4,8 S A . N C T i
agere: Sc hoc Cdgftofcam per reverfionem tuam.
Qpoi fi, Deo * per gratiam iuam infpirante, feCati-
diim defiderium meüm videro: ,certus4efto quia in me
paternam pietatem, & fraternam charitatem fine fig-
mento, Deo atonuente, invenies. Confulo igitur, Sc
Confulendo pröcor üt hominem, cujns anim® falutem
afFedfcu cordis defidero \ & praecipiö ea autoritäre,
qu® mihi a D A & ab Ecclefia Dei tradita eft,
fuper omnes Viventes profcffos obedientiam & fta-
bilitatem in pr®fato monafterio; Sc adjuro per ean-
dem profeflionem & ftabilitatem, quam re in eo-
dem loco fervaturum coram Deo promififti: & pec
Utrumque advcntum Domini noftri JefuChrifti j ficut
Vis ut primus fit tibi ad faluten^ & fecundus non fir
tibi ad darnnacionem; quatenußfefipifcas, & redeas
ad Ecclefiam in qua Monachus fuifti quantdm ad
habicum, Sc effe debes fccundüm veritatem, & ad
me, 8c ad fratres, qui te propter anim® tu® falutem
defideramus $ fi non vis in excommunicationedc ana-
themate mori. Nullus enim homo in pr®fenti vita
vivens poteft te abfolvere ab his vinculis excommu-
nicafionis Sc afiathematis, nifi quod vera diledtione
precor Sc confulo, feceris. Iftas meas litteras pr®ci-
pio tibi, fiqua adhuc vena obediei\ti® vivit in te, ut
oftendas , fi opportunitatem häbes, Airardo, qui
tecum ab Ecclefia Chrifti difceffit:& quidquid tibi
fcribo, illi fimili charitate & au&oritate mando.
Quamvis non mereamini * adhuc ut pro vobis orem ;
tarnen orö Deum omnipotentem ut ipfe vos conver-
tat ad fe , & ad falutem animarum veftrarum j Sc 1® -
tificet me de vcftro defiderato reditu. Amen.
E P I S T O L A C X L T .
À N s e l M i
A familiaritatis, & fübventione tranfaA® neceffitatij
procliviùs devinxiftis. Sed quoniam mei caufâ coepj
ad me mihi redeundum eft.Optatiffimum mihicffèt fi
fieri poflet > ante finem meum Veftro confpe&u per
frui, & cotam vobis de meis calamitatibus conquerj
Pertranfiit enim tempus meum, & nelcio fi quei^
diuturnitate vit® collegerim fru&um. Sed quoniam
voluntati me* débilitas fenilis obfiftit ; eccc hie, ubi
fum , vobis fiifpirando miferias Sc languores anime
quos contraii, repræfento ; id potiffimum exorando *
ut ficüt omnibus omniai fa&i eftis, eo me modo
refcripto manfuetudinis veftr® informare dignemini
quo præfentem, fi ita contigiffet, cohfolareminfi
Erit ènim hoc magnum tutamentum me® ncceflita.
tis, & monimentum gratum veftr® fuavitatis. Ad hoc
Bfanè itiea h®c tendit oratiö, ut quoniam vobis ex toco
juxtâ votum frui rtonpoflum, faitem mihi aliquanj
veftri portiunculam concedatis ; non qua fruar pro
vobis, fed cujus * refpedu in veftra confölatione ref-
pirem. Non quia ægritudini meæ.fufficientia define
alimenta feripeurarum } fed quia femper fatiûs eft
ægroto, fi ei quod deûderat, tribuatur. Ec f*pe ta-
6lus unius demulcet , cui multorum medicamina
non inhærent. Omnipotens Deus mentem veftram &
linguam, parvulorum fuorum confolationi diutiùs re.
fervet * Sc placid® * veftr® voluntati conatus adver- *i, m
fariorum potentiæ fuæ dexterâ fubfternat. AAen.
m m mmmmmmsk
E P I S T O L A C X L V I .
Anfelmus Archiepifcopus, Fracri, & dile-
&ori fuo, N^alcero y falutem & benedi-
<5honem Dei, & fuam, quancùm valet.
Domino defiderabili, & totis vifeerum me.
dullis concipiendo , Matri Ecclefiæ Catholic#
Anfelmo, Prater Walterus mius
fuorum extrema pars devotorum : deh-
deraræ pin^uedinis , intim# fuavitatis
hauftum fufEcieotem«
Exultât de falici Anfelmi in Anglinm reditu, p
fîmultjue *b eo e/uidpiam expetit pid
confolâtionit,
HÆretlingua,fenfus h®ret,nutat manus,dum
revolvit dulcedinem veftr® falutationis, qua fe
veftra Celfitudo ad tantillum homuncionem dignata
eft inclinare. Eccè ad vocem veftram confortata funt
offa mea, exhilarata pr®cordia mea : quia fane nunc
cognovi me veftram gloriam non inaniter amafie,
quando vos meam humilitatem non dedignati eftis re-
cognovifiè. Et révéra quanto in me nihil promptum,
hihil robuftum confiderojtanto'erga meam imbecilli-
tatem veftram diligentiam pluris duco. Omnipotenti
itaque Deo laudis hoftiam mecum refer ut omnes ami- ^
ci veftri, qui f®culum noftrum præfentiæ veftr® ^
lumine deftitutum feelieiore beaticudinis veftr® reditu
exhilaravit. Depulit enim, qualiter voluit, quic-
quid requiei placid® voluntatis veftr® obnitebatur ;
unoque memento, quod nobis longifilmum vide,
batur, ciiiflimum nobis efFeâru pleniore perfecit,
Introitus enim vefter pacificus fadtus eft Sc nobis,
Sc vobis : quia dum procraâ® querel® terminum
pofuiftis, Ecclefiis eanonicè collatis , vos quoque
requieviftis. Itaque requiei veftr®, Sc communi
bono congratulantur omnes amici veftri, Sc vos ,
quia corpore conjundfci non poflunt, defideriorum
greffibus invifere non defiftunt. De noftris potif-
fcmum Monachis dico, quos vobis majoris dote
Efl ref crip turn *d Ante pofitos lit teroe.
T Itteras religiof* dukedinis tu® fulcepi, velut fa-
1 i vnm pinguem , Sc exundantem, Sc ftillantem
denfas Sc fuaves guttas inexplicabilis erga me diledio-
nis. In quibus fandto referta fervore anima tua dili-
genda & diledla anim® me®, tanto fe fignificat fla-
grare defiderio noftri colloquii; & quia hoc fieri polfe
defperat,faitem per litteras noftr® falutationis & a:di-
ficantis admonitionis ; ut anima mea miretur unde
tua erga me- concepit tantum afFedbum amoris: nifi
quia fpiritttt, ubi vult fpirut: & vocem ejtu eudis;
nefets unde veniat} ant quo vadat. Quippe *>ea meri-
ta hoc impetrare apud homines nequeunt, ut fic di-li-
gar ab homine 5 fed Spiritusfandtus, per quem Charitas
in cordibus fervornm Dei difFunditur , ipfe ani-
mam tuam tali ae tanto foecundavit afFedlu. Cujus
vocem in litteris cuis audio * fed unde hoc infpirctne-
fcio: quia cur hoc faciat, in me rion invenio. Quem
rogo ut nunquam a te vadat, fed femper in te ma-
neat; Sc totum fpiritum tuum indefinenter amortf
Dei & proximi ferverc faciat. Gratias ago Deo, qui
mihi, ut it® a te diligar, dedit j fed tibi multo majus
donum tribuit, cäm cor tuum fic amore proximi
implevit. Valde namque eft gratigs Deo diligertf
proximum, quam diligiè proximo. Semper ergo plus
debemus ftudere amare, quam amari: & plus gaude-
r e ,& majorem qu*ftum arftimare, cilm amamus}
quam cüm amamur.Atque magis dolendurrt nobis eft,
& majus damnum credendum, cüm perdimus * atno-
rem quo amamus •, quam cüm amittimus ilium a qu0
amamur: Amanti enim pr®mium debetur, nonama-
to. Deum pro cujus amoro me diligis, oro ut iple tc
diligat, ipw te ad bene vivendum, quod a me pep*»
inftruat: ipfe te ab omnibus peccatis abfolvat, & if*
te ad vitam ®ternam perducat. Amen.
5 P ! S T t ) L A R U M LIB. I I I .
. ^ _ Agnum Veniatis. Amen. De Fr&tfe hbftrp Cornelio,
<luem fibi Celfitudo veftra rnitti rogavir, dico quia
2, #6 «* ♦ , . jta occupatus eft circa fervitium patris fui, ut nec ab
eo queat fine periculo vitae illius feparari; nec euni
qui jam fehio confeftus eft, fecum ullatenus ducerh.
E P I S T O L A C X L V I I .
IVluriardachó , gloriofö Régi Hyberni# |
Anfelmus Arciiiepifcopus , fervus Eccle-
* fi#-Çantuarienfîs: fidele cum orationibus
obfequiurn , & per>egnum terrenurri rae-
réri coelefte.
Pùam atqite etiam r&oat mederî, aut curqrle nieden-
dntn pejlilemibùs fui regni moribtu. T f j amp lins
v\ri uxoris fttM ali or urn uxonbw commutent j &
Ppifcoput nàh nifi in uno ceVto loco conflitHatur, riec \
riifi a pluribii* Epifiopü ordinetur.
OUoniam iiiultà de veftrà Excellehtia prardicâri-
cur, quæ regiam decent dighitâtétn, valde gaii-
demus : Sc Deo, a quo eft omne bonum , ’dévotas
exinde gratiaS agimus. Confidimus autem quia qiii
i v0|jis contuiit gratiam fuam, in faciendis bonis qti®
*facitis;conferet qvroque afFsdtum perficiendi ea, quæ
fupér ilia qu* facitis,èum veile cognofcitis. Qiiaprbptèr,
gloriofe Fili, & in Deo çhariffime, precor üt
eaquæ in regno veftro fecündüm Chriftianam reli-
gionem emendanda cognoveritis, omni inftantiâ Sc
folicuudine emendetisi Ad hoc enim Deus inRegali
fublimitate vos conftituit ut virgâ æquitatis fubditos Çùfij,
E P I S T O L A t x L V I Î I .
Anfelmus Archiepifcopus Fratri chârifilhib,
Odoni monacho & ♦ Celierari^1: falucem, i/ «ifiriô
& benedi&iönem Dei, & fiiam.
* Vt non déférât mUmts fibi commißum, ob ingravef-
centem atattm.
Dicitur quod qiiia fentis ætate & ægritüdine fl-
nem tuum propinquare, ideo vis obedientiam
tuam, in quà ha&enus Deo Sc conventui Ecclefi®
in qua vivis defeirvifti, deferere. Notum tarnen volo
elle dile&ioni tu® quia hoc confilium non eft * ex
bo&a parte. De inalis enim operibuS debemus agere
poenitentiam, & ea rèlinqùere ante mortem ; ne in
îllis inveniat nos ultima dies. In bonis verb operibus
debemus perfeveràre ùfque in finehi, ut in illis afTu-
matur anima noftra de hac vita. De benefacientibus
populos gubernetis| Sc quidquid in eis juftitiæ adver-
fatuc, eâdem virgâ perciitiatis Sc amôveatis. Et qui-
dem quiddam dicitur fieri in ipfo populo, quem re-
gendum fufcepiftis,quod'magnoperècorrigendum eft;
quiaChriftian® Religioni omnimodis contrarium efti
Dicitur enim quod viri ita libéré publicè uxores
fuas uxoribus al.iorum commutant, ficfic quilibet e-
quum equo, aut quamlibet aliam rem re alia ab illô
commatat ; auc pro libitd Sc fine ratione relinquunt.
Quod (juam malum fit , omnis qui Chriftianam legem
novit. incélligit. Si igitur Excellentia veftra di-
vinarum Scripturarum fententias, quæ huic infami
negocio obviant, per fe legere non valet , præcipitè
Êpifcopis,& religiofis Clericis qui in veftro regno
ham que petfèyeranter di£tum eft : qui perfeverâverit ,
n finem * hic falvu. i de iillis y qui antè
finem a bono opere dcficiunt. Expedit igitur anim®
tu® ( Frater Sc Fili chariffime) utin obedientia,quain
fecundüm poffe tüum ad placitum Dei, in quantum
cognofcere poffumus, tc ad placitum Abbatis tui &
Fratrum tuocum tenuifti, perfekteres , quamdiüi <fita
in te fuerit, & Abbas tuus tibi julferit, bono, St l*to
änimo, fine omni rancore Sc murmuratione, ut etiam
loquendo & difponendo aliquid de eadem obedien-
tia emittas fpiritumi Sjc enim eveniet tibiilla promif-
fio, qu® perfeverantibus ufque in finem prömittitur.
Nec te terreat, qdia propter imbecillitatem corporis
non * vales modo ita efiicaciter facere Sc curare qu®
facienda funt in eadem obedientia, ficut olim faciebas
in fänitate & juventute. Namque non fexigit Deds a te
funt, ut eas vobis edicant : quatenus, eis tognitis, quo D ultra poffe tuum. Nec te perturbent quælibet adverfitates,
undecunque veniant; quibus te vult inimieuit
anim® tu® vexare St fatigare, ut ante finem deficias,
Sc pr®mium perfevèrantüe perdäs. Hortor igitur, &
precor quatenüs hoc in corde tuo proponas & fta-
bilias ut bonum opus, quod haäenus fide liter Deb
adjuvante tenuifti,«hequaquam, donee Vivas, defe-,
ras y nifi hoc Abbas fuus, St Fratres tui, noh tuä im«
portunitaje, fed fuä fpontanea voluntate tibi' prz*
cipiant. Et certüs efto quia quantó majori difficult
täte, cüm propter imbecillitatem tüam, tüm propter
quaflibet adverfitates, obedientiam tibi injundiam
facies j tanto majus prsmium 4 Deo recipies. Oro
ftudio vobis invigilandum fit ut hoc maluni corriga-
tur, cognofcatis. Item dicitdr Epifcopos in terra veftra
paflim eligi, & fine certo Epifcopatus loco con-
ftitui : atque ab uno Epifcopo Epifcopum ficut quem-
libet Prefbyterum ordinari. Quodnimlrum facris Cä-
nonibus omnind contraridm eft: & cos, qui taliter
inftituti funt aut ordinati, cum fuis ordinatoribus ab
Epifcopatüs officio depöni præcipiunt. EpifcopUs
namque, nifi certam parochiam & populum cui fu-
perintendat, fiabeat, cqnftitüi fecündum Deum non
poteft:quia liée in fæcularibus nomen vel officium paftoris
habere valet, qùi gregem quém pafcat.non ------------------ r -------------------------- j-— ----
habet. Honor qüôqué Êpifcopalis riön parüm vilef- Deum omnipotentem ut ipfe cor tuum dirjgat, 8t
C1C* dum is ad pöntificatum affumitur, qui ordinâtus, -, quantüm in me eft, benediftionem & abfolutionenfc
quà divertat, vel cui per Epifcopale minifterium cer- Dei tibi mando, Frater chariffime.
to præfideat, nefeit. Minus quoque quàm à tribus
Epifcopis ordinari non debet ; cüm propter multas
alias Sc rationabiles caufas,quas epiftolaris brevi-
tas non admittit j tum ut fides, vita, 8c folicitudd
ejus qui invigilare debet, idoneis & legalibus teftibus
comprobetur. Précor itaque, hortor, & moneo
quatenus Excellentia veftra operam det, ut ifta in
H S ^uo c°rrigantur : quatenus merces , quàin à
i Ueo pro aiüs bonjs * experiris| pro iftjs vobis augeatur*
Cæterum, fi quid in vobis, aut in his cfuos rcgere
fufcepiftis, quod ullatenus voluntati Dei adver-
an queat, perpenderitis, folicitè emendare fatagite:
ut cüm de terreno regno * tranfferitis, ad coelefte re-i
6 g g