatenus contetnnendum co*
gitaret. Magis autem gratiofus admirabitur ineffabi-
1cm Dei clementiam, non folum in te, fed & in fe : in
te, quia de tam profundo.iniquitatis eripuit tej in fe,
mete* te- quia fola gratia ejus, ne in idem profunduxn * rueret
ut pocîùs fc ccnujt fc. Laudando igitur magnificabit in te poft
gratiam Dei, vim atque ,conftantiam quibus enitens
Voraginem tanti mali virilitcr evafifti; quam, juxta
quod ipfc confiderabit, fi derelidtus à Deo lirmli
modo inçurriffet, non ita forfitan evafiffet. Vides
igitur quàm nihil improperii vulgata cognitio peccati
NOnne confequenter ex ifta, qu* cundis erir
communis fapientia, & quxdam inæftimabilis
amicitia procreabitur j qu* * in tantum fingulorum^. jot
* intima erga fingulos * fuo fervore compleat, ut a- intime
mor cujufque in-quemquecuique fufficiat. Neceifim fuo*
fcèndet, ut te * inde £ video quomodo aliter * efle poffitj prxfertim cum a/, nie
* omnes unum corpus Chrifti fint, & Chriftus quimi.umt.on*
eft ipfa pax, fit omnium caput ; nec minori Tefe ad- nc* P
fe<5tu * compledantur, quàm membra unius corpo- comply
ris fibi invicem copulantur. Amabis igitur omnes, uta*mur
ipfum te > & amaberis.ab omnibus, ut**ipfi à Cç. Pu- «i. ipf* .
tas, abundans eris in-diledione, quando h*c tibi
fuerit in pofleffione ? Actamcn iftam tranfi, & con-
templare ipfum , per quem h*c bona tibi provenêre ;
8ç percipiesquia ille plus quàm tu te ipfum, te quàm
omnes alii incomparabiliter amabit te i & tu fuper te.
ipfum, & fuper omnes alios, faeffabili quadam fua-
vitate ilium amabis.
.. Wm